per
سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
2676-5977
2015-06-22
18
2
5
40
41463
Original Article
بررسی میزان ورود و صدور دانش در "علم اطلاعات و دانش شناسی" از طریق تحلیل هم استنادی حوزه های موضوعی مجلات: فرضیه کوه یخ شناور
فریده عصاره
osareh.f@gmail.com
1
اسماعیل مصطفوی
2
استاد علم اطلاعات و دانششناسی دانشگاه شهید چمران اهواز
دانشجوی دکترای علم اطلاعات و دانششناسی دانشگاه شهید چمران
امروزه از علم بهعنوان یک شبکه یا مجموعهای از نقاط مشترک چندگانه و نظامی پویا یاد میشود. حوزههای علمیِ دارای قدرت میانرشتگی بالا را «کوه یخ شناور» مینامند. این در حالی است که رشتههای دیگر، در ارتباط و تعامل با آن حوزهها عمل میکنند. هدف پژوهش حاضر بررسی وضعیت ورود و صدور دانش در رشتة «علم اطلاعات و دانششناسی» در بین رشتههای علمی دیگر بهعنوان کوه یخ شناور است. برای این منظور، به تحلیل هماستنادی این حوزه در پایگاه اطلاعاتی JCR پرداخته شده است. ازاینرو، شبکة اجتماعی حوزههای علمی مطرح در این رشته از طریق تحلیل ماتریس همآیندی استنادهای آنها ترسیم، و حوزههای موضوعی با مرکزیت بالا مشخص شدند. در ادامه، رابطة همبستگی بین شاخصهای مرکزیت و فراوانی استنادهای حوزههای موضوعی بررسی شد. نتایج پژوهش نشان داد علم اطلاعات و دانششناسی بهطور مساوی در ورود و صدور دانش از طریق هماستنادی عمل میکند. همچنین، نتایج آزمون آماری نشان داد همبستگی مثبتی بین فراوانی حوزههای موضوعیِ استناد کننده/گیرنده و سنجههای مرکزیت وجود دارد. به علاوه، بین فراوانیِ استنادهای حوزههای موضوعی استناد کننده و گیرنده با شاخصهای مرکزیت آنها همبستگی مشاهده شد. نتایج نشان داد علم اطلاعات و دانششناسی دارای روابط میانرشتهای با حوزههای دیگر است که در دورة مورد بررسی میتوان به تقویت روابط میانرشتهای آن با حوزههای مطالعاتی «مدیریت»، «علوم میانرشتهای»، «علوم رایانه، نظامهای اطلاعاتی»، و «علوم رایانه، هوش مصنوعی»، و «علوم تربیتی» اشاره کرد.
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_41463_8ccc89f2c96a99915d601b885bb07df5.pdf
صدور دانش
ورود دانش
ماهیت میانرشتهای
علم اطلاعات و دانششناسی
تحلیل هماستنادی
per
سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
2676-5977
2015-06-22
18
2
41
68
41562
Original Article
مقایسه جریان اطلاعات درون شهری و فراشهری به عنوان شاخص های توسعه یافتگی شهر جغتای
زینت قلیزاده مقدم
zaynabgholizadeh@yahoo.com
1
کارشناس ارشد کتابداری و اطلاع رسانی گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه فردوسی مشهد
هدف: هدف این پژوهش تعیین نوع و سطح استفاده از فنّاوریهای اطلاعاتی و ارتباطی و جایگاه هر یک در شکلدهی به جریان اطلاعات بین شهروندان جغتائی است تا بهعنوان شاخصههایی، روند حرکت در مسیر توسعهیافتگی این شهر نشان داده شود. روش: این پژوهش از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعة آماری پژوهش شامل تمامی کارمندان، کسبه، کشاورزان و دانشجویان شهر جغتای است. برای جمعآوری دادهها حجم نمونهای به تعداد 357 نفر انتخاب شد که نسبت هر یک از جوامع چهارگانه (کارمند، کشاورز، کاسب، دانشجو) در نمونه به ترتیب برابر با 66، 185، 28 و 75 نفر است. روش نمونهگیری، نمونهگیری در دسترس بوده است. در عین حال، روزها و ساعتهایی که به هر یک از این گروهها مراجعه شد، به صورت تصادفی انتخاب گردید. برای جمعآوری دادهها از پرسشنامة محقق ساخته استفاده شده که روایی آن با نظر استادان راهنما و مشاور و اعضای هیئت علمی رشتة علم اطلاعات و دانششناسی، تأئید و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ محاسبه گردیده است. دادههای گردآوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل گردید. یافتهها: تجزیه و تحلیل دادهها نشان داد بیشتر افراد نمونة مورد مطالعه (1/97%) تلویزیون و درصد کمی از آنان (2/4%) ماهواره در اختیار دارند. بیشترین میزان دسترسی افراد، به تلفن ثابت (4/77%) و کمترین میزان دسترسی آنها به ماهواره (6/10%) است. بیشتر افراد برای کسب اطلاعات روزمرة خود از تلویزیون (64/2) استفاده میکنند و از ماهواره (15/0) کمترین میزان استفاده را دارند. پاسخگویان بر این باورند که اینترنت (45/4) بیشترین و ماهواره (42/0) کمترین میزان را از جهات مختلف (فردی، اجتماعی و اقتصادی) در زندگی فردی شهروندان جغتائی و یا توسعة شهر جغتای دارد. مهمترین منبع نمونة مورد مطالعه برای دریافت اطلاعات درونشهری، گفتگوی حضوری (16/6) است و فنّاوریهای اطلاعاتی و ارتباطی نسبتا سنّتی بر جریان اطلاعات درونشهری غلبه دارد.تلویزیون و گفتگوی حضوری (15/8 و 41/4) و نیز اینترنت، به ترتیب سه منبع مهم برای دسترسی به اطلاعات در زمینههای مختلف اقتصادی، سیاسی، بهداشتی و ... (فراشهری) هستند.اطلاعات درون شهری بیشتر از طریق گفتگوی حضوری (با میانگین سودمندی 84/2 و میانگین استفاده 16/6) و اطلاعات فراشهری بیشتر از طریق تلویزیون (با میانگین سودمندی 91/2 و میانگین استفاده 15/8) در شهر جغتای جریان دارد. اینترنت و گفتوگوی حضوری به ترتیب دو مؤلفه مهمّ دیگر در جریان اطلاعات فراشهری هستند و کتابخانه و ماهواره در آخرین رده قرار دارند و کمترین نقش را در این جریان دارند. همچنین، نتایج بهدست آمده بیانگر آن است که گروههای مورد مطالعه (کارمند، کاسب، کشاورز، دانشجو) در این پژوهش در چهار حوزة مالکیّت، دسترسی، استفاده و سودمندی منابع و کانالهای اطلاعاتی، نظرهای متفاوتی اعلام کردهاند. به بیان دیگر، نوع شغل در مالکیّت، دسترسی، سودمندی و استفاده از منابع اطلاعاتی و ارتباطی تأثیرگذار است. نتیجهگیری: اگرچه جغتای شهری نسبتاً کوچک و قرار گرفته در دور دست است، فنّاوریهای اطلاعاتی و ارتباطی هم در ارتباطهای درونشهری و هم در ارتباطهای فراشهری آن حضوری قابل توجه دارند. این حضور بیشتر در گروههای کارکنان و کسبه و تاحدودی دانشجویان قابل مشاهده است.
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_41562_5f417d6ebd1d7f4a9a72227de3156b68.pdf
جریان اطلاعات
اطلاعات درونشهری
اطلاعات فراشهری
شهرستان جغتای
فنّاوری اطلاعاتی و ارتباطی
per
سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
2676-5977
2015-06-22
18
2
69
102
41565
Original Article
جست و جوی ریشه های تاریخی"اخلاق اطلاعات" در علوم کتابداری و اطلاع رسانی
مهدی شقاقی
m.shaghaghi@ut.ac.ir
1
محمدرضا وصفی
mvasfi@ut.ac.ir
2
دانشجوی دکترای علم اطلاعات و دانششناسی دانشگاه تهران
استادیار دانشکده علوم اطلاعات و دانششناسی دانشگاه تهران
هدف: هدف پژوهش حاضر، مطالعۀ تاریخ اجتماعی مفهوم «اخلاق اطلاعات» است. قصد بر آن است تا نشان داده شود که چگونه مفهوم «اخلاق اطلاعات» در جریان تحولات اجتماعی حاکم بر حرفۀ کتابداری و اطلاعرسانی برساخته شده و بهشکل آنچه ما امروز بهعنوان حوزۀ «اخلاق اطلاعات» میشناسیم، درآمده است.
روش: پژوهش حاضر به روش سندی یا کتابخانهای انجام شده است. روش سندی یا کتابخانهای، بهترین روش برای ردگیری تاریخ تطورّ مفاهیم و اندیشهها در مناسبات اجتماعی است.
یافتهها: جریانهای اجتماعیِ حاکم بر فضای حرفهای کتابداری و اطلاعرسانی از اواخر قرن نوزده تا اوایل دهۀ 70 قرن بیستم آمریکا، سه اتفاق بارز به نامهای درخواست کتابهای زرد و مسئلۀ سانسور، کمک به ثبات جامعه و مسئلۀ خدمت به پروپاگاندا در قالب خدمات جنگی کتابخانه، و جنبش مسئولیت اجتماعی را رقم زد که این سه رویداد، خود را در سه جهتگیری مهم در اخلاق اطلاعات متجلی نمود: اخلاق اطلاعات اصولگرا، اخلاق اطلاعات فردگرا، روانشناختی و تکنوکراتیک، و اخلاق اطلاعات جامعهگرا و انتقادی.
اصالت/ارزش: ارزش این مقاله، در یافتن و ارائۀ شواهدی تاریخی برای اثبات این مطلب است که حوزۀ «اخلاق اطلاعات» باوجود ادعای بسیاری از افرادی که در حوزۀ علوم کامپیوتر، فنآوری اطلاعات و ارتباطات، و هوش مصنوعی فعالیت میکنند، ریشه در اخلاق کتابداری و اطلاعرسانی دارد و از بُنمایههای فکری این حوزه نضج یافته است و مسائل جدیدی که ورود رایانه و شبکه به دنیای اطلاعات ایجاب کرده است، باعث شده این حوزه اَبعاد تازهتری به خود بگیرد و این تصور حاصل شود که این مفهوم، برخاسته از تحولات نیمقرن اخیر است.
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_41565_5b682cbd5994381cb38ebb12df64d54b.pdf
اخلاق کتابداری و اطلاعرسانی
اخلاق اطلاعات
تاریخ اجتماعی کتابداری
کتابخانههای عمومی
سانسور
per
سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
2676-5977
2015-06-22
18
2
103
140
41574
Original Article
تحلیل سرفصلهای برنامه های درسی کارشناسی ارشد و کارشناسی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی بر اساس فرصتهای شغلی نوظهور مبتنی بر فناوری اطلاعات در بازار کار جهانی
رحیم شهبازی
rshahbaz@gmail.com
1
فاطمه فهیم نیا
fahimnia@ut.ac.ir
2
رضوان حکیم زاده
hakimzadeh@ut.ac.ir
3
غلامرضا فدایی
ghfadaie@ut.ac.ir
4
دکترای علم اطلاعات و دانششناسی دانشگاه تهران؛ عضو هیأت علمی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
دانشیار دانشگاه تهران/دانشکده علوم اطلاعات ودانش شناسی
دانشیار دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران
استاد دانشکده علوم اطلاعات و دانششناسی دانشگاه تهران
هدف: تحلیل محتوای سرفصلهای آخرین برنامههای درسی مصوّب موجود در ایران با توجه به نیازهای بازار کار، هدف اساسی پژوهش حاضر محسوب میشود. روششناسی: در پژوهش حاضر از روش تحلیل محتوا استفاده شده و از لحاظ معیار کاربرد نیز از نوع کاربردی است. جامعة آماری پژوهش آخرین سرفصلهای مصوّب مقاطع کارشناسی ارشد و کارشناسی رشته علم اطلاعات و دانششناسی در ایران بوده است. ابزار تحقیق برای گردآوری دادهها، سازة تحلیل محتوا (دانش، مهارت و نگرش) با 222 آیتم )در قالب ده مؤلفه اصلی( بوده است. یافتهها: یافتهها نشان داد برای تصدی 4 گروه شغلی نوظهور کتابداری مبتنی بر فناوری اطلاعات، سرفصلهای برنامههای آموزشی کارشناسی ارشد و کارشناسی مصوب وزارت علوم، حدود یکسوم (فراوانی= 71) از دانش، مهارت و نگرش مورد نیاز بازار کار را پوشش نمیدهند که با توجه به رکود و رقابت شدید در بازار، رقم قابل ملاحظهای به شمار میرود. بر اساس یافتهها، کاستیهای اساسی برنامه آموزشی رشته علم اطلاعات در ایران را میتوان ذیل مقولات «مبانی شبکههای کامپیوتری»، «مبانی برنامهنویسی و طراحی پایگاههای اطلاعاتی»، «مبانی کامپیوتر» و نگرش (خصوصیات فردی و ویژگیهای رفتاری) دستهبندی نمود.
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_41574_11ecf9960140c1c2c6dada1e01400f95.pdf
تحلیل سرفصلها
دانش و مهارت
تحلیل محتوا
بازار کار
شایستگی
per
سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
2676-5977
2015-06-22
18
2
141
166
41590
Original Article
ممیزی اطلاعات در طرح ها و پروژه ها بر اساس مدل هنزل (مطالعه موردی: یکی از طرح های پژوهشکده گاز پژوهشگاه صنعت نفت)
زهره غلامحسین زاده
gholamhosseinzadehz@ripi.ir
1
نصرت ریاحی نیا
sara_purriahi@yahoo.com
2
کارشناس ارشد مدیریت دانش پژوهشگاه صنعت نفت و دانشجوی دکترای علم اطلاعات و دانششناسی دانشگاه خوارزمی
استاد گروه علم اطلاعات و دانششناسی دانشگاه خوارزمی
هدف: پژوهش حاضر با هدف بهکارگیری ممیزی اطلاعات بر اساس مدل هنزل در یکی از طرحهای پژوهشگاه صنعت نفت انجام شده است. روش: پژوهش از نوع پیمایشی بوده و برای گردآوری دادهها از پرسشنامه استفاده شده است. بیشتر سؤالهای پرسشنامه به صورت بازطراحی شده و مبنای طراحی سؤالها نیز پرسشنامة استاندارد هنزل است که با توجه به طرح، بومیسازی شده است. جامعة آماری پژوهش شامل 42 نفر از اعضای طرح است که به روش نمونهگیری هدفمند توسط مسئول طرح انتخاب شدهاند. برای تحلیل دادههای گردآوری شده، از نرمافزار اکسل استفاده شده است. یافتههای پژوهش: در این پژوهش مقالات «ساینس دایرکت» و «ای سی اس» سهم بیشتری از منابع را در تمامی حوزههای اطلاعاتی به خود اختصاص دادهاند. همچنین درصد استفاده از منابع الکترونیکی با توجه به دسترسپذیری آسان و هزینة کمتر نسبت به منابع چاپی، بیشتر بوده است. در بررسی جریان اطلاعات در طرح میتوان واحد تبدیلات گاز طبیعی و کتابخانه را دو واحد کلیدی معرفی نمود که بیشترین سهم را در تأمین منابع اطلاعاتی و گزارشهای مورد نیاز مسئولان و کارشناسان گروههای درگیر در طرح داشتهاند. نتیجهگیری: برای جلوگیری از دوبارهکاری در تهیة منابع اطلاعاتی و صرفهجویی در هزینهها و کنترل منابع دریافتی و ارسالی، تشکیل یک گروه کنترلکننده (گروه مهندسی شیمی) قبل از اجرای طرحها و پروژهها ضروری است.
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_41590_1146c17a4c2cdc019582cb9921090e94.pdf
ممیزی اطلاعات
مدیریت اطلاعات
پژوهشگاه صنعت نفت
مدل هنزل
جریان اطلاعات
per
سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
2676-5977
2015-06-22
18
2
167
185
41602
Original Article
مطالعه تاثیر کیفیت ساختاری و محتوایی وب سایت کتابخانه های عمومی بر رضایت و وفاداری الکترونیکی کاربران
مریم سلامی
salamilib@yahoo.com
1
انیس میری
anismiri1352@gmail.com
2
استادیار گروه علم اطلاعات و دانششناسی دانشگاه پیام نور
کتابدار آستان قدس رضوی
هدف: هدف این پژوهش، مطالعة تأثیر کیفیت محتوایی و ساختاریِ وبسایتهای کتابخانههای عمومی بر رضایت، وفاداری و در نتیجه تبلیغات توصیهای الکترونیکی است. روش پژوهش: پژوهش در دو بخش انجام شده است: در بخش نخست، برای شناسایی عوامل مؤثر بر کیفیت ساختاری و محتوایی وبسایتهای کتابخانهای، تحلیل محتوای پژوهشهای صورت گرفته در زمینة طراحی وبسایت، در 10سال اخیر، به منظور ارائه مدل صورت گرفت. در بخش دوم، برای تعیین میزان اهمیت ابعاد و برازش مدل، از نظر تعداد 190 نفر از مراجعهکنندگان کتابخانههای عمومی شهر مشهد، استفاده شد. روش پژوهش در بخش اول، تحلیل محتوا و در بخش دوم، از نوع پیمایشی با استفاده از تحلیل عاملی و پرسشنامة محقق ساخته بود. در ادامه، عوامل، بر اساس میزان اهمیت به دست آمده ارزشگذاری گردید. از متوسط ارزشهای رتبهبندی شده، که هربُعد از مراحل اول و دوم به دست آورد، برای طراحی مدل استفاده شد. یافتهها: نتایج حاصل از تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد 25 متغیّر شناساییشده برای ابعاد مختلف پژوهش را میتوان بر روی شش عامل بارگذاری نمود که در مجموع قادر به تبیین بیش از 72 % واریانس شاخصها، هستند. شاخص KMO برابر با 794/0 و مقدار معناداری آزمون بارتلت 000/0 شده است. بنابراین، مدل تحلیل عاملی تأییدی در برازش به دادهها مناسب تشخیص داده شد و شاخصهای ارائه شده و مقایسة آن با مقدار مطلوب برای یک مدل برازش یافته، نشان از برازش مناسب مدل دارد.
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_41602_8901077ff0fb16e346101c80edeaaf69.pdf
وبسایتهای کتابخانهای
وفاداری الکترونیکی
رضایت الکترونیکی
تبلیغات توصیهای الکترونیکی
کیفیت ساختاری و محتوایی سایت