per
سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
2676-5977
2005-09-23
8
شماره 3 (پیاپی 31)
3
18
44657
Original Article
تولید دانش بومی: کتاب درسی مواد و خدمات کتابخانه برای نوسوادان (مطالعة موردی)
محمدحسین دیانی
1
استاد گروه کتابداری و اطلاعرسانی دانشگاه فردوسی مشهد و سردبیر فصلنامه کتابداری و اطلاعرسانی
درس مواد و خدمات کتابخانه برای نوسوادان تنها درس از درسهای دورة کارشناسی کتابداری است که کتابی مناسب و قابل کاربرد از زبان انگلیسی یا زبان دیگر، برای آن ترجمه نشده است. در طی سالهایی که این درس تدریس میشده است مباحث مربوط به آموزش بزرگسالان بخشی قابل توجه از کلاس را به خود اختصاص میداده است. مدرسان این درس، با آگاهی از کمبود مطالب در این حوزه هر یک به سهم خود در پی تولید مطالبی بودهاند که با فلسفة وجودی این درس سازگار باشد. در این مسیر شش کتاب توسط مدرسان متفاوت این درس نگاشته شده است. گرچه مشترکاتی در این کتابها وجود دارد، امّا هر یک، بخشی متمایز از دیگر کتابها را در خود جای داده است که متکی بر تحقیقات یا اندیشههای داخلی است. با گذشت زمان این امکان فراهم شده است که با بهرهگیری از بخشهای متمایز این کتابها، محتوایی قابل توجیه برای این درس در اختیار مدرسان این درس قرار گیرد، محتوایی که بیش از سایر کتابهای دروس کتابداری به دانش بومی متکی است.
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_44657_72a8341ea262bcdc1edeba44b6f78f63.pdf
نوسوادان
کتابخانه و نوسوادان
per
سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
2676-5977
2005-09-23
8
شماره 3 (پیاپی 31)
19
48
44667
Original Article
طراحی الگویی برای ذخیره و سازماندهی اطلاعات نقشهها و طراحیهای پروژههای فنی و عمرانی کشور
فرهاد شیرانی
1
مریم نظری
maryamnazari76@gmail.com
2
نویسنده
نویسنده
اجرای هر طرح عمرانی منجر به تولید مدارکی میشود که عموماً نقشه، پلان، شیت و به طور کلی طراحی یا ترسیمه (drawing) خوانده میشوند و در واقع یک فرآوردة دانشی حاصل از طرحهای عمرانی، و منابع ارزشمند اطلاعاتی به حساب میآیند و باید امکان دسترسی و بهرهگیری مؤثر از آنها وجود داشته باشد. نبود یک سیستم نظاممند برای سازماندهی این گروه از منابع اطلاعات در کشور و در نتیجه نبود امکان دسترسی و استفادة مؤثر از این سرمایهها لزوم طراحی الگویی برای ذخیره و سازماندهی این گروه از منابع اطلاعات را آشکارتر نمود. برای این منظور پس از مطالعة مبانی نظری و بررسی برخی از شیوهها، اصول و استانداردهای سازماندهی منابع اطلاعات، استاندارد بینالمللی مارک 21 و فرمت ایرانمارک، الگویی برای ذخیرهسازی و سازماندهی اطلاعات پروژهها و طرحهای پروژههای فنی و عمرانی کشور مبتنی بر استاندارد مارک 21 و فرمت ایرانمارک ارائه شده. این الگو به گونهای طراحی شده که بتوان با صرف حداقل زمان و تخصص به ذخیرهسازی و سازماندهی این گروه از منابع اطلاعات پرداخت و به گونهای مؤثر به جایابی اطلاعات طرحها مبادرت ورزید.
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_44667_1b63c040ab74ebd2174cac97972ba90f.pdf
اطلاعات طراحیها
پروژههای فنی و عمرانی
نقشهها و پلانها
ذخیره و سازماندهی
استاندارد بینالمللی مارک 21
فرمت ایرانمارک
per
سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
2676-5977
2005-09-23
8
شماره 3 (پیاپی 31)
49
66
44668
Original Article
بررسی کشفالمطالب منسوب به اعتمادالسلطنه و دیگر ابزارهــای بازیابی اطلاعــات در یک نسخــه قــرآن متعلق به سال 1313 هجـری قمـری
مرتضی کوکبی
kokabi80@yahoo.com
1
نویسنده
بازیابی هر چه سریعتر و دقیقتر اطلاعات، آرمان بزرگ همه کتابداران است. برای دسترسی به این آرمان، ابزارهایی توسط کتابداران به وجود آمده که نمایهها نمونههایی از آنها هستند. نمایهها که اکنون به کمک کامپیوتر حالت پیشرفتهای یافتهاند در سنّت کتابشناسی و کتابداری شرقی متأثّر از اسلام، دارای قدمت هستند و حتّی نمونههایی پیشرفته از آنها با عناوین کشفالمطالب، کشفالآیات و غیره که به دلیل جایگاه والای قرآن در جوامع اسلامی به وجود آمدهاند سالهاست که مورد استفاده قرار میگیرند. آن چه که در زیر میآید بررسی نمایهها و جدولهای قرآنی متعلّق به سال 1313 است که در زمان ناصرالدینشاه قاجار توسط محمدخانصنیعالدوله (اعتمادالسلطنه) چاپ شده. هدف این نوشته ضمن بررسی انتقادی کلّیة جدولهای مندرج در این قرآن، نشان دادن این نکته است که آنجا که علاقه و اهمیت به هر دلیلی مطرح بوده، آنچنان که در مورد قرآن مطرح بوده و هست ابزارهای بازیابی بسیار پیشرفتهای در شرایطی به وجود آمدهاند که حتّی شاید تصوری نیز دربارة فناوریهای پیشرفتة کنونی وجود نداشته است.
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_44668_b98febb19071f37545e484c679a5f667.pdf
قرآن
کشفالمطالب
کشفالآیات
اعتمادالسلطنه
per
سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
2676-5977
2005-09-23
8
شماره 3 (پیاپی 31)
67
88
44670
Original Article
ضرورتهای نوین بازنـگری در ذخیره و بازیابی اطلاعات
محمدرضا داورپناه
1
دانشیار دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد
فرایند سازماندهی اطلاعات، در طول تاریخ از اهمیت ویژهای برخوردار بوده و در هر زمان، بسته به نوع و ماهیت منابع اطلاعاتی و پارادایمها و رویکردهای مسلط، رهیافتهای متفاوتی برای سازماندهی اطلاعات مورد توجه قرار گرفته است. ولی امروزه همگام با توسعة جهان دانش، نیاز به بازنگری درنظامهای سازماندهی این جهان، جدیترشده. در این مقاله ابتدا ویژگیهای نظامهای طبقهبندی سنتی و سرعنوانهای موضوعی بر شمرده شده است. سپس بر مبنای برخی افقهای نوین ( مانند ساختار و نظام تبادل دانش، نظام فرامتن، منطق فازی، سنجشناپذیری ردهبندیها، و رابطة میان رشتهای)، ضرورتهای تحول در نظامهای سنتی طبقهبندی مورد تحلیل قرار گرفته است.
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_44670_b999f0abe95ad92baee584297c498236.pdf
نظام طبقهبندی سنتی
ساختاردانش
منطق فازی
نظریةسنجشناپذیری علم
نظام فرامتن
per
سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
2676-5977
2005-09-23
8
شماره 3 (پیاپی 31)
89
99
44671
Original Article
نقش کتابخانههای آستانقدس رضوی در برآوردهکردن نیازهای اطلاعاتی دانشآموزان و دانشجویان شهـر مشهــد
در این پژوهش نیازهای اطلاعاتی دانشآموزان و دانشجویان، منابع اطلاعاتی مورد نیاز آنها، دلایل مراجعة آنها به کتابخانههای آستان قدس و همخوانی مجموعة کتابخانهها با نیازهای آنان مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهش به صورت پیمایشی و جامعة آماری مورد پژوهش، دانشآموزان و دانشجویان مراجعهکننده به کتابخانههای آستان قدس در شهر مشهد بوده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که مجموعة کتابخانهها نیازهای بیش از 80% از مراجعان دانشآموز و دانشجو را در حد متوسط و بیشتر برآورده میکنند. بین نیازهای اطلاعاتی دانشآموزان و دانشجویان تفاوت معناداری وجود ندارد. مجموعة کتابخانهها با نیازهای اطلاعاتی دانشآموزان در مقایسه با دانشجویان، همخوانی بیشتری دارد و مهمترین دلیل مراجعة هر دو گروه به کتابخانهها در دسترسنبودن کتابخانة مناسب در محل زندگی و تحصیل آنها است.
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_44671_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
کتابخانههای آستان قدس رضوی
دانشآموز
دانشجو
نیاز اطلاعاتی
مجموعة کتابخانهها
per
سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
2676-5977
2005-09-23
8
شماره 3 (پیاپی 31)
101
108
44672
Original Article
سیستمهای کتابخانهای یکپارچه با کد منبع باز
زهره عباسی
1
دانشجوی دکتری کتابداری و اطلاعرسانی دانشگاه فردوسی مشهد
نرمافزارهای با کُد منبع باز، دارای زیرساخت برنامهنویسی اشتراکی هستند که کد منبع آنها به رایگان در اختیار عموم گذاشته میشود و اجازة اجرا، کپی، انتشار و بهبود نرمافزار، بدون محدودیت، به آنها داده میشود. در این مقاله چند سیستم کتابخانهای یکپارچه با کد منبع باز که از طریق اینترنت قابل دسترسی میباشند مورد بررسی قرار گرفتهاند. مدیران کتابخانهها و کتابداران میتوانند با بررسی این نرمافزارها نسبت به انتخاب و استفاده از آنها در خودکارسازی کتابخانههای خود تصمیم بگیرند.
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_44672_234df3aacc49a0a51c90c9144729876c.pdf
نرمافزار با کد منبع باز
نظامهای کتابخانهای
نظامهای یکپارچة کتابخانهای
per
سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
2676-5977
2005-09-23
8
شماره 3 (پیاپی 31)
109
125
44673
Original Article
طرح یک مدل مالی هزینه ـ سودمندی برای کتابخانههایی با منابع دو گونه (کاغذی و الکترونیکی)
جوست کولوفل
1
آریان کاندورپ
2
مرضیه اسماعیلپور
3
مرجان صادقی مجرد
4
Kolloffel, Joost ،نویسنده
Kaandorp, Arian ، نویسنده
دانشجوی کارشناسی ارشد علومکتابداری و اطلاعرسانی دانشگاه شیراز، مترجم
کارشناس کتابداری کتابخانة منطقهای علوم و تکنولوژی شیراز، مترجم
این مقاله به شرح ایجاد مدلی برای کتابخانههای دانشگاهی میپردازد که بینش مفصلی دربارة ساختار مالی جاری کتابخانه به دست میدهد و تأثیر انتقال به یک محیط دیجیتال را اندازه میگیرد. در حرکت به سوی دیجیتالیشدن، هزینة بعضی از خدمات و فعالیتهای مشخص کتابخانه کاهش، و هزینههای دیگر افزایش خواهند یافت. تأثیر این مسئله بر بودجة کتابخانه چگونه خواهد بود؟ این طرح، تصویر دقیقی از هزینههای کتابخانه، قبل و بعد از انتقال به محیط دیجیتال به همة شرکتکنندگان ارائه کرد و نشان داد که ارزش افزودة خدمات کتابخانه بالا میرود. این مدل با همکاری سه کتابخانة دانشگاهی (آتریچ در هلند، لولا در سوئد و برمن در آلمان) ساخته شد.
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_44673_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
کتابخانههای پیوندی
هزینههای کتابخانه
خدمات کتابخانه
per
سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
2676-5977
2005-09-23
8
شماره 3 (پیاپی 31)
127
143
44675
Original Article
فهرست الفبایی کتب خطی کتابخانة شخصی حجة الاسلام و المسلـمین محمـد حسن علّامـــی، اهـدایی به کتابخانة آستان قدس رضوی (ع)
محمد وفادار مرادی
1
کارشناس ارشد کتابداری (گرایش کتب خطی) و رئیس بخش
تاریخ مستندکتابخانه بهنحوی با تاریخ وقف، مرتبط و عجین شده است. از این رو معرفی واقفان و شمهای از ترجمة احوال آنان بههمراه شناسایی و فهرست کتب خطی وقفی هر یک، از جمله اهداف اولیة پژوهشگران کتابخانه آستان قدس رضوی است. بر همین اساس در نوشتار زیر شرح احوال «شادروان حجة الاسلام حاج شیخ محمد حسن علّامی» و فهرست الفبایی کتب خطی کتابخانة شخصی ایشان که در سال 1382 وقف کتابخانة سرکار فیض آثار رضوی علیهالسلام شده ارائه گردیده و امید است معرفیهایی از مجموعههای دیگر واقفان، بتدریج تهیه و به اطلاع محققان فرهیخته رسانده شود.
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_44675_02ed124e18a554799dd0a79f15c4552a.pdf
وقف
کتاب خطی
فهرست الفبایی
per
سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
2676-5977
2005-09-23
8
شماره 3 (پیاپی 31)
145
174
44676
Original Article
نمایه مقالههای فصلنامه کتابداری و اطلاعرسانی (از شماره 1 تا 30)
کبری سقاءپیرمرد
1
محمدحسین دیانی
2
نویسنده
استاد گروه علم اطلاعات و دانش شناسی
نمایه حاضر بر اساس مقالههای 30 شماره نخست فصلنامه کتابداری و اطلاعرسانی تهیه شده است. هدف این نمایه نشان دادن گسترة موضوعی مقالههای مندرج در فصلنامه و فراهم ساختن راههای بازیابی محتوای مقالهها است. تلاش شده از طریق کلیدواژهها و عبارتهای قابل پیشبینی و همخوان با عنوان و محتوای مقالهها، این هدف تحقق یابد.
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_44676_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf