per
سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
2676-5977
2006-09-23
9
شماره 3 (پیاپی 35)
5
10
44191
Original Article
بازخوانی زیربنا و ملاحظات نظری نمایهسازی استنادی
محمدحسین دیانی
1
استاد گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه فردوسی مشهد
در این نوشته به زیربناهای نتیجهگیری از شمارش استنادها و قضاوت درباره کیفیت و یا نفوذ یک نوشته در نوشتهای دیگر پرداخته شده است. توجه دوباره به این زیربناها از آن جهت با اهمیت است که پیامدهای بررسی استنادها در حال راهیافتن به معیارهای ارزشگذاری مقالات و به ویژه مجلات فارسی شده است و بحث عامل تأثیر که در پایگاه گزارشهای استنادی علوم ایران که توسط کتابخانه منطقهای شیراز محاسبه میشود، میرود که برای مجلات فارسی نیز بکار برده شود. هدف از نگارش این چند صفحه بازخوانی زیربناهایی است که کراراً در نشریات متفاوت درباره گزارشهای استنادی علوم مورد بحث بوده است و مناسبات که در تصمیمگیریهای مربوط به استنادها به آن نیز توجه شود.
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_44191_d8621a04799dc4563bdf402f88a7ec13.pdf
گزارشهای استنادی مجلات
نمایه استنادی علوم
نمایه استنادی علوم ایران
per
سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
2676-5977
2006-09-23
9
شماره 3 (پیاپی 35)
11
20
44192
Original Article
بازنگری به رویکرد کاربر مداری در کتابخانههای تخصصی
علی حسین قاسمی
tvahn@yahoo.com
1
دانشجوی دکتری اطلاع رسانی و کتابداری دانشگاه فردوسی مشهد
آنچه در رابطه با استاندارد کردن کتابخانهها انجام میشود، عمدتاً به خدمات فنی، فضای فیزیکی و تجهیزات، و محتوای اطلاعاتی (مجموعه) مربوط میشود. اما با توجه به اینکه بسیاری از حرفهمندان و صاحبنظران این حرفه، رویکرد کاربردمداری را در ارائه خدمات کتابخانهای به مأموریتمداری و مجموعهمداری ترجیح میدهند، این شیوه نگاه به استانداردسازی، با رویکرد کاربرمدارانه همخوانی ندارد. به بیان دیگر، با وجود ادعای پایبندی به کاربرمداری، عملاً از این شیوه در جهت مأموریتمداری و مجموعهمداری استفاده میشود. این مسئله در کتابخانههای تخصصی اهمیتی افزونتر مییابد، زیرا قرار است نتیجة فعالیت این دسته از کتابخانهها در قالب محصول پژوهش، تجسم یابد و به تولید دانش جدید منجر شود. آموزش کاربران و سوق دادن آنان در جهت تحصیل سواد اطلاعاتی مطابق با حدود هر چه بالاتری از استانداردها، موجب میشود کتابخانهها در نیل به اهداف خود و تحقق واقعی رویکرد کاربرمدارانه موفق شوند؛ بویژه آنکه تعاریف جدید سواد اطلاعاتی در آموزشهای کتابخانهای ریشه داشته و کتابخانههای تخصصی باید ـ با توجه به شرایط خاص اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کشور ـ بیش و پیش از استاندارد کردن خدمات فنی تجهیزات و فضای کتابخانه؛ به آموزش سواد اطلاعاتی بر مبنای استانداردها به کاربران خود بپردازند تا بدین ترتیب ضمن استقلال بخشیدن به آنان در کسب اطلاعات و دانشافزایی، موجب کارآمدی بیشتر خدمات کتابخانههای تخصصی گردند. بر این مبنا، کتابخانهها باید در درجه اول به ارزیابی کاربران خود بر مبنای استانداردهای سواد اطلاعاتی و در وهلة دوم به طراحی و اجرای برنامههای آموزشی بر مبنای این ارزیابی با هدف ارتقای سطح سواد اطلاعاتی، بپردازند.
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_44192_c69a545627d196a1217d8bbbbffdc0a2.pdf
استانداردهای کتابخانه
کاربرمداری
مجموعهمداری
مأموریتمداری
کتابخانههای تخصصی
سواد اطلاعاتی
آموزش کاربران
per
سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
2676-5977
2006-09-23
9
شماره 3 (پیاپی 35)
21
38
44193
Original Article
ابهام در ماشین ترجمه
محمدرضا فلاحتی فومنی
osic@srlst.com
1
عضو هیئت علمی گروه پژوهشی زبانشناسی رایانهای کتابخانه منطقهای علوم و تکنولوژی
هدف از انجام این تحقیق، بررسی گونههای مهم ابهام واژگانی و ساختاری و نیز مشکلاتی است که اینگونه ابهامها را در امر ترجمه ماشینی ایجاد مینمایند. برای انجام این کار پنج نوع مهم ابهام واژگانی با عناوین ابهامهای مقولهای، واژههای همآوا ـ همنویسه، واژههای همنویسه، چند معنایی و ابهام انتقالی، با ارائه مثالهایی از فارسی و انگلیسی مورد بررسی قرار گرفت. سپس ابهام ساختاری بررسی شد و دو نوع مهم آن با عناوین ابهامهای ساختاری واقعی و سیستمی تشریح گردید. پس از آن نیز شش روش رایج برای رفع ابهام ساختاری و نیز مشکلاتی که مرجعیابی در امر ترجمه ایجاد مینماید، بررسی شد. بررسیها نشان داد یکی از موارد ضروری برای عملکرد مثبت ماشینهای ترجمه، پرداختن اصولی به ابهامهای موجود در متن است و اینکه در بسیاری از موارد اطلاعات مربوط به واژهها و حتی جمله (که اغلب به عنوان واحد ترجمه محسوب میگردد) برای ابهامزدایی کافی نیست و باید از اطلاعات غیر زبانی مانند اطلاعات جهان پیرامون و ... در ترجمه استفاده شود که البته در حال حاضر ماشینهای ترجمه عموماً فاقد این قابلیت مهم هستند.
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_44193_433ec31a0cd5484994fbea504ec5718c.pdf
ماشین ترجمه
ابهام
ابهامزدایی
ابهام واژگانی
ابهام ساختاری
مرجعیابی
ابهام واقعی
ابهام سیستمی
per
سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
2676-5977
2006-09-23
9
شماره 3 (پیاپی 35)
39
66
44194
Original Article
عوامل موفقیت اشتراک منابع در کتابخانههای وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
سیروس علیدوستی
alidousti@irandoc.ac.ir
1
مریم نظری
maryamnazari76@gmail.com
2
دکترای مدیریت ـ استادیار پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران
دانشجوی دکترای علوم اطلاعرسانی دانشگاه شفیلد انگلستان
در این مقاله، نتایج بررسی عوامل موفقیت اشتراک منابع و همکاری بین کتابخانهها در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و میزان وجود این عوامل و توجه به آنها در وضع کنونی، ارائه شده است. در پژوهش حاضر، ابتدا یافتههای پژوهشها و مطالعات پیشین در این زمینه بررسی و عوامل موفقیت اشتراک منابع از آنها استخراج گردید، سپس برای کاربرد روش «آگاهان کلیدی» نمونهای از افراد درگیر در حوزة اشتراک منابع از کتابخانههای وزارت علوم، تحقیقات و فناوری انتخاب و با استفاده از پرسشنامه، میزان اهمیت عوامل و همچنین میزان وجود و توجه آنها در جامعة پژوهش بررسی شد. در ادامه، با مقایسه میزان اهمیت عوامل و میزان وجود و توجه به آنها، همسویی وضع مطلوب و موجودِ عوامل سنجیده شد. یافتههای این پژوهش نشان داد برای موفقیت برنامههای اشتراک منابع و همکاری بین کتابخانهها تمامی عوامل موفقیتی که از مطالعات و پژوهشهای پیشین استخراج شده بودند، اهمیت دارند. با وجود این، در حال حاضر تنها هشت عامل از مجموع این عوامل در طرحهای جاری اشتراک منابع وجود دارند یا به آنها توجه میشود.
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_44194_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
اشتراک منابع
همکاری بین کتابخانهها
عوامل موفقیت
وزارت علوم
تحقیقات و فناوری
per
سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
2676-5977
2006-09-23
9
شماره 3 (پیاپی 35)
67
84
44197
Original Article
نگاهی به وضعیت علم و فناوری کشور (شاخصهای نیروی انسانی)
علی ناصحی
1
دبیر هیئت نظارت و ارزیابی فرهنگی و علمی شورای عالی انقلاب فرهنگی عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور
تحقیقات انجام شده در خصوص توسعه، که تجربه جوامع مختلف نیز آن را تأیید میکند، نشان میدهد توسعه متوازن و پایدار در زمینههای مختلف اقتصادی و اجتماعی، بر توسعه علم و فناوری مبتنی است. تحقق این امر نیازمند فرایند کلان و گستردهای شامل سیاستگذاری، تعیین راهبردها، برنامهریزی منظم و دقیق و اجرای علمی، کامل و مؤثر این فرایند است.
در این میان، شناخت دقیق نقاط قوت و ضعف و چالشهای پیش رو، داشتن تصویری روشن از وضعیت اقتصادی و اجتماعی و بخصوص وضعیت علم و فناوری، امری اجتنابناپذیر است. با توجه به شاخصهای ارزیابی علم و فناوری مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی (شاخصهای نیروی انسانی) و گزارشهای ارزیابی کلان علم و فناوری، تصویری از روند تحولات علم و فناوری کشور طی یک دوره چهار ساله ترسیم شده است. آمار و ارقام نشان میدهد که وضعیت بخش نیروی انسانی تحقیقات تا سال 1379 دارای رشد نسبی مناسبی بوده است، لیکن با توجه به رشد 5/1 درصدی جمعیت، این رشد متوقف شده است.
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_44197_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
ارزیابی علم و فناوری
تحقیقات
نیروی انسانی
شاخصهای ارزیابی علم و فناوری
شاغلان تحقیقاتی
per
سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
2676-5977
2006-09-23
9
شماره 3 (پیاپی 35)
85
94
44199
Original Article
مهمترین معیارهای عمومی رابط کاربرهای مطلوب
نرگس خالقی
nkhaleghi87@gmail.com
1
کارشناس ارشد کتابداری و اطلاعرسانی
رابط کاربر، محیطی است که ارتباط بین انسان و رایانه را برقرار میکند و پل ارتباطی بین انسان و محیط وب، برنامهها و نظامهای رایانهای است. خشنودی و رضایت کاربران در صورتی فراهم میشود که تعامل بیشتر و بهتری بین آنان و محیطهای رایانهای برقرار شود. با توجه به علایق و سلیقههای متفاوت کاربران از سویی و تنوع محیطهای رایانهای از سوی دیگر، طراحی رابط کاربر ایدهآل دشوار به نظر میرسد؛ ولی به طور کلی، معیارهایی عمومی برای رابط کاربرهای مطلوب توسط طراحان رابط کاربر در نظر گرفته شده که در این مقاله به این ویژگیها و معیارها پرداخته شده است. در نهایت، سیاههای از پربسامدترین معیارهای عمومی یک رابط کاربر مطلوب ارایه شده است که میتواند به منظور سنجش رابط کاربرها به ک
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_44199_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
رایانه
کاربرپسندی
معیارهای عمومی
کاربر مطلوب
per
سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
2676-5977
2006-09-23
9
شماره 3 (پیاپی 35)
95
106
44201
Original Article
استخراج خودکار عبارتهای کلیدی از متون مقالههای فارسی
علی گزنی
1
عضو هیئت علمی کتابخانه منطقهای علوم و تکنولوژی شیراز
در پژوهش حاضر، عبارتهای کلیدی از متون مقالههای فارسی به صورت خودکار جداسازی گردیده است. استخراج عبارتها مبتنی بر روشهای آماری، نحوة توزیع واژگان، مجاورت و ... صورت پذیرفته است. سیستمی که بر پایه پژوهش حاضر طراحی گردیده، با توجه به بازخوردهای کاربر از قابلیت یادگیری برخوردار است، با توجه به بازخوردهای کاربر از قابلیت یادگیری برخوردار است، به گونهای که در طول زمان مرتباً به کارایی آن افزوده میشود. استخراج عبارتهای کلیدی میتواند در پهنه گستردهای از مسائل از جمله در طراحی سیستمهای بازیابی اطلاعات، کاربر داشته باشد.
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_44201_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
کلیدواژه
عبارتهای کلیدی
مقالههای فنی
per
سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
2676-5977
2006-09-23
9
شماره 3 (پیاپی 35)
107
128
44205
Original Article
بررسی نیروی انسانی و نیازهای مهارتی کتابداران شاغل در ... در کتابخانههای دانشگاهی استان خوزستان
عبدالحمید معرفزاده
1
پرستو صانعی دهکردی
2
عضو هیئت علمی گروه کتابداری دانشگاه شهید چمران اهواز
کارشناس ارشد کتابداری سازمان آموزش و پرورش
این تحقیق با توجه به تحولات مداوم رشته کتابداری و در نتیجه تغییر نیازهای آموزشی کتابداران، به بررسی وضعیت نیروی انسانی و نیازهای مهارتی کتابداران شاغل در کتابخانههای دانشگاهی استان خوزستان پرداخته است. در این پژوهش، تعداد 172 نفر از کتابداران شاغل در کتابخانههای دانشگاهی استان خوزستان، مورد بررسی قرار گرفتهاند. نتایج نشان میدهد در حال حاضر بیشترین دورههای مورد نیاز این کتابداران، فناوریهای نوین است و آنها برای اینکه خود را با این تغییر و تحولات حاصل از فناوریهای مدرن هماهنگ سازند و بتوانند بهترین و مفیدترین خدمات را در کمترین زمان ممکن به شکلی مطلوب ارائه دهند، باید در این زمینهها آموزشهای لازم را ببینند؛ که لازمه آن برنامهریزی و تدارک این آموزشها توسط مسئولان ذیربط میباشد.
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_44205_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
کتابداران
کتابخانه دانشگاهی
آموزش ضمن خدمت
فناوری اطلاعات
per
سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
2676-5977
2006-09-23
9
شماره 3 (پیاپی 35)
129
138
44206
Original Article
کتابهای الکترونیکی: مفاهیم، مزایا و شیوه تهیه
جعفر یعقوبی
1
عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان
با رواج روزافزون تأثیر رایانه در مسائل روزمره، جهان با سرعت فزایندهای به دنیای الکترونیک و دیجیتال تبدیل میشود. کتاب و چاپ و نشر نیز از این راه باز نماندهاند و ظهور نشر الکترونیک این صنعت را دستخوش تحولی عظیم کرده است. کتاب الکترونیکی، پدیدهای کاملاً تازه در این بین است و میرود تا نظام آموزش و اطلاعرسانی را با دگرگونیهایی اساسی مواجه سازد. در همین راستا، سؤالهایی از قبیل «کتابهای الکترونیک چه نوع کتابهایی هستند؟ چه محاسنی دارند؟ انواع آنها از چه قرار است؟ آیا جای کتابهای کاغذی را خواهندگرفت؟ و سرانجام چگونه و با چه نرمافزارهایی میتوان اقدام به تهیه کتابهای الکترونیکی نمود؟» مطرح میباشند. هدف این مقاله، پاسخ به سؤالهای فوق میباشد. برای رسیدن به هدف مذکور، از روش مطالعات کتابخانهای و جستجوهای اینترنتی استفاده شده است. نتایج نشان میدهد درباره مفهوم کتابهای الکترونیکی توافق کلی وجود ندارد و سه دیدگاه در این زمینه مطرح است. از جمله مزایای کتابهای الکترونیکی میتوان به دسترسی از راه دور، سهولت انتقال در عین یکپارچگی مطالب، انسجام مطالب و تنوع کاربرد، تبادل بنیادین مطالب با یکدیگر، پشتیبانی از امکانات مالتی مدیا و سهولت کار و اجرا اشاره نمود. در زمینه روشهای رایج برای ساخت کتاب الکترونیکی، عرضه مطالب در قالب PDF و کتابهای الکترونیکی قالب EXE یا خوداجرا از روشهای معمول و پرمخاطب به شمار میرود.
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_44206_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
فناوری اطلاعات
کتاب الکترونیکی
صنعت نشر
per
سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
2676-5977
2006-09-23
9
شماره 3 (پیاپی 35)
139
162
44207
Original Article
مجموعهگستری برای کتابداران جدید: توصیههایی از مجراها
جیمز کوری تاکر
1
مت تورنس
2
رحمان معرفت
3
سکینه مستجیری
4
James Cory Tucker / نویسنده
Matt Torrence / نویسنده
دانشجوی کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاعرسانی دانشگاه شهید چمران اهواز / مترجم
کارشناس ارشد کتابداری و اطلاعرسانی سازمان مرکزی کتابخانههای دانشگاه سمنان / مترجم
امروزه، کتابداران در محیطهای دانشگاهی با چالشهای متعددی از جمله مجموعهگستری، مواجه هستند. این مقاله به تجزیه و تحلیل مجموعهگستری و چگونگی ارتباط آن با متخصصان جدید در حوزه کتابداری میپردازد. مقاله حاضر برنامههای آموزشی مجموعهگستری در برنامههای درسی علوم کتابداری و اطلاعرسانی، مهارتهای مورد نظر و مورد نیاز در واحدهای مجموعهگستری و برنامههای آموزش کتابخانهای برای کتابداران جدید را مرور میکند. همچنین توصیههای کاربردی و تجارب دانشآموختگان جدید در حوزه مجموعهگستری را فراهم نموده و در اختیار خوانندگان قرار میدهد. موضوعات مطرح شده شامل سازگاری[1] با محیط جدید، خط مشیها و رویههای مجموعهگستری، فعالیتهای رابطهای[2]، انتخاب منابع و مدیریت زمان میباشد.
6. Acclimation
7.Liaison Works
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_44207_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
مجموعه گستری
کتابداران جدید
فعالیتهای رابطهای
انتخاب منابع کتابخانهای
مطالعات موردی