ORIGINAL_ARTICLE
بررسی مؤلفههای ساختاری و عناصر بصری نسخ قرآنهای مذهّب عصر قاجار در کتابخانه مرکزی تبریز
هدف پژوهش: این پژوهش درصدد است ضمن معرفی نسخ قرآنی مذهّب عصر قاجار کتابخانه مرکزی تبریز، آرایههای قرآنی آثار مورد نظر را شناسایی و ساختارشناسانه بررسی نموده و نسخههای قرآنیِ مذهّب را بهلحاظ ساختارشناسی از منظر ترکیببندی صفحات و فرم نقوش تفحص و ارزیابی کند. روش/ رویکرد پژوهشی: تحقیق حاضر به روش پیمایشی با رویکرد توصیفی _ تحلیلی انجام شده است و اطلاعات با استفاده از منابع کتابخانهای و به شیوۀ میدانی گردآوری و تدوین گردید. از بین 20 نسخه قرآنی مذهّب قاجاری موجود در کتابخانه مرکزی تبریز و با صلاحدید متخصصان این حوزه و کارشناس کارآمد بخش نسخهشناسی کتابخانه مذکور، جامعه آماری پژوهش را 10اثر قرآنی مذهّب سنددار تشکیل میدهد که با توجه به نیاز موضوع پژوهش حاضر، برگزیده شده است. اطلاعات تحقیق در قالب جدولها و نمودارها از طریق نرم افزار SPSS و EXCEL طبقهبندی و محاسبه شدهاند. اصالت/ ارزش پژوهش: مطالعهنسخههای مذهّب قرآنی محفوظ در آرشیو کتابخانه مرکزی تبریز و عناصر تزئینی وابسته به قرآنها، سبب ژرف عمیق و ارتقای کیفیت آثار هنری و تذهیبهای قرآنی میشود. این مقاله در نظر دارد جنبههای هنری نسخههای قرآنهای مذهّب را با تأکید بر عصر قاجار مطالعه کند و تفحصی را انجام دهد. لیکن، آثار مطالعاتی تاکنون معرفی نشده و پژوهشی بر روی آنها انجام نشده است. یافتهها: یافتههای تحقیق نشان داد 9/39% از سرلوح قرآنها بدون تاج همراه با کتیبۀ سرسوره بوده و 91/60% تاجدار و دارای کتیبههای فوقانی و تحتانی است. 47/67% از صفحات متن دارای تزئینات نشاندار هستند. در بخش عناصر تزئینی و نقوش 1/44% نقوش ختایی، 9/8%نقوش اسلیمی، 2/14% نقوش انتزاعی، 3/3% گرهچینی، 1/18%دارای جدولکشی و عناصر شرفه دارای میانگین 4/11% درصدهای فروانی نسبی در بین توزیع نقوش هستند. نتایج تحقیق: نتایج پژوهش حاکی آن است، عناصر تزئینی همچون نقوش ختایی، اسلیمی، تاج، نیمتاج، کتیبه، انواع جدولکشی، نقوش ترصیع، نقوش انتزاعی و ... در قرآنهای منتخب از دورۀ قاجار کتابخانۀ مذکور مشاهده شده است. استفاده از گلهای گرد، شاهعباسی، اناری، اسلیمیهای توخالی و بهصورت قاببندی ساده، ترکیببندی حلزونی، تنوع رنگی در گلها و جدولها، بیشترین استفاده از رنگ طلا جزءِ ویژگیهای شاخص تذهیبهای قرآنی عصر قاجار کتابخانۀ ذکرشده است.
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_53330_95e0c607aa66fc94a6cfa9b345387222.pdf
2019-02-20
3
36
10.30481/lis.2019.53330
عصر قاجار
نسخههای قرآنی مذهّب
عناصر و آرایههای تزئینی
کتابخانۀ مرکزی تبریز
فاطمه
غفوری فر
fghafuorifar@gmail.com
1
کارشناسی ارشد، گروه هنر اسلامی،دانشکده هنرهای صناعی اسلامی، دانشگاه هنراسلامی، تبریز، ایران.
LEAD_AUTHOR
فرنوش
شمیلی
farnooshshamiliy@gmail.com
2
استادیار، گروه هنر اسلامی،دانشکده هنرهای صناعی اسلامی، دانشگاه هنراسلامی، تبریز، ایران.
LEAD_AUTHOR
- آژند، یعقوب ( 1388). «اصل واق در نقاشی ایرانی». مجلۀ هنرهای تجسمی هنرهای زیبای تهران، ش38، 5-13.
1
- اسکاچیا، جیان روبرتو (1384). تاریخ هنر ایران (هنر صفوی، زند و قاجار)، مترجم: یعقوب آژند، تهران: نشر مولی.
2
- بیانی، مهدی (1353). کتابشناسی نسخههای خطی، بهکوشش حسن محجوب اردکانی، تهران: انجمن آثار ملّی.
3
- پاکباز، رویین (1386). از نقاشی ایرانی از دیرباز تا امروز، تهران: زرین و سیمین.
4
- پورتر، ایو (1389). آداب و فنون نقاشی و کتابآرایی. مترجم: زینب رجبی، تهران: نشر متن.
5
- حسینی، سیدحبیب؛ بهبود، هادی و براتعلی، غلامحسین (1387). دایرهالمعارف عمومی رشتههای صنایعدستی ایران، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
6
- خلیلی، ناصر و فرانسیس دروش (1379). سبک عباسی: قرآن نویسی، مترجم: پیام بهتاش، تهران: نشر کارنگ.
7
- دونلو، حوریه (1392). تذهیب نسخه قصص الانبیا با نگاهی به نسخ عصر قاجار موزه کتابت تبریز، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه هنراسلامی تبریز، استاد راهنما: دکتر مهدی محمدزاده، تبریز.
8
- رهنورد، زهرا (1386). تاریخ هنر ایران در دورۀ اسلامی، تهران: سمت.
9
- زکی، محمدحسن (1363). تاریخ صنایع ایران بعد از اسلام، مترجم: محمدعلی خلیلی، تهران: اقبال.
10
- ساریخانی، مجید؛ هاشمی زرجآباد، حسن و طاووسی، محمود (1393). «نقش قرآن کریم درآفرینش هنری و شیوههای مختلف کتابآرایی در تمدن اسلامی ایران»، فصلنامه علمی نگارینه هنر اسلامی، ش اول، 6-18.
11
- صحراگرد، مهدی؛ عبادی، محسن و فدائیان، مجید (1393). شاهکارهای هنری در آستان قدس رضوی (مجموعه قرآنهای نفیس از سدۀ دهم تا چهاردهم ھ.ق)، مترجم: شادی غفوریان، جلد دوم، مشهد: مؤسسه چاپ و انتشارات آستانقدسرضوی، مؤسسۀ آفرینشهای هنری آستانقدسرضوی.
12
- غفوریفر، فاطمه (1395). طراحی و اجرای تذهیب قرآن بر اساس نمونههای تیموری موجود در موزۀ آستانه مقدسه قم، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، استاد راهنما: دکتر مهدی محمدزاده، تبریز.
13
- کارگر، محمدرضا و ساریخانی، مجید (1390). کتابآرایی در تمدن اسلامی، تهران: سمت.
14
- مایل هروی، نجیب (1372). کتابآرایی در تمدن اسلامی، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی.
15
- ــــــــــــــــــ (1394). تاریخ نسخهپردازی و تصحیح انتقادی نسخههای خطی، تهران: سوره مهر.
16
- مجرد تاکستانی، اردشیر (1392). شیوۀ تذهیب، تهران: سروش.
17
- محبلی، آزاده (1381). «نگاهی به تاریخچه و سیر تحول هنر تذهیب آرایشگر صفحههای قرآن»، گلستان قرآن، دورۀ سوم، ش126، 11-15.
18
- معین، محمد (1371). فرهنگ فارسی، جلد دوم، تهران: امیرکبیر.
19
- ناصری، ملیح (1370). اولین گام در راه طراحی و تذهیب و مینیاتور. ج2. تهران: کیان.
20
- همایونفرخ، رکنالدین (1354). «هنر کتابسازی در ایران»، راهنمای کتاب، ش158، 27-30.
21
- وزیری، الهه (1364). «تذهیب عروج نقش و رنگ در هنر اسلامی»، کیهان فرهنگی، ش17، 32-30.
22
- یاجم، افسانه (1396). بررسی نسخ قرآنی مذهّب عصر قاجاری نگهداری شده در کتابخانه مرکزی تبریز (مصاحبه)، کتابخانه مرکزی تبریز: بخش نسخ خطی و نسخ قرآنی.
23
تصاویر:
24
- آرشیو نسخ قرآنی عصر قاجار کتابخانه مرکزی تبریز
25
- Grabar, Oleg. 1999. Mostly Miniatures (An introduction to Persian painting). Newjersey: Princeton university
26
ORIGINAL_ARTICLE
واکاوی نقش اشتراکات نسخههای خطّی اسلامی در تقویت و تحکیم روابط ایران و عراق بهعنوان تمدن و میراث مکتوب مشترک دینی، فرهنگی، علمی و هنری
هدف: ابعاد مختلف علمی، فرهنگی، هنری، اخلاقی، عرفانی و معنوی نسخههای خطّی، بهترین ابزار گفتگو و ارتباط میان ادیان و ملّتها و بستری برای انتقال و تبادل دانش بشری است. کشورهای ایران و عراق دارای نسخههای خطّی مشترکی هستند که دستاورد و میراث تاریخ، فرهنگ، علم و هنر مشترک چند صدسالۀ این دو کشور است که در جامعۀ معرفتی امروز میتواند فرایند توسعه و رشد را سرعت بخشد و ابزاری برای تقویت و تحکیم ارتباط و همکاری داناییمحور قرار گیرد _ که بیانگر ضرورت و اهمیت این پژوهش است. روش: در این پژوهش میزان اشتراکات نسخههای خطّی موجود در ایران و عراق با استفاده از روش کتابخانهای و توصیفی، بررسی شده است. یافتهها: از نظر فراوانی، عراق و ایران جزءِ پنج کشور مهمّ جهان هستند و دانشمندان و کاتبان ایران و عراق سهم چشمگیری در محلّ تألیف و استنساخ نسخههای خطّی دو کشور دارند. همچنین، زبان عربی و موضوع دین در هر دو کشور بیشترین درصد را بهخود اختصاص داده است که مهمترین وجه اشتراک و کانال ارتباطی شمرده میشود. نتیجهگیری: برنامههای مشترک اطلاعرسانی و پژوهشی دربارۀ آثار نفیس و کهن دو کشور و مبادلۀ دیجیتالیِ نسخههای خطّی توسط کتابخانههای مهم و فعال دو کشور، میتواند نقش مهمی در توسعه، تقویت و تحکیم روابط علمی، فرهنگی، دینی و هنری داشته باشد.
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_73320_ac8d8b41675b6948a22dc1c075e2d1fe.pdf
2019-02-20
37
66
10.30481/lis.2019.73320
نسخههای خطّی
تمدّن
میراث مشترک
ایران
عراق
علی
صادق زاده وایقان
sadeghzadeh3832@yahoo.com
1
دکتری، گروه علم اطلاعات و دانششناسی، سازمان اسناد و کتابخانه ملی جهوری اسلامی ایران، تهران، ایران.
LEAD_AUTHOR
- آصفآگاه (حسینی اشکوری)، صادق (1383). «جنبههای علمی و فرهنگی چاپ نسخ خطّی [گفتگو]». کتاب هفته، ش 228 (پیاپی 615). 18- 19.
1
- آصفآگاه (حسینی اشکوری)، محمدرضا (1387). فهرستواره نسخههای خطی و عکسی مرکز احیاء میراث اسلامی. قم: مرکز احیاء التراث الاسلامی.
2
- اصفیایی، محمّد (1380). «نقش و کارآیی کتاب، در تبیین تاریخ و فرهنگ ملل». تمبر، شماره 2 و 3، ص ۱۴.
3
- حاجیزاده، کریم؛ پورکریمی، پرویز (1394). «در جستجوی هویت مشترک: تشیع و عتبات علیات میراث مشترک عراق و ایران» در: مجموعه مقالات اولین همایش بینالمللی مشترک ایران و عراق (دفتر اول: عتبات عالیات؛ تاریخ). به کوشش سیدصادق آصفآگاه (حسینی اشکوری). قم: مجمع ذخائر اسلامی: موسسۀ آلالبیت (ع) لإحیاء التراث. ص 73- 91.
4
- خوشکام، حمیدرضا (1382). کانون جهانی فرهنگ و هنر. پایاننامۀ کارشناسی ارشد پژوهش هنر، دانشکده هنر و معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.
5
- درایتی، مصطفی (1396). معجم المخطوطات العراقیه. با همکاری مجتبی درایتی. تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران. [20 جلد].
6
- درایتی، مصطفی (1390- 1394). فهرستگان نسخههای خطّی ایران «فنخا». تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران. [45 جلد].
7
- ـــــــــــــــ (1389) فهرستوارۀ دستنوشتهای ایران «دنا». تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. [12 جلد].
8
- شهسواری، ثریا (1392). نقش عتبات عالیات در مناسبات ایران و عثمانی از ۱۳۱۳ق تا پایان حکومت قاجاریه. پایاننامۀ دکتری تخصصی تاریخ، گرایش ایران: دورۀ اسلامی، [تهران]: دانشگاه پیام نور، دانشکده علوم اجتماعی.
9
- صادقزاده وایقان، علی (1384). بررسی سازماندهی و اطلاعرسانی نسخههای خطّی کتابخانه مرکزی (/ملّی) تبریز. پایاننامۀ کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاعرسانی. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشکدۀ علوم انسانی و اجتماعی، گروه کتابداری و اطلاعرسانی.
10
- ـــــــــــــــــــــ (1397). بررسی وضعیت کربلا در دورۀ قاجار بر اساس سفرنامههای خطّی فارسی ایرانیان. طرحی پژوهشی خاتمهیافته برای: پژوهشکدۀ سازمان حج و زیارت.
11
- صادقزاده وایقان، علی و نجفقلینژاد ورجوی، اعظم (1397). «نقش فرهنگی و هنری نسخههای خطّی اسلامی در گفتگو و دیپلماسی فرهنگی در قارۀ آسیا با تاکید بر منطقۀ اکو». آرشیو ملی، س 4، ش 2 (پیاپی 14)، تابستان [آمادۀ چاپ].
12
- فدایی، غلامرضا (1386). آشنایی با نسخ خطی و آثار کمیاب (فارسی و عربی). تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی.
13
- کسایی، سیّدعلی (1383). «نسخههای خطّی اسلامی». فصلنامۀ کتاب، دورۀ 15، ش 1 (پیاپی 57)، بهار83، 136- 144.
14
- کیانی، محمّدرضا (1378). «جایگاه اطلاعرسانی در گفتگوی تمدّنها». فصلنامۀ کتاب، دوره 10، ش3 (پیاپی 39)، پائیز. 7- 15.
15
- متّقی، حسین (1393). «نگاهی آماری به نسخههای خطّی اسلامی». بازیابی شده در تاریخ 16/10/1396 از آدرس: http: //www. khabaronline. ir/detail/380794/weblog/mottaghi .
16
- مطلبی کاشانی، نادر (1379). «یادداشت سردبیر». در: نامه بهارستان، س 1، ش 1، بهار- تابستان.
17
- موجانی، سیّدعلی (1389). عتبات عالیات؛ عرش درجات. تهران: مجمع جهانی اهل بیت (ع).
18
- همایی، جلیل (1383). مخاطب اثر هنری در عرصۀ گفتگوی تمدّنها. پایاننامه کارشناسی ارشد پژوهش هنر. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز، دانشکدۀ هنر و معماری.
19
- «یادداشت ماه» (1377). کتاب ماه: ویژهنامۀ گفتگوی تمدّنها، اسفند.
20
ORIGINAL_ARTICLE
مطالعه وضعیت عملکرد درونسازمانی نرمافزارهای کتابخانهای در ایران
هدف پژوهش: هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی وضعیت نرمافزارهای کتابخانهای درونسازمانی در ایران است. روششناسی پژوهش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی است و برای انجام آن از روش پژوهش پیمایشیِ ارزیابانه استفاده شده است. روش گردآوری دادهها، مصاحبه با صاحبنظران و ارزیابی با استفاده از سیاهۀ وارسی است. جامعۀ پژوهش 23 نرمافزار کتابخانهای درونسازمانی بوده است که بهصورت سرشماری مطالعه شدهاند. یافتههای پژوهش: یافتههای پژوهش نشان داد از مجموع 23 نرمافزار کتابخانهای درونسازمانی، 9 نرمافزار در حال حاضر در حال فعالیت هستند. همچنین، دلایل عمدۀ رویآوردن کتابخانهها یا سازمانهای ذینفع به تدوین نرمافزارهای درونسازمانی، کاهش هزینهها، تعریف کارکردهای ویژه برای مؤسسه، یکپارچگی محیط نرمافزاری مؤسسه و ارتباط نرمافزار کتابخانه با سایر نرمافزارهای مؤسسه و یا مانند سازمانهای نظامی، مسایل امنیتی بیان شده است. دیدگاه کتابداران از نرمافزاهای درونسازمانی در دو بخش عملکردی و فنّی، نشان داد که از لحاظ شاخصهای عملکردی، بخش امانت نرمافزار پند با 4/64%، بخش امانت نرمافزار پروان با 1/70%، بخش امانت نرمافزار تهران با 2/56%، بخش امانت نرمافزار ماوا با 80% و بخش مدیریت اطلاعات (امانت و سفارشها) نرمافزار سیماد با 7/72%، نسبت به سایر شاخصهای بخش عملکردی در وضعیت مطلوبی قرار دارند. همچنین، از لحاظ شاخصهای فنّی، بخش عملیاتی نرمافزار پند 6/46%، قابلیت اطمینان نرمافزار سیماد 100 %، بخش عملیاتی نرمافزار دانشگاه تهران 3/33%، بخش نگهداری نرمافزار تهران 53/61%، بخش کارایی نرمافزار مأوا 100% نسبت به سایر شاخصهای فنّی در وضعیت مطلوبی قرار دارند. نتیجهگیری: نتایج بهدستآمده از این پژوهش نشان داد از بُعد شاخصهای فنّی، نرمافزارهای درونسازمانی استانداردهای فنّی نرمافزارها را کامل رعایت نکردهاند. چنانچه این نرمافزارها بخواهند همگام با تغییرات در استانداردهای فرادادهای و مدلهای مفهومی جدید حرکت کنند و ارتقا یابند، اصلاح آنها هزینههای هنگفتی را بر سازمان تحمیل میکند و در نهایت بهدلیل عدمپشتیبانی و بهروز نشدن با تغییر و تحولات، نرمافزارهای موجود به بنبست میرسند و سبب اتلاف وقت و هزینه میشوند.
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_74170_59eb96bf8c9b46156794b566bdda52fd.pdf
2019-02-20
67
90
10.30481/lis.2019.74170
نرمافزار کتابخانهای
طراحی درونسازمانی
نرمافزارهای تجاری
سحر
حبیبی
sahar.habibi94@yahoo.com
1
کارشناسی ارشد، گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
AUTHOR
محسن
حاجی زین العابدینی
zabedini@gmail.com
2
استادیار، گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
AUTHOR
امیر رضا
اصنافی
aasnafi@gmail.com
3
استادیار، گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
LEAD_AUTHOR
ابراهیم
عمرانی
emraniebs@gmail.com
4
کارشناسی ارشد، گروه علوم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
AUTHOR
- آخشیک، سمیه و رجبعلیبیگلو، رضا (1392). «استفادهپذیری نرمافزار سیمرغ از دید کاربران؛ لزوم بازنگری در پارادایم طراحی نرمافزارهای کتابخانهای. فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی، 62، 29-48.
1
- ارسطوپور، شعله (1386). «نرمافزار نظامی با کدمنبع باز: نگاهی نو به قابلیتها و ماژولهای نظام یکپارچه کتابخانهای کوها (KOHA)». نما، 7 (2)، 37-20.
2
- پذیرش، نسرین (1392). بررسی مقایسهای امکانات و ویژگیهای نرمافزارهای کتابخانهای ایران (پارس آذرخش، پیام مشرق، کاوش، نوسا) و ارائه الگویی برای ارزیابی نرمافزارهای کتابخانهای. پایاننامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور، مشهد.
3
- تحریری، شهره. (1386). بررسی تطبیقی کارآیی نرمافزارهای نوسا و پارس آذرخش از جنبه جستجو و بازیابی اطلاعات. تهران. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تربیت مدرس.
4
- سپهر، فرشته و شریفینیا، علیاصغر (1390). «مطالعۀ تطبیقی نرمافزارهای کتابخانه دیجیتال کد منبع باز». فصلنامه دانششناسی (علوم کتابداری و اطلاعرسانی و فناوری اطلاعات)، 3 (12)، 35-20.
5
- غائبی، امیر (1372). سنجش و ارزیابی نرمافزارهای کتابخانهای با تأکید بر نرمافزارهای موجود در ایران (تهران). پایاننامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال.
6
- حاجی زینالعابدینی، محسن، پازوکی، فاطمه و داودزاده سالستانی، سیروس (1390). نرمافزارهای کتابخانهای در ایران. تهران: مجموعه کتابدار.
7
- حریری، نجلا و فیروزی، صغری (1390). سنجش رضایت کاربران نرمافزار کتابخانه دیجیتال پیام در کتابخانههای استفادهکننده از آن. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 4 (22)، 102-84.
8
- زرهساز، محمد (1384). بررسی و تحلیل عناصر و ویژگیهای مطرح در رابط کاربر نرمافزار سیمرغ و تعیین میزان رضایت دانشجویان دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی از تعامل با آن. پایاننامۀ کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد.
9
- فتاحی، رحمتاله و پریرخ، مهری (1385). نرمافزار جامع کتابخانه و آرشیو. دایرةالمعارف کتابداری و اطلاع رسانی. سرویراستار عباس حری، ویراستار همکار نرگس نشاط، دستیاران علمی محمد حسن رجبی، نرگس نشاط. تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران. ج2: 1773-1779.
10
- ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1379). بررسی و ارزیابی کیفیت نمایش اطلاعات در فهرستهای رایانهای داخلی و ارائه رهنمودهایی برای بهبود آن. در: فهرستهای رایانهای: کاربرد و توسعه: مجموعه مقالات همایش کاربرد و توسعه فهرستهای رایانهای در کتابخانههای ایران. 27 و 28 آبان 1378، مشهد. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد؛ تهران: مرکز اطلاعرسانی و خدمات علمی جهاد سازندگی: 27- 38.
11
- فتاحی، رحمتاالله و رداد، ایرج (1382). نظامهای رایانهای یکپارچه کتابخانه: قابلیتها، ویژگیها و معیارهای ارزیابی برای کتابداران و طراحان نرمافزارهای کتابخانهای. تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.
12
- قاسمپور، سکینه (1389). دیدگاه کتابداران و کارکنان کتابخانه ملی ایران درخصوص قابلیتهای نرم افزار جامع کتابخانهای رسا. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
13
- قاضیزاده، حمید (1388). «معیار توانمندی یک نرمافزار کتابخانهای جهت پوششدادن نیازهای بخش امانت با تأکید بر مدیریت اطلاعات». کتابداری و اطلاعرسانی، 12 (2)، 93-81.
14
- هراتی، هادی و بابالحوائجی، فهیمه (1395). «بررسی میزان درک دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد از واژگان محیط رابط کاربری جستجوی منابع در نرمافزار کتابخانهای سیماد». تعامل انسان و اطلاعات، 2 (3)، 89-80.
15
- نوروزی، یعقوب؛ حفیظی، زینب و خویدکی، سمانه (1395). «نقش مشارکتی کتابداران در توسعه نرمافزارهای کتابخانهای». مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 27 (4)، 81-68.
16
- نوکاریزی، محسن. (1385). تحلیل جستجوهای موضوعی کاربران در فهرست رایانهای به لحاظ نوع و چگونگی همخوانی آنها با سرعنوانهای موضوعی فارسی (با استفاده از ثبت داد و گرفت). پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد.
17
- Bhupendra. R. Lecturer. (2013). Library Automation. At:
18
http: //www. clib. dauniv. ac. in/E-Lecture/Library Automation. pdf.
19
- Cherukodan, G. ؛ Kumar, S. Kabir, H. (2013). Using open source software for Digital Libraries: A Case study of CUSAT, Electronic Library, 31 (2), 217-225.
20
- Goh, D. H. Chua, A. Anqi, k. D. Khoo, E. B.: mak, E. B.: Maple, w. (2006). A Checklist for Evaluating Open Source Digital Library Software. Online Information Review, 30 (4), 360-379.
21
- Husain, s. h; Alam Ansari, M. (2010). Library Outomation Software Pakages In India: A Study OF the Cataloguing Modules of Alice For Windows, Libsys And Virtua of Library And Information Studies, 54, 146-151.
22
- Kumar, v. (2010). Comparative Evaluation of Open Source Digital Library Packages. At: http: //www. drtc. isibang. ac. in/ …/ comparative evaluation of digital Library software13-01-09. ppt.
23
- Hudron kari, K. , & Baro. (2014). The use Library Software in Nigerian University Libraries and Challenges. Library Hi Tech News, 31, 15-20
24
ORIGINAL_ARTICLE
تأثیر فناوریهای نوین اطلاعات بر فرایند نشر کتاب (یک مطالعۀ پدیدارشناختی )
هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر، مطالعۀ تجربه ناشران و کارشناسان حوزه نشر دربارۀ تأثیر فناوریهای اطلاعاتی بر ابعاد مختلف چاپ و نشر کتاب و تحولات و تغییرات ایجادشده است. روش پژوهش: روش پژوهش پدیدارشناسی با رویکرد توصیفی است. نمونهها بهصورت هدفمند انتخاب شدند. دادهها از طریق مصاحبه با 8 نفر از ناشران و متخصصان و کارشناسان حوزه نشر جمعآوری گردید. مصاحبهها ثبت و ضبط گردید و سپس یادداشت و با روش هفتمرحلهای کلایزی توصیف، تفسیر و تجزیه و تحلیل شد. یافتهها و نتایج: تجربه افراد از اهمیت و تأثیر فناوریهای اطلاعات در زمینه حرفهای آنان در نشر کتاب، در 3 خوشه و 16 مفهوم اصلی و همینطور9 مفهوم فرعی طبقهبندی شد. خوشههای اصلی شامل تحول در تولید محتوا، تحول در چاپ و نشر و تحول در کسبوکار نشر با مفاهیم زیرمجموعۀ خود طبقهبندی شدند. نتایج نشاندهندۀ تصویری روشن از تجربۀ ناشران و فعالان حوزۀ نشر و نگاه مثبت آنان به اهمیت و تأثیر فناوریهای اطلاعاتی در فرایند نشر است. در این زمینه، مفاهیم جدیدی آشکار شده است که متأثر از تحولات و تغییرات بهعملآمده در حوزۀ نشر کتاب بهواسطۀ فناوریهای نوین اطلاعات است. تمامی مصاحبهشوندگان به تأثیر مثبت فناوری اطلاعات بر شکل، ساختار و ماهیت فرایند نشر باور دارند.
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_57754_da79a23aa61bb47e5f74ad93df72805c.pdf
2019-02-20
91
123
10.30481/lis.2019.57754
فناوری اطلاعات
نشرکتاب
ناشران
پدیدارشناسی
حسین
اصغرنژاد
asgharnejad@yahoo.com
1
دکتری، گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.
LEAD_AUTHOR
عبدالحسین
فرج پهلو
farajpahlou@gmail.com
2
استاد، گروه علم اطلاعات و دانششناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.
AUTHOR
- اصغرنژاد، حسین (1396). شناسایی اثرا ت فناوریهای نوین اطلاعاتی بر فرایند صنعت نشر کتاب در ایران و ارائه الگوی مفهومیفرایند نشر مدرن و پسامدرن در کشور. پایاننامه دکترای علم اطلاعات و دانششناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز.
1
- اعرابی، سیدمحمد و بودلایی، حسن (1390). «استراتژی تحقیق پدیدارشناسی»، فصلنامه علمی _ پژوهشی روششناسی علوم انسانی، 17، (68)، 31-58.
2
- امامی سیگارودی، عبدالحسین؛ دهقان نیری، ناهید؛ رهنورد، زهرا و نوریسعید، علی (1391). «روششناسی تحقیق کیفی: پدیدارشناسی»، پرستاریوماماییجامعنگر، 22 (68)، 56-63.
3
- انصاری موحد، صدیقه و هنرمند ساری، محمدجواد (1393). «تدوین و گزینش راهبردهای مناسب بر اساس تحلیل سوات در صنعت نشر ایران»، مجلۀ کتاب مهر، 5 (14)، 34-55.
4
- بازرگان، عباس (1389). مقدمهای بر روشهای تحقیق کیفی و آمیخته (رویکردهای متداول در علوم رفتاری). تهران: دیدار.
5
- توکل، محمد؛ بنیجمال، سیدمحسن (1393). «بررسی وضعیت نشر الکترونیکی کتاب در ایران و چگونگی مصرف کتاب الکترونیکی در بین کاربران ایرانی»، فصلنامه علمی _ پژوهشی مطالعات راهبردی ورزش و جوانان. 24، 129-143.
6
- چهرقانی، مریم (1392). ارائه الگوی مناسب تولید کتاب گویا: بررسی دیدگاه تولیدکنندگان و کاربران. راهنمایی دکتر فاطمه فهیمنیا و با مشاوره دکتر نادر نقشینه. پایاننامه برای کسب درجۀ کارشناسی ارشد. رشتۀ علم اطلاعات و دانششناسی. دانشکده علوم اطلاعات و دانششناسی دانشگاه تهران.
7
- حریری، نجلا (1385). اصول و روشهای پژوهش کیفی. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات.
8
- صادقی، مرضیه (1393). بررسی پذیرش فناوری نشر کتاب الکترونیکی توسط ناشران. پایاننامه در مقطع کارشناسی ارشد، رشته علم اطلاعات و دانششناسی. دانشگاه الزهراء، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
9
- عزتزاده، مستوره (1391). «تحولات اخیر فناوریهای نشر». فصلنامه کتاب مهر، 2 (6)، 22-47.
10
- فرجپهلو، عبدالحسین؛ مطلبی، داریوش و اصغرنژاد، حسین (1395). «تأثیر فناوریهای اطلاعاتی بر چاپ و نشر کتاب در ایران از نگاه ناشران. ». فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی، 19 (ش4 (پیاپی 76))، 85-109.
11
- فرهنگی، علیاکبر؛ عباسپور، عباس؛ قاسمی عباچیان، رضا (1392). بررسی تأثیر فناوریهای نوین ارتباطی و اطلاعاتی بر ساختار سازمانی و عملکرد شرکتهای خدماتی: پیمایشی پیرامون مهندسان مشاور نقشهبردار. مدیریت فناوری اطلاعات، 16، 123- 146.
12
- فهیمیفر، سپیده و حیدری، ابراهیم (1392). «بررسی ابعاد اقتصادی نشر کتاب الکترونیکی از دیدگاه ناشران ایرانی». فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 25 (2)، 6-20.
13
- گرگ، استفان (1391). «تبدیل ناشران سنتی به ناشران الکترونیک: تبدیل مدلهای کسبوکار قدیمی به مدلهای جدید». فصلنامه کتاب مهر، 2 (6)، 66-79.
14
- مرادی پردنجانی، حجتالله و صادقی، ستار (1393). «پدیدارشناسی؛ رویکردی فلسفی، تفسیری و روششناختی به مطالعات کارآفرینی». دوفصلنامهمطالعاتروش شناسیدینی . سال اول، شماره دوم، 62-72.
15
- منتظر، غلامعلی و عنایتتبار، محمد (1386). «چرخۀ نشر سنتی در برابر چرخۀ نشر الکترونیکی». فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی، 10 (2). 175-187.
16
- Chi, Youngsuk (2014). The E-volution of Publishing: Challenges and Opportunities in Companions. London: Routledge.
17
- Creswell, J, W (1998). Mixed method reaserch: Introduction and application. In G. J. Cizek (Ed). Handbook of Education Policy. (pp. 455-472). San Diego, CA: Academic Press.
18
- Creswell, w. John, (2007). Qualitative Inquiry and research design; choosing Among Five approaches. (second Edition). thousands oaks, ca, Sage Publications.
19
- Grant, A. E. and Meadows, J. H. (2008), Communication Technology Update and Fundamentals. 11th Edition, Focal Press, USA
20
- Gregg, S (2003). Traditional Book Publishers Transforming into E-Publishers. In A. Vizjak, & M. Ringlstetter, Media Management: Leveraging Content for Profitable Growth (pp. 53-58). Berlin: Springer
21
- Jeffress, laura, Lyle, Stacey D (2012). Maximizing Accessibility Of academic Publications: Applications Of Electronic Publishing Technology. Contemporary Issues In Education Research – Fourth Quarter , 5 (4). 257-264.
22
- Kirk, J. , and M. L. , Miller (1986). Reliability and validity in qualitative research. Qualitative Research Methods Series, 1, Beverly Hills, CA: Sage.
23
- Little, Bob (2013). Dynamic publishing: a new breakthrough for learning technologies. Industrial and Commercial Training. 45 (2), pp. 87 – 91
24
- Lus, Julliet, Paquet, Gilles (2002). Policy and Government, Available at: www. atirtf-geai. gc. ca/paper-infopolicy-e. html.
25
- Lincoln, Y. S. and E. G. Guba (1995). Naturalistic inquiry. Beverly Hills, CA: Sage
26
- Maxwell, J. A. (1996). Qualitative research design: An interactive approach. Thousand Oaks, Ca: Sage.
27
- Moustakas, C. E. (1994), Phenomenological research methods. Thousand Oaks, CA: Sage Publications
28
- Pecoskie,Jen (J. L. ), Hill,Heather (2015). Beyond traditional publishing models: An examination of the relationships between authors, readers, and publishers. Journal of Documentation. 71 (3),609-626, avalibel at: https: //doi. org/10. 1108/JD-10-2013-0133.
29
- Polkinghorne, d. e (1989). phenomenological research methods. in R. S. valle & s. halling (eds. ), existential phenomenological perspectives in psychology (pp. 41-60). new York: plenum press.
30
- Ridwan, Sani Murtala (2015). Application of Electronic Scholarly Publishing in Digital Age: Prospects and Challenges in Nigerian Universities. Europen Scientific Journal, (11), No. 8. P263-278
31
- Spiegelberg, H (1975). Doing Phenomenology. Dordrecht, The Netherlands: Martinus Nijhoff.
32
- Toufani, Samrand, Montazer, Gholam Ali (2011). E-publishing readliness assessment in Iranian publishing companies. The Electronic Library, Vol. 29 Iss 4 pp. 470 – 487.
33
Van Manen, m. (1990). researching lived experience: human science for an action sensitive pedagogy. London, Ontario, Canada: the University of Western Ontario.
34
ORIGINAL_ARTICLE
پیچیدگی اقتصادی، رویکردی نوین برای سنجش تجاریسازی تولیدات علمی و فناورانه
هدف هدف تحقیق حاضر، معرفی رویکرد پیچیدگی اقتصادی جهت سنجش میزان موفقیت تجاریسازی تولیدات علمی و فناورانه است. روش: از آنجاکه رویکرد پیچیدگی اقتصادی مبتنی بر آن است که محصولات تولیدشدۀ کشورها میتوانند معرفِ میزان علم، فناوری و مهارت مورد نیاز برای تولید آنها باشند، سعی در محاسبۀ میزان انباشت دانش و مهارت نهفته در اقتصاد دارد. لذا، در این پژوهش ابتدا تولیدات علمی و فناورانۀ کشورهای منتخب بررسی شد و در ادامه، برای سنجش سهم تولیدات علمی و فناورانۀ کشورهای منتخب در اقتصاد، به معرفی شاخص پیچیدگی اقتصادی و نحوۀ محاسبۀ آن پرداختیم. یافتهها: یافتههای تحقیق نشان میدهد درک رویکرد پیچیدگی اقتصادی و اسـتفاده از آن میتواند به ما در سنجش دانش و مهـارت و رونـد آن در اقتصاد کشورها کمـک شـایانی کند. همچنین، یافتهها نشان میدهد هر چند رشدِ تولیدات علمی کشورهای منتخبِ در حالِ توسعه از کشورهای توسعهیافته بیشتر بوده است، در ثبت اختراع و تجاریسازی این علوم، کشورهای توسعهیافتۀ منتخب بیشترین موفقیت را داشتهاند. این سنجش با استفاده از شاخص پیچیدگی اقتصادی، بهخوبی قابل مشاهده است. نتایج: انتشار مقالههای علمی فقط با هدف نمایش تعداد آنها و بدون درنظرگرفتن کیفیت، محتوا و کاربرد آنها در دنیای واقعی، تأثیر چندانی در تولید محصولات دانشبنیان، پیشرفت علمی و توسعۀ اقتصادی نخواهد داشت لذا بهکارگیری شاخص پیچیدگی اقتصادی میتواند بهعنوان روشی ارزشمند برای سنجش میزان موفقیت دانش نظری و فنی در عرصۀ کاربردی و عملی، مورد توجه سیاستگذارن و مسئولان قرار گیرد.
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_79477_d8ac202449863ca4c05f488cbdced284.pdf
2019-02-20
124
161
10.30481/lis.2019.79477
تولیدات علمی
تولیدات فناورانه
تجاریسازی
پیچیدگی اقتصادی
محمد مهدی
احمدیان دیوکتی
ahmadianmehdi@yahoo.com
1
دانشجوی دکتری، گروه سیاستگذاری علم و فناوری، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران.
LEAD_AUTHOR
حسنعلی
آقاجانی
aghajani@umz.ac.ir
2
استادیار، گروه اقتصاد، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران.
AUTHOR
میثم
شیرخدایی
shirkhodaie@umz.ac.ir
3
استادیار، گروه اقتصاد، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران.
AUTHOR
امیرمنصور
طهرانچیان
a.tehranchian@umz.ac.ir
4
استادیار، گروه اقتصاد، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران.
AUTHOR
- اشراقی، شهاب (1393). درباره سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی. مقدمهای بر نظریه پیچیدگی و استفاده از آن در اقتصاد، دفتر مطالعات اقتصادی، مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی.
1
- اولیاء، پرویز و قانعی، مصطفی (1392). «وضعیت تولید علم و فناوری کشور جمهوری اسلامی ایران در حوزۀ علوم پزشکی». مجله تحقیقات نظام سلام تحکیم، دوره 17، شماره اول، پیاپی 64، 43- 34.
2
- پژم، سیدمهدی و سلیمیفر، مصطفی (1394). «بررسی تأثیر شاخص پیچیدگی اقتصادی بر رشد اقتصادی در 42 کشور برتر در تولید علم». مجلۀ اقتصاد و توسعۀ منطقهای، سال دوم، ش10.
3
- چشمی، علی و ملکالساداتی، سعید (1392). شاخص پیچیدگی اقتصادی و ارتباط آن با ساختار نهادی تولید مقایسه تطبیقی ایران، کرهجنوبی و ترکیه، اولین همایش توسعه پایدار با رویکرد بهبود محیط کسبوکار.
4
- حاضری، افسانه؛ توکلیزاده راوری، محمد؛ احمدی، ندا و سهیلی، فرامرز (1395). «تبیین چگونگی پیوند فناوری و علم: مطالعه موردی حوزه نانو الکترونیک». پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی، س6، ش2، 280-262.
5
- حبیبزاده، الناز و نوروزی، ناصر (1396). «تحلیل وضعیت انتشارات علمی و ثبت پتنت در نظام ملی نوآوری ایران». رهیافت. ش65، 36- 21.
6
- خالقی، نرگس (1386). «شاخصهای ارزیابی علم و فناوری». مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، دوره 18، ش3 (پیاپی71)، 106- 90.
7
- سجادی، سیدنصرالله؛ آشوری، نرگس؛ بشارتی، مینا و رضوانفر، مریم (1394). «بررسی وضعیت تولیدات علمی اعضای هیأت علمی دانشکده تربیت بدنی دانشگاه تهران طی سالهای 1383 تا نیمه اول 1389». مدیریت ورزشی، دوره 7، ش 4، 500- 487.
8
- سلامتی، طاهره؛ واعظی، احسان؛ معمارپور، مهدی و رجبزاده، علی (1395). «طراحی مدل تجاریسازی و ارائه الگوریتم پیشنهادی تجاریسازی دانش برای آموزش عالی». مطالعات دانششناسی، سال دوم، ش8، 105- 77.
9
- شاهمرادی، بهروز؛ چینیفروشان، پیام (1396). «سنجش دانش و مهارت با تکیه بر رویکرد پیچیدگی اقتصادی». رهیافت، ش67، 48-33.
10
- طباطبائیان، حبیبالله و فرقانی، علی (1384). «پیشبینی تکنولوژی و نقش آن در برنامهریزی استراتژیک سازمان». فصلنامه توسعه تکنولوژی صنعتی، دوره3، سال نهم، 43- 34.
11
- عبدخدا، محمدهیوا؛ نوروزی، علیرضا و راوند، سامان (1390). «تحلیل موضوعی پروانههای ثبت اختراع مخترعان ایرانی در پایگاههای بینالمللی ثبت اختراع در فاصله سالهای 2011- 1976». مجله دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران (پیاورد سابق)، دوره 5، ش5، 56- 46.
12
- فروزندۀ دهکردی، لطفاله؛ رحمانی، زینالعابدین و عباسی اسفنجانی، حسین (1392). «اندازهگیری و سنجش عملکرد تجاریسازی تحقیقات در دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی (مطالعه موردی: کشور نروژ)». دوفصلنامه توسعه تکنولوژی صنعتی، ش20، 48-35.
13
- محمودپور، بختیار (1395). «طراحی مدل پیشرانهای تجاریسازی تحقیقات علوم انسانی». فصلنامه علمی پژوهشی آموزش عالی ایران، سال هشتم، شماره چهارم، 77-51.
14
- مجیدی، موسی و دهقانی، مژگان (1389). «تحلیل استنادی تطبیقی پروانههای ثبت اختراع مخترعان ایرانی و ترکیهای در پایگاههای بینالمللی ثبت اختراع از سال 1988 تا 2008». فصلنامه دانششناسی (علوم کتابداری و اطلاع رسانی و فناوری اطلاعات)، سال 3، شماره 9، صفحات 88-77
15
- نامداریان، لیلا؛ کلانتری، نادیا و علیدوستی، سیروس (1396). ارزیابی علم، فناوری و نوآوری: مروری بر شاخصها و سازمانهای فعال در این حوزه. چاپ اول، پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)، تهران: چاپار.
16
- نوروزی چالکی، عبدالرضا (1394). آشنایی با علمسنجی: (مبانی، مفاهیم، روابط و ریشه ها). چاپ سوم، تهران: سمت.
17
- نوروزی چالکی، عبدالرضا؛ مددی، زهرا (1393). «توصیف مقایسهای رابطه تولید علم و پیشرفت فنّاوری کشورها: آیا افزایش تولید علم بهمنزلۀ پیشرفت فناوری است؟» پژوهشنامه کتابداری و اطلاعرسانی، س5، ش1، 204- 192.
18
- یحییزادهفر، محمود؛ شبابی، هومن؛ راسخی، سعید و شیرخدایی، میثم (1396). «مدل ساختاری _ تفسیری سطحبندی عوامل اثرگذار بر ارتباط توسعۀ علم، توسعۀ فناوری و رشد اقتصادی در ایران». فصلنامه علمی پژوهشی تأسیسات علم و فناوری، سال نهم، ش3، 94- 77.
19
- Aarikka-Stenroos, L. , Sandberg, B. , & Lehtimäki, T. (2014). Networks for the commercialization of innovations: A review of how divergent network actors contribute. Industrial Marketing Management, 43 (3), 365-381. 4
20
- Alai Arani, M. (2008). Study of collaboration between patent and scientific production of Iranian scientist between 1990-2007 [Thesis in Persian]. Tehran University, Faculty of Library and Information Sciences.
21
- Arora, A. , Cohen, W. M. , & Walsh, J. P. (2016). The acquisition and commercialization of invention in American manufacturing: Incidence and impact. Research Policy, 45 (6), 1113-1128.
22
- Arundel, A. V. , & Marcó, C. B. (2008). Developing internationally comparable indicators for the commercialization of publicly-funded research.
23
- Bahar, D. , Hausmann, R. , & Hidalgo, C. A. (2014). Neighbors and the evolution of the comparative advantage of nations: Evidence of international knowledge diffusion?. Journal of International Economics, 92 (1), 111-123.
24
- Bollen, J. , Rodriquez, M. A. , & Van de Sompel, H. (2006). Journal status. Scientometrics, 69 (3), 669-687.
25
- Cadot, O. , Carrere, C. , & Strauss‐Kahn, V. (2013). Trade diversification, income, and growth: what do we know?. Journal of Economic Surveys, 27 (4), 790-812.
26
- Caldarelli, G. , Cristelli, M. , Gabrielli, A. , Pietronero, L. , Scala, A. , & Tacchella, A. (2011). Ranking and clustering countries and their products; a network analysis. arXiv preprint arXiv: 1108. 2590.
27
- Cavdar, S. C. , & Aydin, A. D. (2015). An empirical analysis about technological development and innovation indicators. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 195, 1486-1495.
28
- Chen, C. J. , Chang, C. C. , & Hung, S. W. (2011). Influences of technological attributes and environmental factors on technology commercialization. Journal of Business Ethics, 104 (4), 525-535.
29
- Corkindale, D. (2010). Towards a business model for commercializing innovative new technology. International Journal of Innovation and Technology Management, 7 (01), 37-51.
30
- Cozzens, S. E. , Bobb, K. , & Bortagaray, I. (2002). Evaluating the distributional consequences of science and technology policies and programs. Research Evaluation, 11 (2), 101-107.
31
- Do, T. H. , Mazzarol, T. , Volery, T. , & Reboud, S. (2012). Innovation commercialisation and anticipated return: a typology of innovative SMEs.
32
- Downie, J. (2005). The Power of Money: Commercialisation of Research Conducted in Public Institutions. Otago L. Rev. , 11, 305.
33
- Economics, W. I. P. O. , & Series, S. (2012). World intellectual property indicators.
34
- Erkan, B. , & Yildirimci, E. (2015). Economic Complexity and Export Competitiveness: The Case of Turkey. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 195, 524-533.
35
- Etzkowitz, H. , & Leydesdorff, L. (2000). The dynamics of innovation: from National Systems and “Mode 2” to a Triple Helix of university–industry–government relations. Research policy, 29 (2), 109-123.
36
- Falagas, M. E. , Kouranos, V. D. , Arencibia-Jorge, R. , & Karageorgopoulos, D. E. (2008). Comparison of SCImago journal rank indicator with journal impact factor. The FASEB journal, 22 (8), 2623-2628.
37
- Hidalgo, C. A. , & Hausmann, R. (2009). The building blocks of economic complexity. Proceedings of the national academy of sciences, 106 (26), 10570-10575.
38
- Hidalgo, C. A. , Klinger, B. , Barabási, A. L. , & Hausmann, R. (2007). The product space conditions the development of nations. Science, 317 (5837), 482-487. https: //www. uspto. gov/web/offices/ac/ido/oeip/taf/reports_stco. htm
39
- Inoua, S. (2016). A Simple Measure of Economic Complexity. arXiv preprint arXiv: 1601. 05012.
40
- Khademi, T. , Ismail, K. , Lee, C. T. , & Garmsari, M. (2015). The Role of Potential Licensee Availability in Facilitating Commercialization of Academic Research Results. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 172, 331-335.
41
- Koh, F. C. , Koh, W. T. , & Tschang, F. T. (2005). An analytical framework for science parks and technology districts with an application to Singapore. Journal of business venturing, 20 (2), 217-239.
42
- Langford, C. H. , Hall, J. , Josty, P. , Matos, S. , & Jacobson, A. (2006). Indicators and outcomes of Canadian university research: Proxies becoming goals?. Research Policy, 35 (10), 1586-1598.
43
- Leydesdorff, L. , & Van den Besselaar, P. (1997). Scientometrics and communication theory: Towards theoretically informed indicators. Scientometrics, 38 (1), 155-174.
44
- Lin, Y. , Wang, Y. , & Kung, L. (2015). Influences of cross-functional collaboration and knowledge creation on technology commercialization: Evidence from high-tech industries. Industrial marketing management, 49, 128-138.
45
- Melkers, J. (2004). Assessing the Outcomes of state science and technology organizations. Economic Development Quarterly, 18 (2), 186-201.
46
- Mohannak, K. , & Samtani, L. A. (2014). A criteria based approach for evaluating innovation commercialisation.
47
- Noruzi, A. , & Abdekhoda, M. (2012). Mapping Iranian patents based on International Patent Classification (IPC), from 1976 to 2011. Scientometrics, 93 (3), 847-856.
48
- Pugliese, E. , Chiarotti, G. L. , Zaccaria, A. , & Pietronero, L. (2014). The Discernment of Heterogeneous Country Industrialization Patterns through Economic Complexity.
49
- Rothaermel, F. T. , Agung, S. D. , & Jiang, L. (2007). University entrepreneurship: a taxonomy of the literature. Industrial and corporate change, 16 (4), 691-791.
50
- Rylková, Ž. , & Chobotová, M. (2014). Protection of intellectual property as a means of evaluating innovation performance. Procedia Economics and Finance, 14, 544-552.
51
- Shaw, J. E. , Sicree, R. A. , & Zimmet, P. Z. (2010). Global estimates of the prevalence of diabetes for 2010 and 2030. Diabetes research and clinical practice, 87 (1), 4-14.
52
- Spilling, O. R. (2004, June). Commercialization of knowledge–conceptual framework. In 13th Nordic Conference on Small Business (NCSB) Research.
53
- Wagner, S. , & Wakeman, S. (2016). What do patent-based measures tell us about product commercialization? Evidence from the pharmaceutical industry. Research Policy, 45 (5), 1091-1102.
54
- Walsh, P. R. (2012). Innovation nirvana or innovation wasteland? Identifying commercialization strategies for small and medium renewable energy enterprises. Technovation, 32 (1), 32-42.
55
- Wu, Y. , Welch, E. W. , & Huang, W. L. (2015). Commercialization of university inventions: Individual and institutional factors affecting licensing of university patents. Technovation, 36, 12-25.
56
- Yaacob, N. , Md Rasli, A. , Amat Senin, A. , & Othman, S. N. (2011). Perceptions of commercialization activities of research results among academic researchers in Malaysia. American Journal of Economics and Business Administration, 3 (1), 24-32.
57
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی و تبیین چگونگی استخراج و مستندسازی دانش ضمنی مدیران و کارکنان شرکتهای تولیدی منطقۀ آزاد اروند بر اساس روش نظریۀ دادهبنیاد
هدف: شناسایی و تبیین چگونگیِ استخراج و مستندسازی دانش ضمنی کارکنان و مدیران شرکتهای تولیدیِ منطقۀ آزاد اروند با استفاده از نظریۀ دادهبنیاد است. روش: از نظریۀ دادهبنیاد که یک شیوه پژوهش کیفی است استفاده شد که بهوسیلۀ آن با استفاده از یک دسته دادهها، نظریهای تکوین مییابد. برای جمعآوری دادهها با 25 نفر از مدیران و کارکنان شرکتهای موجود در منطقۀ آزاد اروند، مصاحبههای عمیقی صورت گرفت. معیار اصلی برای تعیین حجم نمونه، نیل به نقطۀ اشباع نظری بود. تمامی افراد حجم نمونۀ مورد مطالعه، با رویکرد هدفمند انتخاب شدند. یافتهها: کدگذاری و تحلیل دادهها طی سه مرحلۀ کدگذاریِ باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی انجام شد. روشهای استخراج دانش ضمنی شامل: مصاحبه، داستانگویی سازمانی، یادگیری از طریق شنیدن، مشاهده، مطالعۀ موردی مستند، تفسیر، آموزش معکوس، شرح وقایع یادگیری و یادگیری عملی است که تقریباً تمام شرکتهای تولیدی به این روش اعتقاد دارند. نتیجه: مدل پارادایمیِ چگونگیِ استخراج و مستندسازی دانشِ ضمنیِ شرکتهای تولیدی منطقه آزاد اروند، شکل گرفت. عامل اصلی که میتواند در استخراج دانش ضمنی تأثیرگذار باشد، مشارکت است. مستندسازی دانش تنها به توانایی فرد بستگی ندارد بلکه به تمایل شخص برای مستندکردن دانش بستگی دارد.
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_76999_451ddb46b129513dbe2cb86528bb7736.pdf
2019-02-20
162
200
10.30481/lis.2019.76999
مستندسازی دانش
استخراج دانش
دانش ضمنی مدیران و کارکنان
شرکتهای منطقۀ آزاد
محمد
مکوندی
mohammadmakvandi@yahoo.com
1
دانشجوی دکتری، گروه مدیریت آموزشی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، اهواز، ایران.
AUTHOR
یدالله
مهرعلی زاده
mehralizadeh_y@scu.ac.ir
2
استادیار، گروه مدیریت آموزشی، واحد اهواز ، دانشگاه آزاد اسلامی ، اهواز ، ایران.
LEAD_AUTHOR
محمد
حسین پور
hosseinpour6@yahoo.com
3
استادیار، گروه مدیریت آموزشی، واحد اهواز ، دانشگاه آزاد اسلامی ، اهواز ، ایران.
AUTHOR
- اخوان، پیمان و دهقانی، مریم (1394). مدیریت دانش: اکتساب دانش ضمنی خبرگان، تهران: انتشارات دانشگاه صنعتی مالک اشتر، چاپ اول.
1
- الهی، شعبان؛ بهاریفر، علی وصالحی، علی (1383). «طراحی ساختار نظام مستندسازی تجربیات سازمانی مدیران» ، فصلنامهمدرسعلومانسانی، ویژه نامه مدیریت، 2352.
2
- انصاری، منوچهر و حق شناس گرگابی، محمد (1395). «شناسایی و تبیین عوامل کلیدی موفقیت دانش محور شدن شرکتهای تولیدی ایران بر اساس روش نظریه زمینهای»، فصلنامه مدیریت توسعه فناوری، دوره سوم، شماره5، تابستان 95.
3
- بیایانگرد، اسماعیل (1388). روشهای تحقیق در روان شناسی و علوم تربیتی، جلد اول، نشر دوران، چاپ چهارم.
4
- پورسلیمانیان، فریده (1390). «اهمیت مستندسازی و رعایت حقوق مالکیت فکری جهت توسعه نوآوری و مدیریت فناوری در صنایع کشور»، فصلنامهتوسعهتکنولوژیصنعتی، شماره17، 52-41.
5
- جلاوندی، شیرین (1397). «تبیین مفهوم نقش دانش ضمنی در عصر اقتصاد دانش بنیان»، مجله اقتصادی، شماره1و2، فروردین و اردیبهشت 97، 143-117.
6
- جعفری مقدم، سعید (1386). مستندسازی تجربیات مدیران (از دیدگاه مدیریت دانش)، تهران: موسسه تحقیقات و آموزش مدیریت، چاپ دوم.
7
- جمشیدی، گیتی و حیدری، غلامرضا (1394). «شناسایی زیرساختها و سازوکارهای مستندسازی تجارب و دانش در کتابخانههای دانشگاهی ایران»، نشریه تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی، دانشگاه تهران، دوره49، شماره2، تابستان94، 211-191.
8
- حسینی، محمدرضا و افکانه، فوزیه (1395). «بررسی جامعه شناختی تاثیر منطقه آزاد اروند بر توسعه اقتصادی و اجتماعی شهرستانهای آبادان و خرمشهر»، سومین کنفرانس ملی جامعه شناسی و علوم اجتماعی.
9
- دربان آستانه، علیرضا؛ توکلی نغمه، مصطفی وتلخاب، امیر (1394). «بررسی نقش منطقه ی ویژه اقتصادی در توسعه نواحی روستایی (مطالعه موردی: منطقه ویژه اقتصادی سلفچگان استان قم)»، فصلنامه برنامهریزی منطقهای، سال پنجم، شماره 20.
10
- رضویان، علی و متولیان، علی (1385). «دانش مدیریت مدیریت کسب و کار، دستاوردها و چالشهای صنعت پتروشیمی ایران»، دومین کنفرانس بین المللی فناوری اطلاعات و توسعه، تهران.
11
- کرانی، سمیرا؛ سپهری، محمد مهدی و خطیبی، توکتم (1393). «چارچوبی برای استخراج دانش ضمنی از مستندات علمی مقالات رگ گشایی عروق کرونری»، فصلنامه مدیریت توسعه فناوری، دوره دوم، شماره 1، تابستان93.
12
- مطوری، زهرا (1395). «بررسی نقش منطقه آزاد اروند در رشد صنایع پایین دستی نفت و گاز و پتروشیمی»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر.
13
- مهرعلی زاده، یدالله؛ صفایی مقدم، مسعود؛ صالحی عمران، ابراهیم و علم، محمد رضا (1395). مبانی نظری و عملی پژوهش (کمی، کیفی و آمیخته) در علوم انسانی، انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز، چاپ اول.
14
- نظافتی، نادر؛ رشیدی، محمد و قیچی فرد، مراد (1395). «تکنیکهای کامپارس و استخراج دانش یک روش ساختاری را برای مستندسازی ارائه میدهند»، دانش چشم انداز مدیریت عمومی، شماره14، 86 -63.
15
- نویدی، فاطمه و ریاحی نیا، نصرت (1396). «نقش مستندسازی در مدیریت دانش سازمانی: مطالعه موردی پژوهشکده سامانههای ماهواره»، مجله مطالعات کتابداری و علم اطلاعات دانشگاه شهید چمران اهواز، دوره 24، شماره 19، 20-3.
16
- Akhavan,P. ,Jafari,M. Fathian,M. (2006). “Critical Success Factors of Knowledge Management Systems: A Multi Case Studies”, European Business Review, Vol. 18, No. 2, 2006, pp. 97-113.
17
- Alksasbeh ,M and Alqaralleh , B. (2018). Factors that Influence the Success of Knowledge Management Implementation in Jordanian Higher Education Institutions.
18
- Amos,S. and Bright,M. (2017). Integrity,ethical leadership,trust and work engagement,Leadership & Organization Development Journal 38 (3): 368-379, April .
19
- Arnett,D. ,and Wittmann,M. (2017). Improving marketing success: The role of tacit knowledge exchange between sales and marketing,Journal of Business Research.
20
- Baker ,A. (2018). An Investigation of the Interaction between Organizational Culture and Knowledge Sharing through Socialization: A Multi-Level Perspective, Nova Southeastern University, ab2604@mynsu. nova. edu.
21
- Bellini , A. Aarseth , W. & Hosseini ,A. (2016). Effective Knowledge Transfer in Successful Partnering Projects, Energy Procedia ,Volume 96, September 2016, Pages 218-228.
22
- Bixler,C. (2002). Knowledge Management: A Practical Solution for Emerging Global Security Requirements, KM World, Vol. 11, No. 5, pp. 18-28.
23
- Buckman, R. (2008). “Collaborative Knowledge”, Human Resource Palnning,Vol. 22,No. 1, pp. 22-30.
24
- Bouarfa, H. , Abed, M. (2003). Extension of commonKads for virtual organizations,Journal of Digital Information Management, 1, 65-74.
25
- Carmeli,A. ,Atwater,L. ,&Levi,A. (2011). Howleadership enhances employees’ knowledge sharing: the intervening.
26
- Chen, J. , King, T. , Wen, M. (2015). “Do Joint Ventures and Strategic Alliance Create Value for Bondholders”, Journal of Banking and Finance.
27
- Chesebrough, D. E. ,& President,P. (2006). Knowledge management a tool for SMEs to enhance competitiveness. CACCI Journal, 1, 1-12.
28
- Creswell, J. W. ,and Poth, C. N. (2017). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches, Sage publications.
29
- Cross, R. , Parker, A. , Prusak, L. , & Borgatti, S. P. (2011). Knowing What We Know: Supporting Knowledge Creation and Sharing in Social Networks, Organizational Dynamics, 30 (2), 100-120.
30
- Dalkir, K. (2011). Knowledge management theory and practice. Second Edition. Boston, MA: MIT Press.
31
- Echeverri, P. , Salomonson, N. , & Åberg, A. (2012). Dealing with customer misbehaviour Employees’ tactics, practical judgement and implicit knowledge,Marketing Theory, 12 (4), 427-449.
32
- Foos, Ted. , Schum, Gray and Rothenberg, Sandra. (2006). Tacit Knowledge Transfer and the Knowledge Disconnect, Knowledge Management, Vol. 10, No. 1, 6-18.
33
- Gavrilova,T. & Andreeva,T. (2012). Knowledge elicitation techniques in a knowledge management context , Knowledge Management, 16 (4): 523- 534, available online at: http: //www. 1011108113673271211246112, accessed: 10 /04/33.
34
- Hamdan,A. و Nedhal ,A. and Al Saiyd,M. (2017). Guidelines for Tacit Knowledge Acquisition,Journal of Theoretical and Applied Information Technology.
35
- Herison,S and Azman,T. (2018). Tacit Knowledg for business intelligence framework: A part of unstructured data? Journal of Theoretical and Applied Information Technology.
36
- Hrebiniak, L. G. (2013). Making strategy work: Leading effective execution and change. FT Press.
37
- Huysman, M. (2006). IT to Support Knowledge Sharing in Communities: Towards a Social Capital Analysis, Jornal of Information Technology, Vol. 21, No. 3, 40-51.
38
- Hu,W. (2008). Framework of knowledge acquisition and sharing in multiple projects for contractors, International symposium of knowledge acquisition and modeling, 172-176.
39
- Joosung Lee. (2018). The Effects of Knowledge Sharing on Individual Creativity in Higher Education Institutions: Socio-Technical View, doi: 10. 3390/admsci8020021.
40
- Külcü, Ö. (2009). Quality documentation and records management: a survey of Turkish universities, Aslib Proceedings, 61 (5), 459 – 473.
41
- Kumar ,M. (2016). Applications of Tacit Knowledge: Extraction and Visualization in Software Requirements.
42
- Li ,X. Zhou,C. & Hu,H. ( 2014). "From craftsman’s control to managerial control-A research on tacit knowledge explicitation in scientific management,"Science and Technology Management Research, pp. 193-204.
43
- Marin, A. ,& Wellman,B. (2011). Social network analysis: An introduction,The SAGE handbook of social network analysis, 11-25.
44
- Medeni, T. D. ,Unsal, S. ,Ayas, M. & Medeni, I. T. (2011). TacitKnowledge Extraction For Software Requirement Specification (Srs): A Proposal Of Research Methodology Design And Execution For Knowledge Visualization.
45
- Mezghani,E. Exposito,E Drira,K. (2016). A collaborative methodology for tacit knowledge management: Application to scientific research, Future Generation Computer Systems, Volume 54, 450-455.
46
- Milton, N. (2007). Knowledge acquisition in practice a step-by-step guide,Springer-verlag London.
47
- Mohammad Habibur ,R . ,Immanuel, A. , Moonesar ,Md ,Munir, H. and Md Zahidul Islam. (2018). Influence of organizational culture on knowledge transfer: Evidence from the Government of Dubai. https: //doi. org/ 10. 1002/ pa. 1696
48
- Munhall, P. L. (2012). Epistemology in nursing. PL Munhall (Ed. ), Nursing research: A qualitative perspective, 5, 69-94.
49
- Muse, M. A. (2013). Knowledge acquisition workshop: a remarkable convergence of ideas,International Journal of Humman-Computer Studies, 71, 195-199.
50
- Narumon ,S. , and Jamal ,E. (2018). Motivational Factors for Knowledge Sharing using Pedagogical Discussion Cases: Students, Educators, and Environmental Factors,Procedia Computer Science 124: 287-299 ,January 2018.
51
- Nigel R. Shadbolt and paul R,Smart. (2015). Knowledge Elicitation: Methods, Tools and Techniques, Evaluation of Human Work. Boca Raton, Florida, USA. CRC Press, pp. 163-200.
52
- Odor ,Ho ,. (2018). Knowledge Management, Journal of Business & Financial Affairs .
53
- Okuthe,P. and Manoj ,L. (2018). Capturing tacit knowledge: A case of traditional doctors in Mozambique, Tshwane University of Technology.
54
- Phelps, C. , Heidl, R. , & Wadhwa, A. (2012). Knowledge,networks, and knowledge networks a review and research agenda,Journal of Management, 38 (4), 1115-1166.
55
- Piera, C. , Roberto,C. ,& Emilio,E. (2018). "How to deal with knowledge management misalignment: a taxonomy based on a 3D fuzzy methodology",Journal of Knowledge Management, https: //doi. org/10. 1108/ JKM-10-2016-0456.
56
- Polani. M, (1958). Personal Knowledge, Routledge and Kegan Paul, London.
57
- Renzl, B. (2008). Trust in management and knowledge sharing: the mediating effects of fear and knowledge documentation,Omega,36: 206-220,available online at: http: //1011016/j. omega. 20061061005,accessed: 12/03/93.
58
- Schein, E. (1995). Organizational Culture and Leadership. Jossey-Bass: San Francisco, CA.
59
- Strauss, A. , and Corbin,J. (2008). Basics of qualitative research. Translated by Mohammadi,Biok,Tehran: Human Science & Cultural Studies Center Publication.
60
- Tran ,Q. (2018). Employee Engagement – How does the organization increase engagement?From the viewpoint of HR representatives in Finland ,Master’s thesis in the International Information and Knowledge Management.
61
- Tseng,S. (2010). The correlation between organizational culture and knowledge conversion on corporate performance. Journal of knowledge management , Vol,14,No. 2,pp 269-284.
62
- Xiaodong, M . (2018). Improving knowledge sharing in a Chinese IT company,University of Tampere Faculty of Natural Sciences.
63
- Yildiz, H. , & Fey, C. (2010). Compatibility and unlearning in knowledge transfer in mergers and acquisitions, Scandinavian Journal of Management,26: 448-456.
64
65