ORIGINAL_ARTICLE
مروری بر پژوهشهای کاربرمدار درمطالعات بازیابی اطلاعات مبتنی بر وب
مقالة حاضر ضمن تشریح اهمیت و ضرورت توجه به رویکرد کاربرمدار در مطالعات بازیابی اطلاعات مبتنی بر وب به دستهبندی و مرور پژوهشهای انجامشده در این زمینه میپردازد. با وجود اتفاق نظر میان متخصصان بازیابی اطلاعات در نقش و جایگاه محوری کاربران در هر نظام بازیابی، دانش موجود در این زمینه محدود است و پاسخگوی بسیاری از پرسشها، بویژه در محیط وب نمیباشد. روند کلی پژوهشها نشان میدهد که رهایی شبکة جهانی وب از نابسامانی موجود و تسهیل فرایند اطلاعیابی کاربران، بیش از آنکه نیازمند طراحی نظامهای بازیابی پیچیدهتر باشد، در گروی ارتقای سطح دانش طراحان این نظامها از چگونگی تعامل کاربران با این محیط، درک نیازهای کاربران، و سادهسازی مراحل جستجو است. درحالحاضر اغلب کاربران از امکانات جستجوی پیشرفته استفاده نمیکنند و نیازهای اطلاعاتی آنان بیشتر بهشکل کلیدواژههای معدود و مبتنی بر زبان طبیعی مطرح میشود. با توجه به ناهماهنگی این شیوه با ساختار ابزارهای کاوش در اینترنت فرایند جستجو در وب برای بسیاری از کاربران با کندی و دشواری همراه است. گسترش تعداد کاربران آموزشندیده و کمتجربه از یک سو و توسعة کاربردهای روزمرة شبکة وب از سوی دیگر به اهمیت مطالعات کاربرمدار در زمینة بازیابی اطلاعات مبتنی بر وب میافزاید. نقطة توجه پژوهشگران این حوزه بر یافتن راهکارهایی متمرکز است که به کاهش زمان جستجو، کاستن از تلاش کاربر در فرایند جستجو و در عین حال به افزایش بهرهوری در بازیابی منجر شود.
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_47386_54088eaa03ee20e5539c2375fc62cc88.pdf
2003-09-23
1
22
یزدان
منصوریان
y.mansourian@gmail.com
1
دانشجو دکتری کتابداری و طلاع رسانی دانشگاه شفیلد
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
نقش ادبیات کودکان و نوجوانان درپاسخگویی به نیازهای آنان
کتابهای کودکان و نوجوانان نقش عمدهای در پاسخگویی به نیازها و رفع مشکلات آنان دارند. شناخت نیازهای کودکان و نوجوانان و معرفی کتابهای متناسب با نیازها، بحث عمدة این مقاله میباشد. چنین روشی بهمنظور پاسخگویی به نیازها و حل مشکلات روحی، کتابدرمانی نامیده میشود. از جمله نیازهای مورد بحث، نیازهای عاطفی، اجتماعی، مذهبی، نیاز به دانستن و ارضای حسکنجکاوی، نیاز به ارتباط با طبیعت، نیاز به شناخت استعدادها و تواناییها میباشد. در رابطه با ارضای هر نیاز، تعدادی کتاب مناسب معرفی میگردد و درنهایت از موانعی که ممکن است تأثیر این روش، یعنی کتابدرمانی را در پاسخگویی به نیازها یا درمان مشکلات کم کنند، نیز یاد میشود. این مقاله نیازهای گوناگون کودکان و نوجوانان را از دیدگاه «مازلو» روانشناس انسانگرا، و نیازهای مورد توجه از دیدگاه مؤلف را بررسی میکند و برای هریک از نیازها، انواع کتابهایی را که در پاسخگویی به آن نیازها مؤثرند نام میبرد. جایگاه نیازهای مورد توجه مؤلف، در هرم نیازهای «مازلو» مشخص میشود ودلایلی که به موجب آنها کتابهای انتخابشده قابلیت پاسخگویی به نیازهای تعیینشده توسط «مازلو» را دارند، مختصراً شرح داده میشوند. در این نوشته، منظور از منابع خواندنی آن دسته از ادبیات کودکان است که با هدف آموزش، تربیت، و پرکردن اوقات فراغت کودکان و نوجوانان تهیه شدهاند و بهطور غیرمستقیم مقصود خود را بیان میکنند.
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_47387_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
2003-09-23
23
36
مهری
پریرخ
mparirokh@gmail.com
1
عضو هیئت علمی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
رویکرد مفهومی به اتحادیة کتابخانههای دانشگاهی
این مقاله به بررسی مفهومی اتحادیههای کتابخانههای دانشگاهی در دنیا میپردازد و هدف آن شفافسازی کار اتحادیهها و ارائة مفاهیم و نمونههایی است که راهنمای اتحادیة کتابخانههای دانشگاهی ایران که در شرف راهاندازی است میباشد. اتحادیهها را به شیوههای مختلف میتوان سازماندهی کرد، از این رو الگوی واحدی برای تشکیل اتحادیهها وجود ندارد. شرایط حاکم بر بازار نشر جهانی و تشکیل شرکتهای بزرگ فرامرزی، این بازار را با پیچیدگی زیادی روبرو کرده است. کسب پایینترین یا بهترین قیمت برای اطلاعات الکترونیکی، تخصص و مهارتهای عملی زیادی را از سوی کتابخانهها میطلبد. بنابراین شرکت فعال در اتحادیة جهانی، امکاناتی را در اختیار اتحادیههای ملی قرار میدهد که دسترسی به آنها، اکنون دیگر به تنهایی امکانپذیر نیست.
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_47388_a8aad7847d02cb4ebaa96eae9d18ccc7.pdf
2003-09-23
37
46
زهیر
حیاتی
zouhayr2006@yahoo.com
1
عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
یک پاره از سیپاره قرآن محمدبن عثمانبن حسین ورّاق غزنوی به شماره 4680 دفتر جزوات
جزء 4680 و 30 پاره قرآن دیگر، به ترتیب از محمدبن عثمان و پدرش، از آثار برجستة مکتوب دوره سلجوقی میباشد که در بخش مخطوطات سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی نگهداری میشود. در این مقاله فقط قرآن محمدبن عثمان معرفی گردیده است. این جزء قرآن با توجه به سبک نگارش و تزئینات و رقم کاتب که خود تزئینات و کتابآرایی را برعهده داشته، از مصاحف نفیس و شناسنامهدار دورة سلجوقی میباشد و با توجه به آثار مکتوب اندکی که از دورة سلجوقی در دست است، معرفی این اثر انشاءالله برای شناخت بیشتر هنر دورة مذکور مفید و مؤثر خواهد بود.
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_47390_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
2003-09-23
47
62
قرآن
محمدبن عثمان بن حسین
رمضانعلی
اسماعیل پور
1
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
معرفتشناسی و دیدگاه اجتماعیـ شناختی در علم اطلاعرسانی
این مقاله دیدگاه اجتماعیـ شناختی در علم اطلاعرسانی و بازیابی اطلاعات را بررسی و تفاوتهای بین دیدگاههای شناختی سنّتی ودیدگاه اجتماعی ـ شناختی یا تحلیل حوزهای را به طور فهرستوار بیان میکند. این مقاله مدعی است که با فرض وجود مهارتهای مقدماتی در بازیابی رایانهای اطلاعات، افراد میتوانند به طور مبنایی با بازنمونهایی از نوشتارهای موضوعی در بازیابی اطلاعات تعامل برقرار کنند. نوع دانش موردنیاز برای تعامل با بازنمونهایی از نوشتارهای موضوعی نیز بحث میشود. همچنین نشان داده میشود که چگونه رویکردها یا انگارههای مختلف در نوشتارهای بازنمونشده به نیازهای اطلاعاتی و معیارهای ربط متفاوتی اشاره میکنند (از جمله اینکه کاربران نوعاً نمیتوانند نیازهایشان را به خوبی بیان کنند و اینکه چرا علم اطلاعرسانی نمیتواند عمدتاً بر مطالعات کاربران اعتماد کند). این اصول با رویکردهایی در روانشناسی مانند رفتارگرایی، شناختگرایی، روان تحلیلگری و عصبشناسی مقایسه شده و با ذکر نمونههایی تشریح میشود. معیارهای ربط که به طور تلویحی در هر موقعیت وجود دارند نیز فهرستوار بیان میشوند. برای اثبات ادعاهای نظری از دادههای واقعی نیز استفاده شده است. همچنین نشان داده میشود که عمومیترین سطح معیارهای ربط به نظریههای معرفتشناختی اشاره دارند.
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_47391_55419994dfcdcc22e7fd2b876eeaae85.pdf
2003-09-23
63
100
مهدی
خادمیان
1
کارشناس ارشد کتابداری اطلاع رسانی از دانشگاه فردوسی مشهد و کتابدار کتابخانه دانشگاه امام رضا (ع)
AUTHOR
برگر
یورلند
2
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
علم اطلاعرسانی و روشهای پژوهش
این مقاله مشکلات تعریف «علم اطلاعرسانی» را به عنوان یک رشتة واحد مورد بررسی قرار میدهد و حاکی از آن است که مفهوم سطوح یکپارچهساز، ازهمگسیختگی این حوزه را تبیین میکند. «اطلاعات» در سطوح متفاوت بافتهای گوناگونی دارد و رشتههای مختلف با این بافتها سروکار دارند. ازاینرو، در این مقاله بررسی میشود چگونه اطلاعات بهعنوان یک پدیدة اجتماعی مستلزم روشهای پژوهش علمیـ اجتماعی است و یک آرایهبندی جدید نیز برای روشهای پژوهش اجتماعی مشخص میشود.
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_47394_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
2003-09-23
101
111
محسن
نوکاریزی
nowkarizi@yahoo.com
1
عضو هیئت علمی دانشگاه بیرجند و دانشجوی دوره دکتری کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه فردوسی مشهد
AUTHOR
تام
ویلسون
2
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
دایرةالمعارف کتابداری و اطلاعرسانی
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_47395_dca405a30e589400c1e029b7a98836b1.pdf
2003-09-23
113
119
محمد حسین
دیانی
1
استاد گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه فردوسی
AUTHOR