unavailable
unavailable
هدف پژوهش حاضر، بررسی و تحلیل میزان و نوع بارشناختی ایجاد شده در کاربران به هنگام روبهروشدن و استفاده ازکلیدواژهها و عبارتهای پیشنهادی موتور کاوش گوگل به منظور بسط جستجوست. دادههای مورد نیاز از طریق پرسشنامه و مشاهده و پروتکل بلنداندیشی، به دست آمد. نمونههای پژوهش برپایه نمونهگیری غیر احتمالی از نوع نمونه هدفمند برگزیده شد. بر این اساس، نمونهای 60 نفری از دو گروه دانشجویان تحصیلات تکمیلی حوزههای علوم انسانی/ اجتماعی و علوم پایه/ فنّی- مهندسی در نظر گرفته و نشستهایی جداگانه با هر یک از آنها ترتیب داده شد. نتایج نشان داد کلیدواژهها و عبارتهای پیشنهادی و نتایج بازیابی شده، بارشناختی منفی زیادی برای کاربران ایجاد نکرده بود. همچنین، تفاوت معناداری بین میزان بارشناختی دانشجویان در دو حوزه علوم انسانی/ اجتماعی و علوم پایه/ فنّی- مهندسی در بسط جستجو در موتور کاوش گوگل وجود ندارد. بیشتر کلیدواژهها/ عبارتهای پیشنهادی و بازیافتها با نیازهای کاربران همخوانی و به نوعی با کلیدواژة اولیة آنها ارتباط داشت. به طورکلی، چنین میتوان برداشت نمود که رویکرد ارائه کلیدواژهها/ عبارتهای پیشنهادی در موتورهای کاوش از رویکرد مناسبی از نظر نوع و میزان بارشناختی که در کاربران ایجاد میکند، برخوردار است.
پژوهش حاضر به روش تحلیل محتوا و با هدف بررسی کاربرد معماری اطلاعات در مجلههای الکترونیکی علمی- پژوهشی تمام متن حوزة علوم انسانی زیر پوشش پایگاه سید، انجام شد. جامعه پژوهش، 88 مجله علمی- پژوهشی تماممتن فارسی و روش گردآوری اطلاعات از طریق سیاهه وارسی بود. این بررسی، تحت دو مقولة «معماری سازماندهی اطلاعات» و «معماری مدرک»، انجام شد. نتایج نشان داد در اغلب مجلهها، محتوای وبسایت به روش موضوعی و ساختار وبسایت به روش شبکهای، سازماندهی شده و در نظام مسیریابی، از نوارهای مسیریابی متنی بیش از سایر نوارهای مسیریابی استفاده شده بود. کاربرد عناصر مسیریابی جانبی و بویژه نمایهها، در وضعیت مطلوبی مشاهده نشد. فرمولبندی درخواست و روشهای جستجو، اغلب به روش ساده بوده و برچسبگذاری محتوای وبسایتها، از وضوح نسبتاً قابل قبولی برخوردار بود. مؤلفههای وابسته به محیط فرامتن، به طور محدودی در مقالهها کاربرد داشتهاند. وضعیت چکیدهها، کلیدواژهها و میزان استفاده از شکلها در مقالهها، در سطح مطلوبی بود. در صفحه فهرست مندرجات 77 مجله (5/87 %) و در صفحات مقاله 49 مجله (7/55 %) ثبات در صفحهآرایی وجود داشت. استفاده نکردن از فراداده دابلینکور و ضعف محتوای اطلاعاتی در عناصر فرادادهای متا، بیانگر کمتوجهی مجلهها به قابلیتهای این عناصر بود. در صفحة آغازین وبسایت همه مجلهها و صفحه فهرست مندرجات 82 مجله، از اچتیامال به عنوان قالب ذخیرهسازی استفاده شده بود. نتایج پژوهش بیانگر این بود که مجلههای الکترونیکی علمی- پژوهشی فارسی از نظر بهکارگیری مؤلفههای معماری سازماندهی اطلاعات در وضعیت نسبتاً مطلوب و از نظر بهکارگیری ساختارهای معماری مدرک در وضعیت نامناسبی قرار داشتند.
پژوهش حاضر با هدف شناخت وضعیت امنیت اطلاعات در کتابخانههای دیجیتالی ایران انجام شده است. روش پژوهش پیمایشی تحلیلی و ابزار گردآوری دادهها، پرسشنامهای است که بر مبنای استاندارد ISO/IEC 27002 تهیه شده و با یازده شاخص و 79 زیرشاخص، امنیت اطلاعات را مورد سنجش قرار میدهد. شاخصهای ارزیابی شامل خطمشی امنیت، سازماندهی امنیت اطلاعات، مدیریت داراییها، امنیت منابع انسانی، امنیت فیزیکی و محیطی، مدیریت ارتباطات و عملیات، کنترل دسترسی، تهیه، توسعه و نگهداری سیستمهای اطلاعاتی، مدیریت حوادث، امنیت اطلاعات، مدیریت تداوم کسب و کار، و انطباق است. 58 کتابخانه دیجیتالی فعال ایران جامعه پژوهش را تشکیل میدهند که از آن تعداد 45 کتابخانه به پرسشنامهها پاسخ دادهاند. بر اساس یافتهها، میانگین امنیت اطلاعات کتابخانههای دیجیتالی ایران 79/0 (از میانگین کل 1) است و کتابخانهها از لحاظ امنیت اطلاعات در سطح قوی قرار دارند. آسیب پذیرترین نقاط امنیتی، «خطمشی امنیت» و «امنیت نیروی انسانی»، هر دو با میانگین 63/0 است. کتابخانههای دیجیتال مؤسسه نشر امام خمینی (ره)، پژوهشگاه نیرو، فرهنگستان هنر، کتابخانه دیجیتال علومانسانی شهرداری تهران، کتابخانه دیجیتال شرکت برق منطقهای خراسان، کتابخانه دیجیتال دانشگاه تبریز با میانگین 1، بالاترین میانگین امنیت اطلاعات را دارند. در مجموع 55/75 % کتابخانههای دیجیتالی ایران از لحاظ امنیت اطلاعات در سطح قوی و 46/24 % در سطح متوسط هستند. شاخصهای امنیت اطلاعات از نظر رعایت در کتابخانههای دیجیتالی دارای تفاوت معناداری است، اما تفاوت معناداری بین کتابخانههای دیجیتالی دانشگاهی و غیردانشگاهی از نظر امنیت اطلاعات وجود ندارد.
سرمایة اجتماعی از طریق تسهیل ترکیب و مبادلة منابع دانشی سازمان و همچنین با فراهمآوری شرایط لازم از جمله ایجاد اعتماد و تعامل بین اعضای سازمان، باعث توسعه مدیریت دانش در سازمان میشود. از این رو، بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و میزان اجرای مدیریت دانش، مورد توجه این پژوهش قرار گرفت. جامعه آماری این پژوهش را کتابخانههای دانشگاه فردوسی و علوم پزشکی مشهد تشکیل میدهد. این پژوهش از نوع کاربردی بوده و با روش پیمایشی انجام شد. ابزار گردآوری اطلاعات، دو پرسشنامه بود. پرسشنامة اول برای سنجش میزان سرمایه اجتماعی مورد استفاده قرار گرفت. این پرسشنامه بر اساس مدل «ناهاپیت و گوشال» (1998) طراحی شده است که سرمایه اجتماعی را به سه بعد شناختی، رابطهای و ساختاری تقسیم میکند. پرسشنامه دوم، توسط پژوهشگر طراحی و برای بررسی میزان اجرای مدیریت دانش در کتابخانهها مورد استفاده قرار گرفت. یافتههای پژوهش نشان داد بین میزان سرمایه اجتماعی و میزان اجرای مدیریت دانش رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. از میان ابعاد مدیریت دانش، سرمایه اجتماعی بیشترین ارتباط را با بُعد تولید دانش دارد و کمترین ارتباط نیز میان سرمایه اجتماعی و بعد ارائه دانش است. همچنین، بین ابعاد شناختی، رابطهای، و ساختاری سرمایه اجتماعی با میزان اجرای مدیریت دانش رابطه مثبت و معنادار برقرار است و در میان ابعاد سرمایه اجتماعی، بُعد رابطهای سرمایه اجتماعی بیشترین ارتباط را با میزان اجرای مدیریت دانش دارد.
هدف از این پژوهش، بررسی نقش عوامل مؤثر بر پذیرش و بهکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در بین جوانان روستایی منطقة اورامانات بر اساس نظریة نشر نوآوری راجرز میباشد. چارچوب نظری مورد استفاده مبتنی بر پژوهشهای پیشین داخلی و خارجی و ترکیبی از نظریههای جامعهشناختی و جامعه اطلاعاتی است. مدل تجربی برگرفته از آن، شامل عوامل فردی، عوامل فرهنگی، عوامل اقتصادی، اجتماعی و جمعیتی، منابع اطلاعاتی و عوامل یا ویژگیهای مربوط به نوآوری، به عنوان متغیر مستقل و پذیرش و به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات به مثابة متغیر وابسته است. پژوهش به شیوة توصیفی- پیمایشی انجام گردید و جامعة مورد مطالعه، جوانان روستایی 35-15 سال چهار شهرستان اورامانات(پاوه، جوانرود، روانسر و ثلاث باباجانی) به تعداد 45635 نفر میباشد که از بین آنها یک نمونه 170 نفری از میان کسانی که از آیسیتی استفاده کرده و به عنوان کاربر شناخته میشوند، انتخاب گردید. روش نمونهگیری به صورت تصادفی طبقهای و از نوع متناسب میباشد. برای جمعآوری دادهها از پرسشنامة «مصطفی ازکیا و همکاران» استفاده شده که روایی آن با نظر استادان راهنما و مشاور و دو تن از کارشناسان مربوط و پس از انجام اصلاحات لازم، تأئید و پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرانباخ 85% محاسبه گردیده است. برای تجزیه و تحلیل دادهها از نرمافزار spss و با استفاده از روشهای آمار استنباطی، همبستگی بین متغیرها، تحلیل واریانس، آزمون تی مستقل و آزمون خیدو، اندازه گرفته شدهاند. پس از آزمون فرضیهها، نتایج به دست آمده بیانگر آن است که متغیرهای مفید بودن، سهولت استفاده و نوع شغل، در میزان پذیرش آیسیتی تأثیر داشته و سازگاری آیسیتی و میزان تحصیلات، در پذیرش آن تأثیر ندارند. همچنین، بین متغیرهای میزان آموزش، بهرهمندی از کانالهای ارتباطی و به کارگیری آیسیتی، رابطه معناداری وجود داشته و بین متغیر پایگاه اقتصادی افراد و به کارگیری آیسیتی، ارتباط معناداری حاصل نشد.
هدف: در این نوشته، نمایة پایان کتابهای فارسی حوزة علوم کتابداری و اطلاعرسانی منتشر شده در فاصلة سالهای 1389-1385 از نظر رعایت معیارهای ارزیابی استاندارد ایزو 999-1996 ارزیابی شده است. روش: پژوهش حاضر پیمایش کمّی و از نوع توصیفی- ارزشیابی است و بنا به ماهیت موضوع و هدفهای پژوهش، برای گردآوری اطلاعات از بررسی موردی استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل دادهها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده و برای آزمون پرسشهای پژوهش از آزمون مجذور خی(χ²)، همبستگی پیرسون، و تحلیل واریانس(آنووا) استفاده شده است. یافتهها: نتایج نشان داد از 169 عنوان کتاب بررسی شده در موضوع علوم کتابداری و اطلاعرسانی، تنها 27/37% دارای نمایة پایانی بودهاند. میزان رعایت معیارهای ارزیابی در نمایههای پایانی مورد بررسی بر اساس میانگین نسبتها 65/56% میباشد. هر چند نمایه پایانی کتابهای حوزة علوم کتابداری واطلاعرسانی نسبت به سایر حوزههای موضوعی از نظر رعایت معیارهای استاندارد ایزو عملکرد بهتری داشتهاند، انتظار استفادهکنندگان بالقوه خیلی بیشتر از اینهاست. اصالت/ ارزش: در این پژوهش، محقق تفاوت یا معناداری نمایه را با لحاظ کردن معیارهای ارزیابی استاندارد ایزو مورد کند و کاو قرار داده است. پژوهش حاضر بر آن است که توجه نویسندگان و ناشران این حوزه بیش از پیش به ضرورت وجودی نمایههای پایانی کارآمد جلب شود.
هدف از این پژوهش، تعیین نقش و جایگاه آرشیو دیداری- شنیداری صدا و سیمای مرکز بوشهر در پشتیبانی از فرایند تولید برنامههای رادیویی و تلویزیونی این مرکز است. روش پژوهش پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه است. جامعة پژوهش 100 نفر از برنامهسازان (تهیهکنندگان و کارگردانان) تولید رادیو و تلویزیون مرکز بوشهر است. بر اساس یافتههای پژوهش، 8/92 % از برنامهسازان معتقدند میتوان از آرشیو دیداری- شنیداری صدا و سیمای مرکز بوشهر به عنوان یکی از عوامل اصلی در فرایند تولید برنامههای رادیویی و تلویزیونی این مرکز و تکیهگاه برنامهسازان نام برد. 9/96 % از برنامهسازان آرشیو این مرکز را یک پایگاه اطلاعاتی و پشتوانه برنامهسازی قلمداد میکنند. 9/95 % از برنامهسازان معتقدند بر خلاف دیدگاه سنتی و غیرتخصصی، آرشیو دیداری- شنیداری این مرکز تنها محلی برای حفظ و نگهداری منابع نیست، بلکه یکی از مهمترین بخشهای حفظ محتوا و پیام در رسانه است. از نگاه برنامهسازان، غنی بودن منابع آرشیوی این مرکز در تأمین و پشتیبانی، ارتقای کمّی و کیفی برنامهسازی، کاهش زمان و هزینة تولید برنامهها نقش چشمگیری دارد. اکثر برنامهسازان، ارائه خدمات توسط آرشیویستهای این مرکز را در رفع نیازهای اطلاعاتی برنامهسازان مطلوب دانسته و مهمترین انتظارهای خود را از آرشیو این مرکز، دیجیتالسازی و غنی کردن منابع آرشیوی، ایجاد پایگاه اطلاعاتی آرشیو، ایجاد بخش افکتهای تصویری و با کیفیت، استخراج کلیدواژههای موضوعی منابع، ایجاد بخش تبدیل و تکثیر منابع و مشکلات خود را، دسترسی نداشتن به منابع آرشیوهای سایر مراکز صدا و سیما، کمبود امکانات فنی در آرشیو، کمبود نیروی انسانی و فعال نبودن آرشیو مرکز در ایام تعطیلات رسمی، بیان کردهاند.
هدف این مقاله، بررسی ضرورت ایجاد یک طرح اضطراری در کتابخانهها و آرشیوهاست. وضعیت اضطراری، وضعیتی غیرقابل پیشبینی و برنامهریزی نشده است که میتواند باعث واردآمدن خسارتها و صدمات جبران ناپذیری به کارکنان، ساختمان و مجموعه کتابخانهها و آرشیوها شود. واکنش نسبت به وضعیت اضطراری، فعالیتهایی است که به منظور به حداقل رساندن خسارتها و پیشگیری از آسیبهای آتی انجام میشود. طرح اضطراری مجموعه اعمالی است که ایمنی کارکنان، مجموعه کتابخانه و ساختمان را در شرایط اضطراری تضمین میکند. مهمترین مسئله، حفظ امنیت و پیشگیری از بروز فاجعه در کتابخانه یا آرشیو است. اگرچه حفظ سلامت و امنیت افراد در اولویت است، مراقبتهای ویژهای باید برای حفاظت از مجموعه انجام شود. با داشتن طرح اضطراری میتوان در صورت بروز بلایای شدید، تاثیر عوامل بیرونی را تا حد قابل ملاحظهای کنترل و میزان آسیب و خسارت را به حداقل رساند.
در این پژوهش، زیرساختهای اشتراک دانش (بسترها و شیوههای به اشتراکگذاری دانش) در گروههای آموزشی کتابداری و اطلاعرسانی بررسی شده است. بسترهای اشتراک دانش در این پژوهش از دو رویکرد بررسی شدهاند؛ ابتدا بسترهایی که از نظر اعضای هیئت علمی برای اشتراک دانش مناسب دانسته شد و سپس بسترهایی که توسط دانشگاه محل خدمت اعضای هیئت علمی برای اشتراک دانش فراهم شده، شناسایی گردید (در این پژوهش، بسترهای پست الکترونیک، کارگاههای آموزشی، سمینارها و نشریههای تخصصی به عنوان مناسبترین بسترها از دیدگاه اعضای هیئت علمی، تعیین گردید). با مقایسه و تطبیق یافتههای این دو قسمت، خلأ بین بسترهای مناسب و موجود مشخص شد و نتایج نشان داد فراهمآوری بسترهای اشتراک دانش توسط دانشگاههای محل خدمت اعضای هیئت علمی، زیر سطح متوسط بوده است. همچنین، در پژوهش حاضر متداولترین شیوههای اشتراک دانش مورد استفاده اعضای هیئت علمی(شامل: اشتراک دانش از طریق جلسات و نشستهای رسمی، شرکت در سمینارها، استفاده از پست الکترونیک و گروههای بحث و انتشار مقاله در نشریهها) شناسایی گردید. پژوهشگر در این پژوهش به وجود رابطهای متقابل بین بسترها و شیوههای اشتراک دانش پی برد.
هدف: هدف از این پژوهش، بررسی سنجش اثر سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانههای عمومی شهر تهران بر شاخصهای عملکرد کتابخانهای(امانت، عضو و مراجعه) است. روش: در این پژوهش از روش پیمایشی استفاده شده است. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه عینی سواد اطلاعاتی است. این پرسشنامهها در بین کتابداران 32 کتابخانه عمومی شهر تهران که به صورت تصادفی خوشهای انتخاب شده بودند، توزیع شد. از بین 100 پرسشنامه که بین کتابداران کتابخانههای عمومی وابسته به نهاد کتابخانههای عمومی کشور در شهر تهران توزیع گردید، 86 پرسشنامه برگشت داده شد. همچنین، آمار 3 شاخص «امانت»، «عضو» و «مراجعه» مربوط به سال 1389 کتابخانهها نیز استخراج گردید. برای تعیین اثر سواداطلاعاتی بر این شاخصها، از فرمول ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. یافتهها: نتایج به دست آمده از تجزیه و تحلیل اطلاعات نشان داد کتابداران شاغل در کتابخانههای عمومی شهر تهران در مهارت اول در سطح متوسط؛ در مهارتهای دوم، سوم و چهارم بالاتر از سطح متوسط و در مهارت پنجم از مهارتهای سواد اطلاعاتی در سطحی پایینتر از حد متوسط قرار دارند. در مجموع، با توجه به یافتههای پژوهش میتوان گفت سواداطلاعاتی کتابداران کتابخانههای عمومی شهر تهران بالاتر از سطح متوسط است. با وجود این، بین سواداطلاعاتی کتابداران با شاخصهای عملکرد مورد نظر، همبستگی مشاهده نشد. اصالت/ارزش: در نوشتههای چندی به میزان سواد اطلاعاتی کتابداران توجه شده است، اما به اینکه این سواد در ارائه خدمات کتابخانهای چه تأثیری داشته توجهی نشده است. این مقاله اثری است که نشان میدهد بین سواداطلاعاتی کتابداران کتابخانههای عمومی شهر تهران و شاخصهای عملکرد کتابخانهای آنها رابطة معنادار وجود ندارد. همزمان، نشان میدهد سطح مهارتهای سواداطلاعاتی جامعه مورد بررسی در برخی موارد متوسط و در برخی موارد بالاتر از متوسط است.
این نوشتار با نگاهی گذرا به سیر تکاملی نظامهای بازیابی اطلاعات و ارزیابی آنها، انواع ارزیابی در این نظامها را از هم تفکیک و به طور مفصلتر دربارة رویکردهای موجود در ارزیابی عملکرد نظامهای بازیابی، بحث کرده است. با نقد هرکدام، مدلی ترکیبی با رویکردی نظری - تصمیمی از «وانگ و فورگیونه» را معرفی میکند و در پایان نتایج و پیشنهادهای خود را ارائه میدهد.
چکیده امروزه بیشتر منابع اطلاعاتی به صورت الکترونیکی و دیجیتالی منتشر شده و در وب قابل دسترس هستند. تولید، ورود، انتشار و ذخیرة اطلاعات در وب به آسانی امکانپذیر بوده ولی بازیابی آن کاربر را با چالشهایی روبرو میسازد. در نتیجه، پژوهشگران حوزههای مختلف از جمله جوامع کتابداری و طراحان وب به فکر راهحلهایی برای حل این مشکلات هستند. طراحی استاندارد توصیف و دسترسی به منبع(آر.دی.اِی.) توسط کمیتة همکاری مشترک به عنوان جانشین قواعد فهرستنویسی انگلوامریکن(ویرایش دوم) بر اساس الگوهای مفهومی و قوانین فهرستنویسی بینالمللی تدوین شده توسط ایفلا و پیدایش وب معنایی و استانداردهای آن از جمله چارچوب توصیف منبع(آر.دی.اِف.) توسط کنسرسیوم وب جهانی، از اقدامهای صورت گرفته برای توصیف کارآمدتر منابع اطلاعاتی و ارائه روابط مفهومی بین آنها در محیط وب است. در این پژوهش، کتابداران و فهرستنویسان با استاندارد آر.دی.اِی.، وب معنایی و آر.دی.اِف. که یکی از استانداردهای وب معنایی است، آشنا شده و در ادامه انطباق اصطلاحات و موجودیتهای آر.دی.اِی. در چارچوب توصیف منبع که بر اساس همکاری صورت گرفته بین کمیته همکاری مشترک و بنیاد ابردادهای دابلینکور انجام گرفته، معرفی و در پایان نیز فهرست گسترشپذیر که بر اساس آر.دی.اِی.، اف.آر.بی.آر. و چارچوب توصیف منبع طراحی شده، معرفی گردیده است. همچنین، لزوم توجه به ساختار و الگوهای زیربنایی آر.دی.اِی. و شباهتهایی که این استاندارد با چارچوب توصیف منبع در زمینة ذخیره و بازیابی مؤثرتر اطلاعات داشته و در نتیجه باعث افزایش کارایی نظامهای بازیابی اطلاعات در محیطهای وب خواهد داشت، تحلیل گردیده است.