سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
2676-5977
23
2
2020
06
21
طراحی مدل خدمات شخصی سازی شده با رویکرد سامانههای توصیهگر درکتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی
5
24
FA
سمانه
غفاریان
دانشجوی دکتری رشته علم اطلاعات و دانششناسی، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
کارشناس اشاعه گزینیشی اطلاعات در کتابخانه دیجیتال استان قدس رضوی
samanegh@gmail.com
مهرداد
جلالی
0000-0003-2465-4933
دانشیار گروه کامپیوتر، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد، ایران
jalali@mshdiau.ac.ir
فهمیه
باب الحوائجی
دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی ،تهران
f.babolhavaeji@srbiau.ac.ir
نجلا
حریری
استاد گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران.
n_hariri@srbiau.ac.ir
مریم
خادمی
استادیار گروه ریاضی ، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران
khademi@azad.ac.ir
10.30481/lis.2019.192234.1599
<strong>هدف</strong>: هدف پژوهش ارائه مدلی کاربردی از سامانه توصیهگر (پیشنهاددهنده) در حوزه خدمات شخصیسازی کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی است، این سامانه، با تحلیل الگوهای رفتاری کاربران و ارائه پیشنهادهای دقیق و مورد نیاز، آنان را از مرور دادههای غیر مرتبط بینیاز میسازد. از مزایای این سامانه میتوان شناسایی دقیق نیازهای اطلاعاتی، افزایش کیفیت جستجو، کمک به انتخاب صحیح منابع اطلاعاتی و پیشبینی نیازهای آتی کاربران را برشمرد.<br /> <strong>روش</strong>: پژوهش کاربردی است و با استفاده از کاوش قوانین انجمنی و الگوریتم FP-Growth انجام شده است. جامعه تعداد 960 نفر کاربر نرمافزار کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی در فاصله دو سال بوده، که بر مبنای الگوی مجموعه دادههای مکرر، 170 درخواست پرتکرار از میان کل دیتاستهای موجود استخراج شد. نتایج از طریق پیادهسازی این دادههای پرتکرار در نرم افزار رپید ماینر، به دست آمد.<br /> <strong>یافتهها</strong>: بهترین حالت دسترسی به مجموعه دادههای تولید شده، با تنظیم درجه حداقل پشتیبانی 02/0 و حداقل اطمینان 095/0 است که منجر به کشف الگوریتمهای شرطی (اگر – آنگاه) گردید. این یافته نشان میدهد: اگر کاربری در زمان جستجوی نرمافزار کتابخانه دیجیتال موضوعاتی همچون (علم اصول، اجتهاد، سنت و...) را انتخاب نماید، به دلیل سابقه جستجوهای پر تکرار کاربران پیشین با همین موضوعات، از سوی سامانه توصیهگر، آنگاه عناوین مرتبطی با موضوع اصول فقه پیشنهاد خواهد شد.<br /> <strong>نتایج: </strong>طراحی مدل سامانه توصیهگر و اجرای آن، منجر به افزایش آگاهی و عدم سردرگمی کاربران و ارتقاء سطح کیفیت خدمات و رضایت آنها و در نهایت حفظ کاربران فعلی و جذب کاربران جدید خواهد شد.
"شخصی سازی","سامانه توصیه گر","کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی","قوانین انجمنی در داده کاوی","الگوریتم fp-Growth "
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_93248.html
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_93248_3dea5e4cb20d9d0ae3ba0ec9561ff3ca.pdf
سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
2676-5977
23
2
2020
06
21
نسخه شناختِ محامد حیدریّه برمبنای نقد متن شناختی با رویکرد درون متنی و برون متنی
25
52
FA
حسین
برومند مقدم
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران.
h.boromandmoghaddam@hsu.ac.ir
علی
تسنیمی
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران.
a.tasnimi@hsu.ac.ir
مهیار
علوی مقدم
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران.
m.alavimoghaddam@hsu.ac.ir
احمد
فتوحی نسب
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران.
a.fotoohinasab@hsu.ac.ir
10.30481/lis.2020.210142.1657
<strong>هدف:</strong> پژوهش حاضر بر آن است تا با نقد اثری کمتر شناختهشده به نام <em>محامد حیدریه</em> بر مبنای رویکرد نقد متنی و روش تحلیل کیفی، الگوی شناختنامه تحلیلیِ اثر را ترسیم نماید. مطابق این الگو، متن مورد بحث از حیث شناسنامه متنشناختی، نقد منابع، روش تصحیح مرتبط با هویت نسخهشناختی، تحلیل محتوا و از حیث سبک زبانی- ادبی نثر مؤلف در سطوح سهگانه واژگانی، نحوی و بلاغی بررسی شده است.<br /> <strong>روششناسی:</strong> در این مقاله برای تهیه شناختنامه تحلیلی <em>محامد حیدریه</em> با رویکرد نقد متنیِ مبتنی بر شناخت اثر در دو سطح «درونمتن» و «برونمتن»، از روش تحلیل لایهای متن استفاده شده است.<br /> <strong>یافتهها:</strong> نظریهپردازان علوم زبانشناسی، امروزه دیگر زبان را تودهای از آواها و نشانههای بینظم نمیدانند؛ بلکه به زعم ایشان، زبان شبکهای نظاممند از سطوح بههموابستهای است که برونداد هر سطح زبانی، دروندادی برای سطح دیگر است. از دریچه این نوع نگاه، در عملیات تصحیح، وجود نقشه سبکی از یک متن، ذوق و اجتهاد مصحح را جایگزین استدلالهای سبکی برای برتری واریانت نزدیک به سبک «نسخه مادر» میکند و به نقد متنی، چهارچوب نظری میبخشد.<br /> <strong>نتیجهگیری:</strong> <em>محامد حیدریه</em> اثر ارزشمندی به نثر است که توسط محمدصادق خان اختر با قلمی فاخر و پندآموز تألیف شده و به پادشاه شهر اَوَده یعنی غازیالدین حیدر تقدیم میگردد و در جایگاه یک متن ادبی- تاریخی با رویکـردی تعلیمی از یک شاعر شیعی و یکی از آثار برجـایمانده از روزگارِ اقتدار زبان فارسی در هند، دارای اهمیت فراوان و ارزش زبانی- سبکی بسیاری است.
تصحیح انتقادی,شناختنامه تحلیلی,محامد حیدریّه,نسخه خطّی,نقد متنشناختی
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_100863.html
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_100863_774eb57f44b16a06c070193787c4d963.pdf
سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
2676-5977
23
2
2020
06
21
خوشه بندی مفاهیم و رویدادهای نوپدید سازماندهی دانش
53
85
FA
فرشید
دانش
0000-0001-5481-3988
استادیار گروه پژوهشی مدیریت اطلاعات، مرکز منطقهای اطلاعرسانی علوم و فناوری، شیراز، ایران.
farshiddanesh@gmail.com
زهرا
نعمت اللهی
دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانششناسی. دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.
zahra.neamatollahi@yahoo.com
10.30481/lis.2020.213568.1666
<strong>هدف:</strong> هدف از انجام این پژوهش، بررسی و مصورسازی ساختار فکری حوزه سازماندهی دانش در وبگاه علم در بازه زمانی 1900-2018 و خوشهبندی مفاهیم و رویدادهای نوپدید این قلمرو موضوعی است.<br /> <strong>روششناسی:</strong> پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و به روش همواژگانی با رویکرد تحلیلی انجام شده است. به منظور انجام تحلیل همواژگانی، از خوشهبندی سلسلهمراتبی و مقیاس چندبُعدی استفاده شده است. جامعه این پژوهش تمامی کلیدواژههای (27124 کلیدواژه) مقالات قلمرو موضوعی سازماندهی دانش است که از وبگاه علم در بازه زمانی 1975-2018 استخراج شده است. به منظور تحلیل دادههای گردآوری شده از نرمافزارهای SPSS،UCINET، VOS Viewer و NetDraw استفاده شده است.<br /> <strong>یافتهها:</strong> تحلیل دادهها حاکی از آن است که زوجهای همواژگانی «سیستم اطلاعات جغرافیایی- سیستم اطلاعات جغرافیایی» و «کتابخانه دانشگاهی- سواد اطلاعاتی» بیشترین همرخدادی را به خود اختصاص دادهاند. خوشهبندی موضوعات سازماندهی دانش به روش تحلیل خوشهای حاکی از آن است که در بازه زمانی مورد بررسی در مجموع 27 خوشه وجود دارد که 10 خوشه مربوط به بازه زمانی 1975-1999 و 17 خوشه به بازه زمانی 2000-2018 اختصاص دارد.<br /> <strong>نتیجهگیری:</strong> نتایج نشان داد که در دورههای زمانی، خوشهها از نظر همپوشانی موضوعی تا حد زیادی مشابهاند. به بیان دیگر، شش خوشه و تعدادی از کلیدواژهها از لحاظ محتوا شباهت دارند. با این وجود در بازه زمانی دوم، خوشهها به دلیل تعداد و وسعت گستردهتر هستند.
سازماندهی دانش,تحلیل هم واژگانی,علم سنجی,تحلیل خوشه ای
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_104847.html
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_104847_f5b86c7f50e46a7df46757d939875000.pdf
سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
2676-5977
23
2
2020
06
21
ارزیابی معماری وبگاه کتابک از منظر معماری اطلاعات
86
116
FA
پریناز
بابایی
دانشجوی دکتری رشته علم اطلاعات و دانششناسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
parinazb1@gmail.com
امیر حسین
صدیقی
استادیار پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)، تهران، ایران.
seddighi@irandoc.ac.ir
10.30481/lis.2020.212220.1663
<strong>هدف:</strong> هدف اصلی این پژوهش ارزیابی تطبیقی معماری وبگاه کتابک بر اساس مؤلفههای اصلی معماری اطلاعات است.<br /> <strong>روش پژوهش:</strong> از روش تحلیل محتوا و ارزیابی استفاده شد. شیوه تحلیل محتوا به منظور شناخت بافت، محتوا و کاربر و روش ارزیابی مبتنی بر ابزار سیاهه وارسی برای تحلیل وضعیت معماری وبگاه کتابک به کار رفت.<br /> <strong>یافتهها:</strong> مأموریت وبگاه شامل 1) ترویج کتابخوانی میان کودکان و نوجوانان و 2) کمک به انتخاب مواد خواندنی مناسب. کاربران اصلی وبگاه پدران، مادران، مربیان، آموزگاران، کتابداران و هر کسی که به ترویج کتابخوانی علاقهمند باشد هستند. محتوای وبگاه در راستای تحقق مأموریت و اهداف وبگاه منتشر میشود. بر اساس تحلیل سیاهههای وارسی، امتیازهای به دست آمده برای هر یک از سیستمهای سازماندهی، برچسبزنی، پیمایش و جستجو به ترتیب 25، 32، 51 و 20 امتیاز بود. این امتیازها به ترتیب خیلی خوب، خوب، خیلی خوب، و ضعیف ارزیابی میشوند.<br /> <strong>نتیجهگیری:</strong> بر اساس نتایج به دست آمده، طرح سازماندهی الفبایی وبگاه نیاز به گسترش دارد. طرح سازماندهی جغرافیایی باید تغییرات اساسی پیدا کند. سیستم پیمایش اصلی وبگاه باید به سیستم پیمایش محلی مجهز شود. تعدادی از نقاط ضعف سیستمهای پیمایش مختلف باید برطرف شود. سیستم جستجوی وبگاه ضعیف است. یکی از راهکارهای تقویت سیستم جستجو استفاده از پردازش زبان طبیعی در نمایهسازی است. همچنین اضافهکردن سیستم پیشنهاددهنده به سیستم جستجوی وبگاه از جمله روشهایی است که میتوان با کمک آن عملکرد سیستم جستجو را بهبود بخشید.<br /> <strong> </strong>
معماری اطلاعات,ارزیابی وبگاه,سازماندهی,برچسبزنی,پیمایش
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_104805.html
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_104805_cee49c67d30f8a780f01926d80a93a2e.pdf
سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
2676-5977
23
2
2020
06
21
بررسی میزان آمادگی کتابخانههای عمومی ایران در مواجهه با بحران ریزگردها
117
136
FA
شهناز
خادمی زاده
استادیار گروه علم اطلاعات و دانششناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
s.khademi@scu.ac.ir
عبدالحسین
فرج پهلو
استاد گروه علم اطلاعات و دانششناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.
farajpahlou@scu.ac.ir
زینب
محمدی
0000-0003-3082-7693
کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانششناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.
mohammadizeinab2@gmail.com
10.30481/lis.2020.216377.1671
<strong>هدف: </strong>مطالعه نقش کتابخانهها در زمان بحرانها (بحران ریزگرد) از اهمیت زیادی برخوردار است. این پژوهش با هدف مطالعه وضعیت کتابخانههای عمومی در مواجهه با ریزگردها انجام شده است.<br /> <strong>روششناسی: </strong>پژوهش حاضر، توصیفی - پیمایشی از نوع کاربردی است. جامعه آماری تمامی کتابداران کتابخانههای عمومی (کردستان، کرمانشاه، ایلام، خوزستان) که با استفاده از روش نمونهگیری خوشهای و تصادفی ساده و استفاده از فرمول کوکران 190 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. دادهها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته جمعآوری و با نرمافزار spss نسخه 24 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.<br /> <strong>یافتهها: </strong>نتایج آزمون t تک نمونهای، نشان داد وضعیت آمادگی کتابخانههای مورد مطالعه، در مواجهه با پدیده ریزگردها در هر سه مرحله پیش از بحران، حین بحران و بعد بحران در سطح مطلوبی قرار ندارد.<br /> <strong>نتیجهگیری: با </strong>توجه به یافتهها، بحران ریزگردها در کتابخانههای عمومی، تاکنون مورد توجه قرار نگرفته است. در حالی که این پدیده میتواند بر سطح کارایی و عملکرد کتابخانههای عمومی تأثیر منفی داشته باشد. با توجه به نقش کتابخانههای عمومی به عنوان نهادی مردمی و اجتماعی، ضرورت دارد که کتابخانهها به نقش خود که اطلاعرسانی و ارائه خدمات در تمامی حوزهها به اجتماع است فعالیتهایی چشمگیری انجام دهند.
کتابخانههای عمومی,بحران,ریزگردها,حوادث طبیعی,گرد و غبار
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_103654.html
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_103654_dbced36c344b11085e58d0e79d631d68.pdf
سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
2676-5977
23
2
2020
06
21
بازدارنده ها و شرایط جذب ناکاربران به کتابخانه های عمومی ایران
137
165
FA
محمد
حسن زاده
0000-0002-6175-0855
دانشیار گروه علم اطلاعات و دانششناسی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
hasanzadeh@modares.ac.ir
حمیدرضا
محمودی
دانشجوی کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانششناسی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
hamidreza8520@gmail.com
عمران
قربانی
کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانششناسی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
emranghorbani.2014@gmail.com
ابراهیم
زارهی
کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانششناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
ebrahimzarei200@yahoo.com
فاطمه
هلالیان
کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانششناسی، ، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
fatemeh_he2010@yahoo.com
فاطمه
هوشیدری
کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانششناسی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
zhina_hoshidar@yahoo.com
مریم
مقدمی
دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانششناسی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران
maryammoghadami68@gmail.com
10.30481/lis.2019.186888.1582
<strong>زمینه و هدف</strong>: ناکاربران کسانی هستند که به هر دلیلی به کتابخانه مراجعه نمیکنند. شناخت دلایل عدم مراجعه و شروط مشتری برای مراجعه، همواره یکی از دغدغههای سازمانهای خدماتی بوده است. هدف از انجام این پژوهش، شناسایی دلایل عدم مراجعه و شروط ناکاربران برای مراجعه به کتابخانههای عمومی ایران است.<br /> <strong>روش</strong>: این پژوهش، کیفی است. جهت گردآوری دادهها از روش مصاحبه ساختاریافته استفاده شد. نظریه زمینهای مبنای این پژوهش بود و اطلاعات خام حاصل از مصاحبهها طی 3 مرحله کدگذاری شد. جهت کدگذاری دادهها نرمافزار مکس کیودا به کار گرفته شد. 105 ناکاربر از 11 استان جامعه آماری این پژوهش را تشکیل دادند.<br /> <strong>یافتهها</strong>: حاصل تحلیل مصاحبهها، 64 کد باز، 26 زیرطبقه، 12 طبقه و 5 طبقه محوری بود. از میان طبقات محوری، طبقه سازمان ناکارآمد به عنوان طبقه مرکزی انتخاب شد. یافتهها نشان داد ناکاربران، محتوا، امکانات و محیط و خدمات کتابخانه ناکارآمد است. همین موارد کافی است تا ناکاربران کتابخانه را سازمانی ناکارآمد تلقی کرده و ناکارآمدی را دلیلی برای عدم مراجعه به کتابخانه عنوان کنند. علاوه بر این، موجودیت ضعیف و محیط اطلاعگریز از دیگر دلایلی است که ناکاربران به آن اشاره کردند. ناکاربران برای مراجعه به کتابخانه شروطی دارند؛ آنها زمانی به کتابخانه خواهند آمد که گستره منابع و خدمات کتابخانه بهبود و توسعه یابد و همچنین ساختار استاندارد محیطی - امکاناتی بر کتابخانه حاکم شود.<br /> <strong>اصالت/ارزش</strong>: موضوع مورد مطالعه و استفاده از روش کیفی، بیانگر اصالت و ارزش این پژوهش است. شناسایی دلایل عدم مراجعه و شروط ناکاربران برای مراجعه به کتابخانه، کمک شایانی به سیاستگذاری و تدوین خط مشیهای واقعبینانه میکند.
دلایل عدم مراجعه,شروط مراجعه,ناکاربران,کتابخانه های عمومی,ایران
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_91132.html
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_91132_bda631cce5c3dfd747fffb074c5e333a.pdf