TY - JOUR ID - 141634 TI - کاوش تجربیات اعضای هیأت علمی پیشکسوت دانشگاه شیراز درباره مستندسازی ایده های پژوهشی: مطالعه کیفی JO - کتابداری و اطلاع‌رسانی JA - LIS LA - fa SN - 1680-9637 AU - براردخت, حوریه AU - عباس پور, جواد AU - سلیمی, قاسم AD - کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران AD - استادیار علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران. AD - استادیار گروه مدیریت و برنامهریزی درسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران. Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 25 IS - 1 SP - 169 EP - 192 KW - اعضای هیأت علمی پیشکسوت KW - ایده‌های پژوهشی KW - کاوش تجربیات KW - مستندسازی KW - نظریه داده‌بنیاد DO - 10.30481/lis.2021.301397.1868 N2 - هدف: هدف از این پژوهش، فهم تجربیات اعضای هیئت علمی پیشکسوت دانشگاه شیراز و طراحی و تبیین مدل مستندسازی ایده‌­های پژوهشی میان آن‌هاست.روش: در این پژوهش، از رویکرد کیفی و طرح نظام­مند نظریه داده‌­بنیاد استفاده شد. به این منظور، با 25 عضو هیئت علمی پیشکسوت دانشگاه شیراز مصاحبه انجام شد. روش نمونه‌گیری این پژوهش، روش متوالی گلوله برفی (ارجاع زنجیره‌ای) است؛ پژوهشگر در یک مصاحبه ابتدایی با یک نمونه کلیدی از اعضای هیئت علمی دانشگاه شیراز که در رابطه با موضوع پژوهش دارای اطلاعات غنی بودند، مصاحبه را آغاز نمود؛ سپس، با توجه به ارجاع زنجیره‌ای، از مشارکت‌کننده درخواست می‌کرد تا عضو هیئت علمی دیگری که برای مصاحبه مناسب بودند، معرفی کند. جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها همزمان انجام و داده‌ها، به روش تحلیل مقایسه‌ای مداوم و مطابق مدل استراوس و کوربین (1998) طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل داده‌­ها انجام شد. در مجموع، 1050 کد باز از عبارات و جملات مشارکت­‌کنندگان تهیه شد که پس از طی مرحله حذف تکراری­‌ها و کدهای غیرمرتبط، 106 مفهوم، 21 زیر مقوله و 9 مقوله اصلی دسته‌­بندی و استخراج شد.یافته‌ها: نتایج نشان داد که مستندسازی ایده­‌های پژوهشی با داشتن چهار مقوله ایده‌ پژوهشی، نظم­‌دهی ایده‌­ها، ذخیره­‌سازی ایده­‌ها و مستندسازی ایده‌­ها، پدیده‌ کانونی این پژوهش شناخته شد. اعضای هیئت علمی سه مؤلفه ترس از فراموشی، ضرورت ماندگاری ایده، تسهیل بهره‌­برداری از ایده (انگیزه­‌های درونی ثبت) و مؤلفه شهره ­شدن (انگیزه بیرونی ثبت) را از عوامل و انگیزه­‌های مستندسازی ایده­‌های پژوهشی تشخیص دادند که موجب ایجاد انگیزه در اعضای هیئت علمی برای ثبت ایده­‌های پژوهشی می­‌شود. همچنین دو مؤلفه ثبت دستی و الکترونیکی به عنوان راهبردها و تعاملات در قوام بخشیدن ایده­‌های پژوهشی به آن‌ها کمک می­‌کند. به عقیده مشارکت­‌کنندگان دو مقوله‌ رعایت اخلاق علمی و تضمین امنیت ایده‌­ها (تدابیر و ملاحظات فردی)؛ و چهار مقوله‌ مشوق‌­ها و حمایت­‌های مالی، امکانات ثبت درون‌دانشگاهی، آموزش و بهسازی و سیستم ارزیابی عملکرد (تدابیر و ملاحظات سازمانی) از شرایط بسترساز خاص در مستندسازی ایده‌­های پژوهشی بود. طبق دیدگاه‌های موجود مشارکت‌کنندگان در پژوهش، قوانین و الزامات ثبت ایده‌ها و دو زیرمقوله آن یعنی رعایت حقوق مالکیت معنوی و نهادسازی و ساختارسازی، از جمله شرایط عام (مداخله‌گر) ثبت ایده‌های پژوهشی اعضای هیئت علمی است. دو ره‌آورد فردی و  فرافردی از جمله نتایج و پیامدهای فرایند مستند‌سازی ایده‌ها است.نتیجه‌گیری: با توجه به پدیده محوری حاصل از یافته‌های به دست آمده، می‌توان گفت نیل و دستیابی به اهداف سازمانی، مستلزم وجود فرهنگ سازمانی قوی و اساسی است. دانشگاه‌ها به عنوان مراکز علمی به واقع نیازمند به فرهنگ غنی‌اند. بنابراین، از فرهنگ‌های مورد نیاز دانشگاه‌ها، فرهنگ مستند‌سازی ایده‌های پژوهشی است و آن‌ها باید فرهنگ مستند‌سازی ایده‌های پژوهشی را نهادینه کنند. همچنین به منظور افزایش تمایل اعضای هیئت علمی به مستندسازی ایده‌های پژوهشی، فراهم‌آوری بسترهای لازم از جمله ایجاد مرکز مجزا برای مستند‌سازی ایده‌های پژوهشی، تربیت و آموزش نیروی انسانی آگاه و خبره و نیز، در نظر گرفتن ابزارهای مناسب جهت مستند‌سازی ایده‌ها ضروری است. UR - https://lis.aqr-libjournal.ir/article_141634.html L1 - https://lis.aqr-libjournal.ir/article_141634_bc3b4ec6cac6815b00cc82cb81f1c426.pdf ER -