2024-03-19T11:46:06Z
https://lis.aqr-libjournal.ir/?_action=export&rf=summon&issue=13092
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1398
22
3
شناسایی و دادهکاوی عناصر نشر در استفاده از مجوزهای کریتیو کامنز در نشریات دسترسی باز پایگاه دوآج برای حمایت از حقوق مالکیت فکری
فاطمه
موسوی
عاطفه
زارعی
رسول
زوارقی
شاهین
اکبرپور
هدف: هدف از این مقاله شناسایی و دادهکاوی عناصر نشر در استفاده از مجوزهای کریتیو کامنز در نشریات دسترسی باز پایگاه دوآج برای حمایت از حقوق مالکیت فکری است. روش: روش پژوهش دادهکاوی توصیفی و جامعه آماری نشریات نمایه شده در پایگاه دوآج 9389 عنوان تا اوایل سال 2016 است. دادههای مورد نیاز از پایگاه دوآج به صورت فراداده و با فرمت CVS شامل ناشران و 128کشور عضو این پایگاه ذخیره شد. به منظور تجزیه و تحلیل دادهها از نرمافزار رپیدماینر نسخه 7 و از مدل جدیدی بر اساس روششناسی استاندارد کریسپ و الگوریتم درخت تصمیم C5.0 استفاده شد. یافتهها: نتایج حاصل از دادهها نشان داد که 46.44 از نشریات از مجوزهای کریتیوکامنز استفاده نکرده اند. بیشترین مجوزهای استفاده شده در این پایگاه، مجوز تخصیص است. ناشران در مجموع بیشتر از مجوز تخصیص با 28.88 درصد (711) عنوان و کمتر از مجوز اختیار- غیراشتقاقی0.4 درصد (37) عنوان استفاده کرده اند که ناشران دانشگاهی با 35.07 درصد بالاترین رتبه را در استفاده از این مجوزها به دست آورده است و از بین کشورها، مصر با 11.39 درصد رتبه اول، بریتانیا با 8.64 درصد رتبه دوم و برزیل با 8.33 درصد رتبه سوم را کسب نموده اند. در بین قارهها، اروپا در استفاده از مجوزها رتبه اول را کسب کرده است. الگوریتم درخت تصمیم C5.0 با دقت 69.20 ، صحت 64.90 درصد و با خطای 35.10 درصد (صحت-1= نرخ خطا) برای ناشران کشورهایی نظیر آمریکا، برزیل، مصر، بریتانیا، لهستان مجوز تخصیص را پیشبینی کرده است که نشان دهنده تأیید یافتههای مذکور است. نتیجه: استفاده از انواع مجوزها به خصوص مجوز تخصیص توسط کشورها و ناشران نشانگر پذیرش این مجوزها از سوی جامعه و تداوم و تقویت فرایند توسعه دانش همراه با شتاب فزایندهای در جهت تولید علم است.
حقوق مالکیت فکری
دادهکاوی
مجوزهای کریتیوکامنز (کالاهای عمومی خلاقانه)
نشریات دسترسی باز (پایگاه دوآج)
ناشران
محل نشر
2019
10
23
4
36
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_79478_b30d8d3c6a501861a20b1f19c1f2b509.pdf
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1398
22
3
مؤلفه ها و راهکارهای استمرار کیفیت در کتابشناسی ملی ایران: یک مطالعه دلفی
فرزانه
شادانپور
نصرت
ریاحی نیا
هدف: این پژوهش در پی تعیین مؤلفهها و راهکارهای بهبود و استمرار کیفیت در کتابشناسی ملی ایران بر اساس دانش و تجربیات جمعی از دست اندرکاران تهیه آن است. روش: پژوهش با فن دلفی و پنلی شامل 22 نفر از دست اندرکاران فهرستنویسی کتابخانه ملی به اجرا درآمد. پرسشنامههای دو دور دلفی در طیف 5 گزینهای تنظیم و از میانگین و انحراف معیار رتبهها برای سنجش توافق استفاده شد. یافتهها: مؤلفههای کیفیت در سطح رکورد: صحت و تطابق با استانداردها و دستورالعملهای پذیرفته شده، در سطح کتابشناسی ملی: سهولت در استفاده و دسترسی و همگونی در سطوح مختلف توصیف، تعیین شدند. از حیث عملکردهای کنترل کیفیت: کنترل کیفی تمامی سطوح توصیف، فیلدها و بلوکهای مارک، کنترل و تصحیح غلطهای املایی و تایپی و یکدستی در حرفنویسی منابع غیر فارسی حائز بیشترین اهمیت بودند. مهمترین تمهیدات و راهکارها برای حفظ، بهبود و استمرار کیفیت کتابشناسی ملی: وحدت رویه، پرهیز از برون سپاری فهرستنویسی و کنترل کیفیت آن، تأکید بر توانمندسازی فهرستنویسان و تربیت فهرستنویسان خبره، استفاده از فناوریهای جدید، آموزش و بازآموزی، بهبود عوامل رضایت شغلی، و استقبال از بازخوردها عنوان شده است. نتیجه گیری: مجموعه نظرات حاکی از لزوم ایجاد بسترهای رشد و پویایی علمی و تخصصی، خودبسندگی و میل به حفظ استقلال تخصصی و حرفهای در مجموعه فهرستنویسی کتابخانه ملی به عنوان عواملی است که میتواند منتهی به کیفیت مستمر در کتابشناسی ملی شود و این جز با استقرار مدیریت حرفهای و آینده نگر میسر نخواهد بود.
سازماندهی اطلاعات
فهرستنویسی
کتابشناسی ملی ایران
کیفیت
2019
10
23
37
61
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_93247_6cbf52b2d74341b729a441014eb99a7e.pdf
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1398
22
3
ارزیابی ظاهری و محتوایی کتابهای داستانی فارسی رده سنی الف و ب با تأکید بر مؤلفههای خلاقیت گیلفورد
مرضیه
کرمی زاده زواره
میترا
پشوتنی زاده
احمد
عابدی
هدف: این پژوهش با هدف ارزیابی ظاهری و محتوایی کتابهای چاپی رده سنی الف و ب با تأکید بر مؤلفههای خلاقیت گیلفورد انجام شده است. روش/رویکرد پژوهش: روش پژوهش پیمایشی، از نوع توصیفی و از نظر هدف کاربردی است. جامعه آماری این پژوهش داستانهای فارسی رده سنی الف و ب در قالب کتابهای چاپی است و نمونه پژوهش از بین کتابهای پرتیراژ سالهای 95-1390 ایران به روش هدفمند انتخاب شده است. ابزار گردآوری دادهها یک سیاهه وارسی محقق ساخته است که روایی آن مورد تائید قرار گرفته است. در این پژوهش، از روش تحلیل محتوا برای بررسی معیارهای ظاهری و محتوایی در 55 کتاب چاپی پرتیراژ کودکان استفاده شده است. یافتهها: نتایج نشان داد که از بین گویههای ظاهری و محتوایی در همه مؤلفههای خلاقیت (سیالی، انعطافپذیری، اصالت و بسط)، ویژگیهای محتوایی بیش از ظاهری در کتابهای مورد بررسی رعایت و به کار گرفته شده است. در حالی که برای این رده سنی مشخصات ظاهری بیش از هر چیز میتواند آنان را جذب کتابخوانی نماید. از بین چهار مؤلفه سیالی، انعطافپذیری، اصالت و بسط، مؤلفه بسط با میانگین رتبهای 3/62، بیشتر از سایر مؤلفهها در کتابهای نمونه پژوهش به کار گرفته شده است. نتیجهگیری: نویسنده، تصویرگر و ویراستار ایرانی در توجه به جزئیات و گسترش ایده در هر یک از عناصر ظاهری و محتوایی کتابهای کودکان رده سنی الف و ب تواناتر از سایر مؤلفههای خلاقیت بوده اند. پیشنهاد میشود دستاندرکاران حوزه نشر کتاب کودک، از دورههای خلاقیت بهره برده و جهت تهیه و انتشار کتب خلاق از سیاهه وارسی تهیه شده در این پژوهش استفاده نمایند.
خلاقیت گیلفورد
کتابهای چاپی کودکان
ویژگیهای محتوایی
ویژگیهای ظاهری
2019
10
23
62
90
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_89615_7df93454c9195add21be4e9d6c60827c.pdf
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1398
22
3
تحلیل کاربرد الگوی فراگفتمان هایلند در خلاصه سازی خودکار استناد مدار: پیشنهاد طرح حاشیه نویسی بافتارهای استنادی
پگاه
تاجر
عبدالرسول
جوکار
سیدمصطفی
فخراحمد
هاجر
ستوده
علیرضا
خرمایی
هدف: هدف مقاله حاضر، تحلیل کاربرد الگوی فراگفتمان هایلند در خلاصهسازی خودکار استنادمدار متون علمی و پیشنهاد یک طرح حاشیهنویسی فراگفتمانمدار برای بافتارهای استنادی به منظور به کارگیری در خلاصهسازی استنادمدار میباشد. روششناسی: روششناسی این پژوهش از نوع کتابخانهای است و پاسخ دهی به سؤالات پژوهش، از طریق مطالعه و تحلیل منابع مربوط به الگوی فراگفتمان هایلند، خلاصهسازی خودکار متون علمی، تحلیل بافتارهای استناد و طبقهبندی کارکردهای استناددهی انجام شده است. یافتهها: فراگفتمان تعاملی هایلند برای نشان دادن چشمانداز نویسنده نسبت به اطلاعات گزارهای و خواننده به کار میرود، از ابزارهای زبانی مناسب ژانر نقد بهره میبرد و برای تحلیل بافتارهای استنادی مناسب است. بنابراین، طرح حاشیهنویسی فراگفتمانمدار بافتارهای استنادی بر اساس تردیدنما، یقیننما، نگرشنما، خوداظهارها و دخیلسازها که از مؤلفههای اصلی فراگفتمان تعاملی - مشارکتی هایلند هستند، پیشنهاد شد. این طرح شامل 70 طبقه میباشد. نتیجهگیری: از فراگفتمان تعاملی هایلند میتوان برای ساخت پیکره مناسب جهت خلاصهسازی خودکار استنادمدار بهره گرفت و مراحل ایجاد ردهبندهای مورد نیاز فرآیند خلاصهسازی، پالایش بافتارهای استنادی و انتخاب جملات برای درج در خلاصه نهایی را بر اساس آن انجام داد. حاشیهنویسی پیکرهها عموماً بر اساس یک طرح حاشیهنویسی انجام میشود. بنابراین، طرح پیشنهاد شده میتواند مفید واقع شود. با توجه به این که طرح حاشیهنویسی پیشنهاد شده مبتنی بر نظریات موجود است، لازم است در به کارگیری آن، از حاشیهنویسان خواسته شود تا در حین برچسبزنی، هر برچسب دیگری غیر از موارد مطرح شده در طرح را که به ذهنشان میرسد با ذکر دلیل، یادداشت نمایند تا در صورت احراز توافق مطلوب به طرح اضافه گردد.
فراگفتمان هایلند
بافتارهای استنادی
خلاصهسازی استنادمدار
طرح حاشیهنویسی
متون علمی
2019
10
23
91
111
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_81993_c83c9631a0814d997d718a8967da3f30.pdf
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1398
22
3
شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر پیاده سازی مدیریت دانش با استفاده از روش فراترکیب
محمدحسین
رونقی
سارا
زین الدین زاده
سپهر
علم بلادی
هدف: هدف این پژوهش شناسایی عوامل مؤثر بر پیادهسازی مدیریت دانش با استفاده از مطالعه پژوهشهای پیشین است. روششناسی: جهت شناسایی عوامل مؤثر بر پیادهسازی مدیریت دانش با استفاده از روش فراترکیب تعداد 335 مقاله چاپ شده در پایگاههای علمی همچون ساینس دایرکت، علم نت، مگ ایران و پایگاه مرکز علمی جهاد دانشگاهی در بین سالهای 2010 تا 2018 در حوزه مدیریت دانش مورد بررسی قرار گرفته است. از روش وزندهی شانون بر مبنای تحلیل محتوا برای تعیین اوزان کدها استفاده شد. یافتهها: خروجی روش فراترکیب سه مقوله (سازمانی، فردی و محیطی)، هشت مفهوم (فرایندهای مدیریت دانش، ساختار سازمانی، فناوری، مدیریتی، فردی، اعتماد، رقابتی و فرهنگی - اجتماعی) و 52 کد در پیادهسازی مدیریت دانش شناسایی گردید. نتایج: مطابق پژوهشهای پیشین به ترتیب توجه به عوامل فرهنگی سازمان، رهبری، همراستایی راهبردی، حمایت مدیران ارشد، فناوری اطلاعات و انگیزه افراد در حوزه پیادهسازی مدیریت دانش دارای بیشترین اهمیت است.
مدیریت دانش
پیادهسازی مدیریت دانش
فراترکیب
آنتروپی شانون
2019
10
23
112
135
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_88526_8255441b4eb7e08a8bb67bd56cd35a35.pdf
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1398
22
3
مطالعه وضعیت آینده اشاعه تولیدات علمی پژوهشگران علم اطلاعات و دانششناسی در شبکههای اجتماعی از دیدگاه متخصصان ایرانی
ربابه
منصورکیائی
فهیمه
باب الحوایجی
فاطمه
نوشین فرد
فرامرز
سهیلی
هدف: پژوهش حاضر بر آن است که به تعیین وضعیت آینده روند اشاعه تولیدات علمی پژوهشگران علم اطلاعات و دانششناسی در شبکههای اجتماعی از دیدگاه خبرگان علم اطلاعات و دانششناسی ایران بپردازد. روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و با استفاده از روش آمیخته انجام شده است. در بخش آلتمتریکس تمام مقالات حوزه علم اطلاعات و دانششناسی که در پایگاه وب آو ساینس نمایه شده اند، از نظر شاخصهای آلتمتریکس در شبکههای اجتماعی مورد بررسی قرار گرفت و میزان اشاعه هر یک از گرایشهای موضوعی به روش تحلیل محتوای کمی مشخص شد. سپس برای پیشبینی آینده اشاعه تولیدات علمی در شبکههای اجتماعی از مطالعه دلفی، سناریونویسی و پیمایشی تحلیلی استفاده شد. یافتهها: بر اساس پژوهش حاضر ریسرچگیت، مندلی و آکادمیا از شبکههای اجتماعی مورد استقبال پژوهشگران وکتابداری و اطلاعرسانی، مطالعات سنجشی و بازیابی اطلاعات از اولویتهای پژوهشی برتر در شبکههای اجتماعی در افق ده ساله آینده خواهند بود. نرخ رشد اشاعه تولیدات علمی پژوهشگران علم اطلاعات در شبکههایاجتماعی از سناریوی رشد تداوم گذشته پیروی خواهد کرد. همچنین توسعه کیفی تولیدات علمی، میزان جذابیت موضوعات پژوهشی و خود آرشیوی بیش از سایر عوامل بر روند رشد اشاعه در سالهای آتی تأثیرگذار خواهند بود. نتایج: از نمره اشاعه میتوان به عنوان یکی از سنجههای جایگزین شاخصهای آلتمتریکس در برونیابی روند علم، پیشبینیهای آتی و ارزیابی پژوهشگران حاضر در شبکههای اجتماعی استفاده کرد. امر اشاعه اطلاعات در شبکههای اجتماعی بیش از سایر عوامل به کیفیت بروندادهای علمی مرتبط خواهد بود.
اشاعه اطلاعات
مطالعه دلفی
شبکههای اجتماعی
آلتمتریکس
آینده
2019
10
23
136
163
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_82928_1f329a31fc300e7e57ea21f8c3d5db4b.pdf
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1398
22
3
بررسی میزان انطباق رفتار نگارشی نگارندگان و کاربران پایگاههای اطلاعات علمی فارسی با دستورالعملهای مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ارتباط با پیوستهنویسی، نزدیکنویسی و جدانویسی کلمات
ایوب
رنجبر
جواد
عباس پور
هاجر
ستوده
امیر سعید
مولودی
هدف: هدف کلی پژوهش حاضر شناخت میزان انطباق رفتار نگارشی نگارندگان و کاربران پایگاههای اطلاعات علمی فارسی با دستورالعملهای مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی از نظر پیوستهنویسی، نزدیکنویسی و جدانویسی کلمات است. روششناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر طرح تحقیق ارزیابانه است. جامعه پژوهش حاضر را دو گروه تشکیل میدهد، یکی مدارک موجود در سه پایگاه اطلاعات علمی فارسی یعنی مگیران، مرکز منطقهای اطلاع رسانی علوم و فناوری و اس.آی.دی؛ و دیگری دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شیراز در سال تحصیلی (94-93). ابزار پژوهش شامل دو سیاهه وارسی محقق ساخته بود. هر سیاهه شامل 12 مصداق (کلیدواژه) از مجموع قواعد گزینش شده دستورالعملهای مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی بود که امکان رخداد جدانویسی، نزدیکنویسی و پیوستهنویسی آنها در هنگام نگارش وجود داشت. یافتهها: یافتههای پژوهش نشان داد رفتار نگارشی کاربران تنها در 23/25 درصد از موارد منطبق با قواعد دهگانه دستورالعملهای مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی بود؛ و در مقابل، 76/75 درصد از کاربران این قواعد را نادیده گرفته بودند. رفتار نگارشی نگارندگان در 40 درصد از موارد مغایر با قواعد دهگانه دستورالعملهای فرهنگستان زبان و ادب فارسی بود و در مقابل، 60 درصد از نگارندگان این قواعد را رعایت کرده بودند. از دیگر یافتههای پژوهش این بود که باوجود آشنایی 62/6 درصد از کاربران با نحوه درج نیمفاصله از طریق صفحه کلید رایانه، درعمده قواعد دهگانه اغلب کاربران شکل نگارشی پیشنهادی فرهنگستان، یعنی نزدیکنویسی را رعایت نکرده بودند. اصالت/ارزش: به پشتوانه پژوهش حاضر و پژوهشهای مشابه، فرهنگستان زبان و ادب فارسی میتواند ضمن آگاهی از سلیقه و گرایش نگارشی نگارندگان و کاربران محملهای الکترونیکی در زمان مواجهه با کلماتی که دارای چند شکل نگارشی هستند، نسبت به اولویتبخشی و سیاستگذاری جهت اصلاح یا بهبود دستورالعملهای نگارشی خط فارسی و در نتیجه محقق ساختن یک رسمالخط واحد و مورد پذیرش طیف گوناگون استفادهکنندگان گام بردارد.
پایگاههای اطلاعات علمی فارسی
پیوستهنویسی
جدانویسی
خط فارسی
رفتار نگارشی
فرهنگستان زبان و ادب فارسی
کاربران
نگارندگان
نزدیکنویسی
2019
10
23
164
187
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_53904_47f56cff54764c69a07a1ae0c4fe214d.pdf