2024-03-19T13:44:40Z
https://lis.aqr-libjournal.ir/?_action=export&rf=summon&issue=4864
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1384
8
شماره 3 (پیاپی 31)
تولید دانش بومی: کتاب درسی مواد و خدمات کتابخانه برای نوسوادان (مطالعة موردی)
محمدحسین
دیانی
درس مواد و خدمات کتابخانه برای نوسوادان تنها درس از درسهای دورة کارشناسی کتابداری است که کتابی مناسب و قابل کاربرد از زبان انگلیسی یا زبان دیگر، برای آن ترجمه نشده است. در طی سالهایی که این درس تدریس میشده است مباحث مربوط به آموزش بزرگسالان بخشی قابل توجه از کلاس را به خود اختصاص میداده است. مدرسان این درس، با آگاهی از کمبود مطالب در این حوزه هر یک به سهم خود در پی تولید مطالبی بودهاند که با فلسفة وجودی این درس سازگار باشد. در این مسیر شش کتاب توسط مدرسان متفاوت این درس نگاشته شده است. گرچه مشترکاتی در این کتابها وجود دارد، امّا هر یک، بخشی متمایز از دیگر کتابها را در خود جای داده است که متکی بر تحقیقات یا اندیشههای داخلی است. با گذشت زمان این امکان فراهم شده است که با بهرهگیری از بخشهای متمایز این کتابها، محتوایی قابل توجیه برای این درس در اختیار مدرسان این درس قرار گیرد، محتوایی که بیش از سایر کتابهای دروس کتابداری به دانش بومی متکی است.
نوسوادان
کتابخانه و نوسوادان
2005
09
23
3
18
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_44657_72a8341ea262bcdc1edeba44b6f78f63.pdf
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1384
8
شماره 3 (پیاپی 31)
طراحی الگویی برای ذخیره و سازماندهی اطلاعات نقشهها و طراحیهای پروژههای فنی و عمرانی کشور
فرهاد
شیرانی
مریم
نظری
اجرای هر طرح عمرانی منجر به تولید مدارکی میشود که عموماً نقشه، پلان، شیت و به طور کلی طراحی یا ترسیمه (drawing) خوانده میشوند و در واقع یک فرآوردة دانشی حاصل از طرحهای عمرانی، و منابع ارزشمند اطلاعاتی به حساب میآیند و باید امکان دسترسی و بهرهگیری مؤثر از آنها وجود داشته باشد. نبود یک سیستم نظاممند برای سازماندهی این گروه از منابع اطلاعات در کشور و در نتیجه نبود امکان دسترسی و استفادة مؤثر از این سرمایهها لزوم طراحی الگویی برای ذخیره و سازماندهی این گروه از منابع اطلاعات را آشکارتر نمود. برای این منظور پس از مطالعة مبانی نظری و بررسی برخی از شیوهها، اصول و استانداردهای سازماندهی منابع اطلاعات، استاندارد بینالمللی مارک 21 و فرمت ایرانمارک، الگویی برای ذخیرهسازی و سازماندهی اطلاعات پروژهها و طرحهای پروژههای فنی و عمرانی کشور مبتنی بر استاندارد مارک 21 و فرمت ایرانمارک ارائه شده. این الگو به گونهای طراحی شده که بتوان با صرف حداقل زمان و تخصص به ذخیرهسازی و سازماندهی این گروه از منابع اطلاعات پرداخت و به گونهای مؤثر به جایابی اطلاعات طرحها مبادرت ورزید.
اطلاعات طراحیها
پروژههای فنی و عمرانی
نقشهها و پلانها
ذخیره و سازماندهی
استاندارد بینالمللی مارک 21
فرمت ایرانمارک
2005
09
23
19
48
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_44667_1b63c040ab74ebd2174cac97972ba90f.pdf
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1384
8
شماره 3 (پیاپی 31)
بررسی کشفالمطالب منسوب به اعتمادالسلطنه و دیگر ابزارهــای بازیابی اطلاعــات در یک نسخــه قــرآن متعلق به سال 1313 هجـری قمـری
مرتضی
کوکبی
بازیابی هر چه سریعتر و دقیقتر اطلاعات، آرمان بزرگ همه کتابداران است. برای دسترسی به این آرمان، ابزارهایی توسط کتابداران به وجود آمده که نمایهها نمونههایی از آنها هستند. نمایهها که اکنون به کمک کامپیوتر حالت پیشرفتهای یافتهاند در سنّت کتابشناسی و کتابداری شرقی متأثّر از اسلام، دارای قدمت هستند و حتّی نمونههایی پیشرفته از آنها با عناوین کشفالمطالب، کشفالآیات و غیره که به دلیل جایگاه والای قرآن در جوامع اسلامی به وجود آمدهاند سالهاست که مورد استفاده قرار میگیرند. آن چه که در زیر میآید بررسی نمایهها و جدولهای قرآنی متعلّق به سال 1313 است که در زمان ناصرالدینشاه قاجار توسط محمدخانصنیعالدوله (اعتمادالسلطنه) چاپ شده. هدف این نوشته ضمن بررسی انتقادی کلّیة جدولهای مندرج در این قرآن، نشان دادن این نکته است که آنجا که علاقه و اهمیت به هر دلیلی مطرح بوده، آنچنان که در مورد قرآن مطرح بوده و هست ابزارهای بازیابی بسیار پیشرفتهای در شرایطی به وجود آمدهاند که حتّی شاید تصوری نیز دربارة فناوریهای پیشرفتة کنونی وجود نداشته است.
قرآن
کشفالمطالب
کشفالآیات
اعتمادالسلطنه
2005
09
23
49
66
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_44668_b98febb19071f37545e484c679a5f667.pdf
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1384
8
شماره 3 (پیاپی 31)
ضرورتهای نوین بازنـگری در ذخیره و بازیابی اطلاعات
محمدرضا
داورپناه
فرایند سازماندهی اطلاعات، در طول تاریخ از اهمیت ویژهای برخوردار بوده و در هر زمان، بسته به نوع و ماهیت منابع اطلاعاتی و پارادایمها و رویکردهای مسلط، رهیافتهای متفاوتی برای سازماندهی اطلاعات مورد توجه قرار گرفته است. ولی امروزه همگام با توسعة جهان دانش، نیاز به بازنگری درنظامهای سازماندهی این جهان، جدیترشده. در این مقاله ابتدا ویژگیهای نظامهای طبقهبندی سنتی و سرعنوانهای موضوعی بر شمرده شده است. سپس بر مبنای برخی افقهای نوین ( مانند ساختار و نظام تبادل دانش، نظام فرامتن، منطق فازی، سنجشناپذیری ردهبندیها، و رابطة میان رشتهای)، ضرورتهای تحول در نظامهای سنتی طبقهبندی مورد تحلیل قرار گرفته است.
نظام طبقهبندی سنتی
ساختاردانش
منطق فازی
نظریةسنجشناپذیری علم
نظام فرامتن
2005
09
23
67
88
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_44670_b999f0abe95ad92baee584297c498236.pdf
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1384
8
شماره 3 (پیاپی 31)
نقش کتابخانههای آستانقدس رضوی در برآوردهکردن نیازهای اطلاعاتی دانشآموزان و دانشجویان شهـر مشهــد
در این پژوهش نیازهای اطلاعاتی دانشآموزان و دانشجویان، منابع اطلاعاتی مورد نیاز آنها، دلایل مراجعة آنها به کتابخانههای آستان قدس و همخوانی مجموعة کتابخانهها با نیازهای آنان مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهش به صورت پیمایشی و جامعة آماری مورد پژوهش، دانشآموزان و دانشجویان مراجعهکننده به کتابخانههای آستان قدس در شهر مشهد بوده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که مجموعة کتابخانهها نیازهای بیش از 80% از مراجعان دانشآموز و دانشجو را در حد متوسط و بیشتر برآورده میکنند. بین نیازهای اطلاعاتی دانشآموزان و دانشجویان تفاوت معناداری وجود ندارد. مجموعة کتابخانهها با نیازهای اطلاعاتی دانشآموزان در مقایسه با دانشجویان، همخوانی بیشتری دارد و مهمترین دلیل مراجعة هر دو گروه به کتابخانهها در دسترسنبودن کتابخانة مناسب در محل زندگی و تحصیل آنها است.
کتابخانههای آستان قدس رضوی
دانشآموز
دانشجو
نیاز اطلاعاتی
مجموعة کتابخانهها
2005
09
23
89
99
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1384
8
شماره 3 (پیاپی 31)
سیستمهای کتابخانهای یکپارچه با کد منبع باز
زهره
عباسی
نرمافزارهای با کُد منبع باز، دارای زیرساخت برنامهنویسی اشتراکی هستند که کد منبع آنها به رایگان در اختیار عموم گذاشته میشود و اجازة اجرا، کپی، انتشار و بهبود نرمافزار، بدون محدودیت، به آنها داده میشود. در این مقاله چند سیستم کتابخانهای یکپارچه با کد منبع باز که از طریق اینترنت قابل دسترسی میباشند مورد بررسی قرار گرفتهاند. مدیران کتابخانهها و کتابداران میتوانند با بررسی این نرمافزارها نسبت به انتخاب و استفاده از آنها در خودکارسازی کتابخانههای خود تصمیم بگیرند.
نرمافزار با کد منبع باز
نظامهای کتابخانهای
نظامهای یکپارچة کتابخانهای
2005
09
23
101
108
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_44672_234df3aacc49a0a51c90c9144729876c.pdf
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1384
8
شماره 3 (پیاپی 31)
طرح یک مدل مالی هزینه ـ سودمندی برای کتابخانههایی با منابع دو گونه (کاغذی و الکترونیکی)
جوست
کولوفل
آریان
کاندورپ
مرضیه
اسماعیلپور
مرجان
صادقی مجرد
این مقاله به شرح ایجاد مدلی برای کتابخانههای دانشگاهی میپردازد که بینش مفصلی دربارة ساختار مالی جاری کتابخانه به دست میدهد و تأثیر انتقال به یک محیط دیجیتال را اندازه میگیرد. در حرکت به سوی دیجیتالیشدن، هزینة بعضی از خدمات و فعالیتهای مشخص کتابخانه کاهش، و هزینههای دیگر افزایش خواهند یافت. تأثیر این مسئله بر بودجة کتابخانه چگونه خواهد بود؟ این طرح، تصویر دقیقی از هزینههای کتابخانه، قبل و بعد از انتقال به محیط دیجیتال به همة شرکتکنندگان ارائه کرد و نشان داد که ارزش افزودة خدمات کتابخانه بالا میرود. این مدل با همکاری سه کتابخانة دانشگاهی (آتریچ در هلند، لولا در سوئد و برمن در آلمان) ساخته شد.
کتابخانههای پیوندی
هزینههای کتابخانه
خدمات کتابخانه
2005
09
23
109
125
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1384
8
شماره 3 (پیاپی 31)
فهرست الفبایی کتب خطی کتابخانة شخصی حجة الاسلام و المسلـمین محمـد حسن علّامـــی، اهـدایی به کتابخانة آستان قدس رضوی (ع)
محمد
وفادار مرادی
تاریخ مستندکتابخانه بهنحوی با تاریخ وقف، مرتبط و عجین شده است. از این رو معرفی واقفان و شمهای از ترجمة احوال آنان بههمراه شناسایی و فهرست کتب خطی وقفی هر یک، از جمله اهداف اولیة پژوهشگران کتابخانه آستان قدس رضوی است. بر همین اساس در نوشتار زیر شرح احوال «شادروان حجة الاسلام حاج شیخ محمد حسن علّامی» و فهرست الفبایی کتب خطی کتابخانة شخصی ایشان که در سال 1382 وقف کتابخانة سرکار فیض آثار رضوی علیهالسلام شده ارائه گردیده و امید است معرفیهایی از مجموعههای دیگر واقفان، بتدریج تهیه و به اطلاع محققان فرهیخته رسانده شود.
وقف
کتاب خطی
فهرست الفبایی
2005
09
23
127
143
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_44675_02ed124e18a554799dd0a79f15c4552a.pdf
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1384
8
شماره 3 (پیاپی 31)
نمایه مقالههای فصلنامه کتابداری و اطلاعرسانی (از شماره 1 تا 30)
کبری
سقاءپیرمرد
محمدحسین
دیانی
نمایه حاضر بر اساس مقالههای 30 شماره نخست فصلنامه کتابداری و اطلاعرسانی تهیه شده است. هدف این نمایه نشان دادن گسترة موضوعی مقالههای مندرج در فصلنامه و فراهم ساختن راههای بازیابی محتوای مقالهها است. تلاش شده از طریق کلیدواژهها و عبارتهای قابل پیشبینی و همخوان با عنوان و محتوای مقالهها، این هدف تحقق یابد.
2005
09
23
145
174