2024-03-19T05:31:59Z
https://lis.aqr-libjournal.ir/?_action=export&rf=summon&issue=4867
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1385
9
شماره 2 (پیاپی 34)
کیفیت محتوای کتاب
محمدحسین
دیانی
2006
06
22
3
10
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1385
9
شماره 2 (پیاپی 34)
مجلههای علمی دسترسی آزاد و الگوهای مالی نشر آنها
حمیدرضا
جمالی مهموئی
حسین
وکیلی مفرد
سعید
اسدی
این مقاله ابتدا به مرور بحران کنونی تهیة نشریههای علمی و پژوهشی در کتابخانههای دانشگاهی و تخصصی که با مشکل افزایش هزینة اشتراک نشریههای ادواری مواجه هستند، میپردازد. سپس پیش زمینة ظهور نشریههای علمی رایگان موسوم به «مجلههای دسترسی آزاد» را مورد بررسی قرار داده و به بحث در مورد الگوهای رایج برای تأمین مالی این شیوة نشر میپردازد. هدف نشریههای دسترسی آزاد که عموماً به صورت الکترونیکی منتشر میشوند این است که مقالههای علمی را به صورت رایگان در دسترس همگان قرار دهند. در الگوی سنتی، هزینه نشر یک نشریه از طریق حقّ اشتراک تأمین میشود. در عوض، مجلههای دسترسی آزاد تلاش میکنند تا هزینة نشر خود را از مجرایی غیر از گرفتن حق اشتراک، از خوانندگان تأمین کنند. از شیوههای رایج مورد استفادة این مجلهها برای تأمین هزینه، میتوان به گرفتن پول از مؤلفان برای نشر مقالههای آنان، درج آگهی تبلیغاتی، و یا جلب حمایت سازمانها و مؤسسات حامی پژوهش و نشر اشاره کرد. اگر چه تردیدهای بسیاری در مورد موفقیت این الگوی نشر مجلههای علمی در دراز مدت وجود دارد، اما تعداد این مجلهها در حال حاضر رو به افزایش است و این میتواند دلیلی بر امکان همزیستی مجلههای دسترسی آزاد در کنار مجلههای سنتی باشد.
مجلههای علمی
دسترسی آزاد
مجلههای رایگان
نشریههای الکترونیک
هزینه اشتراک نشریههای ادواری
2006
06
22
11
34
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1385
9
شماره 2 (پیاپی 34)
ارتباط میان پیوندهای وبی به سایت دانشگاههای ایران و شاخص ... نشر علمی آنها: کشف انگیزههای ایجاد پیوندهای دانشگاهی
کیوان
کوشا
هدف تحقیق حاضر، کشف ارتباط میان تحقیق و پیوند وبی[1] و فرایند ارتباطهای علمی در محیط سایتهای دانشگاهی است. نتایج تحقیق نشان میدهد که میان تعداد پیوندهای وبی ایجاد شده از سوی سایت دانشگاههای آمریکا به سایت 34 دانشگاه ایران و یکی از مهمترین شاخصهای نشر علمی در دانشگاههای ایران، همبستگی قوی وجود دارد. دانشگاههای ایرانی که بیشترین مقالهها را در سال 2000 در مجلات ISI منتشر کردند، از سوی دانشگاههای آمریکایی نیز پیوندهای وبی بیشتری دریافت نمودند. با توجه به ضرورت اعتبار بخشیدن به دادههای کمّی، انگیزه ایجاد 440 پیوند وبی به سایت دانشگاههای ایران مورد بررسی کیفی قرار گرفت. نتیجه طبقهبندی انگیزههای پیوندهای وبی[2] نشان داد هیچ یک از پیوندهای ایجاد شده به سایت دانشگاههای ایران، با هدف ارتباطهای علمی رسمی[3] (استنادرسمی) نبوده است. 27% از آنها، مرتبط با انگیزه ارتباطهای علمی غیر رسمی[4] و 63% از آنها به منظور راهبری[5] و راهنمایی کاربران برای یافتن سایت دانشگاههای ایرانی تشخیص داده شدند. 10% از پیوندهای وبی، با انگیزههای غیر دانشگاهی مرتبط بودند. با توجه به شواهد موجود، چنین میتوان استنباط کرد که انگیزه ایجاد پیوند به سایت دانشگاههای ایران از سوی دانشگاههای آمریکا بیشتر تحت تأثیر عوامل جامعهشناختی بوده است تا علمی که درتحقیقات پیشین به آن پرداخته نشده است. [1] . Web links [2] . link creation motivation [3] . formal scholarly communication [4] . informal scholarly communication [5]. navigation
سایت دانشگاههای ایران
انگیزه ایجاد پیوندهای وبی
ارتباطهای علمی در وب
وبسنجی
2006
06
22
35
52
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1385
9
شماره 2 (پیاپی 34)
طراحی، آزمون، اجرا و ارزیابی درس سواد اطلاعاتی برای دورههای تحصیلات تکمیلی
مریم
نظری
تأثیرهای شگرف عصر اطلاعات بر ابعاد مختلف زندگی و روند پر سرعتی که بیش از پیش ادامه دارد؛ انسانها را نیازمند توشهای از مهارتها و توانمندیهای نوین نموده است چنانکه با استفاده از این توانمندیها، امکان موفقیت در این عصر متغیر و متحول فراهم میشود. این توانمندیها که با عنوان سواد اطلاعاتی شناخته میشوند، افراد را قادر میسازند تا نیاز به اطلاعات را تشخیص دهند، و به جایابی، ارزیابی منتقدانه، و استفاده مؤثر و مسئولانه اطلاعات بپردازند و در واقع با فراگیری نحوة یادگیری به «فراگیرانی تمام عمر» تبدیل شوند. هدف از انتشار این مقاله، ارائه نخستین طرح درس پیشنهادی سواد اطلاعاتی برای دورههای تحصیلات تکمیلی کشور است که مبتنی بر پژوهشی کیفی طراحی شده و بر روی گروهی از دانشجویان دورههای تحصیلات تکمیلی کشور آزمون، اجرا و ارزیابی شده است؛ با این قصد که امکان به چالش گذاشتن این طرح درس و امکان دریافت نظرها و پیشنهادها توسط صاحبنظران مهیا و گامی در راستای اجرای درس سواد اطلاعاتی در سطوح مختلف آموزشی برداشته شود. برای تهیه طرح درس سواد اطلاعاتی، مبانی نظری سواد اطلاعاتی مورد مطالعه قرار گرفت و روشها و مدلهای آموزش سواد اطلاعاتی بررسی و طرح درس اولیه سواد اطلاعاتی طراحی شد. برای سنجش سطح توانمندیهای سواد اطلاعاتی جامعه پژوهش با استفاده از روش تجربی «پیش آزمون ـ پس آزمون» تک گروهی ـ که به روش غیراحتمالی انتخاب شده بودند ـ اجرا شد. مقایسة میانگین پاسخهای دو آزمون، میزان تأثیر و سودمندی درس سواد اطلاعاتی را نمایان ساخت و براساس آن نخستین ویرایش طرح درس سواد اطلاعاتی برای دورههای تحصیلات تکمیلی برای اجرای این درس در سطوح آموزش عالی کشور طراحی گردید. یافتهها و نتایج این پژوهش در قالب جدولها و نمودارهایی ارائه شدهاند. کلیدواژهها: سواد اطلاعاتی[1]/ فراگیری تمام عمر[2]/ خودراهبری[3]/ تفکر انتقادی[4]/ دورههای تحصیلات تکمیلی/ طراحی، اجرا و ارزیابی درس، سواد اطلاعاتی/ طرح درس 1. Information literacy 2. lifelong learning 3. self-directed 4. critical thinking
سواد اطلاعاتی[1]/ فراگیری تمام عمر[2]/ خودراهبری[3]/ تفکر انتقادی[4]/ دورههای تحصیلات تکمیلی/ طراحی
اجرا و ارزیابی درس
سواد اطلاعاتی/ طرح درس
2006
06
22
53
92
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1385
9
شماره 2 (پیاپی 34)
خزنده و ساختواره وب
شعله
ارسطوپور
وب به عنوان بستر فعالیت موتورهای جستجو، ساختاری نموداری دارد. این ساختار حرکت خزندهها در موتورهای جستجو را به روشهایی منطبق بر خود محدود میسازد. مقاله حاضر، به بررسی تأثیر ساختار وب بر چگونگی حرکت خزندهها و فعالیت نمایه سازها در موتورهای جستجو می پردازد. پس از بحثی مقدماتی در باب نمودارهای جهتدار و فرایند کار خزنده، عمدهترین روشهای حرکت خزنده در سطح وب شامل حرکت «عمق ـ شروع»، «توزیع ـ شروع» و «بهترین ـ شروع» مطرح شده و سپس واحد سازهیابی و چگونگی تشکیل درختهای سازهیابی از قالب HTML مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
ساختار نموداری وب
خزندهها
حرکت عمق ـ شروع
حرکت توزیع ـ شروع
حرکت بهترین ـ شروع
نمایهسازی وب
2006
06
22
93
106
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_44469_905dccf72ce7c99f463ce23fc6753c22.pdf
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1385
9
شماره 2 (پیاپی 34)
امکان سنجی ارائه خدمات اشاعه اطلاعات گزینشی ... به اعضای هیئت علمی دانشگاه شیراز در کتابخانه منطقهای علوم و تکنولوژی از طریق پست الکترونیکی: ارائه الگوی مفهومی
جعفر
مهراد
سارا
نعمت اللهی
این پژوهش با هدف سنجش امکانات موجود در کتابخانه منطقهای علوم و تکنولوژی، اعم از منابع اطلاعاتی، برنامههای نرمافزاری مناسب جهت ارائه خدمات، «اشاعه اطلاعات گزینشی» از طریق پست الکترونیکی به اعضای هیئت علمی دانشگاه شیراز، با روش «پیمایشی ـ توصیفی» انجام گردید. برای گردآوری دادهها از روشهای مشاهده و پرسشنامه استفاده شد.جامعه پژوهش عبارت بودند از کلیه منابع چاپی و غیرچاپی کتابخانه منطقهای علوم و تکنولوژی و اعضای هیئت علمی دانشگاه شیرازکه در مرتبههای علمی استادی، دانشیاری و استادیاری مشغول به کار هستند. از این تعداد 100 نفر از طریق نمونهگیری طبقهای با تخصیص متناسب بهصورت تصادفی انتخاب شدند و پرسشنامه در میان آنان توزیع گردید. یافتههای تحقیق حاکی از آن است که کل منابع فارسی و لاتین موجود در کتابخانه منطقهای علوم و هیئت تکنولوژی شیراز از طریق صفحه خانگی قابل جستجو و بازیابی میباشند.(www.srlst.com) کل اعضای هیئت علمی دانشگاه شیراز برای بازیابی اطلاعات مورد نیاز خود از اینترنت استفاده میکنند و 99% جامعه پژوهش نیز آدرس پست الکترونیکی دارند. 4/42% از جامعه پژوهش، در گذشته از خدمات SDI استفاده کردهاند و 6/55% مایلند با ساخت پروفایل پژوهشی، از این خدمات به صورت تمام خودکار استفاده کنند. در این راستا، 8/77% از اعضای هیئت علمی ترجیح میدادند که ابتدا چکیده مدارک بازیابی شده را دریافت و مطالعه کنند و سپس اصل مدارک مرتبط را درخواست نمایند. با در نظر گرفتن یافتههای پژوهش و تمایلات اعضای هیئت علمی و نیز با مطالعه چندین سیستم ارسال خودکار اطلاعات گزینشی، الگوی مفهومی نرمافزاری برای ارائه این خدمات در کتابخانه منطقهای علوم و تکنولوژی شیراز طراحی گردید.
اشاعه اطلاعات گزینشی
کتابخانه منطقهای علوم و تکنولوژی
اعضای هیئت علمی دانشگاه شیراز
پست الکترونیکی
2006
06
22
107
118
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_44470_08ddec0170bda564bc88b9ab308fb635.pdf
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1385
9
شماره 2 (پیاپی 34)
تحلیل الگوهای رفتار اطلاعیابی
محسن
نوکاریزی
محمدرضا
داورپناه
اطلاعیابی با اهداف و مقاصدی برانگیخته میشود و رفتارهای اطلاعیابی از نظر جامعهشناسی همان کنشهاست. الگوهای اطلاعیابی به روشی ساده روابط قضایای نظری و فرایندهای مربوط به شناسایی و پاسخگویی به نیازهای اطلاعاتی را ارئه میکنند. صاحبنظران مختلف براساس رویکردهای شناختی، فرایندگرا و کاربرگرا، الگوهای رفتاری متفاوتی را ارائه کردهاند. در این مقاله، تلاش میشود مشهورترین الگوهای رفتاری اطلاعیابی مانند الگوی الیس، ویلسون، کولثاو، دروین، بلکین و برخی الگوهای مبتنی بر وب و نظام اطلاعاتی فرامتن، مورد بررسی و تحلیل قرارگیرد. بررسیها نشان میدهد در آینده باید تلاش شود نظامهای بازیابی اطلاعات هوشمند و شهودی طراحی گردد تا کاربر را وارد تعامل معنادار با اطلاعات کند. موفقیت و عدم موفقیت یک راهحل در فناوریهای جدید نهفته نیست، بلکه در درک نیازها و رفتارهای انسان نهفته است.
الگوهای رفتار اطلاعیابی
الگوهای اطلاعیابی
نظامهای بازیابی اطلاعات
الگوی اطلاعیابی وب
2006
06
22
119
152
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_44640_f01bd31d1863e5f7bfb5a72877c0d557.pdf
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1385
9
شماره 2 (پیاپی 34)
بررسی فراگرد ارتباط در کتابخانه
نرگس
زندی روان
اسدالله
آزاد
در رویکرد سایبرنتیکی، کتابخانه یک نظام باز است که برای ماندگاری، باید قوانین سازگاری را به کار گیرد. استفادهکنندگان از کتابخانه، به عنوان عناصر اصلی تشکیل دهندۀ جامعه، میتوانند در پایداری نظام کتابخانه مشارکت جویند. انگیزه های اصلی برای ایجاد این مشارکت، در نوع عملکرد کتابخانه برای برقرار ساختن ارتباط میان استفادهکنندگان و پدیدآورندگان دانش، نهفته است. شناخت فراگرد ارتباط و میزان انطباق آن با خدمات کتابخانه از نظر اهداف و عملکرد میتواند منجر به تزریق اطلاعات از نوع بازخوردی به بدنة نظام کتابخانه گردد، به گونهای که کتابخانه با بهرهگیری از این اطلاعات بر بینظمی حاکم بر نظام خود فایق آید.
ارتباط
مدلهای ارتباطی
مدل ارتباطی محسنیان راد
فرایند مطلعسازی
2006
06
22
153
174
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_44641_53e6b9b9a5a8524e345fbc70e284bc99.pdf
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1385
9
شماره 2 (پیاپی 34)
تعامل فناوری اطلاعات با توسعه انسان محور
محمدامین
ناصح
غلامحسین
جهانگیر
توسعه، فرایندی است عجین با طیف وسیعی از مطالعات، برنامهریزیها ، گزارشها، تصمیم سازیها، ابتکارها و ... اما به راستی چرا «اطلاعات» بویژه در فرایند « توسعه پایدار» چنین پر اهمیت ظاهر شده است؟ تغییر رویکرد از فناوری مولد به فناوری اطلاعات، آغاز گر مرحلهای جدید از حیات اجتماعی بشر شده است، به نحوی که کاربرد فراگیر فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی، موجبات تحقق شکل جدیدی از جوامع، موسوم به «جامعه اطلاعاتی» را مهیا ساخته است. جامعهای که در آن، دانایی ارزش پایه بوده و به همین دلیل، این سرمایه است که در خدمت نیروی انسانی قرار میگیرد و نه بالعکس. توسعه معرفتی ـ انسانی و رشد توانمندیهای فردی، موتور محرکه این جوامع اطلاعاتی است. در چنین جوامعی، شهروندان از پارادایم زندگی برای بقا، به پارادایم زندگی برای رشد سوق داده میشوند. از سویی، رشد قلمرو اطلاعرسانی، ظرفیتهای علمی کشور را برای افزودن بر ارزش منابع خود ارتقا میبخشد و با افزایش آگاهی شهروندان، قدر مسلم توانمندی جامعه برای توسعه همه جانبه، روز افزون خواهد شد. با توجه به ارتباط مستقیم و تنگاتنگی که میان مفاهیم توسعه و بهرهوری وجود دارد، به روشنی میتوان اهمیت راهبردی اطلاعات و فناوریهای اطلاعاتی را در مباحث حوزه بهرهوری نیز جستجو کرد. با عنایت به محوریت نقش انسان در مفاهیم توسعه و بهرهوری، در فضایی که زمینه رشد خرد اجتماعی و کیفیت آموزش به سبب تسهیل ارتباطات و تبادل اطلاعات علمی فراهم گردد، بستر لازم برای نهادینه شدن فرهنگ بهرهوری و توسعه منابع انسانی آسانتر مهیا شده، در نتیجه حرکت ملی برای ارتقای بهرهوری، سرعت، تداوم و تضمین بیشتری خواهد داشت. از اینرو، میتوان به حکم تجربه نیز انسان و جامعه پیشرفتهتر را معادل با انسان و جامعه بهرهورتر دانست. مقاله حاضر که در قالب سه بخش تنظیم گردیده، به بازشناسی مفاهیم توسعه و بهرهوری در جامعه اطلاعاتی پرداخته و ضمن تبیین نقش محوری اطلاعات در فرایند توسعه پایدار، مقوله بهرهوری را در پرتو تحولات جامعه اطلاعاتی بررسی میکند.
جامعه اطلاعاتی
توسعه انسان محور
فناوری اطلاعات
نظام ملی اطلاعرسانی
بهرهوری
2006
06
22
175
194
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1385
9
شماره 2 (پیاپی 34)
استفاده از اینترانت به عنوان ابزاری برای مدیریت دانش در کتابخانههای دانشگاهی
ریتا
سنیمان
هامیلتون
مفیدی
علیرضا
اسفندیاریمقدم
فاطمه
ذاکریفرد
اینترانت، به عنوان یکی از مؤثرترین ابزارهای نوین مدیریت دانش ظهور کرده است. مقاله حاضر، میزان استفاده 3 کتابخانه دانشگاهی آفریقای جنوبی از اینترانت را به عنوان ابزاری برای مدیریت دانش گزارش میدهد. این کتابخانهها با روش نمونه گیری هدفمند، انتخاب شده و بر اساس یافتههای متون پژوهشی، به طور مختصر، مدیریت دانش و اینترانت تعریف میشوند. مزایای اینترانت به عنوان ابزاری برای مدیریت دانش و محتوای آن مورد بحث قرار می گیرد. عقاید این 3 کتابخانه درباره مدیریت دانش و استفاده از اینترانت با یافتههای متون، مقایسه میشود. از شواهد چنین بر می آید که اهمیت مدیریت دانش و ارزش اینترانت به عنوان ابزاری برای مدیریت دانش بر این کتابخانههای دانشگاهی پوشیده نیست. در عین حال، از اینترانت به عنوان ابزاری برای مدیریت دانش آنطور که باید، استفاده نشده است.
اینترانت
مدیریت دانش
کتابخانههای دانشگاهی
2006
06
22
195
214