2024-03-19T16:56:46Z
https://lis.aqr-libjournal.ir/?_action=export&rf=summon&issue=4873
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1386
10
شماره 4 (پیاپی 40)
سنجهای به نام «عامل تأثیر»
محمدحسین
دیانی
2007
12
22
3
4
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_43811_efa4ce350196de37b558637f0429a127.pdf
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1386
10
شماره 4 (پیاپی 40)
از آرمانها تا واقعیت: تحلیلی از مهمترین چالشها... و رویکردهای سازماندهی اطلاعات در عصر حاضر
رحمت الله
فتاحی
سازماندهی اطلاعات همواره از دغدغهها و کارکردهای اصلی حرفه کتابداری و اطلاعرسانی بوده و نقش زیربنایی در فرایند مدیریت اطلاعات (تولید، توزیع و اشاعه) داشته است. اصول و قواعد تدوین شده در این زمینه در طول زمان تحول و توسعه یافته و هدف آنها ایجاد چارچوبی برای سازماندهی آرمانی اطلاعات بوده است. با وجود این آرمانگرایی، سازماندهی اطلاعات در عمل و بویژه در محیط الکترونیکی و شبکهای کنونی، با چالشها و دشواریهای اساسی روبه روست. هدف مقاله حاضر، شناسایی و تحلیل این چالشهاست. این نوشته تلاش دارد برخی پرسشهای اساسی ناشی از شرایط جدید را مطرح کند. مهمترین چالشهای مورد بررسی در سازماندهی اطلاعات عبارتند از: افزونگی منابع اطلاعاتی در شکلهای گوناگون، دشواری در تعیین مبنای توصیف منابع، محدودیت سازماندهی در مبدأ تولید منابع، دشواری کنترل مستند نامها و موضوعها در سطح ملی و جهانی، تضاد میان شیوههای پیش همارایی و پس همارایی، کاستیهای فهرستهای رایانهای در بازیابی و نمایش اطلاعات و تضاد میان فهرستنویسی و نمایهسازی در موتورهای کاوش. در پایان، ضمن دستهبندی این چالشها، راهکارهایی برای فایق آمدن بر آنها ارائه شده است.
سازماندهی اطلاعات
فهرستنویسی
محیط رایانهای
چالشهای سازماندهی
2007
12
22
5
26
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_43812_8a153fad1108903b238758997a051322.pdf
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1386
10
شماره 4 (پیاپی 40)
مارک ایران به کجا میرود؟... بررسی مارک ایران در سه مرحله
مرتضی
کوکبی
از هنگامی که اندیشة تولید مارک ایران به عنوان موضوع یک پایان نامه شکل گرفت تاکنون که مارک ایران در «سیستم جامع کتابخانة ملی (رسا)» به منزلة بخشی از پایگاه اینترنتی سازمان اسناد و کتابخانة ملّی جمهوری اسلامی ایران دیده میشود، سه مرحله طی شده است: مارک ایران به صورت یک پایان نامة دکتری، دستنامة مارک ایران و شکل عملیاتی آن در «سیستم جامع کتابخانة ملی (رسا)». مارک ایران طی این سه مرحله، تغییراتی داشته که محتوای نوشتة حاضر را تشکیل می دهد. آنچه تلاش میشود در این نوشته ارائه شود، میزان وابستگی هر مرحله به تغییرات و پیشنهادهایی است که در مرحلة پیش از آن انجام شده، و نیز تعیین این نکته است که آیا مارک ایران در حال طی کردن سیری کمالگرا یا نقصگراست.
مارک
مارک ایران
سیستم جامع کتابخانة ملی (رسا)
2007
12
22
27
48
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_43864_3593f7136758a4dfee39185b4b152f0b.pdf
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1386
10
شماره 4 (پیاپی 40)
نقد و نظری بر مسئله از دست دادن منابع در کتابخانهها ... با نگاهی به کتابخانههای آستان قدس رضوی
محمود
سالاری
این مقاله با دید تحلیلی، مسئله از دست دادن منابع را در کتابخانهها ـ با نگاهی به کتابخانههای آستان قدس رضوی ـ مورد بررسی قرار میدهد و ضمن اشاره به روشهای مرسوم حفظ و نگهداری منابع، به محدودیتهای هر یک از آنها نیز به صورت اجمالی میپردازد و راهکارهای جنبی به کار گرفته شده برای کاهش نگرانی کتابداران و ابوابجمعداران نسبت به منابع از دست رفته ازجمله مسئله افت و میزان آن را بررسی مینماید. پس از آن، بحث اصلی یعنی پیامدهای نگرانی مدیران و ابوابجمعداران بر مدیریت منابع را مورد تبیین قرار میدهد و در نهایت راهکارهایی را برای کاهش نگرانی کتابخانهها تحت عناوین بازنگری در مورد میزان درصد افت منابع، پیگیری نظاممند دیرکرد منابع کتابخانه، انجام رفخوانی منظم و دقیق، اختصاص درصد افت قانونی متغیر برای کتابهای خاص، اختصاص درصد افت قانونی متغیر برای انواع کتابخانهها ارائه مینماید.
سرقت منابع
افت منابع
گم شدن منابع
رفخوانی
2007
12
22
49
64
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_43865_f9888f1613ffa9710fd9dd3af50f0e2e.pdf
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1386
10
شماره 4 (پیاپی 40)
نظریه برچسبگذاری و برچسبهای موضوعی در ... سازماندهی اطلاعات: نگاهی تطبیقی از زاویه ارتباطهای متقاعدگرانه
شعله
ارسطوپور
اسدالله
آزاد
مدتهاست متخصصان حوزه اطلاعرسانی برای سازماندهی موضوعی مدارک به منظور بازنمون موضوعیت آنها در تسهیل مصالحه میان زبان کاربر و نظام بازیابی اطلاعات، از برچسبهای موضوعی استفاده می کنند. نظرهای صاحبنظران در این حوزه عمدتاً منحصر به بحث عملکردی ذخیره سازی و بازیابی اطلاعات است، حال آنکه صرف استفاده از برچسبگذاری به منظور اطلاعرسانی، میتواند ریشه های نظری قویتری نیز داشته باشد. بحث متقاعد سازی در حوزه ارتباطها و نیز نظریه برچسبگذاری در دو حوزه علوم اجتماعی و روانشناسی، از جمله مباحثی است که انگاره های بنیادین مشترک بسیاری با برچسبگذاری موضوعی مطرح در سازماندهی اطلاعات دارد و به صورتی کاملاً ضمنی مورد استفاده متخصصان حوزه واقع شده است. مقالة حاضر با نگرشی تطبیقی، در پی تبیین روشنتر این روابط نظری و معرفی زمینه های نظری جدید در مطالعة مسائل مربوط به انتخاب اصطلاحهای موضوعی برای مدارک است.
برچسبهای موضوعی
سازماندهی موضوعی
نظریه برچسبگذاری
ارتباطها و متقاعدسازی
2007
12
22
65
88
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1386
10
شماره 4 (پیاپی 40)
بررسی عوامل تسهیلکننده و بازدارندة مطالعه و رابطة نگرش به مطالعه و کتابخوانی با الگوی انگیزشی مزلو
محمدعلی
قناویزچی
محمدرضا
داورپناه
پژوهش حاضر با استفاده از روش پیمایشی، انگیزة مطالعه و کتابخوانی و رابطه آن با الگوی انگیزشی مزلو را مورد بررسی قرار داده است. نمونهای متشکل از 1535 نفر در دامنه سنی 12 تا 60 سال از چهار شهر استان خراسان رضوی(کلات، تربت حیدریه، فردوس و مشهد) به شیوه نمونهگیری خوشهای چند مرحلهای انتخاب و پرسشنامه بین آنها توزیع شد. نتایج پژوهش نشان داد بالاترین سطح نیاز جامعه مورد مطالعه، «نیاز به احترام» است. نیازهای «تعلق و دوستداشتن»، «خودشکوفایی»، «ایمنی» و «فیزیولوژیک» در مرتبههای بعدی قرار دارند. تمامی عوامل بازدارنده و تسهیل کننده مورد مطالعه در این پژوهش، نقش زیادی در بازدارندگی و تسهیل کنندگی مطالعه و کتابخوانی داشتهاند. آزمودنیها نگرش مثبت نسبت به مطالعه داشته و این نگرش از جنبه شناختی بالاتر از جنبه هیجانی قرار دارد. بین سطوح 1،3،4و5 سلسله مراتب نیازهای مزلو، با نگرش به مطالعه، رابطهای معنادار وجود دارد. بین افراد در دامنة سنی 35-31 با افراد در دامنههای سنی 15-10، 20-16 و25-21 سال تفاوت معناداری در نگرش به مطالعه پیدا شد. همچنین، افراد با مدرک تحصیلی لیسانس و بالاتر تفاوتی معنادار را با افراد با مدارک تحصیلی ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان در گرایش به مطالعه از خود نشان دادند. از سوی دیگر، نتایج تحلیل واریانس نشان داد بین مشاغل فرهنگی و سایر مشاغل مانند کارمندان، نظامیان، مشاغل آزاد، افراد بیکار و کارگران، تفاوت معناداری در گرایش به مطالعه وجود دارد. نتایج آزمون T نشان داد زنان به طورمعناداری نسبت به مردان دارای گرایش مثبت به مطالعه و کتابخوانی هستند.
انگیزة مطالعه
کتابخوانی
نگرش به مطالعه
سلسله مراتب نیازهای مزلو
2007
12
22
89
110
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1386
10
شماره 4 (پیاپی 40)
ارزیابی درونی در کتابخانههای دانشگاهی: مطالعة موردی... مطالعه موردی کتابخانه مرکزی دانشگاه تربیت معلم آذربایجان
رحیم
شهبازی
کامران
صداقت
«ارزیابی درونی» یا «خود ارزیابی» یکی از روشهای ارزیابی مورد استفاده در مراکز آموزشی و پژوهشی است که توسط افراد متخصص در واحدهای آموزشی و پژوهشی صورت میپذیرد. هدف از این نوع ارزیابی، نگاه از درون به وضعیت موجود مجموعه و تلاش در جهت بهبود وضعیت واحدهای آموزشی و پژوهشی است. مقاله حاضر بعد از ارائه مقدمهای کوتاه در خصوص ارزیابی درونی و ارزیابی بیرونی، به ارائه سؤالهای پژوهش پرداخته و در ادامه یافتههای پژوهش را مورد بررسی و تجزیه وتحلیل قرار داده است. این مقاله با ارائه یک روش برای ارزیابی درونی کتابخانههای دانشگاهی، به مدیران و برنامه ریزاناین گونه مراکز در راستای شناخت و بهبود وضعیت کتابخانهها و مراکز اطلاعرسانی دانشگاه یاری میرساند.
ارزیابی درونی
ارزیابی بیرونی
کتابخانه دانشگاهی
الگوهای ارزیابی
عوامل ارزیابی
خودارزیابی
مراکز اطلاعرسانی
دانشگاه تربیت معلم آذربایجان
2007
12
22
111
128
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1386
10
شماره 4 (پیاپی 40)
پر کردن شکاف دیجیتال: تأملی بر ... تأملی بر نقش کتابداران و اطلاعرسانان در هزاره سوم
علیرضا
اسفندیاری مقدم
مقاله حاضر مبتنی بر دیدگاه نویسنده بوده و به برخی ابعاد شکاف دیجیتال که با خدمات و مسئولیت کتابخانهها و کتابداران در ارتباطند میپردازد و تأکید میکند بخش اطلاعات که در آن کتابداران و اطلاعرسانان، ایفاگر نقشهای قابل توجهی در راستای تحقق جامعه دموکراتیک و پویا هستند، میتواند به پر کردن یا دست کم، کاهش شکاف دیجیتال و شکاف اطلاعاتی موجود کمک کند. در این میان، برای پشتیبانی از ایده اصلی مقاله، از متون مرتبط موجود استفاده شده و در پایان، به مهارتهای مورد نیاز کتابداران و نیز، برخی راهکارهای دوگانه خطاب به حرفهمندان بخش اطلاعات و سیاستگذاران، اشاره شده است.
شکاف دیجیتال
کتابداران
اطلاعرسانان
2007
12
22
129
144
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1386
10
شماره 4 (پیاپی 40)
عوامل مؤثر بر موفقیت مدیران مراکز ملّی اطلاعات علمی در ایران
عبدالرضا
نوروزی چاکلی
محمدحسین
دیانی
شناسایی عوامل مؤثر بر موفقیت مدیر و سازمان متبوع او، زمینههای لازم را برای پیشرفت سازمان فراهم میسازد. در پژوهش حاضر، با تکیه بر روشهای کتابخانهای و پیمایشی و با استفاده از یافتههای تحقیقات مرتبط و همچنین با انجام مطالعات کمّی بر روی سه مرکز ملّی اطلاعات علمی در ایران، تأثیر پنج عامل «ثبات مدیریت»،«فاصلة فیزیکی سازمان از مرکز»، «استقلال سازمانی مدیر»، «ارتباط تخصص مدیر با اهداف سازمان» و «استفاده از فناوری در امور آموزش کارکنان (تأثیر فناوری)» مورد مطالعه قرار گرفته است. برای تجزیه و تحلیل یافتههای کمّی تحقیق، از آزمون تحلیل واریانس، شفه و همچنین همبستگی پیرسون استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان میدهد هر یک از پنج عامل مذکور به صورت مجزّا و همچنین به صورت ترکیبی، در موفقیت مدیران مراکز ملّی اطلاعات علمی ایران مؤثرند و بین این عوامل همبستگی نیز وجود دارد.
کتابخانه منطقهای علوم و تکنولوژی
مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران
دفتر فناوری اطلاعات و شبکه علمی کشور
ثبات مدیریت
فاصله فیزیکی از مرکز
استقلال سازمانی مدیر
تخصص مدیر
فناوری و آموزش
2007
12
22
145
176
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1386
10
شماره 4 (پیاپی 40)
بررسی وضعیت و بسترهای به اشتراکگذاری دانش در سازمان کتابخانههای آستان قدس رضوی در انطباق با الگوی «نوناکا و تاکه اوچی»
پریسا
خاتمیان فر
مهری
پریرخ
در عصر اقتصاد دانش مدار، دانش به عنوان یک منبع حیاتی برای کسب برتری رقابتی شناخته شده است. برای اینکه سازمانها بتوانند به رقابت بپردازند، مدیریت داراییهای دانشی ضرورت یافته است. با وجود این، دانش هنگامی میتواند به بهبود و ارتقای عملکرد سازمانها منجر شود که در سطح سازمان به اشتراک گذاشته شود. بنابراین، اشتراک دانش به عنوان یک عنصر کلیدی در فرایند مدیریت دانش شناخته شده است. بر همین اساس، تحقیق حاضر به منظور مطالعه و بررسی وضعیت و بسترهای به اشتراکگذاری دانش در سازمان کتابخانههای آستان قدس رضوی انجام شده است. در اجرای این پژوهش از روش تحقیق موردی از نوع پیمایشی استفاده شده است. به منظور گردآوری اطلاعات، پرسشنامه و سیاهه وارسی بر مبنای الگوی «نوناکا و تاکه اوچی» که چارچوب این پژوهش را تشکیل میدهد، طراحی و مورد استفاده قرار گرفت. یافتههای این پژوهش نشان داد در میزان بهرهگیری کتابداران از این سازوکارها، میزان استفاده در دو مرحله اجتماعیسازی و ترکیب، از میزان استفاده از سازوکارهای موجود در مرحله برونیسازی بیشتر بود. از جمله پیشنهادهای پژوهش، فراهم کردن شرایط لازم برای ایجاد انگیزه از طرف مدیران برای مشارکت بیشتر کتابداران و استفاده از این بسترهاست.
اشتراک دانش
الگوی تبدیل دانش «نوناکا و تاکه اوچی»
دانش عینی
دانش ذهنی
سازمان کتابخانههای آستان قدس رضوی
2007
12
22
177
212
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1386
10
شماره 4 (پیاپی 40)
میزان گرایش ملّیتها در استناد به تولیدات علمی ایرانیان
عبدالرسول
جوکار
سعیده
ابراهیمی
درچند دهة گذشته کاربرد شاخصهای کتابسنجی و علمسنجی به منظور ارزیابی عملکرد علمی پژوهشگران ، بیش از پیش رایج شده است. ازمهم ترین این شاخصها که ابزاری را برای مطالعات گسترده استنادی از جنبههای مختلف فراهم آورده، شاخص «استناد» است. به دلیل اهمیت این شاخص درارزیابیهای کیفی، پژوهش حاضر نیز با کاربرد آن، تولیدات علمی پژوهشگران ایرانی را درپایگاه ISI، مورد مطالعه قرارداده و ملیت استنادکنندگان به تولیدات علمی ایرانیان (به تفکیک استنادهای بومی، خود استنادی و استنادهای بینالمللی براساس حدود مرزی کشورها و قارهها) را مشخص نموده است. درادامه پژوهش، میزان همبستگی بین ملیت استناد کنندگان به تولیدات علمی ایرانیان با ملیت همکاران بینالمللی پژوهشگران ایرانی، مورد سنجش قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان میدهد از کل استنادهای رسیده به تولیدات علمی ایرانیان، 2/49% از طرف پژوهشگران سایرکشورها و 8/50% ازطرف پژوهشگران ایران بوده است که از این میزان استناد رسیده از طرف ایرانیان، 73/30% خود استنادی نویسنده و 02/20% نیز ازطرف دیگر پژوهشگران ایرانی بوده است. با وجود اینکه منحنی نرمال فراوانی کشورهای استنادکننده به ایرانیان نشان میدهد وضعیت استناد به ایرانیان درسطح مطلوبی قرار ندارد، در میان کشورهای استناد کننده به ایرانیان، ایالات متحده آمریکا، چین و هندوستان و در میان قارهها هم قارة اروپا و آسیا، به ترتیب بیشترین استنادکنندگان به تولیدات علمی ایرانیان می باشند. آزمون همبستگی بین میزان استناد 63 کشور استنادکننده به ایران در این پژوهش با میزان همکاری بینالمللی پژوهشگران این کشورها با ایرانیان، معناداری ارتباط بین این دو متغیر را تأیید مینماید.
استناد
خوداستنادی
همکاری بینالمللی
تولیدات علمی ایرانیان
پایگاه ISI
بررسی ملیتی
سوگرفتگی ملی
همبستگی
2007
12
22
213
236
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1386
10
شماره 4 (پیاپی 40)
زندگی واقعی، کاربران واقعی و نیازهای واقعی: بررسی و تحلیل پرسوجوهای کاربران در وب
برنارد
جی جانسن
آماندا
اسپینک
تفکو
ساراسویک
آزاده
نجفی
مجتبی
نامور فرگی
در مقالة حاضر، پایگاههای جستجوی دادهگرفت[1]، شامل 51473 پرسوجو که توسط 18113 کاربر از موتور جستجوی Excite انجام گرفته، تحلیل شده است. Excite یکی از موتورهای اصلی جستجوی اینترنتی است . دادهها با در نظر گرفتن موارد زیر گردآوری شدهاند: (i) نشستها:[2] تغییر در پرسوجوها در طول یک نشست، تعداد صفحات بازدید شده و استفاده از بازخورد ربط[3]. (ii)پرسوجوها: تعداد عبارتهای[4] جستجو شده، و استفاده از عملگرهای منطقی و بیانگرها[5] و (iii)عبارتها: پراکندگی رتبه/ فراوانی عبارتها و بیشترین عبارتهای جستجوشده. سپس تحلیل، از پرسوجوها به کاربران متمرکز گردید تا دیدی کلی از ویژگیهای کاربران وب به دست آید. با داشتن چنین ویژگیهایی به عنوان یک منبع اطلاعاتی، تحلیلهای اشتباه بررسی گردید. منظور از تحلیلهای اشتباه، اشتباهات رایجی است که توسط کاربران صورت میپذیرد. در نهایت، با ارائة خلاصهای از نتایج، در مورد نتایج ضمنی این یافتهها بحث شد.
3. Transaction logs.
4. Sessions.
5. Relevance feedback.
6. Terms.
7. Modifiers.
بازیابی اطلاعات
پرس و جو
داده
نشست
جستجو
2007
12
22
237
271
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1386
10
شماره 4 (پیاپی 40)
بررسی تأثیر سیستم فناوری اطلاعات بر ارائه خدمات مطلوب درسازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
علی
رضائیان
ابراهیم
تقی زاده
امروزه در هر سازمانی، بحث بهکارگیری فناوری اطلاعات و سیستمهای اطلاعاتی مطرح و همه جا از سودمندی یا ضرورت استفاده از رایانه سخن در میان است. به همین سبب، مدیران همواره در خصوص صرف هزینه یا سرمایهگذاری برای بهکارگیری فناوری اطلاعات در سازمان خود با یک سؤال روبه رو هستند: «مرز سرمایهگذاری در فناوری کجاست؟» طبیعی است، فناوری به عنوان یک راه با صرفه تر در برابر روشهای سنتی اهمیت پیدا می کند؛ به همین خاطر مدیران باید بدانند کاربرد سیستم فناوری اطلاعات در سازمان به چه میزان مفید و اثربخش است. به عبارت دیگر، فناوری اطلاعات بر شاخصهایی تأثیر میگذارد که همگی از شروط اولیه موفقیت برای سازمانهای امروزی به شمار میروند. تعیین میزان این تحقق، از دغدغههای مهم تصمیمگیرندگان سازمانی است. در پژوهش حاضر به بررسی تأثیر بهکارگیری سیستم فناوری اطلاعات بر اثربخشی سازمان از دیدگاه کاربران این سیستمها پرداخته شده است. از بین ابعاد سیستم فناوری اطلاعات، افزایش سرعت انجام کارها، افزایش دقت در انجام کارها، بازیابی به موقع اطلاعات، ذخیره سازی بیشتر اطلاعات و افزایش سرعت دسترسی به اطلاعات، انتخاب شدهاند. در قالب جنبههای تحقیق، تأثیر این ابعاد بر اثربخشی سازمان که ارائه خدمات مطلوب به ارباب رجوع تعریف شده، بررسی گردیده است.
سیستم فناوری اطلاعات
سازمان کتابخانهها
موزهها ومرکز اسناد آستان قدس رضوی
اثربخشی
کاربران
ارباب رجوع
2007
12
22
273
292