2024-03-19T16:47:11Z
https://lis.aqr-libjournal.ir/?_action=export&rf=summon&issue=4877
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1387
11
شماره 4 (پیاپی 44)
اصلاً، بهطور کلی، خیلی، بسیار زیاد
رحمت الله
فتاحی
چندی پیش در یک همایش علمی شاهد سخنرانی یکی از استادان دانشگاه … بودم. ایشان در جایی از سخنرانی خود در ارتباط با موضوع «استفاده دانشجویان از اینترنت» و برای نشان دادن نظر خود در باره آن فرمودند: «اصلاً، به طور کلی، خیلی از مواقع دانشجویان شیوههای جستجو در اینترنت را هیچ نمیدانند». شاید در نظر نخست، این جمله چندان جلب توجه نکند و برای برخی از ما عادی باشد. اما، به کار بردن تعدادی صفت و قید که از بار تأکیدی آن اطلاع نداریم، میتواند در تضاد با رویکرد علمی و منطقی نسبت به رخدادها و مفاهیم باشد. برای برخی و یا بیشتر ما استفاده از این رویکرد در صحبتهای شفاهی عادی شده است. عده ای از ما نیز در تألیفات و آثار پژوهشی خود از اینگونه واژه ها و عبارتها، بدون توجه به وزن و تأثیر آنها در انتقال مفاهیم به خوانندگان استفاده می کنیم. شاید در همین نوشته من نیز چنین رویکردی وجود داشته باشد که ناخودآگاه از آن استفاده کرده ام. به بیان دیگر، برخی از ما به شکل ناخودآگاه از صفتها و قیدهای توضیحی و یا تأکیدی بسیار استفاده میکنیم، زیرا تصور میکنیم بدون آنها، جملة مورد استفاده ما نارساست. احساس میکنیم واژههای معمولی به اندازة کافی رسا نیست و ناچاریم از صفتها و یا قیدهای کمکی استفاده کنیم. به راستی، منشأ و دلیل وجود چنین رویکردی در گفتارها و نوشتارهای ما چیست؟ آیا زمینه های فرهنگی باعث این امر شده است؟ آیا زبان و ادب فارسی کارایی و تأثیر خود را از دست داده است که ناچاریم برای انتقال مفاهیم به مخاطب خود از صفتها و قیدهای تأکیدی استفاده کنیم؟ متون و آثار گذشته نقش عمده در این کار دارند؟ نظام آموزشی ما و برخی درسها مانند «انشا و آئین نگارش» بر چنین رویکردی تأکید داشته و دارند؟ ریشهیابی این مشکل میتواند به بهبود نگارش و گفتار جامعه ایران بویژه جامعه دانشگاهی کمک کند. توجه به بار تأکیدی و وزنی که هر واژه یا عبارت در جمله دارد، یک اصل ضروری در نوشتن است. چنانچه هدف از گفتار و نوشتار برقراری ارتباط و انتقال مفهوم از فردی به فرد دیگر (مثلاً از نویسنده به خواننده، از خبرنگار یک رسانه به مخاطب) باشد، این امر باید به درستی و بدون کم و کاست یا اغراق صورت گیرد. به کار بردن واژه ها و عبارتهایی که موجب بزرگنمایی، اغراق، قطعیت بیش از اندازه و به دور از واقعیت باشد، با عقلانیت در تضاد است و در محیطهای علمی جایی ندارد. برای مثال، آیا میدانیم که واژههایی از قبیل «اصلاً، کاملاً، صد در صد، به طور کلی، اکثراً، همواره، هیچ» و مانند آنها باید از نظر میزان شدت تأکید، به درستی استفاده شوند. این امر بویژه هنگامی که نتایج یک پژوهش ارائه میشود و باید استنباط و تفسیر انجام گیرد، بسیار اهمیت دارد. در مورد به کار بردن کلمات و عبارتها با قطعیت و یا به صورت اغراقآمیز یا تضعیف شده، باید احتیاط کرد. باید نسبت به هر واژه، صفت و قیدی که در نوشته های خود به کار میبریم، حساسیت داشته باشیم. از سوی دیگر، خوانندگان و داوران متون نیز نسبت به استفاده غیر واقعی و غیرمنطقی از واژگان بیش از حد وصفی حساسیت دارند و آنها را مصداق غیر علمی بودن و ذهنی بودن پدیدآورندگان آنها میدانند. وجود حتی تعداد اندکی از اینگونه واژهها در یک نوشتة علمی، مانند مقاله یا پایان نامه، میتواند تأثیر منفی بر ذهن خوانندگان باقی گذارد و آن نوشته (در واقع، آن کار علمی) را بی ارزش نماید. شاید، افزون بر درسهایی چون آئین نگارش و مانند آن، بتوانیم در درسی چون «روش تحقیق» به این مسئله مهم بپردازیم زیرا در این درس، بر رویکرد منطقی و واقع بینانه نسبت به مفاهیم و وضعیتهای مورد بررسی، تأکید میشود. اصولاً، هنگامی که از طیف رتبه (مثلاً لیکرت) برای گرفتن پاسخ استفاده میکنیم، دادههای به دست آمده را نیز باید در گستره طیف مربوط تحلیل و تفسیر کنیم و نمی توانیم خلاف آن را اعمال نماییم. برای مثال، هنگامی که مثلاً 55% پاسخدهندگان نظر مثبتی نسبت به موضوع مورد پرسش دارند، نمیتوانیم بگوییم «اکثریت پاسخدهندگان» چنین نظری دارند. بنابراین، نگاه پژوهش مدار، دقیق و واقع بینانه به ما حکم می کند که واقعیتها را آنگونه که هست ـ نه کم نه زیاد ـ منعکس کنیم. از این رو، وظیفه استادان مدرس اینگونه درسها و نیز استادان راهنمای پایاننامهها، هدایت کردن دانشجویان به درک روح علمی نوشتهها و دوری گزیدن از رویکردهای ذهنی و احساسی است.
2008
12
21
3
5
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_43669_b303095a43417b4a8619b7cad87e8d19.pdf
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1387
11
شماره 4 (پیاپی 44)
بازخوانی فرانمای زیر رده PR ... ادبیات انگلیسی ـ ادبیات دوره انگلوساکسون ـ در ردهبندی کتابخانه کنگره
بابک
پرتو
مطالعه فرانمای زیر رده PR ادبیات انگلیسی ـ ادبیات دوره انگلوساکسون ـ در ردهبندی کتابخانه کنگره، و تحلیل امکانات، ضعفها و ناهماهنگیهای احتمالی در تخصیص شماره ردهبندی به آثار به جای مانده از این دوره و آثاری که درباره ادبیات مذکور نگاشته میشود، در این مقاله مدنظر است. تحلیل این بخش از فرانما با مطالعه و بررسی تطبیقی تاریخ ادبیات انگلستان در دوره انگلوساکسون و فرانمای ردهبندی دوره مزبور صورت گرفت. نتایج بررسی مؤید فرضیة نبودِ شمارههای مناسب برای برخی از نویسندگان و آثار آن دوران بود. عنوانهای بدیل و هجاهای متفاوت اسامی و استفاده از عنوانهای لاتین، لزوم آشنایی با ادبیات به طور عام و ادبیات دوره انگلوساکسون را به طور اخص برای کارکنان بخش ردهبندی کتابخانه و مشاوره با متخصصان موضوعی در موارد لازم، تأیید میکند.
ردهبندی کتابخانه کنگره
ردة ادبیات انگلیسی
ادبیات انگلوساکسون
2008
12
21
7
48
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_43670_827e81dc8c4175d5835b6df100f4d750.pdf
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1387
11
شماره 4 (پیاپی 44)
مقایسة استفاده از منابع الکترونیکی خریداری شده در ... در بخش مرجع کتابخانههای دانشگاه تهران و تبریز
فائقه
محمدی
محمد حسین
عبدالحسین زاده
این پژوهشبه شیوة پیمایشی توصیفی، به منظور تعیین وضعیت استفاده از منابع اطلاعاتی خریداری شده اینترنتی در کتابخانه های مرکزی و دانشکده ای دانشگاه تهران و تبریز در سال تحصیلی 85-86 در بخش مرجع انجام شده است. 33 کتابخانة این دو دانشگاه، جامعة آماری پژوهش را تشکیل میدهند. برای گردآوری دادههای مربوط به استفاده و یا عدم استفاده از منابع اینترنتی، از پرسشنامه استفاده شد. این پرسشنامهها توسط مسئولان بخش مرجع تکمیل شدند. از بین 33 کتابخانة مورد بررسی، تنها 15 کتابخانه در سال تحصیلی 85-86 برای پاسخگویی در بخش مرجع از این نوع منابع اطلاعاتی اینترنتی استفاده کردهاند. مهمترین دلیل استفاده از منابع اینترنتی برای پاسخگویی به سؤالها، در رابطه با انجام پژوهشهای وسیع بوده است. در بین انواع منابع اینترنتی، نشریههای الکترونیکی بیشترین درصد را به خود اختصاص دادهاند و کتابها و پایاننامههای الکترونیکی کمترین استفاده را در بین سایر منابع الکترونیکی داشتهاند. نبودِ امکانات سخت افزاری و نرمافزاری، مهمترین علت استفاده نکردن از منابع اینترنتی گزارش شده است.
منابع اطلاعاتی اینترنتی
خدمات مرجع
کتابخانههای دانشگاه تبریز
کتابخانههای دانشگاه تهران
2008
12
21
49
64
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_43672_0d2070d1242b85837d879e74d3046223.pdf
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1387
11
شماره 4 (پیاپی 44)
فضای سه بعدی اطلاعات و ضرورت بهینهسازی ساختار... اصطلاحنامهها از طریق افزودن خصیصههای معنایی به آنها
نرگس
زندی روان
ارائة مدل تعامل بین سه زبان کاربر، مؤلف و نظام ذخیره و بازیابی اطلاعات، شناخت بهتر فضای مفاهمه در نظام ذخیره و بازیابی اطلاعات را مقدور میسازد. با تنظیم عناصر این مدل، عملکرد بهینة نظام را در راستای هدفهای تعیین شده، میتوان تأمین کرد و اصطلاحنامه به عنوان زبان نظام ذخیره و بازیابی اطلاعات، یکی از عناصر مدل یاد شده خواهد بود. در تدوین اصطلاحنامه، ایجاد یک ساختار سلسله مراتبی از مفاهیم، اولین ضرورت، و ایجاد و تعیین نوع روابط بین مفاهیم اصطلاحنامهای، دومین ضرورتی است که در رویکرد ساختار مبنا، فرا روی تدوینکنندگان اصطلاحنامه قرار دارد. امّا پیچیدگیهای شرایط نمایهسازی و همچنین دیدگاههای متفاوت کاربران نهایی نظامهای بازیابی اطلاعات، توجه به رویکرد کاربر مبنا را در عرصه سازماندهی و بازیابی اطلاعات ضروری ساخته است. ابهام در استفاده از توصیفگر مناسبتر هنگام سازماندهی از یک سو و دیدگاههای متفاوت کاربران نهایی نظامهای بازیابی اطلاعات از سوی دیگر، گسترش روابط معنایی در اصطلاحنامه را ضروری میسازد. سه مفهوم معنایی[1] شامل: موجودیت[2]، صفت یا خصیصه[3] و نوع رابطه[4] به جای دو مفهوم معنایی در اصطلاحنامه شامل: موجودیت و رابطه، میتواند سطح ابهام واژگانی موجود در توصیفگرهای اصطلاحنامه را کاهش دهد. در صورت اضافه شدن مفهوم معنایی خصیصه به ساختار اصطلاحنامه، شناخت مختصات مفاهیم، تعیین حد و مرز و مصادیق آنها با ابهام کمتر مقدور میگردد. در چنین شرایطی، اختصاص توصیفگرهایی با قطعیت ربط بیشتر هنگام سازماندهی و امکان تعریف درخواست جستجوی اطلاعات با استفاده از خصیصه ها، سطح اثربخشی نظام بازیابی اطلاعات را از دید کاربر افزایش خواهد داد. همچنین، وارد ساختن خصیصه به ساختار مفاهیم معنایی در اصطلاحنامه، آن را به سطح مدل مفهومی در سلسله مراتب هستیشناسی نزدیک خواهد کرد. [1]. Semantic concept. [2]. Entity. [3]. Attribute. [4]. Relationship type.
زبان نمایهسازی
روابط معنایی
فضای مفهومی واژگان
اصطلاحنامه
هستیشناسی
اصطلاحنامه سه بُعدی
2008
12
21
65
90
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_43673_945d738f72fec568ec51c50c2999ac52.pdf
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1387
11
شماره 4 (پیاپی 44)
ارتباطهای الکترونیک کتابداران ایران: تحلیل محتوایی گروه بحث الکترونیک دانشگاه فردوسی مشهد (LIS)
شیما
مرادی
محدثه
دخت عصمتی
در این مقاله با روش تحلیل محتوای کیفی، به مطالعة موردی گروه بحث الکترونیک دانشگاه فردوسی مشهد پرداخته شده است. جامعه آماری پژوهش از 1319 پست الکترونیکی تشکیل شده که از ششم دی ماه 1385 تا ششم تیرماه 1386 به این گروه بحث ارسال شدهاند. مطالعه موردی حاضر با روش تحلیل محتوای ساختاری انجام گردید . یافتههای مرحله اول پژوهش نشان میدهد پراکندگی موضوعی در پستهای ارسالی، به ترتیب با 93/56% فراوانی در گروه «مرتبط با کتابداری و اطلاعرسانی»، 16/20% فراوانی درگروه «عضویت»، 64/8% در گروه «هرزنامهها»، 65/7% درگروه «تبریک و تسلیت» و 59/6% در گروه «متفرقه» است. در مرحله دوم، به منظور بررسی ارتباطهای علمی اعضای گروه بحث، 751 پست الکترونیک ارسالی به گروه «مرتبط با کتابداری و اطلاعرسانی» با استفاده از دستورکار رمزگذاری شده، تحلیل محتوای کیفی گردید و مشخص شد 194 پست (82/25 %) در مقوله «اخبار و رویدادهای مرتبط با کتابداری»، 21 پست (79/2%) در حوزه «اخبار فناوری اطلاعات»، 96 پست (78/12%) حاوی اخبار «انجمن کتابداری ایران»، 172 پست (90/22%) از «همایشها و کارگاهها»، 22 پست (92/2%) درمورد «تحصیلات تکمیلی و عالی»، 131 پست (44/17%) در مقوله «منابع و مطالب جدید»، 19 پست (52/2%) درباره «جستجوی متخصصان کتابداری»، 14 پست (86/1%) با موضوع«آگهی استخدام»، 14 پست (86/1%) در مورد «نمایشگاه کتاب»، 23 پست (06/3%) درارتباط با «منزلت اجتماعی رشته»، و 156 پست (77/20%) به «پرسش موضوعی» و پاسخ در حوزه کتابداری و اطلاعرسانی و رشتههای، مرتبط اختصاص یافته بودند.
گروه بحث الکترونیک
کتابداران و اطلاعرسانان ایرانی
ارتباطهای علمی
2008
12
21
91
114
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1387
11
شماره 4 (پیاپی 44)
ارزیابی کتابخانههای دبیرستانی شهر کرمانشاه و ارائه راهکارهایی برای بهبود وضعیت آنها
علی
امید چهری
حمید
احمدی
در پژوهش حاضر، کتابخانههای دبیرستانی شهر کرمانشاه بررسی شده است. ضرورت انجام این پژوهش به جهت کسب آگاهی و شناخت هرچه بیشتر نسبت به اوضاع و شرایط فیزیکی کتابخانهها بوده، و هدفهای مورد نظر عبارتند از: کسب اطلاعات جامع و دقیق از شرایط فیزیکی، مجموعه، بودجه، خدمات، نیروی انسانی کتابخانهها، کسب آگاهی و شناخت کمبودها و نقایص. روش برگزیده برای این پژوهش، بنا بر سازگاری آن با نوع و ماهیت تحقیق، روش پیمایشی است و برای کسب اطلاعات دقیقتر، کل جامعه آماری شامل 141 دبیرستان بررسی شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد نسبت تعداد کتابها به تعداد دانشآموزان در مدارس 97/4% است. همچنین، همینطور از 141 واحد آموزشی تحت پوشش، 124 دبیرستان کتابخانه دارد و اکثر آنها از داشتن ابتداییترین نیاز یک کتابخانه ـ شرایط فیزیکی ـ محرومند. به علاوه، فضای موجود کتابخانههای دبیرستانی متناسب با تعداد دانشآموزان نیست و با زیربنای تقریبی 3500 مترمربع، بهطور متوسط هر کتابخانه 28/22 مترمربع را به خود اختصاص داده است.
کتابخانههای دبیرستانی: شهر کرمانشاه
2008
12
21
115
132
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1387
11
شماره 4 (پیاپی 44)
نظریة «هرمنوتیکی ـ اگزیستانسیال» رافائل کاپورو دربارة اطلاعات
محمد
خندان
عباس
حری
«رافائل کاپورو» از منظری فلسفی اطلاعات را تعریف کرده است. کاپورو پیش فرضهای سوبژکتیویستی حاکم بر دانش اطلاعرسانی را که ریشه در ثنویت سوژه، ابژه دارند نقد کرده و بر اساس هرمنوتیک فلسفی «هایدگر» و «گادامر» نظریهای هرمنوتیکی ـ اگزیستانسیال دربارة اطلاعات مطرح میکند. او در این نظریه میکوشد اطلاعات را در پیوند با روال اگزیستانسیال زندگی طرح کند. بر این اساس، اطلاع ساحتی اگزیستانسیال از وجود ـ در ـ عالم ـ با ـ دیگران است. به بیان دیگر، اطلاع عبارت است از صورتبندی یک فهم عملی پیشین از عالم مشترک. با ابتنا به این نگاه هرمنوتیکی، کاپورو به نظریهپردازی درباره جنبه هرمنوتیکی ـ بلاغی دانش اطلاعرسانی میپردازد.
پوزیستیویسم
راسیونالیسم
پارادایم شناختی
سوژه
ابژه
معرفتشناسی
وجودشناسی
هایدگر
گادامر
هرمنوتیک
اگزیستانس
فن بلاغت
2008
12
21
133
154
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1387
11
شماره 4 (پیاپی 44)
ارزشیابی تحصیلی، نظام نوین آموزش ابتدایی در ایران و جایگاه کتابخانههای مدارس در آن: گزارشی از یک پژوهش
ناهید
میرحسینی
مهری
پریرخ
در جامعههای دانش محور کنونی، نیاز افراد برای همگامی با تحولات سریع، تسلط فناوری در تمام امور، دسترسی و استفاده از اطلاعات افزایش یافته است. کسب یادگیری مادام العمر که از چالشهای اصلی در توانمندسازی افراد در دسترسی به اطلاعات است، مورد توجه نظام آموزشی در کشورهای مختلف قرار گرفته است. یکی از هدفهای عمدة این تغییرات، آموزش مهارتهای یادگیری مادامالعمر به فراگیران است. یکی از هدفهای طرح ارزشیابی تحصیلی در ایران نیز، به عنوان تحولی در نظام آموزشی ابتدایی، «آموختن چگونه آموختن» و تقویت مهارتهای «یادگیری مادامالعمر» در دانشآموزان است. مسئله اصلی پژوهش، آگاهی از این واقعیت است که آیا طرح توانمندی تحقق هدف نظام آموزشی یعنی پرورش مهارتهای یادگیری مادامالعمر را دارد و آیا برای کتابخانه مدرسه که زیرساخت لازم برای چنین آموزشی را فراهم میکند، جایگاهی در طرح در نظر گرفته شده است؟ این پژوهش با روش پیمایشی انجام شد. برای گردآوری اطلاعات از نظرسنجی و تحلیل محتوای متون واسناد مرتبط با طرح و واقعیت نمایی استفاده گردید. ابزارهای گردآوری اطلاعات، پرسشنامه و سیاهه وارسی میباشند. جامعه مورد پژوهش را 81 معلم، مدیران 29 مدرسه مجری طرح در خراسان رضوی و کتابخانههای این مدارس تشکیل میدهد. یافتههای پژوهش نشان داد گرچه در طرح جایگاه خاصی برای کتابخانه در نظر گرفته نشده است، ولی از دیدگاه مدیران و معلمان، وجود کتابخانه و استفاده از منابع غیردرسی برای پیشبرد آموزش ضروری است. همچنین، نتایج مقایسه وضعیت کتابخانههای مدارس با استانداردهای جهانی نشان داد این کتابخانهها به دلیل نداشتن شرایط لازم نمیتوانند به تحقق هدفهای طرح در نظام آموزشی کمک کنند. تفاوت زیاد میان نگرش و عملکرد مدیران و معلمان مشخص میکند که آنها شناخت لازم در مورد هدفهای طرح و چگونگی اجرای آن را ندارند. بنابراین، میتوان نتیجه گرفت که طرح توانمندی لازم برای پرورش مهارتهای یادگیری مادامالعمر در دانشآموزان را ندارد. یافتهها و پیشنهادهای این پژوهش، رهنمودهایی را برای تجدیدنظر، تصمیمگیری و برنامهریزی برای اجرای موفق طرح در اختیار برنامهریزان و تصمیمگیران قرار میدهد.
ارزشیابی توصیفی
کتابخانههای مدارس
یادگیری مادامالعمر
تحولات آموزشی
2008
12
21
155
188
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1387
11
شماره 4 (پیاپی 44)
بررسی نیازهای آموزشی کارکنان کتابخانههای عمومی کشور
مجتبی
رجب بیگی
بامداد
پرتوی
ناهید
قنبرزاده علمداری
یکی از عوامل مهم در میزان اثربخشی هر سازمان، منابع انسانی است. شناخت نیازهای آموزشی این منابع، تدوین برنامه آموزشی مناسب، اجرای آموزش، ارزشیابی آموزشی و سرانجام اصلاح برنامههای آموزشی، در استفادة بهینه از منابع انسانی تأثیر مستقیم دارد. بر اساس پژوهشهای انجام گرفته، آموزش در افزایش بهرهوری کارکنان نقش مهمی دارد؛ از این رو، شناخت نیازهای آموزشی کارکنان بسیار ضروری است. این مقاله برگرفته از مطالعهای پژوهشی است که با استفاده از توزیع پرسشنامه بین نمونههایی از کارکنان کتابخانههای عمومی کشور به منظور شناخت وضیعت آموزشی و تحصیلی کارکنان و یافتن نیازهای آموزشی کوتاه و بلندمدت آنان، صورت گرفته است. نتایج به دست آمده نشان میدهد درصد نسبتاً کمی از کارکنان دارای مدرک دانشگاهی مرتبط هستند وتعداد زیادی از آنها آموزشهای لازم و مرتبط با کتابداری را ندیدهاند. همچنین، بیشتر کارکنان در مورد استفاده از فناوری نوین اطلاعات و ارتباطات احساس نیاز نمودهاند. یافتههای پژوهش نشان میدهد کارکنان به استفاده از شیوههای حضوری و پارهوقت تمایل دارند.
نیازسنجی
آموزش شغلی
کتابخانه عمومی
کتابدار
توسعه منابع انسانی
2008
12
21
189
210
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1387
11
شماره 4 (پیاپی 44)
شناسایی و رتبهبندی ابعاد کیفیت خدمات کتابخانهای با رویکرد فازی (مطالعه موردی: کتابخانههای دانشگاه یزد)
حسین
صیادی تورانلو
حسین
منصوری
رضا
جمالی
کتابخانهها در فرایند رشد و توسعه کشور نقش حیاتی دارند، زیرا یکی از پایههای بنیادین تحقیق و توسعه، وجود کتابخانههای غنی و با کیفیت است.نیازهای اطلاعاتی روزافزون جامعه دانشگاهی و لزوم دستیابی به اطلاعات کافی در زمان مناسب، بویژه در عصر موسوم به اطلاعات، ضرورت بررسی کیفیت کتابخانه های دانشگاهی را ایجاب مینماید. کتابخانههای دانشگاهی جزئی مهم از نظام آموزشی و شریانهای حیاتی کانونهای آموزشی و پژوهشی جوامع به شمار میروند و از جنبههای علمی و فرهنگی اهمیت ویژهای دارند. کارکرد بهینه و بهرهوری هرچه بیشتر این نهادها، دستیابی به هدفهای علمی و فرهنگی جوامع را تسهیل میکند. بنابراین، بررسی کیفیت خدمات میتواند معیار مناسبی برای ارزیابی میزان موفقیت کتابخانهها باشد.از آنجا که تئوری فازی،در مقابل تئوری منطقی،رویکردی مناسبتر برای سنجش متغیرهای کلامی است،در این مقاله سعی شده است تا با به کارگیری تکنیک TOPSIS در محیط فازی، مهمترین مؤلفههای کیفیت خدمات کتابخانهای دانشگاه یزد رتبهبندی گردد. یافتههای این پژوهش نشان داد از دیدگاه دانشجویان دانشگاه یزد، بُعد دسترسی به اطلاعات، مهمترین بُعد در زمینه ارتقای کیفیت خدمات کتابخانهای است. همچنین، نتایج حاکی از آن است که اولویت سایر ابعاد در ارتقای کیفیت خدمات کتابخانهای به ترتیب شامل کنترل شخصی، کتابخانه به عنوان مکان و تأثیرگذاری خدمات میباشد.
کتابخانههای دانشگاهی یزد
کیفیت خدمات کتابخانه
لایب کوآل
منطق فازی
TOPSIS
2008
12
21
211
238
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1387
11
شماره 4 (پیاپی 44)
درآمدی بر مفهوم مکان
زاهد
بیگدلی
سمیه
شریفی
مفهوم مکان از دیر باز مورد توجه حوزههای علمی گوناگونی از جمله جامعهشناسی، مردمشناسی و جغرافیای انسانی قرار گرفته است. بررسیهای مربوط به مکان با تمایز قایل شدن میان مکان و فضا، آغاز میگردد. صاحب نظران حوزههای جامعه شناسی و جغرافیای انسانی بر این باورند که فضا از جهان مادی و ساختة بشر و نیز جهان طبیعی تشکیل یافته است و زمانی که از طریق افراد، گروهها یا فرایندهای فرهنگی به آن معنا بخشیده شود، به مکان تبدیل میگردد. با وجود این، این صاحبنظران الگوهای متعددی برای مکان ارائه دادهاند. از سوی دیگر، مفهوم مکان در حوزة کتابداری و اطلاعرسانی نیز مورد توجه قرار گرفته است. در این بررسیها علاوه بر رضایت کاربران از کتابخانه، بر کتابخانه به عنوان مکانی با ابعاد فیزیکی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی تأکید شده است. در این نوشته الگوهای ارائه شده برای مکان از حوزههای گوناگون مرور گردیده و خلاصه و جمعبندی از تمامی پژوهشهای صورت گرفته در ارتباط با مفهوم مکان در حوزۀ کتابداری و اطلاع رسانی ارائه شده است.
مکان
فضا
الگوهای مکان
مکان سوم
کتابخانه به عنوان یک مکان
جهان کوچک
محیط اطلاعاتی
2008
12
21
239
254
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1387
11
شماره 4 (پیاپی 44)
مقایسة سنجش کیفیت خدمات کتابخانههای دانشگاه فردوسی از دیدگاه کاربران و کتابداران با استفاده از ابزار لایبکوآل
نجمه
باباغیبی
رحمت الله
فتاحی
پژوهش حاضر با هدف مقایسة دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد و کتابداران دانشگاه فردوسی دربارة کیفیت خدمات کتابخانههای این دانشگاه و با استفاده از ابزار لایبکوآل انجام گرفته است. در این پژوهش کیفیت خدمات کتابخانهها در دو سطح «موجود» و «مورد انتظار»، بررسی شد. جامعه آماری این پژوهش دانشجویان کارشناسی ارشد و کتابداران دانشکدههای مهندسی، ادبیات، علوم پایه و کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد میباشند. بر این اساس، 231 نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد و کلیه کتابداران دانشکدههای مورد بررسی که 31 نفر بودند، حجم نمونه را تشکیل دادند. یافتهها نشان داد، بین دو گروه مورد بررسی در مورد کیفیت خدمات موجود کتابخانهها تفاوت معناداری وجود دارد. در کلیه موارد، بین انتظارهای دانشجویان کارشناسی ارشد و خدمات ارائه شده از سوی کتابخانههای مذکور تفاوت معناداری وجود دارد؛ بین کیفیت خدمات موجود از دیدگاه کتابداران و خدمات مورد انتظار دانشجویان کارشناسی ارشد و کتابداران، از نظر اهمیت تأثیرگذاری هر یک از ابعاد لایب کوآل بر کیفیت خدمات کتابخانهها، تفاوت وجود دارد، ولی بین دیدگاه دانشجویان کارشناسی ارشد حوزههای چهارگانة آموزشی تفاوتی وجود ندارد.
کیفیت خدمات
ابزار لایبکوآل
کتابخانههای دانشگاه فردوسی مشهد
ارزیابی خدمات
2008
12
21
255
274
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1387
11
شماره 4 (پیاپی 44)
مقدمهای بر فرا نظریهها، نظریهها و الگوها
مارسیا
جی. بیتس
غلام
حیدری
این مقاله با هدف فراهم نمودن مقدمهای کلی درباره برخی مفاهیم نظریِ اساسی و مورد استفاده در پژوهشهای علوم کتابداری و اطلاعرسانی، نگارش یافته است. ابتدا، سه اصطلاح «فرا نظریه»، «نظریه» و «الگو» که در عنوان این نوشته آمده، تعریف و بررسی شده و سپس، مثالهای بیشتری از موقعیتی که پژوهشگر ممکن است الگو یا نظریههای گوناگون موجود در پژوهشهای اطلاعجویی را مورد توجه و آزمایش قرار دهد، فراهم آمده است. به دنبال آن، فرا نظریهها در چشمانداز گستردهای مورد توجه قرار گرفته و فرانظری که به صورت گسترده در کتابداری و اطلاعرسانی مورد استفاده قرار میگیرند، توصیف شده، متون پایه مورد ارجاع قرار گرفته و مثالهایی از کاربرد هر یک از این رویکردها ارائه شده است. مباحث تا آنجا که ضرورت ایجاب نموده، ساده و خلاصه شده است.
فرانظریه
نظریه
الگو
رویکردهای فرانظری
کتابداری و اطلاعرسانی
2008
12
21
275
297