2024-03-19T16:03:24Z
https://lis.aqr-libjournal.ir/?_action=export&rf=summon&issue=6070
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1396
20
2
از کتابداری تا علم اطلاعات و دانششناسی: تاریخنگاری، زمینههای شکلگیری و سیر تحول عنوان رشته در ایران
مظفر
چشمه سهرابی
غلامرضا
حیدری
افروز
عظیمی وزیری
هدف: هدف اصلی مقالۀ حاضر بررسیِ چگونگیِ تغییرِ عنوان رشته از «کتابداری و اطلاعرسانی» به «علم اطلاعات و دانششناسی» در ایران است. روش: در پژوهش حاضر از روش تحلیلی _ تاریخی استفاده شد. جامعۀ آماری این پژوهش شامل آثار، رخدادها، تلاشها و اقدامهای انجامشده درخصوص تغییر نام رشتۀ کتابداری از آغاز تاکنون است. بههمینمنظور، ابتدا نام رشته بر اساس برنامههای درسی و آموزشی از سال 1344 تاکنون بررسی و طبقهبندی شد. سپس بنیانهای فکری و رویکردهای غالب در شکلگیری عنوان شناسایی و تبیین گردید. همچنین، مجموعه اقدامها و تلاشهای صورتگرفته تا پیش از تغییر عنوان در 23 مهر 1391، که در حقیقت پیشزمینههای تغییر عنوان رشته بهشمار میروند، شناسایی و نقش هر یک مشخص شد. در نهایت، تاریخنگاری و پیشینۀ دو اصطلاح «علم اطلاعات» و «دانششناسی» بر اساس حضور در عنوانهای بروندادها و رخدادهای علمی رشته ترسیم گردید. یافتهها: نتایج این بررسی نشان داد، برنامههای درسی و آموزشی مصوب از آغاز تاکنون حکایت از سه دورۀ زمانی با سهعنوان مجزای «کتابداری»، «کتابداری و اطلاعرسانی»، و «علم اطلاعات و دانششناسی» را دارد که بهترتیب محور اصلی آنها «آموزش فهرستنویسی و ردهبندی»، «توسعۀ خدمات کتابداری و اطلاعرسانی»، و «آموزش فناوری اطلاعات» بوده است. دیگر نتایج این بررسی نشان داد در شکلگیری عنوان جدید رشته سه رویکرد غالب «دانششناسی»، «علم اطلاعات» و « عناوین ترکیبی» نقش داشتهاند که سردستۀ رویکرد اول هوشنگ ابرامی، سردسته دومی عباس حُرّی، و سومی به دلیل تعدد و تنوع فکری و عدم تمرکز بر یک عنوان، فاقد سردسته است. نتیجهگیری: نتایج تحقیق نشان داد عنوان جدید در حقیقت شکل تغییریافته و اصلاحشدۀ عنوان قدیم است. افزون بر این، آثار ذکرشده در این مقاله، کتابشناسی مناسبی برای تحقیقات آینده خواهد بود.
کتابداری و اطلاعرسانی
علم اطلاعات و دانششناسی
تاریخ نگاری
تغییر نام
2017
06
22
3
41
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_50169_d4c4e4751493b1f8159024dfd5551e30.pdf
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1396
20
2
تأثیر دریافت جوایز علمی بر عملکرد پژوهشی برندگان: مطالعه مدال پرایس در حوزۀ اطلاعسنجی
محمد امین
عرفان منش
زهره
مقیسه
امیررضا
اصنافی
هدف پژوهش: هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر دریافت جایزه پرایس بر عملکرد پژوهشی دریافتکنندگان این جایزه از طریق مقایسه دستاوردهای علمی آنان در یک بازۀ زمانی یازدهساله (پنجسال قبل و بعد از دریافت جایزه) است. روششناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر رویکرد نوعی مطالعه توصیفی است که با استفاده از شاخصهای علمسنجی صورت گرفته است. جامعۀ پژوهش شامل کلیۀ بروندادهای پژوهشی تألیف شده توسط 25 نفر از برندگان جایزۀ پرایس است که تا پایان سال2016 در پایگاه وب علوم نمایه شدهاند. دادههای پژوهش از پایگاه وب علوم و گزارش استنادی نشریات گردآوری شد. همچنین آزمونهای تی تست دوطرفه و ویلکاکسون بهمنظور مقایسۀ عملکرد پژوهشی برندگان مدال پرایس در بازههای زمانی پنجسال قبل و بعد از دریافت جایزه، مورد استفاده قرار گرفت. یافتهها: یافتههای پژوهش نشان داد اگرچه در چهار شاخص از پنج شاخص مورد مطالعه در این پژوهش شامل تعداد بروندادهای پژوهشی، استنادهای دریافتی، کیفیت مجلههای منتشرکنندۀ مقالهها و تعداد همکاران، عملکرد برندگان مدال پرایس در بازۀ زمانی پنجسال بعد از دریافت جایزه در مقایسه با پنجسال قبل با افزایش مواجه بود، اما این افزایش از لحاظ آماری در سطح معناداری قرار نداشته است. از سوی دیگر، گرایش برندگان جایزۀ پرایس به همکاریهای علمی بینالمللی، پس از دریافت جایزه به میزان چشمگیری افزایش یافته است. نتیجهگیری: دریافت مدال پرایس در حوزۀ اطلاعسنجی، تأثیر آماری معناداری بر رفتار تولید، استناد و مشارکت علمی برندگان این جایزه نداشته است. به بیان دیگر، برندگان این مدال پس از دریافت آن، رفتارهای پژوهشی خود را تغییر ندادهاند.
جوایز علمی
مدال پرایس
اطلاعسنجی
عملکرد پژوهشی
2017
06
22
42
75
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_50171_503a9546ffde68ab2027ac0090d1ac09.pdf
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1396
20
2
بررسی تأثیر عوامل شناختی _ اجتماعی بر رفتار اشتراک دانش در جامعۀ دانشگاهی
حسن
محمودی
رحمت الله
فتاحی
محسن
نوکاریزی
محمدحسین
دیانی
زمینه و هدف: رفتار اشتراک دانش از عوامل زیادی تأثیر میپذیرد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر عوامل شناختی _ اجتماعی بر رفتار اشتراک دانش اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. روش: این پژوهش از نوع کاربردی است که به روش پیمایشی انجام شده است. جامعۀ آماری پژوهش، اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد بودند که با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی ساده، تعداد250 نفر بهعنوان اعضای نمونه انتخاب شدند. برای سنجش هر یک از متغیرهای پژوهش چندین پرسشنامه معتبر مبنای کار قرار گرفت که شرح آنها در متن آمده است. روایی صوری _ محتوایی و سازهای پرسشنامههای طراحیشده بررسی و تأیید شد. پایایی پرسشنامهها نیز پس از انجام پیشآزمون با استفاده از روش آلفای کرونباخ محاسبه شد که نتایج نشان داد همۀ پرسشنامهها از پایایی بالا و قابل قبولی برخوردارند. برای بررسی روابط بین متغیرها و برازش مدل پژوهش نیز از روش مدل معادلات ساختاری با کمک نرمافزار لیزرل استفاده شد. یافتهها: یافتههای پژوهش حاکی از آن است که میانگین عوامل شناختی _ اجتماعی و همچنین رفتار اشتراک دانش و ابعاد آن در میان جامعه پژوهش کمتر از حد مطلوب است. در میان عوامل شناختی _ اجتماعی، «دیدگاه مشترک» بیشترین و «اعتماد» کمترین میانگین را دارند. در میان ابعاد رفتار اشتراک دانش نیز «تمایل به استفاده از دانش» بیشترین و «تمایل به اشتراک دانش» کمترین میانگین را دارد. بررسی میزان برازش مدل پژوهش حاکی از برازش خیلی خوب مدل است. بر اساس مدل برازششده، متغیر «اعتماد» 89/0، متغیر «دیدگاه مشترک» 57/0 و متغیر «قوّت رابطه» 73/0 بر رفتار اشتراک دانش اعضای هیئت علمی تأثیرگذار هستند. نتیجهگیری: رفتار اشتراک دانش یک فعالیت و رفتار اجتماعی است که بیش از هر چیز تحت تأثیر عوامل شناختی _ اجتماعی قرار دارد. از اینرو، برای بررسی رفتار اشتراک دانش و بهبود وضعیت آن در سازمانها باید به این عوامل توجه ویژه نمود. اعتماد، قوّت رابطه و دیدگاه مشترک از مهمترین این عوامل هستند.
رفتار اشتراک دانش
استفاده از دانش
اعتماد
دیدگاه مشترک
قوّت رابطه
اعضای هیئت علمی
دانشگاه فردوسی مشهد
2017
06
22
76
107
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_50330_5728e108acae4da5b6de969f5fe8041b.pdf
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1396
20
2
بررسی کیفیت زندگی کتابداران کتابخانههای عمومی از نظر سلامت جسمی و روانی
پروین
عبداله زاده
معصومه
مسلمی
هدف: هدف پژوهش بررسی کیفیت زندگی کتابداران کتابخانههای عمومی استان آذربایجان غربی از نظر سلامت جسمی و روانی است. روش: جامعه پژوهش شامل تمامی کتابداران کتابخانههای عمومی آذربایجان غربی است که در زمان توزیع پرسشنامه در محل خدمت حضور داشتهاند و در صورت تمایل پرسشنامه را تکمیل کردهاند. بهعلت کوچکبودن جامعه پژوهش، جامعه نمونه معادل جامعه پژوهش در نظر گرفته شد. از مجموع 158 نفر واجد شرایط تکمیل پرسشنامه 127 نفر بهصورت داوطلبانه در این پیمایش مشارکت کردند. ابزار گردآوری دادهها، فرم کوتاهشده پرسشنامه استاندارد ویر و شربورن[1] بود که با استفاده از نرمافزار SPSS18 تجزیه و تحلیل شد. پایایی این ابزار با روش آلفای کرونباخ برابر 83/0 بهدست آمد. یافتهها: یافتهها نشان داد عملکرد جسمانی و ایفای نقش جسمی کتابداران کتابخانههای عمومی آذربایجانغربی بیشتر از حد متوسط و سلامت روانی آنان در سطح کمتر از متوسط قرار دارد. کیفیت زندگی کتابداران کتابخانههای عمومی در تمام شهرهای استان نسبتاً مطلوب است. کیفیت زندگی کتابداران شهرهای چندقومیتی بیشتر از تکقومیتی و شهرهای کردنشین بیشتر از شهرهای ترکنشین است. بین سابقه خدمت کارکنان و وضعیت کیفیت زندگی آنان رابطه معناداری وجود دارد. بین جنس و رشته تحصیلی کارکنان با وضعیت کیفیت زندگی آنان رابطهای وجود ندارد. نتیجهگیری: آگاهی از وضعیت سلامت جسمانی و روانی کتابداران و برنامهریزی برای ارتقای سلامت آنان، به ارتقای کیفیت خدمات کتابخانهای کمک شایانی خواهد کرد. در این مطالعه نقش تفاوتهای قومیتی در وضعیت سلامت کتابداران بررسی شده است. [1]. Ware&SherbourneQuestionnaire Short Form (SF36)
کتابخانه عمومی
کیفیت زندگی
کتابداران استان آذربایجان غربی
سلامت جسمانی
سلامت روانی
2017
06
22
108
130
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_48761_263c13412b2779a83c44186c292abdc6.pdf
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1396
20
2
تحلیل اثرات عدالت سازمانی بر سلامت سازمانی با تأکید بر نقش میانجی سرمایه اجتماعی در کتابخانههای عمومی استان یزد
ناهید
امراللهی بیوکی
محمد
شاکر اردکانی
منصور
نیکنام جو
هدف: پژوهش حاضر با هدف تحلیل اثرهای عدالت سازمانی بر سلامت سازمانی با تأکید بر نقش میانجی سرمایه اجتماعی، صورت گرفته است. طرح/ روششناسی/ رویکرد: پژوهش از نوع کاربردی و به روش همبستگی است. جامعۀ آماری پژوهش کارکنان کتابخانههای عمومی استان یزد، مشتمل بر 207 نفر است که با استفاده از فرمول کوکران و با روش نمونهگیری خوشهای برای جامعه محدود، 126 پرسشنامه میان آنان توزیع شد. دادههای پژوهش از طریق پرسشنامۀ20 سؤالی عدالت سازمانی «نیهوف و مورمن» (1993)، پرسشنامه 24سؤالی سرمایۀ اجتماعی «ناهاپیت و گورشال» (1998) و پرسشنامۀ 44 سؤالی سلامت سازمانی «هوی و همکاران» (1996) گردآوریشده است. تجزیهوتحلیل دادههای پژوهش با استفاده از مدلسازی معادلات ساختاری مبتنی با استفاده از نرمافزار Smart-PLS2 انجام شده است. یافتهها: نتایج پژوهش نشان میدهد «عدالت سازمانی» و مؤلفههای آن بر سلامت سازمانی تأثیر معناداری داشته و مؤلفه «عدالت مراودهای» با ضریب تأثیر 538/0 بیشترین میزان تأثیر بر سلامت سازمانی را دارد. همچنین عدالت سازمانی بر سرمایۀ اجتماعی تأثیر معناداری دارد. از طرف دیگر، نقش سرمایۀ اجتماعی بر سلامت سازمانی نیز مورد تأیید قرار گرفت و در بین مؤلفههای سرمایه اجتماعی، بُعد شناختی با ضریب تأثیر 568/0 بیشترین، تغییرات سازه سلامت سازمانی را تبیین میکند. لذا نقش میانجیگری سرمایه اجتماعی نیز مثبت و معنادار است. نتیجهگیری: افزایش رعایت عدالت در کتابخانههای عمومی استان یزد، روشی است که سازمان را یاری میدهد تا علاوه بر بهرهمندی از مزایای عدالت، بتواند محیطی را فراهم کند که اعتماد و تعاملها بیشتر شود و سرمایه اجتماعی افزایش یابد. لذا به میزانی که اعتماد و تعامل میان افراد بیشتر باشد، سلامت سازمانی نیز افزایش مییابد.
عدالت سازمانی
سلامت سازمانی
سرمایۀ اجتماعی
2017
06
22
131
159
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_49355_8d73542197a99603729c4f6880c3b532.pdf
کتابداری و اطلاعرسانی
1680-9637
1680-9637
1396
20
2
بررسی ویژگیهای شخصیتی کارآفرینی و راهکارهای توسعۀ آنها از نظر دانشجویان علم اطلاعات و دانششناسی دانشگاه شهیدچمران اهواز
فرزانه
قنادی نژاد
زاهد
بیگدلی
هدف: سنجش ویژگیهای شخصیتی کارآفرینی دانشجویان علم اطلاعات و دانششناسی دانشگاه شهیدچمران اهواز و بررسی مهمترین راهکارهای توسعۀ این ویژگیها از دیدگاه دانشجویان این رشته. روششناسی: پژوهش حاضر بهصورت پیمایشی انجام شده است. به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ ماهیت، توصیفی و تحلیلی است. جامعۀ مورد مطالعه شامل کلیۀ دانشجویان علم اطلاعات و دانششناسی دانشگاه شهیدچمران اهواز است که بهدلیل محدودبودن جامعۀ پژوهش (133نفر)، پرسشنامه بهعنوان ابزار جمعآوری اطلاعات بین تمامی افراد جامعه توزیع و درنهایت109پاسخ (95/81%) جمعآوری شد. یافتهها: در میان ویژگیهای کارآفرینی دانشجویان، مرکز کنترل درونی (92/22) بیشترین و تحمل ابهام (64/19) کمترین میانگین را بهخود اختصاص داده اند. نتایج نشان داد مهمترین راهکارهای توسعۀ این ویژگیها بهترتیب اولویت عبارتند از: راهکارهای جانبی، آموزشی، حمایتی و راهکارهای پژوهشی و فناورانه. نتیجهگیری: ویژگیهای کارآفرینی دانشجویان علم اطلاعات و دانششناسی دانشگاه شهیدچمران اهواز بهجز در ویژگیهای استقلال طلبی و تحمل ابهام، در سطح مطلوبی قرار دارد.
ویژگیهای شخصیتی
کارآفرینی
دانشجویان علم اطلاعات و دانششناسی
راهکارهای کارآفرینی
2017
06
22
160
185
https://lis.aqr-libjournal.ir/article_49572_febcdb87ba6fb2ac5c373b6e3d89a35e.pdf