سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضویکتابداری و اطلاعرسانی1680-963710شماره 1 (پیاپی 37)20070321رویکردهای نو به سازماندهی اطلاعات (آیا امکان سازماندهی تمام اطلاعات وجود دارد؟ دیدگاهی کتابخانهای)73844103FAپاتریک لوبوفPatrick Le Boeuf / نویسندهشعله ارسطوپوردانشجوی دورة دکترای علوم کتابداری و اطلاعرسانی دانشگاه فردوسی مشهد / مترجمJournal Article20170309<strong>به منظور پاسخدهی به این پرسش که «آیا امکان سازماندهی تمام اطلاعات وجود دارد؟ دیدگاهی کتابخانهای» این مقاله در پی تبیین نقش و ماهیت اطلاعات، انتخاب و سازماندهی اطلاعات در متن کتابخانه است. در کنار تعریف انواع اطلاعات کتابخانهای به برخی از محدودیتهای سازماندهی اطلاعات خصوصاً اطلاعات کتابشناختی با نیم نگاهی به مدل </strong><strong>FRBR</strong><strong> نیز اشاره شده است. در نهایت مؤلف به این نتیجه میرسد که سازماندهی تمام انواع اطلاعات در بستر و از دیدگاه کتابخانهای به هیچ وجه میسر نخواهد بود.</strong><br /> <strong> </strong><br /> <strong> </strong>سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضویکتابداری و اطلاعرسانی1680-963710شماره 1 (پیاپی 37)20070321ارزیابی سایتهای وب بازیابی شده توسط دو راهنمای شبکه وب (ODP و YAHOO) در حوزه علوم کتابداری و اطلاعرسانی براساس معیارهای محتوا و کارایی396044117FAجعفر مهراداستاد علوم کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه شیرازمژگان بینشکارشناس ارشد بخش علوم کتابداری و اطلاعرسانی کتابخانه منطقهای علوم و تکنولوژیJournal Article20170311<strong>در این پژوهش، ابتدا یک سیاهه وارسی جامع در دو دسته معیار کلی محتوا و کارایی شامل 42 شاخص در زیرگروههای صحت، اعتبار، جدید بودن، کیفیت نوشته، کاربرپسندی، قابلیت جستجو و قابلیت مرور، براساس سیاهههای وارسی در دسترس، تدوین گردیده و سپس کیفیت محتوا و کارایی سایتهای وب بازیابی شده در حوزه علوم کتابداری و اطلاعرسانی در چهار مقوله بازیابی اطلاعات، مدیریت دانش، راهنماها و مراکز تحقیقاتی در دو راهنمای </strong><strong>YAHOO</strong><strong> و </strong><strong>ODP</strong><strong> براساس این سیاهه وارسی مورد مقایسه قرار گرفته است.نمونه مورد پژوهش شامل 14 سایت از راهنمای </strong><strong>YAHOO</strong><strong> و 28 سایت از راهنمای </strong><strong>ODP</strong><strong> میباشد که به روش تصادفی نظام یافته انتخاب گردیده است. روش مورد استفاده برای انجام این پژوهش که توصیفی و از نوع کاربردی است، تحلیل محتوا بوده است.این تحقیق نشان داد که به جز در مورد شاخصهای </strong><strong>«</strong><strong>زمان ایجاد سایت</strong><strong>»</strong><strong>، </strong><strong>«</strong><strong>روزآمدبودن پیوندها</strong><strong>»</strong><strong>، </strong><strong>«</strong><strong>وجود </strong><strong>HELP</strong><strong>»</strong><strong>، </strong><strong>«</strong><strong>امکان ایجاد تغییر در اندازه حروف متن</strong><strong>»</strong><strong>، </strong><strong>«</strong><strong>مشخص بودن جعبه جستجو</strong><strong>»</strong><strong> و </strong><strong>«</strong><strong>امکان جستجو در سایت</strong><strong>»</strong><strong>، در مورد سایر شاخصها در دو راهنمای مورد بررسی تفاوتی معنادار وجود ندارد و در تمامی شش شاخص فوق، راهنمای </strong><strong>YAHOO</strong><strong> دارای وضعیت بهتری نسبت به راهنمای </strong><strong>ODP</strong><strong>میباشد. در خاتمه نیز سیاهه وارسی تدوین شده در این پژوهش که به عنوان ابزار گردآوری دادهها مورد استفاده قرار گرفته، برای طراحی و نیز ارزیابی محتوا و کارایی سایتها توصیه گردیده است.</strong><br /> <strong> </strong>سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضویکتابداری و اطلاعرسانی1680-963710شماره 1 (پیاپی 37)20070321ارزیابی سطح کیفیت خدمات کتابخانههای آموزشی617844119FAحبیب میرغفوریاستادیار گروه مدیریت دانشگاه یزدفاطمه مکیعضو هیئت علمی گروه کتابداری دانشگاه یزدJournal Article20170311<strong>اندازهگیری کیفیت خدمات در کتابخانههای آموزشی اهمیت ویژهای دارد، زیرا داشتن کتابخانههایی با کیفیت بالا میتواند فرایند توسعه پایدار را در کشورها تسهیل نماید. «لایب کوآل»<strong>[1]</strong> به عنوان یک تکنیک نوین و کاربردی است که در راستای سنجش و بهبود کیفیت خدمات کتابخانه از طریق تعیین میزان شکاف میان انتظارها و ادراکهای استفادهکنندگان مورد استفاده قرار می گیرد.در این مقاله، با استفاده از این تکنیک ، کیفیت خدمات کتابخانههای دانشگاه یزد ـ شامل کتابخانه مرکزی و کتابخانههای مجتمعهای آموزشی ـ در ابعاد مختلف کیفی مورد سنجش قرار گرفته است .نتایج حاصل از تحلیل اطلاعات حاصل بیانگر این است که سطح کیفی خدمات این کتابخانهها در حد مطلوب استفادهکنندگان نیست و میان انتظارها و ادراکهای استفادهکنندگان، شکاف وجود دارد و این شکاف در ابعاد دسترسی به اطلاعات و کنترل شخصی، عمیق تر است.در پایان، پیشنهادهایی جهت بهبود کیفیت خدمات و کاهش شکاف در هر کدام از ابعاد ارائه شده است. </strong><br /> <br /> <br /> <br /> 3. Lib Qualسازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضویکتابداری و اطلاعرسانی1680-963710شماره 1 (پیاپی 37)20070321ارزیابی نمایههای پایان کتابهای فارسی حوزه علوم اجتماعی از نظر رعایت ملاکهای استاندارد ایزو 999799844121FAمعصومه تجعفریکارشناس ارشد کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه فردوسی مشهدمحمدرضا داورپناهدانشیار گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه فردوسی مشهدJournal Article20170311<strong>در این پژوهش تعداد 233 عنوان کتاب فارسی حوزه علوم اجتماعی دارای نمایه پایانی از نظر رعایت ملاکهای کمّی استاندارد ایزو 999 با روش پیمایشی بررسی شده است. یافتههای پژوهش نشان داد:</strong>
<strong>1. میزان رعایت ملاکهای ارزیابی ایزو در نمایههای پایانی مورد بررسی 49/54% میباشد.</strong>
<strong>2. درصد کتابهای دارای نمایه پایانی 92/5% از کل کتابهای منتشر شده در این حوزه میباشد.</strong>
<strong>3.</strong><strong>تراکم نمایه22/3% میباشد.</strong>
<strong>4. انواع نمایه از نظر نوع تهیه شامل50% نمایه بنیادی و50% نمایه ترجمه و از نظر شیوه چاپ و ساختار مدخل شامل نمایه ساده با 55/77% و نمایه برون بافتی با 81/15% و نمایه درون بافتی با63/6% میباشد. </strong>
<strong>5. در بین رشتههای مختلف از نظر میزان رعایت ملاکهای ارزیابی ایزو تفاوتی معنادار وجود دارد. </strong>
<strong>6. از نظر رعایت ملاکهای ارزیابی ایزو در بین ناشران دولتی و خصوصی و همچنین در نمایه بنیادی و ترجمه تفاوتی معنادار وجود ندارد. </strong>
<strong> </strong>سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضویکتابداری و اطلاعرسانی1680-963710شماره 1 (پیاپی 37)20070321معرفی کتابخانه بریتانیا به عنوان دنیای دانش9912244122FAسیما رهاییکارشناس ارشد کتابخانه منطقهای علوم وتکنولوژی شیرازJournal Article20170311<strong>تنوع و گستردگی خدمات و منابع کتابخانه بریتانیا سبب گردیده که این کتابخانه به عنوان دنیای دانش شناخته شود. در مقاله حاضر</strong><strong>،</strong><strong> بخشهای گوناگون کتابخانه بریتانیا، خدمات، منابع و فهرستهای آن معرفی گردیده و توضیحاتی پیرامون هر کدام داده خواهد شد.</strong>سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضویکتابداری و اطلاعرسانی1680-963710شماره 1 (پیاپی 37)20070321میزان رضایت استفادهکنندگان از کتابخانه مرکزی دانشگاه علوم پزشکی ایران در رابطه با منابع موجود و خدمات ارائه شده سال 138312314044124FAپوران رئیسیاستادیار دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران، دانشکده مدیریت و اطلاعرسانی پزشکیعزت ابراهیمیدانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت خدمات بهداشتJournal Article20170311<strong>به منظور ارزیابی میزان رضایت استفادهکنندگان ازمنابع موجود و خدمات ارائه شده در کتابخانه مرکزی دانشگاه علوم پزشکی ایران، در یک مطالعه توصیفی – پیمایشی 400 پرسشنامه توسط پژوهشگر، بین استادان و دانشجویان </strong><strong>مقاطع کارشناسی </strong><strong>ارشد و دکتری مراجعه</strong><strong></strong><strong>کننده به کتابخانه مرکزی توزیع گردید. این مطالعه در شهریور و مهرماه 1383 انجام پذیرفت. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بود. یافتههای پژوهش نشان داد منابع موجود در کتابخانه مرکزی جوابگوی نیازهای اطلاعاتی مراجعان نیست و به روز نبودن این منابع بیش از تعداد آنها موجب نارضایتی افراد مورد پژوهش میباشد. ضمناً از منابع موجود نیز به دلیل ناتوانی برخی ازاعضای هیئت علمی و دانشجویان در انجام جستجوهای رایانهای و یا دسترسی به منابع الکترونیک و احتمالاً دریافت نکردن کمک کافی، استفاده بهینه نمیشود. لذا به منظور ارتقای بهرهوری در کتابخانه مرکزی و جلب رضایت مراجعه کنندگان، توصیه میشود ضمن اصلاًح فرایندهای کاری، دورههای کوتاه مدت آموزشی برای اعضای هیئت علمی و دانشجویان و در زمینه آشنایی با منابع و امکانات موجود در کتابخانه و چگونگی جستجوهای رایانهای برگزار گردد. همچنین، آموزش کتابداران و دستیاران آنها در کمک رسانی مؤثرتر به استادان و دانشجویان در زمینه جستجوهای رایانهای توصیه میگردد.</strong>سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضویکتابداری و اطلاعرسانی1680-963710شماره 1 (پیاپی 37)20070321تجسّس اطلاعات14115044125FAنادر سبکتکینعضو هیئت علمی گروه کتابداری دانشگاه خلیج فارسJournal Article20170311<strong>اطلاعات کارکردی دوگانه و کاملاً متناقض دارد و چون شمشیری دو دم از یکسو به عنوان مظهر اندیشه و خلاقیت ناشی از ایجاد و بیان پیوندی خارج از عرف میان امور تلقی میشود و مرزهای ناشناخته دانش را در مینوردد و به عرضة ایده و رهیافتی به غیر از اشکال و نمودهای متعارف منجر شده، دستمایة زایش اطلاعات آتی است. و از سوی دیگر، بیانگر روابط و مناسبات جدید و ابزاری برای تفوّق و توانمندی و بهانهای جهت اثبات حقانیت و حفظ اریکة قدرت و متعاقب آن تضعیف، تمسخر و به چالشوا داشتن طرف مقابل است.</strong><br /> <strong> </strong>سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضویکتابداری و اطلاعرسانی1680-963710شماره 1 (پیاپی 37)20070321تحلیل پیوندهای فرامتنی در وبسایتهای کتابخانههای دانشگاهی ایران15117844128FAمهری پریرخعضو هیئت علمی گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه فردوسی مشهداسدالله آزادعضو هیئت علمی گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه فردوسی مشهدفائزه دلقندیکارشناس ارشد کتابداری و اطلاع رسانیJournal Article20170311<strong>کتابخانههای</strong><strong>دانشگاهی</strong><strong>برای</strong><strong>ساماندهی</strong><strong>و</strong><strong>دسترس</strong><strong> پذیر کردن</strong><strong>اطلاعات</strong><strong>انبوه</strong><strong>موجود</strong><strong>در</strong><strong>اینترنت،</strong><strong>سعی</strong><strong> د</strong><strong>ا</strong><strong>ر</strong><strong>ند</strong><strong> وب</strong><strong></strong><strong>سایت و ایجاد انواع پیوندهای فرامتنی به اطلاعات مناسب </strong><strong>را طراحی </strong><strong>کنند. کتابخانههای دانشگاهی ایران نیز تلاش کرده اند تا از تعداد و انواع پیوندهای اطلاعاتی در وبسایت خود استفاده کنند. در عین حال، با توجه به اهمیت پیوندها در دسترس پذیر کردن اطلاعات، مشخص نیست که در وبسایتهای کتابخانههای دانشگاهی ایران تا چه میزان و از چه نوع پیوندهایی استفاده شده و این پیوندها به چه نوع منابعی داده شده است. مقاله حاضر به بررسی این مس</strong><strong>ئل</strong><strong>ه در پنج وبسایت کتابخانه دانشگاهی ایران پرداخته است. دادهها به روش مشاهده و از طریق سیاهه</strong><strong></strong><strong>های ارزیابی</strong><strong>ِ</strong><strong> محقق ساخته</strong><strong>،</strong><strong>در پنج مقوله شامل منابع اطلاعاتی، سازمانها، راهنماها، پیوند به اشخاص و پیوندهای مربوط به خدمات کتابخانه</strong><strong>،</strong><strong>گردآوری شد. یافتهها نشان می</strong><strong></strong><strong>دهد که در رشتههای شیمی، روانشناسی، و مهندسی برق، پیوند به پایگاههای چکیده بیشتر از پایگاههای تمام متن و </strong><strong>به </strong><strong>دیگر منابع اطلاعاتی بیشتر از پایگاههای تمام متن است. تعداد کل پیوند به راهنماها در وب</strong><strong></strong><strong>سایت کتابخانههای دانشگاهی ایران بسیار اندک است. این وبسایتها دسترسی کمی به مج</strong><strong>لههای</strong><strong> الکترونیکی، منابع مرجع الکترونیکی، وپایگاههای اطلاعاتی (نمایه</strong><strong></strong><strong>نامه</strong><strong></strong><strong>ها، مقاله</strong><strong></strong><strong>نامه</strong><strong></strong><strong>ها، چکیده نامه و یا منابع تمام متن) فراهم کرده</strong><strong></strong><strong>اند. همچنین، نتایج نشان داد که در هر یک از رشتهها، تعداد پیوندهای برون سایتی بسیار بیشتر از پیوندهای درون سایتی است. نتیجه کلی پژوهش حاضر در مورد پیوندها در وب</strong><strong></strong><strong>سایتهای کتابخانههای دانشگاهی ایران نشان میدهد که این وب</strong><strong></strong><strong>سایتها از الگوی مشخصی برای ایجاد پیوند استفاده نمی کنند و در زمینه ایجاد پیوند ضعیف عمل کرده و به این عنصر اطلاعاتی مهم در وبسایتها توجه کافی نداشته اند.</strong><br /> <strong> </strong>سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضویکتابداری و اطلاعرسانی1680-963710شماره 1 (پیاپی 37)20070321تولید اطلاعات علمی کتابداری و اطلاعرسانی در ایران، ترکیه، عربستان سعودی و مصر17919644129FAشیرین دهقانکارشناس ارشد کتابداری و اطلاعرسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایرانJournal Article20170311<strong> کتابداری و اطلاعرسانی در چند دهه اخیر هماهنگ با پیشرفتهای علمی و فناوری جدید در دنیا توسعه یافته، اما در بسیاری از کشورهای در حال توسعه و از جمله کشور ما ضعیف باقی مانده است؛ در حالی که انتظار می رود با توجه به قدمت این رشته و نیروی انسانی و پژوهشگران تربیت شده در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری، فعالیتهای علمی در آن وضعیت مناسبی داشته باشد به گونهای که با تولید اطلاعات علمی، توسعه و باروری این علم محقق گردد. در این پژوهش، تلاش شده است با بررسی تولیدات علمی کتابداری ایران از طریق سنجش مدارک نمایه شده در پایگاههای اطلاعاتی، ضمن مشخص نمودن نقش جامعة کتابداری ایران، زمینهای برای تعیین موقعیت علمی کشورمان در میان کشورهای منطقه خاورمیانه (ترکیه، عربستان سعودی و مصر) فراهم شود. این پژوهش به روش پیمایشی ـ تحلیلی و با استفاده از سیاهة کنترل، انجام شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد طی 34 سال مورد بررسی (2003-1969) تنها 134 مدرک از ایران به دو پایگاه اطلاعاتی نامبرده راه یافته است. از این رو، وضعیت تولید اطلاعات علمی ایران در زمینة کتابداری چندان مناسب به نظر نمی رسد. با وجود اهمیت روزافزون حوزة اطلاعرسانی و گرایش کتابداران اکثر کشورها به این حوزه، نتایج پژوهش نشاندهندة عدم گرایش پژوهشگران کتابداری ایران به تولید اطلاعات در این حوزه است. </strong>سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضویکتابداری و اطلاعرسانی1680-963710شماره 1 (پیاپی 37)20070321نقش عامل انسانی در مدیریت دانش19720944131FAاستیو ترنتنSteve Thornton / نویسندهکریسی مک کراکنChrissie McCracken / نویسندهافسانه محسن زادهکارشناس ارشد علوم کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه تهران / مترجمJournal Article20170311<strong>این مقاله به تشریح توسعه رویکردی عملی درفراهمسازی تسهیل دانش در یک سازمان پژوهشی بزرگ میپردازد. مقاله از نوع مطالعه موردی است که با بررسی آزمایشگاه علوم و فناوری و صنایع نظامی انگلیس (آفصا) و رویکرد بخش خدمات دانشی آن، به تسهیلسازی دانش پرداخته است. از یافتهها میتوان به در دسترس بودن آسان متخصصان موضوعی/اطلاعاتی سازمان، همچنین شکل گیری غیر رسمی شبکههای دانشی موازی با شبکههای رسمی درون سازمان اشاره کرد که باعث میشود جمع آوری و استفاده از اطلاعات به نحو مؤثرتری انجام گیرد. در این پژوهش خدمات مؤثر، فلسفه و ابزار بهبود استفاده مؤثر و مجدد از اطلاعات و دانش واحد معرفی میشود. علاوه بر این، حرکتی ثابت از تدارک خدمات استاندارد به سوی یک فضای کارشناسی اطلاعاتی وجود دارد. از مفاهیم نو ارائه شده در این مقاله، ارائة تعریفی مجدد از نقش خدمات کتابخانه و اطلاعرسانی است که با نیازهای قرن بیست و یکم تطابق بیشتری دارد. </strong>