شناسایی عوامل و مؤلفه‌های مؤثر بر فعالیت‌های داوطلبانه درکتابخانه‌های ایران با ارائه الگوی نظری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، ایران. رئیس کتابخانه تخصصی اقتصاد اسلامی

2 استادیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، ایران

3 استادیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، ایران

چکیده

هدف: هدف این پژوهش، شناسایی عوامل و مؤلفه‌­های مؤثر بر فعالیت‌­های داوطلبانه در کتابخانه­‌های ایران و ارائه الگوی پیشنهادی است.
روش پژوهش: پژوهش، از نوع کاربردی با رویکرد کیفی است که با استفاده از روش نظریه زمینه‌ای یا داده‌بنیاد انجام شده است. جامعه آماری شامل استادان علم اطلاعات و دانش‌­شناسی، مدیران، متولیان فرهنگی، مدیران کتابخانه­‌ها، کتابداران و صاحب‌نظران برخی از حوزه‌های مرتبط با فعالیت­‌های داوطلبانه بود. به منظور گردآوری داده­‌ها 47 نفر از افراد واجد شرایط، به روش نمونه­‌گیری هدفمند و گلوله برفی انتخاب شدند. معیار اصلی برای تعیین حجم نمونه، رسیدن به نقطه اشباع نظری بود. ابزار گردآوری داده‌ها مصاحبه ساختاریافته بود. تجزیه و تحلیل در سه مرحله اصلی کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی با استفاده از نرم‌افزار مکس‌کیودا انجام شد.
یافته‌ها: یافته­‌های پژوهش نشان داد، فعالیت­‌های داوطلبانه در کتابخانه‌­های ایران متأثر از عوامل حمایت و بسترسازی، شناسایی انگیزه فعالیت­‌های داوطلبانه، جذب و حفظ نیروهای داوطلب به کتابخانه است. موانع جذب نیروهای داوطلب شامل موانع اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، مدیریتی، حقوقی و قانونی هستند. همچنین، باورهای شخصی و روان‌شناختی و عوامل تأثیرگذار اجتماعی به عنوان عوامل مداخله­‌گر بر فعالیت‌­های داوطلبانه تأثیر دارند. بر اساس مدل پیشنهادی ایجاد و اصلاح قوانین، تبلیغ و اطلاع‌رسانی و آموزش از راهبردهای توسعه جذب نیروهای داوطلب در کتابخانه­‌های ایران است.
نتیجه‌گیری: حضور نیروهای داوطلب در کتابخانه­‌های ایران، دارای پیامدهای مثبت و منفی می­‌باشد که پیامدهای مثبت آن به مراتب بیشتر از پیامدهای منفی آن است. برای توسعه فعالیت‌­های داوطلبانه، نیاز به نقشه راه و الگویی است که بتواند با ایجاد و اصلاح قوانین و جلب حمایت نهادهای دولتی و غیردولتی زمینه حضور مؤثرتر نیروهای داوطلب را در کتابخانه­‌های کشور فراهم سازد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identifying the factors and components affecting voluntary activities in Iranian libraries and presenting a proposed model

نویسندگان [English]

  • Seyyed Abbas Marjani 1
  • Atefe Zarei 2
  • Behrooz Bayat 3
1 Ph.D. Candidate of Knowledge and Information Science, Islamic Azad University, Hamedan, Iran
2 Associate Professor, Department of Knowledge and Information Science, Islamic Azad University, Hamedan, Iran
3 Department of Knowledge and Information Science, Islamic Azad University, Hamedan, Iran
چکیده [English]

Objective: The purpose of this study was to identify the factors and components affecting the design of the proposed model of voluntary activities in libraries of Iran, and finally the proposed model is presented in the form of a paradigm model.
Research approach: In this research, has been used of the foundation data method which is a qualitative research way. The statistical population included professors of knowledge and information science, managers, cultural trustees, library managers, librarians and experts in some areas related to volunteer activities. In order to collect data, 47 of the above individuals, who were selected by targeted sampling method and snowballs, were interviewed. The main criterion for determining the sample size was to reach the theoretical saturation point.
Results: The research findings showed that voluntary activities in libraries in Iran are affected by causal, contextual, intervening, strategic and consequential factors. Each factor also has components that have been identified and presented. The theoretical model of factors and components affecting voluntary activities in Iranian libraries has been proposed in the form of a central coding paradigm model.
Conclusion: The most important factors in the implementation of a successful voluntary activity plan in libraries in Iran are three factors. First, create and amend library rules. This means that it is virtually impossible to implement the plan until new rules and legal framework for the presence of volunteer forces in libraries are created and existing laws are updated and the necessary facilities are provided. Secondly, there are obstacles to attracting volunteer forces, including economic, social, political, cultural, and managerial obstacles.
Legal and legal will not be removed, development will not happen. The third factor is the attention to value indicators, especially adherence to high human, national and religious values, which in Iranian society, attention to these factors is very important and effective. Because there is a deep connection between the beliefs and convictions of the Iranian people and voluntary and popular activities. Theoretical model was presented according to the identified factors and components. In this model, all factors and components affecting voluntary activities in Iranian libraries, both strategic, contextual and intervening, are considered. Previous studies have shown that voluntary activities are neither black nor white, but gray. In other words, they have both negative and positive aspects. The results of this study showed that this pattern has positive and negative consequences, the positive consequences of which in Iran are far more than its negative consequences. The proposed model is a strategic plan and a complete and practical guide for all libraries and information centers in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Voluntary Activities
  • Iranian Libraries
  • Volunteer Forces
  • NGOs

مراجع

آقایی، حمید (1393). شناسایی و اولویت بندی موانع جذب نیروهای داوطلب ورزشی در آموزش و پرورش شهرستان کرج. مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، 13(25).
ابراهیمی، مسیح؛ مبینی، الهه (1395). تحلیل نقش نظام ارزشیابی عملکرد در بهره‌وری سازمان با استفاده از نظریه داده بنیاد. پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، 8(3)، 59-81.
استراس، آنسلم؛ کوربین، جولیت (1390). اصول روش تحقیق کیفی. ترجمه: بیوک محمدی. تهران: پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی.
الوانکار، الهام السادات؛ رفعت زاده، مریم (1387). بررسی تعامل سمن‌ها با کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی در رابطه با ترویج علم در ایران. سمینار آدکا - ترویج علم، چشم اندازها، فرصت‌ها و چالش‌ها.
الوانی، مهدی؛ قشقایی، فرشته (1385). سازمان­های غیردولتی و چالش‌های پاسخگویی. فصلنامه مطالعات مدیریت، 49.
اندام، رضا؛ منتظری، امیر؛ فیضی، سمیرا (1392). بررسی نقش رضایتمندی در پیش‌بینی تعهد نیروهای داوطلب در ورزش. مدیریت ورزشی، 5(19).
بالوئی جامخانه، عزت اله؛ باقرزاده، محمدرضا؛ طبری، مجتبی؛ روشن بخش، فاطمه (1390). مطالعه میزان توانمندسازی سازمان‌های مردم نهاد (NGO) فعال در حوزه بهزیستی استان مازندران. فراسوی مدیریت، 5(18).
پیکارد، آلیسون جین (1392). روش‌های پژوهش در علم اطلاع‌رسانی. ترجمه فرشید دانش. شیراز: تخت جمشید.
جلالی، رستم (1391). نمونه‌گیری در پژوهش‌های کیفی. تحقیقات کیفی در علوم سلامت، 1(4)، 310-320
حریری، نجلا (1390). اصول و روش‌های پژوهش کیفی. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات.
طیب نیا، محمدصالح؛ ربانی اصفهانی، حوریه (1397).  بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت زنان در فعالیت‌های داوطلبانه خیرخواهانه. پژوهش‌های اجتماعی اسلامی، 2.
کیانی، گشتاسب؛ ایروانی، ابوالفضل (1397). نقش سازمان‌های غیردولتی (NGO) ها در توسعه صنعت توریسم با تأکید بر استان چهار محال و بختیاری. معماری‌شناسی، 1(2).
عطاء، امیر؛ سالاری، محمود؛ بهزادی، حسن (1394). بررسی عوامل مؤثر برجذب مشارکت‌های مردمی در کتابخانه‌های عمومی شهر مشهد. دانشگاه امام رضا علیه السلام، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد.
کشاورز ترک، محسن؛ کشاورز ترک، عین الله (1391). بررسی عوامل و روندهای مؤثر در انگیزه خدمات داوطلبانه امدادگران با استفاده از روش تحلیل علّی- لایه ای CLA. فصلنامه علمی امداد و نجات، 4(3).
مقدم، ابوالفضل؛ کمالیان، امین رضا؛ اورعی یزدانی، بدرالدین؛ کرد، باقر؛ روشن، سید علیقلی (1395). تبیین و طراحی الگوی مدیریت منابع انسانی کارآفرینانه: رویکرد داده بنیاد (مطالعه‌ای در صنعت برق، گروه شرکت‌های ایران ترانسفو). بهبود مدیریت، 10(3)، 123-157.
نجفی، مهدی؛ سپاسی مقدم، حسین؛ پورمحمد، آناهیتا (1388). میزان علاقه‌‌مندی مردم به شرکت داوطلبانه در برخی فعالیت‌های مختلف جمعیت هلال ‌احمر جمهوری اسلامی ایران. امداد و نجات، 1(1).
یاسوری، مجید (1390). نقش سازمان‌های غیردولتی (NGO) در توانمندسازی زنان و جوانان روستایی (نمونه: روستای اردوغش). مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی (چشم انداز جغرافیایی)، 6(17).
 
References
Adetoro, N. (2015). Non-Governmental Organization (NGO) Libraries for the Visually Impaired in Nigeria: Alternative Format Use and Perception of Information Services. Journal of Information Science Theory and Practice. 3(1), 40-49. DOI: http://dx.doi.org/10.1633/JISTaP.2015.3.1.3.
Aghaei, H. (2012). Identifying and prioritizing barriers to attracting sports volunteers in education in Karaj of Iran. Strategic Studies in Sports and Youth, 13(25). (in Persian)
 Alvankar, E., & Rafatzadeh, M. (2009). Investigating the interaction of NGOs with libraries and information centers in relation to the promotion of science in Iran. Edka Seminar- Promoting Science, Prospects, Opportunities, Challenges. (in Persian)
Alwani, M., & Qashqaei, F. (2007). NGOs and Responsiveness Challenges. Quarterly Journal of Management Studies, 49. (in Persian)
Andam, R., Montazeri, A., & Faizi, S. (2013). Investigating the role of satisfaction in predicting the commitment of volunteers in sports. Sports Management, 5(19). (in Persian)
Ata, A., Salari, M., & Behzadi, H. (2015). Investigating the effective factors in attracting public participation in public libraries of Mashhad. Imam Reza University, Faculty of Literature and Humanities, M.A Thesis. (in Persian)
Baloi Jamkhaneh, E., Baqerzadeh, M. R., Tabari, M., & Roshanbakhsh, F. (2011). Study of empowerment of non-governmental organizations (NGOs) active in the field of welfare in Mazandaran province, Iran. Beyond Management, 5(18). (in Persian)
Chegoni, R. K. (2014). Emergence of Public Libraries Development with Partnership of NGO’s and Philanthropist in India. International Journal of Library and Information Studies. 4(3).
Ebrahimi, M., & Mobini, E. (2016). Analyzing the role of performance appraisal system in organizational productivity using data foundation theory. Organizational Resources Management Researchs, 8(3), 59-81. (in Persian)
Hariri, N. (2011). Principles and methods of qualitative research. Tehran: Islamic Azad University, Research Sciences Branch. (in Persian)
Heery, S. (1994). Promotion of library services in the voluntary sector: the case of Christian Aid. Aslib Proceedings, 46(4). pp. 101-103. https://doi.org/10.1108/eb051351.
Hoerning, B. (2017). The importance of volunteer work for successful children’s and adult literacy programs in US public libraries – a view from outside. Paper presented at: IFLA WLIC 2017 – Wrocław, Poland – Libraries. Solidarity. Society. In Session 138 - Literacy and Reading, Libraries for Children and Young Adults, Public Libraries and School Libraries.
Hossain, Z. (2013). An Analytical Study of Some NGOs’/NPOs’ Contributions by promoting Library Activities at Disadvantageous Areas in Vietnam to Create Potential and Lifelong Learners. Library Philosophy and Practice (e-journal). 864. http://digitalcommons.unl.edu/libphilprac/864.
Jalali, R. (2012). Sampling in qualitative research. Qualitative research in health sciences, 1(4), 310-320. (in Persian)
Keshavars Tork, Mohsen; Keshavars Tork, Einullah. (2013). Investigating the effective factors and trends in the motivation of volunteer relief services using the CLA causal-layered analysis method. Quarterly Scientific Journal of Rescue and Relief, 4(3). (in Persian)
Kiani, Gashtasb; Irvani, Abolfazl (2018). The role of non-governmental organizations (NGOs) in the development of tourism industry with emphasis on Chaharmahal & Bakhtiari province, Iran. Architecture, 1(2). (in Persian)
Kumar Chegoni, R. (2014). Emergence of Public Libraries Development with Partnership of NGO’s and Philanthropist in India. International Journal of library and information studies (e-Journal), 4(3), Jul-Sep, ISSN: 2231-4911.
Lee, P., & Chang, S. (2011). Elderly Participation in Public Library Voluntary Services: A Case Study of Taipei Public Library, Journal of Educational Media & Library Sciences, 49(1), 3-38.
Moghaddam, A., Kamalian, A. R., Orei Yazdani, B., Kord, B., & Rooshan, S. A. (2015). Explaining and designing an entrepreneurial human resource management model: Foundation data approach (Study in the Electricity Industry, Iran Transfo Group of Companies). Management Improvement, 10(3), 123-157. (in Persian)
Murray, T. E. (2015). Volunteers in Special Libraries. Journal of Library Administration, 55(6).
Najafi, M., Sepasi Moghadam, H., & PourMohammad, A. (2009). The level of people's interest in participating voluntarily in some different activities of the Red Crescent Society of the Islamic Republic of Iran. Relief and Rescue, 1(1). (in Persian)
Nicol. E. A., & Johnson, C. M. (2008). Volunteers in Libraries: Program Structure, Evaluation, and Theoretical Analysis. JohnsonPublished. DOI:10.5860/rusq.48n2.154.
Picard, A. J. (2013). Research methods in information science. Translated by: Farshid Danesh. Shiraz: Takht Jamshid. (in Persian)
Pyati, A. K., & Kamal, A. M. (2012). NGO-Developed Libraries in India: Impacts, Models, and New Possibilities. Published Online. DOI: https://doi.org/10.1515/libri-2012-0023.
Sawant, S. (2018). Role of NGOs in library development in India. Paper presented at: IFLA WLIC 2018, Kuala Lumpur, Malaysia, Transform Libraries, Transform Societies in Session 153 - Poster Session. 
Strauss, A., & Corbin, J. (1994) Grounded Theory Methodology–An Overview. In: Norman, K. D. & Vannaeds, S. L. Y., Eds., Handbook of Qualitative Research, Sage Publications, Thousand Oaks, 273-285.
Strauss, A., & Corbin, J. (2008). Basics of qualitative research. Translated by Biok Mohammadi, Tehran: Human Science & Cultural Studies Center Publication. (in Persian)
Strauss, A., & Corbin, J. (2011). Principles of qualitative research method. Translate by: Biok Mohammadi. Tehran: Institute for Humanities and Cultural Studies. (in Persian)
Tayyabnia, M. S., & Rabbani Isfahani, H. (2018). Investigating the effective factors on women's participation in voluntary charitable activities. Islamic Social Research, 2. (in Persian)
Yasuri, M. (2011). The role of non-governmental organizations (NGOs) in empowering rural women and youth (example: Erdogesh village). Journal Of Studies Human Settlement Planning (Geographical Landscape), 6(17). (in Persian)
 
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار