کتابخانه دوستدار معلول: شاخص‌ها و الزامات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، سبزوار، ایران

2 استادیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه زابل، دانشگاه زابل، زابل، ایران.

3 استاد گروه کاردرمانی، دانشکده توانبخشی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران، ایران.

4 استادیار گروه کاردرمانی، دانشکده توانبخشی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران، ایران.

چکیده

هدف: معلولان همانند سایر افراد، برای پیشرفت و ایفای نقش مثبت در جامعه به اطلاعات و مهارت‌های کسب اطلاعات نیاز دارند. کتابخانه عمومی با تأمین انواع منابع و خدمات می‌تواند نقش مهمی در خدمت رسانی به اقشار جامعه از جمله معلولان داشته باشد و زمینه حضور معلولان در جامعه را فراهم کند. هدف این پژوهش، شناسایی الزامات و شاخص‌های یک کتابخانه عمومی دوستدار معلول است.
روش پژوهش: مطالعه از نوع کاربردی توصیفی بود که به روش تحلیل محتوا و با استفاده از جستجوی نظام‌مند، با هدف شناسایی استانداردها، شاخص‌ها و الزامات کتابخانه­های عمومی برای ارائه خدمات به معلولان، بر روی 40 مدرک که در پایگاه‌های وب او ساینس، اسکوپوس، گوگل اسکالر و پاب‌مد نمایه شده بودند، انجام گرفت.
یافته­‌ها: شاخص‌ها و الزامات به کار رفته در کتابخانه‌های عمومی در ارائه خدمات به معلولان در هفت مقوله تقسیم‌بندی گردید. در مقوله سیاستگذاری و بودجه، وجود سیاست و خط­مشی مناسب در کتابخانه به منظور ارائه خدمات به معلولان؛ در مقوله تبلیغ و توسعه خدمات، استفاده از روش­های مختلف اطلاع‌رسانی خدمات کتابخانه؛ در مقوله دسترس‌پذیری و وضعیت فیزیکی کتابخانه، وجود علائم و تابلوهای مناسب جهت راهنمایی بخش­های مختلف کتابخانه؛ در مقوله خدمات و برنامه­‌ها، قرار گرفتن میز امانت در محل مناسب و در دسترس بودن آن برای همه گروه­‌ها؛ در مقوله منابع انسانی و آموزش، وجود کارکنان آموزش دیده در زمینه ارائه خدمت به معلولان؛ در مقوله مجموعه، وجود کتاب در قالب­های مختلف و در مقوله تجهیزات و فناوری اطلاعات، وجود فناوری‌های کمکی (تلویزیون مدار بسته، چاپگر بریل، بزرگنمایی صفحه و ...) دارای بیشترین فراوانی بوده‌اند.
نتیجه­گیری: شناسایی خدمات مورد نیاز معلولان و شاخص‌های یک کتابخانه دوستدار معلول می‌­تواند در جهت تصمیم‌گیری آگاهانه برای ارائه خدمات مناسب در کتابخانه­‌ها به‌ ویژه کتابخانه‌­های عمومی کمک ‌نماید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Disabled Friendly Library: Indicators and Requirements

نویسندگان [English]

  • Mansoureh Feizabadi 1
  • Esmaeil Vaziri 2
  • Seyed Ali Hosseini 3
  • Nazila Akbar Fahimi 4
1 Ph.D in Information Science and Knowledge Studies, Sabzevar University of Medical Sciences, Sabzevar, Iran
2 Assistant Professor of Information Science and Knowledge Studies, Department of Information Science and Knowledge Studies, Faculty of Humanities, University of Zabol, Zabol, Iran.
3 Professor, Occupational Therapy, Department of Occupational Therapy, School of Rehabilitation Sciences, University of Social Welfare and Rehabilitation ‎Sciences, Tehran, Iran
4 Assistant Professor, Occupational Therapy, Department of Occupational Therapy, School of Rehabilitation Sciences, University of Social Welfare and Rehabilitation ‎Sciences, Tehran, Iran
چکیده [English]

Objective: The disabled like others, need information and information acquisition skills to play a positive role in society. By providing a variety of resources and information services, the public library has an important role in providing services to the community, including the disabled, and can provide the background and opportunity for the presence of the disabled in society. The purpose of this study is to identify the requirements and characteristics of a disability-friendly public library.
Methodology: The study was a descriptive applied study using a content analysis method and systematic search, to identify the requirements of public libraries to provide services to the disabled, in Web of Science, Scopus, Google Scholar, and PubMed. From the search in 4 databases, 738 documents were retrieved. Initially, all bibliographic information of articles and sources found from four databases were examined, extracted, and entered into EndNote X7 software, and duplicates were removed. In the next step, the titles of the remaining articles were examined. After reading the abstract of the remaining articles, if the article was deemed appropriate, their full text was studied. Finally, 40 documents were examined.
Findings: The indicators and requirements used in public libraries in providing services to the disabled were divided into seven categories. In the category of policy and budget, the existence of appropriate policies and guidelines in the library to provide services to the disabled, in the category of advertising and development of services, the use of various methods of informing library services, in the category of accessibility and physical condition of the library, Existence of appropriate signs and boards to guide different sections of the library, in the category of services and programs, placing the safe desk in a suitable place and its availability for all groups, in the category of human resources and training, the presence of trained staff in The field of providing services to the disabled, in the category of collections, the existence of books in various formats and the category of equipment and information technology, the existence of assistive technologies (CCTV, Braille printers, screen magnification, etc.) have had the highest frequency.
Conclusion: Identifying the services needed by the disabled and the characteristics of a library for the disabled can help in making informed decisions to provide appropriate services in libraries, especially public libraries. Public libraries must provide facilities and features for people with disabilities to use the services and access the information they need. Libraries should, in addition to assessing the needs of different groups of people with disabilities and the organizations and associations that support them, have the necessary planning and budget by providing the appropriate collection, accessible building, various services and programs, and the existence of various equipment and technologies.




 




 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Public Library
  • Library Services
  • People with disabilities
  • Resources and services

مراجع

اصنافی، امیررضا؛ میرزایی، مریم (۱۳۹۳). بررسی وضعیت خدمات کتابخانه‌های عمومی وابسته به سازمان فرهنگی هنری شهرداری شهر تهران به معلولان، مجموعه مقالات پنجمین کنفرانس اینترنتی توانبخشی در آسیب نخاعی، پنجمین کنفرانس اینترنتی توانبخشی در آسیب نخاعی، تهران: مرکز ضایعات نخاعی بنیاد شهید و امور ایثارگران.
‏‫‏‫ایوبی آواز، کریم؛ هاشمی، امید؛ کرمی، سامان؛ رصافیانی، مهدی؛ حاتمی، رقیه (۱۳۹۷). مقایسه سلامت عمومی و افسردگی افراد تحت پوشش برنامه توانبخشی مبتنی بر جامعه (CBR) با افراد غیر تحت پوشش، مجله توانبخشی، 19(1)، 63-54.
حبیبی، هدیه (۱۳۹۳). طراحی کتابخانه عمومی متناسب برای معلولین، (پایان­نامه کارشناسی ارشد)، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد.
رحیمی، محبوبه (۱۳۸۸). سنجش و بررسی خدمات کتابخانه‌های عمومی شهرستان کرج به گروه‌های خاص جامعه با تأکید بر معلولان و نابینایان، (پایان‌نامه کارشناسی ارشد)، دانشگاه الزهرا، تهران.
‏‫‏‫‏‫زندیان، فاطمه؛ بداقی، ناهید بیات؛ فرخی، فرهنگ (۱۳۸۸). بررسی ساختمان و تجهیزات کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی عمومی و دانشگاهی شهر زنجان از نظر میزان انطباق با استانداردهای بین‌المللی برای معلولان جسمی-حرکتی از دیدگاه مسئولان کتابخانه‌ها، کتابداری و اطلاع رسانی، 12(4)، 249-271.
شاپری، شیرین؛ مردانی نژاد، علی (۱۳۹۳). بررسی وضعیت ساختمان کتابخانه های عمومی شهرداری شهر اصفهان از لحاظ میزان دسترسی معلولان جسمی- حرکتی، اولین کنفرانس ملی شهرسازی، مدیریت شهری و توسعه پایدار، تهران: موسسه ایرانیان، انجمن معماری ایران.
‏‫‏‫‏‫‏‫‏‫مرکز آمار ایران (۱۳۹۷). سالنامه آماری کشور ۱۳۹۵، تهران: مرکز آمار ایران، دفتر ریاست روابط عمومی و همکاری‌های بین‌الملل.
مقصودی، چیمن (۱۳۹۵). بررسی وضعیت ارائه خدمات کتابخانه های عمومی استان کردستان به معلولان: از دیدگاه مدیران و مسئولان کتابخانه‌های مورد مطالعه، (پایان‌نامه کارشناسی ارشد)، دانشگاه الزهرا، تهران.
میرحسینی، زهره؛ اباذری، زهرا؛ بهنیایی، کلثوم (۱۳۹۵). بررسی خدمات ویژه در کتابخانه‌های عمومی سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران، مجله مدیریت اطلاعات و دانش‌شناسی، 3(4)، 97-106.
‏‫‏‫‏‫نصیری مقدم، محمد؛ دیانی، محمد حسین؛ فتاحی، رحمت‌الله (۱۳۹۰). ارزیابی توان کتابخانه‌های عمومی شهر مشهد در پاسخگویی به نیازهای فیزیکی و اطلاعاتی معلولان بر اساس استانداردهای جهانی و کشوری، (پایان‌نامه کارشناسی ارشد)، دانشگاه فردوسی، مشهد.
نوشین فرد، فاطمه؛ رضوی، سیده یلدا (۱۳۸۹). مطالعه نیازهای اطلاعاتی کاربران نابینا و کم‌بینای شهر کرمان و میزان بهره‌گیری آن‌ها از خدمات کتابخانه‌ای، تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، 16(4)، 129-149.
‏‫نهاد کتابخانه‌‌های عمومی کشور (۱۳۹۵). استاندارد خدمات کتابخانه‌های عمومی به نابینایان و کم‌بینایان، تهران: نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، دفتر برنامه‌ریزی، اداره استاندارد.
نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور (۱۳۹7). فراخوان پیشنهاده برای طرح­های پژوهشی نهاد کتابخانه­های عمومی کشور: سنجش نیازهای معلولان به منظور طراحی خدمات و برنامه­های ویژه در کتابخانه­های عمومی، تهران: نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، معاونت پژوهش، برنامه­ریزی و فناوری.
یعقوب‌پورنرگسی، ‌طاهره (۱۳۸۳). خدمات و منابع برای معلولان در کتابخانه های عمومی تهران، مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 57(15)، 69-80.

References

Adetoro, N. (2014). Information Provision to the Visually Impaired in Alternative Formats in Nigeria: Are Public Libraries Up to the Task?, Journal of Information Science Theory and Practice, 2(2), 48-58.
Adkins, D., & Bushman, B. (2015). A special needs approach: a study of how libraries can start programs for children with disabilities, Children and Libraries, 13(3), 28-33.
American Library Association. (2006). Library Services for People with Disabilities Policy, Chicago: American Library Association.
Arts Council England. (2004). ‘ACCESS FOR ALL’ TOOLKIT Enabling inclusion for museums, libraries and archives, London: Arts Council England.
Asnafi, A. R., & Mirzaei, M. (2014). A survey on status of public libraries service belonged to Cultural Organization of Tehran Municipality Tehran for disabilities, Fifth web conference rehabilitation in spinal cord injury, Tehran: Janbazan Spainal Cord Injuries Center. (in Persian)
Ayoubi Avaz, K., Hashemi, O., Karami, S., Rassafiani, M., & Hatami R. (2018).Comparison of General Health and Depression in the People Covered With the Community-Based Rehabilitation Program (CBR) With the Non-Covered, jrehab, 19(1), 54-63. (in Persian)
Australian Library Information Association. (2012). Beyond a Quality Service: Strengthening the Social Fabric. Standards and Guidelines for Australian Public Libraries, Canberra: Australian Library Information Association.
Baijal, A., Sattur, K., & Pimpale, V. (2019). DISABLED FRIENDLY LIBRARIES-CURRENT STATUS, DISCUSSIONS AND SUGGESTIONS, Advance and Innovative Research, 244. (online access).
Bashir, R., Fatima, G., Malik, M., Younus, M., & Ali, I. (2017). Library Resources for Persons with Special Needs: A Quantitative Analysis, Bulletin of Education and Research, 39(2), 215-224.
Bhardwaj, R. K. (2018). Information Access Mechanism for Visually Impaired Students in Higher Education Institutions in Delhi: A Study, DESIDOC Journal of Library & Information Technology, 38(6), 387.
Brodsky, J., & Wells, M. K. (2011). Attitudes Towards Library Patrons with Physical Challenges: A Survey of Members of the Public Library Division of the Alabama Library Association, The Southeastern Librarian, 59(1), 4.
Bushman, B., & Fagan, M. K. (2019). Public Library Programs and Accommodations for Deaf and Hard-of-Hearing Children in the United States, Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 24(2), 74-83.
Calvert, P. (2006). Improving the quality of library services for students with disabilities: Libraries Unlimited, Portal Libraries and the Academy, 6(3), 374-376
Canadian Library Association. (1997a). Canadian guidelines on library and information services for people with disabilities, Ottawa: Canadian Library Association.
Chaputula, A. H., & Mapulanga, P. M. (2016). Provision of library services to people with disabilities in Malawi, South African Journal of Libraries and Information Science, 82(2), 1-10.
Day, J. M., & Al-Khalifah, A. (2000). Guidelines for library services to deaf people: IFLA Headquarters, Edinburgh: IFLA.
Deines-Jones, C. (2007). Improving library services to people with disabilities, Amsterdam: Elsevier.
Demir, G. (2016). Guidelines for Libraries Serving Hospital Patients and the Elderly and Disabled in Long-Term Care Facilities, Turkish Librarianship, 30(2), 282-318.
Diniz, I. C. D. S., Almeida, A. M., & Furtado, C. C. (2019). University libraries: The role of an accessible campus on the inclusion of users with special needs, Transinformação, 31. Epub Feb 07, 2019.
DO-IT Center. (2019). Universal Access: Making Library Resources Accessible to People with Disabilities, Washington: University of Washington.
Edwards Cole, E., & Reece, K. (2018). Library Accessibility Recommendations 2018, Oxford: Oxford SU Disabilities Campaign.
Ekwelem, V. O. (2013). Library services to disabled students in the digital era: challenges for outcome assessment, Library Philosophy and Practice, 970.1-29.
Finnish working group. (2017). Accessibility Guidelines for Public Libraries.
Gill, P. (2001). The public library service: IFLA/UNESCO guidelines for development, Geneva: International Federation of Library Associations and Institutions (IFLA).
Habibi, H. (2015). Designing a public library suitable for the disabled, master's thesis, Islamic Azad University, Yazd. (in Persian)
Iran Public Libraries Foundation. (2018). Request for proposal (RFP) for research projects of the Iran Public Libraries Foundation: Assessing the needs of the disabled in order to design special services and programs in public libraries, Tehran: Iran Public Libraries Foundation, Deputy of Research, Planning and Technology.
Iran Public Libraries Foundation. (2016). Standard of public library services for the blind and visually impaired, Tehran: Iran Public Libraries Foundation, Office of Planning and Standards.
Irvall, B., & Nielsen, G. S. (2005). Access to Libraries for Persons with Disabilities: Checklist. IFLA Professional Reports, Geneva: International Federation of Library Associations and Institutions (IFLA).
Kaeding, J., Velasquez, D., & Price, D. (2017). Public Libraries and Access for Children with Disabilities and Their Families: A Proposed Inclusive Library Model, Journal of the Australian Library and Information Association, 66, 2, 96-115.
Kansas State Library. (2014). ADA Compliance Checklis, Washington: Americans with Disabilities Act (ADA).
Kavanagh, R., & Sköld, B. (2005). Libraries for the Blind in the Information Age-Guidelines for Development, Geneva: International Federation of Library Associations and Institutions (IFLA).
Kavishe, G. F., & Isibika, I. S. (2018). Provision of library services for users in wheelchairs at Ardhi University and University of Dar es Salaam Libraries, Library Philosophy and Practice, 2,1-13.
Koulikourdi, A. (2008a). Library education and disability issues, Education for information, 26(3-4), 203-212.
Koulikourdi, A. (2008b). Library services for people with disabilities in Greece, Library Review, 57(2), 138-148.
Lawal-Solarin, E. O. (2012). A survey of library and information services to physically-challenged students in academic libraries in Ogun state, Nigeria, Library Philosophy and Practice, 2, 1-8.
Lee, Y. (2001). Accessible library services for people with disabilities: model for Korean libraries, London: University of London.
Leong, I. C. B., & Higgins, S. E. (2002). Public library services for wheelchair-bound young people in Singapore, Public Library Quarterly, 29(3), 210-229.
Library Association of Australia. (1998). Guidelines on library standards for people with disabilities, Canberra: Library Association of Australia.
Maghsoodi, C. (2016). Assessing the status of providing public library services in Kurdistan province to the disabled: From the perspective of managers and officials of the studied libraries, master's thesis, Al-Zahra University, Tehran. (in Persian)
Maine State Library. (2018). Maine Library Trustee Handbook. Augusta: Maine State Library.
Mirhosseini, Z., Abazari, Z., Behniaei, K. (2017). Investigating Special Services of public libraries Attached to Artistic-Cultural Organization of Tehran Municipality, Quarterly Knowledge and Information Management Journal, 3(4), 97-106.
Morley, J. (2000). Mainstreaming Disability Services in Victorian Public Libraries-Report, Recommendations and Key Performance Indicators, Melbourne: Victorian Public Library and Information Network.
Moseid, T. E. (2006). Mind the gap! Library services to the disabled in a new framework, LIBREAS. Library Ideas, 6, 1-8.
 Munin, N. M. E. A., & Yu, H. (2017). Adaptive Equipment Technology and Services for Supporting Disabled Users: A Case Study in the Central Library, University of Malaya, International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 7(12), 445-460.
Nasiri Moghaddam, M., Dayni, M. H., & Fattahi, R. (2012). Assessing the ability of public libraries in Mashhad to meet the physical and information needs of the disabled based on international and national standards, master's thesis, Ferdowsi University, Mashhad. (in Persian)
New York Library Association. (1992). Guidelines for libraries serving persons with a hearing impairment, Library Trends, 41(1), 164-172.
Nooshinfar, F., & Razavi, S. Y. (2011). Investigation of Information Needs of Blind and Low-sighted Users in Kerman City and Their Use of Library Services, Research on Information Science & Public Libraries, 16(4), 129-149.
Omekwu, C. O., & Nwafor, O. (2014). Availability and use of Information and Communication Technology resources for people with disabilities in Nnamdi Azikiwe Library, University of Nigeria, Journal of Applied Information Science and Technology, 7(2), 26-37.
Phukubje, J., & Ngoepe, M. (2017). Convenience and accessibility of library services to students with disabilities at the University of Limpopo in South Africa, Journal of Librarianship and Information Science, 49(2), 180-190.
Rahimi, M. (2009). Assessing and evaluating the services of public libraries in Karaj city to specific groups of the society with emphasis on the disabled and the blind, master's thesis, Al-Zahra University, Tehran.
Rayini, J. (2017). Library and Information Services to the Visually Impaired Persons, Library Philosophy & Practice, 1510, 1-14.
Robertson, L. (2012). Access for library users with disabilities, London: SCONUL Access Steering Group.
Sambo, A. S., Eruvwe, U., Yakubu, M. D., & Promise, A. (2018). Wheelchair Users and Their Information Needs: Library in Rescue, Library Philosophy and Practice, 12(2),1-14.
Shapari, S., & Mardani Nejad, A. (2015). Investigating the condition of the public libraries of Isfahan Municipality in terms of the level of access for the physically disabled, First National Conference on Urban Planning, Management and Sustainable Development, Tehran: Institute for Strategic Studies in Iranian Architecture. (in Persian)
Statistical Centre of Iran. Iran Statistical Yearbook 2016-2017. (2018). Office of the President, Public Relations and International Cooperation.
Stilwell, C., & Majinge, R. M. (2013). Library services provision for people with visual impairments and in wheelchairs in academic libraries in Tanzania, South African Journal of Libraries and Information Science, 79(2), 38-50.
Stuart, B. (2003). Recommendations for Improved Library Service to the Blind and Low Vision Community, Washington: university of Washington.
Williamson, K., Schauder, D., Stockfield, L., Wright, S., & Bow, A. (2001). The role of the internet for people with disabilities: issues of access and equity for public libraries, The Australian Library Journal, 50(2), 157-174.
World Health Organization. (2011). Summary: World report on disability 2011, Geneva: World Health Organization.
Yaghoubpur Nargessi, N. (2004). Library sources and services for handicapped users of public libraries of Tehran, National Studies on Librarianship and Information Organization, 15(1), 69-80. (in Persian)
Yucel, G. (2016). Libraries and Accessibility: Istanbul Public Libraries Case, Iconarp International Journal of Architecture and Planning, 4(2), 81-95.
Zandian, F., Bayat Bodaghi, N., & Farokhi, F. (2010). Comparing the buildings and equipments of public and university libraries and information centers of zanjan with the international standards for the disabled from librarians point of view, Library and Information Science, 12(48), 249-271. (in Persian)    
 
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار