تاثیر وقفه زمانی برجریان دانش: مطالعه موردی پروانه های ثبت اخترع

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز

2 استادیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه اصفهان

چکیده

هدف: دانش، امروزه از ضروریات اساسی هر جامعه است که از طرق مختلف از جمله پروانه‌های ثبت اختراع، تولید می‌شود و اشاعه می‌یابد. اشاعة دانش در فرایندی به نام جریان دانش شکل می‌گیرد. جریان دانش تحت تأثیر عوامل مختلف از جمله عامل وقفة زمانی است که در این پژوهش بررسی شده است.
روش پژوهش: پژوهش حاضر با استفاده از تحلیل استنادی، تأثیر عامل وقفة زمانی در چگونگی شکل‌گیری جریان دانش میان پروانه‌های ثبت اختراع موجود در پایگاه ادارة ثبت اختراع آمریکا را در حوزة موضوعی برق و الکترونیک در محدودة سالهای 1987-2006 بررسی می‌کند.
یافته‌ها: نتایج نشان داد وقفة زمانی بر چگونگی جریان دانش تأثیر دارد و این تأثیر در میان پروانه‌های ثبت اختراع که حداکثر سه سال از تاریخ کسب اعتبار آنها گذشته باشد، بیشتر است. همچنین، نتایج نشان داد روزآمدی پروانه‌های ثبت اختراع، تأثیر زیادی در چگونگی جریان دانش دارد.
 

کلیدواژه‌ها


مقدمه و بیان مسئله

امروزه برخورداری از اطلاعات و دانش روزآمد، به موقعیتی استوار برای ادامة حیات فردی و اجتماعی در هر جامعه و با هر ویژگی تبدیل شده و به عنوان یکی از ضرورتهای اساسی هر جامعه‌ای تعریف می‌شود. «دراکر»[3] (2006) معتقد است ساختار قرن بیست و یکم بر اساس پول، سرمایه و یا حتی فناوری نخواهد بود، بلکه بر اساس تولید دانش شکل خواهد گرفت. در همین راستا، به منظور تبدیل دانش به ارزش، دانش باید به اشتراک گذاشته شده و انتقال یابد.

برای تأمین و تولید دانش، منابع مختلفی وجود دارد که از جملة آنها پروانه‌های ثبت اختراع است. امروزه اختراعات به عنوان شاخصی از توسعة فناوری و بخش صنعت هرکشور به شمار می‌رود و هر روز تأثیر آن رشد اقتصادی کشورها اهمیت بیشتری می‌یابد. مالکیت فکری و اختراعات، نقشی روزافزون نه فقط در برنامه‌ریزیها برای تحقیقات بیشتر، بلکه درکاربردکشفیات علمی و اختراعات و اشاعة دانش تولید شده نیز رسالتی اساسی بر عهده دارند. بر اساس پژوهشهای سازمان جهانی مالکیت معنوی[4]، در محدودة سالهای 1978-1996،هجده سال طول کشید تا تعداد درخواستهای پروانه‌های ثبت اختراع به 250 هزار مورد رسید، اما در طول چهارسال از 1996 -2000 این رقم به دو برابر افزایش یافت (یونسکو، 1389). به همین نسبت نیز به دانش تولید شده در این منابع و چگونگی توزیع و جریان دانش آنها توجه خاصی شده است.

صاحب‌نظران جریان دانش را تبادل دانش میان گره‌های یک شبکه بر اساس قواعد و اصولی معیّن می‌دانند. در این فرایند، عوامل تولید و استفاده‌کنندة دانش می‌توانند دانش را ایجاد کنند، فرا بگیرند، درک کنند و پس از ترکیب و تبدیل، آن را تحویل دهند (ژوگ[5]،  a2006). این فرایند وقتی می‌تواند عنوان جریان دانش داشته باشد که در قالب شبکه و به صورت آزادانه در میان اعضای شبکه و در ساختاری نظام‌مند شکل بگیرد. برای داشتن ساختاری نظام‌مند و اصولی، لازم است ساختار و الگوی چرخة جریان دانش شناسایی و در صورت لزوم نسبت به اصلاح و تقویت آن اقدام شود، زیرا در شکل‌گیری جریان مناسب دانش عوامل مختلفی از جمله فاصلة جغرافیایی و طول زمان (زوکر[6]،1998 و پری[7]، 2002)، میزان اهمیت گذشته و اصالت پروانة ثبت اختراع (جف و تراج تنبرگ، 2005) و وقفة زمانی[8] (هال، جف و تراج تنبرگ[9]، 2001) تأثیر دارد.

چنانکه ذکر شد، عوامل مختلفی از جمله وقفة زمانی، در چگونگی شکل‌گیری جریان دانش میان پروانه‌های ثبت اختراع تأثیر دارند. در پروانه‌های ثبت اختراع، از زمان قانونی دسترسی به پروانه ثبت اختراع، به عنوان وقفة زمانی یاد می‌کنند. به عبارت دیگر، وقفة زمانی، تفاوت میان سال ثبت و سال کسب اعتبار پروانة ثبت اختراع استناد کننده و استناد شونده است. تفاوت زمانی میان تاریخ ثبت[10] و کسب اعتبار[11]، مدت زمانی است که از تاریخ ثبت پروانه ثبت اختراع در پایگاه‌های مربوط، تا زمانی که این پروانه اعتبار پیدا کند و حق قانونی به صاحب اختراع اعطا شود ، طول می‌کشد.

چنانکه در سطرهای بالا بیان شد، هر پروانة ثبت اختراع دو نوع تاریخ دارد. دلیل وجود دو نوع تاریخ برای هر پروانه ثبت اختراع این است که در پایگاه‌های مربوط، رسم بر این است که پس از ثبت اطلاعات اختراع در پایگاه، مدت زمانی را برای شکایات و یا بررسی ادعاهای احتمالی در مورد اختراع اختصاص می‌دهند. پس از سپری شدن این مدت زمان، پروانه ثبت اختراع حالت قانونی به خود گرفته و در گروه پروانه‌های ثبت اختراع دارای اعتبار، قرار می‌گیرد. از این زمان به بعد، پروانة ثبت اختراع به طور معمول مورد استناد واقع می‌شود. هر چند بعضی موارد استثنایی وجود دارد که به پروانه‌های ثبت اختراع قبل از کسب اعتبار نیز استناد داده می‌شود، اما در واقع تاریخ نهایی که پروانة ثبت اختراع در پایگاه مربوط اخذ می‌کند، تاریخ کسب اعتبار قلمداد می‌شود.

در شرایط عادی، اغلب مخترعان و مسئولان مرتبط، از تأثیر عوامل ذکر شد اطلاعات دقیقی ندارند. مخترعان معمولاً آگاهی لازم را از روشهای مناسب برای تأثیرگذاری بیشتر در چرخة توسعه فناوری ندارند. به عبارت دیگر، شناخت نداشتن مخترعان از اهمیت اشاعة دانش در شبکه مخترعان باعث می‌شود یک نوآوری نتواند شرایط مساعد قرار گرفتن در چرخة جریان دانش را طی کند.

به طور کلی، شناخت نداشتن و ناآشنایی مخترعان از ساختار جریان دانش در یک شبکه، همچنین ناآشنایی با فنون تقویت اهمیت و نفوذ نوآوریها در توسعة فناوری و چگونگی کسب سهم بیشتر از توسعه علمی برای کشورهای مختلف، از جمله مسائلی است که در پژوهشهای مرتبط با پروانه‌های ثبت اختراع مطرح می‌شود.

ارائه درکی صحیح از ساختار، چگونگی شکل‌گیری، تکامل و تغییر جریان دانش و شناسایی چگونگی توزیع دانش میان شبکه‌ای از مخترعان، به مخاطب این توانایی را می‌دهد که ضمن اطلاع از فرایند، سرعت و سطح شکل‌گیری دانش، از گروه‌های تأثیرگذار، موضوعات مورد علاقة اعضای شبکه، آثار مخترعان تأثیرگذار، میزان نفوذ دانش علمی، سهم دانش تولید شده در توسعة علمی و فناوری در موضوع مورد بررسی و میزان پراکندگی دانش تولید شده، آگاهی کافی به دست آورد و قدرت تصمیم‌گیری درباره کیفیت آثار مهم و تأثیرگذار در شبکه را داشته باشد. ضمن اینکه، درک آیندة جریان دانش علمی باعث می‌شود نظامهای مدیریت دانش علمی بهتر طراحی شوند، افراد مشکلات را حل کنند و با همدیگر مشارکت داشته باشند (ژوگ،b 2006).

در این پژوهش، با هدف شناسایی جریان دانش، تأثیر عامل وقفة زمانی به عنوان یکی از عوامل تأثیرگذار در جریان دانش، بررسی می شود.

 
روش‌شناسی پژوهش

امروزه پایگاه‌های ملی و بین‌المللی زیادی اقدام به گردآوری اطلاعات پروانه‌های ثبت اختراع می‌کنند. از مهمترین آنها که در سطح بین‌المللی به ثبت و ضبط اطلاعات پروانه‌های ثبت اختراع و اشاعه آن اقدام می‌نماید، اداره ثبت اختراع آمریکاست. در این پژوهش، با توجه به سطح پوشش جغرافیایی و موضوع آن، این پایگاه به عنوان منبع استخراج داده‌ها انتخاب شد.

با توجه به گستردگی حوزه‌های موضوعی معرفی شده توسط نظام رده‌بندی پروانه‌های ثبت اختراع آمریکا (شامل بیش از 400 ردة اصلی و 12000 ردة فرعی)، «هال، جف و تراج تنبرگ» (2001) رده‌بندی جدیدی را برای پروانه‌های ثبت اختراع موجود در این پایگاه مطرح نمودند. این پژوهشگران تمامی موضوعات پروانه‌های ثبت اختراع آمریکا را در 6 حوزة موضوعی اصلی و 36 حوزة فرعی و بیش از 400 ردة فرعی تقسیم نمودند که مبنای بسیاری از پژوهشها قرار گرفت (هال، جف و تراج تنبرگ، 2001، جف، تراج تنبرگ، 2005). در این پژوهش، از میان 6 حوزة موضوعی کلی، حوزة موضوعی برق و الکترونیک انتخاب و داده‌ها استخراج شد.

پس از انتخاب حوزة موضوعی پژوهش و پایگاه ویژه استخراج داده‌ها، جامعه نهایی پژوهش شامل تمامی پروانه‌های ثبت اختراع حوزة موضوعی برق و الکترونیک موجود در پایگاه ادارة ثبت اختراع آمریکا در بازة زمانی بیست سالۀ 1987 تا 2006، انتخاب شد. تحقیقات نشان داده معمولاً از زمان ثبت پروانه ثبت اختراع تا زمان اعتباریابی، سه سال طول می‌کشد (هال، جف و تراج تنبرگ، 2001). علاوه بر این، معمولاً برای باروری استنادی، حداقل دو سال را پیشنهاد می‌کنند. مجموع سالهای این دو برابر با 5 سال بود که از زمان گردآوری داده‌ها کسر گردید و سال 2006 به دست آمد. بنابراین، محدودة سالهای 1987- 2006 به عنوان محدودة زمانی گردآوری داده‌ها انتخاب شد.

مجموع داده‌هایی که برای جامعة پژوهش اولیه انتخاب شد، شامل 2568497 پروانة ثبت اختراع منحصر به فرد بود که تمامی موضوعات شش‌گانه را شامل می‌شد. داده‌های مربوط به موضوع برق و الکترونیک در محدودة سالهای مورد بررسی، از مجموعه فوق تفکیک شد. تعداد پروانه‌های مربوط به حوزة موضوعی برق و الکترونیک در محدوده سال‌های مورد بررسی، 521399 پروانه ثبت اختراع منحصر به فرد بود که به عنوان جامعة پژوهش نهایی انتخاب شد و برای تحلیلهای بعدی مورد استفاده قرار گرفت.

در این پژوهش، از روش تحلیل استنادی استفاده شده است. داده‌ها شامل تمامی پروانه‌های ثبت اختراع حوزة موضوعی برق و الکترونیک از سال 1987 تا 2006 است که در دو قالب اسکی[12] و استاتا[13] ذخیره شده است. پس از دانلود داده‌ها از پایگاه ادارة ملی تحقیقات اقتصادی آمریکا (NBER)، با توجه به اینکه داده‌ها خام بودند، نیازمند مدیریت خاصی بود. با استفاده از نرم افزار StatTransfer9 داده‌ها به قالب اکسس و dBase تبدیل شد. سپس داده‌ها برای تحلیل، وارد پایگاه اس کیو ال نسخه 2008[14] شد و دستورهای نرم‌افزاری لازم برای استخراج داده‌ها نوشته و داده‌ها بر اساس هدفهای پژوهش استخراج و در نهایت به قالب مناسب تحلیل استنادی، تبدیل شدند.

داده‌های به دست آمده در این پژوهش با استفاده از آمار توصیفی و آمار استنباطی نظیر فراوانی، میانگین و درصد تحلیل شدند. به منظور بررسی رابطه همبستگی میان جریان دانش با سایر متغیرهای پژوهش، از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون استفاده شده است.

 
سؤالهای پژوهش

1-وقفة زمانی میان زمان ثبت و کسب اعتبار پروانه‌های ثبت اختراع مورد بررسی به تفکیک وقفة زمانی گذشته‌نگر و آینده‌نگر، چگونه است؟

2-بررسی روند مدت زمان کسب اعتبار پروانه‌های ثبت اختراع در پایگاه اداره ثبت اختراع آمریکا نسبت به سالهای متفاوت چگونه است؟

3-تأثیر ساختار زمانی استناد پروانه‌های ثبت اختراع مورد بررسی بر جریان دانش چگونه است؟

4-وقفة زمانی پیشین و پسین در پروانه‌های ثبت اختراع مورد بررسی چگونه است؟

 
 
 
 
فرضیة پژوهش

میان زمان کسب اعتبار پروانه‌های ثبت اختراع اصلی، میزان وقفة زمانی میان تاریخ کسب اعتبار پروانه‌های ثبت اختراع اصلی و پروانه‌های ثبت اختراع مورد استناد واقع شده با میزان جریان دانش، رابطة معنادار وجود دارد.

 
پیشینة پژوهش

بررسی پیشنه‌ها نشان داد در جهان، اهمیت جریان دانش درک و به نسبت نیز پژوهشهایی انجام شده است، ولی در ایران پژوهشی که به طور مستقل جریان دانش میان پروانه‌های ثبت اختراع را بررسی کرده و به طور خاص به عوامل مؤثر در جریان دانش پرداخته باشد، یافت نشد. پژوهشهای انجام شده مرتبط با پروانه‌های ثبت اختراع، منحصراً به صورت توصیفی بوده است.

«هال، جف و تراج تنبرگ» (2001) در پژوهشی، تأثیر عامل وقفة زمانی را بررسی کردند. نتایج پژوهش آنها بیانگر تأثیر قابل توجه عامل وقفة زمانی در کنار سایر عوامل از قبیل اصالت، کلیت، گذشته و آیندة هر پروانة ثبت اختراع بر جریان دانش بود. سایر نتایج پژوهشهای انجام شده، اغلب نشان‌دهندة اهمیت عامل جغرافیایی به عنوان یک عامل مؤثر در جریان دانش است (هو و جف ،2003؛کریسکولو، نارولا و ورسپاگن[15]، 2005؛آگروال، کاک برن ومک هیل[16]، 2006؛ کیم، لی و مارسچ کی[17]، 2009 و موریواسترن[18]، 2007). ضمن اینکه نتایج پژوهش «پارک و کانگ»[19] (2009) نشان داد فناوری و توسعة آن، بر جریان دانش تأثیر دارد.

 
 
 
تجزیه و تحلیل داده‌ها

به منظور بررسی وقفة زمانی، ساختار زمانی جریان دانش میان پروانه‌های ثبت اختراع و وجود یا نبود رابطه میان فاصلة زمانی ثبت و میزان مورد استناد واقع شدن آنها، نیاز بود فاصلة زمانی میان زمان ثبت و کسب اعتبار هر پروانة ثبت اختراع مورد استناد واقع شده، به دست آید. بنابراین، پروانه‌های ثبت اختراع مورد بررسی، از منظر استنادی به دو گروه تقسیم شدند:

گروه اول، مجموعه پروانه‌های ثبت اختراعی بودند که توسط پروانه‌های ثبت اختراع اصلی[20] و در بازة زمانی 1987-2006 مورد استناد واقع شده بودند. این مجموعه به طور خاص شامل تمامی پروانه‌های ثبت اختراع، فارغ از یک یا چند حوزة خاص موضوعی بود. این گروه از استنادها به منظور بررسی وقفة زمانی گذشته‌نگر، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

گروه دوم از پروانه‌های ثبت اختراع مورد استناد واقع شده، مجموعه پروانه‌های ثبت اختراع حوزة موضوعی برق و الکترونیک بود که جزء جامعه آماری اولیه انتخاب شده بودند. جامعة پژوهش در محدودة سالهای 1987 تا 2006 این فرصت را داشت که به عنوان مرجع دانش، مورد استناد قرار بگیرد. این گروه از پروانه‌های ثبت اختراع به منظور بررسی وقفة زمانی آینده‌نگر، انتخاب شده‌اند.

به منظور پاسخ به پرسش 1، بررسی داده‌های این دو گروه از پروانه‌های ثبت اختراع مورد استناد واقع شده، نشان داد که در گروه اول، تعداد 2516969 وجود دارد که 4279850 بار مورد استناد 521399 پروانه ثبت اختراع قرار گرفته‌اند. در گروه دوم استنادی، تعداد 269683پروانه ثبت اختراع وجود داشت که تعداد 1692214 بار مورد استناد واقع شده‌اند. در جدول 1، وقفة زمانی گذشته‌نگر همراه با فراوانی و درصد آن، آمده است. داده‌ها نشان می‌دهد وقفة زمانی بین 0-93 سال متغیر است.

جدول 1. تعداد استناد به هر وقفة زمانی بر اساس سنجش وقفة زمانی گذشته‌نگر

درصد تجمعی
درصد
فراوانی پروانه‌های ثبت اختراع در هر وقفه زمانی
وقفة زمانی بر حسب سال
درصد تجمعی
درصد
فراوانی پروانه‌های ثبت اختراع در هر وقفه زمانی
وقفة زمانی بر حسب سال
996/99
00041/0
18
26
1
2/1
54100
0
996/99
00014/0
6
27
31
1/30
1313367
1
996/99
00039/0
17
28
78
5/47
2073862
2
996/99
00009/0
4
29
95
6/16
726447
3
996/99
00002/0
1
30
98
2/3
138472
4
996/99
00007/0
3
31
99
8/0
36193
5
997/99
0003/0
13
32
715/99
3/0
14915
6
997/99
00016/0
7
33
861/99
1/0
6360
7
997/99
00014/0
6
34
919/99
1/0
2553
8
997/99
00007/0
3
35
943/99
023/0
1039
9
997/99
00005/0
2
36
957/99
013/0
605
10
997/99
00002/0
1
39
966/99
0087/0
381
11
997/99
00002/0
1
40
974/99
0082/0
358
12
997/99
00005/0
2
47
978/99
0045/0
197
13
997/99
00034/0
15
51
983/99
0041/0
180
14
998/99
00009/0
4
52
985/99
0022/0
98
15
998/99
00005/0
2
59
987/0
0018/0
78
16
998/99
00002/0
1
62
988/0
0018/0
79
17
998/99
00002/0
1
63
99/99
0023/0
101
18
998/99
00002/0
1
80
992/99
0011/0
49
19
998/99
00007/0
3
82
993/99
0007/0
31
20
999/99
00011/0
48
85
993/99
0007/0
31
21
999/99
00018/0
8
86
994/99
0007/0
32
22
999/99
00009/0
4
91
994/99
0004/0
19
23
999/99
00076/0
33
92
995/99
0005/0
24
24
100.000
00009/0
4
93
995/99
0003/0
11
25
100
100
4369790
جمع کل
 

جدول 2، وقفة زمانی آینده‌نگر را نشان می‌دهد. بر خلاف وقفة زمانی گذشته‌نگر که حداکثر 93 سال طول می‌کشد، وقفة زمانی آینده بین 0- 92 سال متغیر بوده و تا سال 2006 به مدت 92 سال طول کشیده است و این روند در آینده نیز ادامه خواهد داشت.

 
 

جدول 2. تعداد استناد به هر وقفة زمانی بر اساس وقفة زمانی آینده‌نگر

درصد تجمعی

درصد
فراوانی پروانه‌های ثبت اختراع در هر وقفه زمانی

وقفة زمانی پروانه‌های ثبت اختراع در هر وقفه زمانی

درصد تجمعی

درصد
فراوانی پروانه‌های ثبت اختراع در هر وقفه زمانی

وقفة زمانی پروانه‌های ثبت اختراع در هر وقفه زمانی

992/99
001/0
9
13
6/1
6/1
26443
0
9928/99
001/0
11
14
5/36
9/34
590536
1
9941/99
001/0
22
15
83
5/46
786800
2
9943/99
0002/0
4
16
96
5/13
228221
3
9945/99
0002/0
3
17
99
5/2
41600
4
9946/99
0001/0
1
18
53/99
6/0
10713
5
9952/99
001/0
11
32
8/99
3/0
4541
6
9960/99
001/0
14
51
91/99
1/0
1900
7
9961/99
0001/0
1
82
95/99
04/0
756
8
9980/99
002/0
33
85
97/99
02/0
268
9
9985/99
0005/0
8
86
983/99
01/0
158
10
9986/99
0001/0
1
91
987/99
004/0
65
11
100
001/0
24
92
991/99
001/0
71
12
 
100
1692214
 
جمع کل
 

تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد محدودة زمانی در گروه اول بین 0-93 و گروه دوم 0-92 است. هر چند در ظاهر این اعداد تفاوت چندانی را نشان نمی‌دهد، با نگاهی به ارقام و درصدهای موجود در جدولهای 1 و 2 مشخص می‌‌شود وقفة زمانی میان تاریخ ثبت و تاریخ کسب اعتبار در گروه اول مدارک استناد شده، در محدودة سالهای مورد بررسی، 0-9 سال است که 9/99% از مجموع کل پروانه‌های ثبت اختراع مورد استناد را شامل می‌شود. اما در گروه دوم، نزدیک به 9/99% از پروانه‌های ثبت اختراع در محدودة زمانی 0-7 مرحله ثبت تا کسب اعتبار را طی کرده‌‌اند. بالاترین درصد وقفة زمانی در هر دو گروه، مربوط به وقفة زمانی 2 سال بود که به ترتیب 5/47% و 5/46% مربوط به هر دو گروه اول و دوم است. این اعداد به این مفهوم است که در این پژوهش 2 سال طول می‌کشد تا به طور رسمی پروانة ثبت مذکور به عنوان منبع دانش در اختیار نیازمندان به دانش حوزة موضوعی قرار گیرد. این نوع دسترسی، به معنای قرار گرفتن پروانة ثبت اختراع در شبکة جریان دانش است.

در ارتباط با اهمیت وقفة زمانی در جریان دانش، پرسش دیگری که ممکن است مطرح شود این است که با توجه به رشد وحضور پررنگ فناوریها در اشاعة دانش، آیا تغییری در روند ثبت و ارزیابی پروانه‌های ثبت اختراع رخ داده است. به عبارتی، آیا در مدت زمان صرف شده در فرایند ثبت تا کسب اعتبار یک پروانة ثبت اختراع، نسبت به سالهای قبل و بعد محدوده زمانی مورد بررسی، تغییری حاصل شده است (پرسش 2). به همین منظور، در نمودار 1 روند تغییرات در هر سال در محدودة سالهای 1987-2006 آمده است. تحلیل داده‌ها نشان داد این روند به نسبت، دارای رشد صعودی بوده است؛ یعنی اینکه مدت زمانی که طول می‌کشد تا یک پروانة ثبت اختراع درحوزة برق و الکترونیک به مرحلة دسترسی عمومی برسد، رو به افزایش است. این امر می‌تواند در میزان دسترسی و به عبارتی میزان استناد قرار گرفتن، تأثیر احتمالی داشته باشد. به همین منظور، رابطة معناداری میان وقفة زمانی ثبت و کسب اعتبار پروانه‌های ثبت اختراع و میزان مورد استناد واقع شدن آنها وجود دارد.

 

 

در مرحلة بعدی، برای پاسخ به اینکه آیا میزان زمانی که برای فرایند ثبت تا کسب اعتبار برای هر پروانه طی می‌شود، در فرایند جریان دانش و یا به عبارتی در میزان مورد استناد واقع شدن هر پروانه ثبت اختراع تأثیر دارد یا خیر (پرسش 3)؛ ابتدا مدت وقفة زمانی مربوط به سالهای مختلف و میزان استناد در هر سال نیز محاسبه و استخراج شد. برای تحلیل داده‌ها و پاسخگویی به پرسش طرح شده، از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد.

چنانکه در جدول 3 مشاهده می‌شود، بین دو متغیر وقفة زمانی و میزان جریان دانش، رابطه‌ای معنادار وجود دارد. همبستگی بین وقفة زمانی و میزان جریان دانش 26/0-=r در سطح 001/0=p معنا‌دار است، ضمن اینکه این رابطه به صورت منفی است. این بدین معناست که هر چه میزان زمان ثبت و کسب اعتبار بالا برود، میزان شانس مورد استناد واقع شدن پروانة ثبت اختراع کمتر بوده و پایین می‌آید.

 

جدول 3. همبستگی بین دو متغیروقفة زمانی و میزان جریان دانش

متغیر
جریان دانش
وقفة زمانی
جریان دانش
همبستگی پیرسون
1
26/0-
رابطة معناداری
 
000/.
وقفه زمانی
همبستگی پیرسون
26/0-
1
رابطة معناداری
000/.
 
 

پس از بررسی وقفة زمانی پروانه‌های ثبت اختراع، تأثیر ساختار زمانی بر جریان دانش با استفاده از داده‌های استنادی و ساختار زمانی پروانه‌های استناد کننده و استناد شونده، بررسی و تحلیل شد. بنابراین، پس از مشخص شدن میزان وقفة زمانی هر پروانة‌ ثبت اختراع، رابطة روزآمدی دانش و میزان مورد استناد واقع شدن آن بررسی شد.

در پژوهشهای انجام شده، برای تعیین تأثیر عامل زمانی در چگونگی شکل‌گیری جریان دانش از طریق استناد، دو روش معرفی شده است: وقفة زمانی پیشین و وقفة زمانی پسین[21] (هال، جف و تراج تنبرک، 2001). وقفة زمانی پیشین، به تفاوتهای زمانی میان زمان ثبت تا کسب اعتبار پروانه ثبت اختراع استنادکننده و استنادشونده می‌پردازد. وقفة زمانی پسین، تفاوتهای زمانی میان زمان ثبت تا کسب اعتبار پروانة ثبت اختراع اصلی و پروانه‌هایی را که در آینده به پروانه اصلی استناد می‌کنند، بررسی می‌کند. به عنوان مثال، پروانة ثبت اختراعی که سال ثبت آن 2000 باشد، به طور طبیعی این امکان را دارد که به پروانه­های ثبت شده در سال 2000 و ما قبل آن استناد کند؛ بنابراین با توجه به اینکه در پایگاه ادارة ثبت اختراع آمریکا اطلاعات استناد از سال 1976 به بعد گردآوری شده است، این پروانة ثبت اختراع می‌تواند دارای وقفة زمانی حداکثر 25 سال باشد. اما وقفة زمانی آینده پروانة اختراع مذکور که در سال 2000 به ثبت رسیده، تا زمان انجام پژوهش (2012) 12 سال است.

تفاوتی که میان این دو وقفة زمانی گذشته و آینده می‌تواند باشد، مسئله قطع ارتباط زمانی است (جف و تراج تنبرگ، 2005). یک پروانة ثبت اختراع استناد کننده، این فرصت را دارد که به پروانه‌های ثبت اختراع قبل از خود استناد کند، لیکن پس از به ثبت رسیدن، این ارتباط زمانی قطع می‌شود. ولی در وقفة زمانی آینده، مسئله قطع ارتباط مطرح نیست و تا هر زمانی این امکان وجود دارد که پروانه‌های ثبت اختراع مرتبط، به پروانة مذکور استناد دهند. بنابراین، بررسی ساختار زمانی آینده مشکل‌تر است. این مسئله در نمودار 2 آمده است. مشاهده می‌شود که وقفة زمانی گذشته در سال 2006 به نقطة صفر رسیده و انتهای نمودار بسته شده است، ولی در وقفة زمانی آینده، دلیل نامشخص بودن انتهای وقفة زمانی آینده، انتهای نمودار باز است.

 
 
 

به منظور بررسی ساختار زمانی میان پروانه‌های ثبت اختراع استناد کننده و استناد شونده، این امکان وجود دارد که تحلیل بر اساس دو تاریخ ثبت و اعتبار یابی انجام شود. با توجه به اینکه معمولاً بهترین زمان برای استناد به هر پروانة ثبت اختراع، پس از کسب اعتبار هر پروانة ثبت اختراع است، برای تحلیل ساختار زمانی، از تاریخ کسب اعتبار پروانه‌های ثبت اختراع جامعة آماری استفاده شد. در ابتدای بررسی ساختار زمانی داده‌های مورد بررسی، فراوانی استنادهای گذشته و آینده پروانه‌های ثبت اختراع اصلی بررسی شد. در نمودار 4-5، تعداد استنادهای گذشته‌نگر و آینده‌نگر مربوط به پروانه‌‌های ثبت اختراع مورد بررسی، آمده است. با توجه به اینکه در پایگاه ادارة ثبت اختراع آمریکا استنادهای گذشته مربوط به پروانه‌های ثبت اختراع از سال 1976 گردآوری شده است، منطقی بود که قدیمی‌ترین پروانة مورد استناد نیز مربوط به این سال باشد.

تحلیل داده‌ها نشان داد استناد به گذشتة پروانه‌های مورد بررسی، از سال 1976 شروع می‌شود. این روند استناد در سال 1989 به اوج خود و در سال 2006 به پایین‌ترین حد ممکن می‌رسد. این در حالی است که استناد نگاه به آینده از سال 1987 شروع شده و در سال 2002 به اوج خود می‌رسد و به نسبت نزول می‌کند و در سال 2006 به کمترین حد ممکن می‌رسد.

پس از مشخص شدن وقفة زمانی میان زمان ثبت و کسب اعتبار هر پروانة ثبت اختراع، تأثیر آنها در جریان دانش و میانگین فاصلة زمانی در هر سال مورد بررسی، وقفة زمانی پیشین و پسین تحلیل شد (پرسش 4). بدین منظور، داده‌های گردآوری شده برای تحلیل، شامل زمان کسب اعتبار دو گروه از پروانه‌های ثبت اختراع اصلی و استناد شده بود.

میزان وقفة زمانی پسین و تعداد پروانه ثبت اختراع در هر وقفة زمانی آنها، در جدول 4 آمده است. تحلیل داده نشان می‌دهد میانگین وقفة زمانی پسین از 8- شروع تا 19 ادامه دارد.

 

جدول 4. وقفة زمانی پسین و پیشین، تعداد پروانه‌های ثبت اختراع در هر وقفة زمانی و درصد آنها

وقفة زمانی پیشین

وقفة زمانی پسین

درصد تجمعی

درصد

تعداد پروانه‌های ثبت اختراع استناد واقع شده

وقفه زمانی

درصد تجمعی

درصد

تعداد پروانه‌های ثبت اختراع استناد واقع شده

وقفه زمانی

0001/0
0001/0
5
8-
0001/0
0001/0
1
8-
0002/0
0001/0
2
7-
0002/0
0001/0
1
4-
0002/0
0001/0
4
6-
0003/0
0001/0
1
3-
0004/0
0001/0
5
5-
0004/0
0001/0
2
2-
0004/0
0001/0
4
4-
0005/0
0001/0
3
1-
0007/0
0003/0
12
3-
75/0
75/0
12688
0
001/0
0004/0
23
2-
57/8
82/7
132293
1
002/0
0009/0
35
1-
6/21
04/13
220689
2
47/0
47/0
20900
0
4/35
78/13
233197
3
47/5
5
223351
1
1/48
72/12
215170
4
35/14
88/8
396927
2
59
83/10
183210
5
48/24
13/10
452488
3
85/67
92/8
150893
6
55/34
07/10
450153
4
18/75
32/7
123910
7
8/43
25/9
413544
5
13/81
96/5
100828
8
9/51
09/8
361660
6
95/85
83/4
81651
9
87/58
97/6
311461
7
8/89
85/3
65226
10
83/64
96/5
266359
8
9/92
08/3
52143
11
92/69
09/5
227525
9
25/95
36/2
39982
12
38/74
46/4
199491
10
01/97
77/1
29889
13
28/78
9/3
174279
11
3/98
27/1
21548
14
64/81
35/3
149908
12
13/99
84/0
14181
15
53/84
89/2
129146
13
63/99
50/0
8488
16
87
47/2
110396
14
89/99
25/0
4300
17
12/89
12/2
94678
15
99/99
10/0
1701
18
94/90
82/1
81441
16
100
01/0
219
19
51/92
57/1
70088
17
 
100
1692214

جمع کل

85/93
34/1
59998
18
 
99/94
14/1
51103
19
 
95/95
96/0
43005
20
 
79/96
83/0
37132
21
 
49/97
71/0
31529
22
 
08/98
59/0
26516
23
 
59/98
5/0
22530
24
 
99
42/0
18601
25
 
34/99
33/0
14879
26
 
6/99
26/0
11632
27
 
8/99
2/0
8826
28
 
93/99
13/0
6021
29
 
100
07/0
3108
30
 
 
100
4468765

جمع کل

 
 

اعداد منفی در جدول 4 بدین معناست که زمان استناد به این پروانه‌های ثبت اختراع، زمانی بوده است که هنوز به مرحلة کسب اعتبار نرسیده بودند. هرچند تعداد پروانه‌های ثبت اختراع بسیار کم است، بیانگر این است که ممکن است یک پروانة ثبت اختراع قبل از اثبات اعتبار آن، مورد استناد قرار گیرد. این مسئله در نمودار 3 مشخص شده است. در مجموع، داده‌ها نشان داد پروانه‌های ثبت اختراع جامعة پژوهش (پروانه اصلی) از 8 سال قبل از مرحلة کسب اعتبار تا 19 سال بعد از کسب اعتبار، مورد استناد واقع شده‌اند. ضمن اینکه این امکان وجود دارد که در سالهای آینده به دلیل استنادهای دیگر به پروانه‌های ثبت اختراعِ مورد استناد واقع شده، مقدار وقفة زمانی پسین افزایش یابد.

 همچنین، داده‌ها نشان داد بیشترین فراوانی، مربوط به وقفه‌های زمانی 2 – 4 سال است که بیش از 40% پروانه‌های ثبت اختراع استناد شده را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین، حدود 60% از استنادهای پروانه‌های ثبت اختراع استناد کننده در وقفة زمانی پسین، مربوط به پروانه‌هایی است که 8 سال قبل از کسب اعتبار تا 5 سال بعد از زمان کسب اعتبار پروانه‌های ثبت اختراع، مورد استناد واقع شده‌اند.

 
 
 

داده‌های جدول 4 بر اساس محاسبة فاصلة زمانی میان تاریخ کسب اعتبار پروانه‌های اصلی و تاریخ کسب اعتبار پروانه‌های ثبت اختراع مورد استناد، به دست آمد. تحلیل فوق بر روی 4468765 پروانة ثبت اختراع مورد استناد انجام گرفت. تحلیل داده‌ها نشان داد وقفة زمانی پیشین پروانه‌های ثبت اختراع مورد بررسی بین محدودة 8- تا 30، متغیر بوده است. بیشترین فراوانی به ترتیب مربوط به وقفة زمانی 3، 4 و 5 سال بود که بیش از 30% کل مجموع استناد را به خود اختصاص داده بودند.

نمودار 4 چگونگی وقفة زمانی پیشین پروانه‌های ثبت اختراع مورد بررسی را نشان می‌دهد. تحلیل داده‌ها نشان داد بیش از 50% از پروانه‌های ثبت اختراع استناد شده در مجموعه پروانه‌های ثبت اختراع مورد بررسی، در محدوده 8 تا 6 سال پس از تعیین اعتبار پروانة ثبت اختراع، مورد استناد واقع شده‌اند. برخلاف نمودار 3 که محدوده وقفة زمانی آن از 8 سال قبل از کسب اعتبار پروانه‌های ثبت اختراع شروع و تا 19 سال ادامه داشت، در نمودار 4 این زمان تا 30 سال ادامه دارد و به اتمام می‌رسد.

 
 

 

با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون، رابطة معناداری بین سه متغیر سال کسب اعتبار پروانه‌های ثبت اختراع اصلی، وقفة زمانی میان تاریخ کسب اعتبار و تاریخ مورد استناد واقع شدن، با درصد جریان دانش بررسی شد (فرضیه 1).

به منظور آزمون وجود یا نبود رابطة معنادار میان متغیرهای مستقل و وابسته، ابتدا میزان همبستگی میان متغیرهای مستقل یا پیش‌بین محاسبه شد. تحلیل داده‌ها نشان داد همبستگی بین متغیرهای پیش‌بین برابر با 43/0 (05/0>p) بود که این نشانگر استقلال این دو متغیر از همدیگر است.

چنانکه در جدول 5 مشاهده می‌شود، هر دو متغیرهای پیش‌بین با جریان دانش رابطه‌ای معنادار دارند. همبستگی بین جریان دانش و سال کسب اعتبار پروانه‌های اصلی 24/0=r (001/0>p)، جریان دانش و وقفة زمانی میان تاریخ کسب اعتبار پروانه‌های ثبت اختراع اصلی و پروانه اختراع مورد استناد 39 /0= r (001/0>p) بود که نشان داد همبستگی بین متغیرهای پیش‌بین با متغیر ملاک معنادار بود. بنابراین، این فرضیه تأیید می‌شود. همچنین، تحلیل داده‌ها نشان داد رابطة همبستگی موجود بین دو متغیر مستقل و یک متغیر وابسته فرضیه، رابطه‌ای منفی است؛ یعنی کم شدن مدت زمان یکی، موجب زیاد شدن مدت زمان دیگری است.

 

جدول 5. همبستگی بین سال اعتباریابی پروانة اصلی و وقفة زمانی

متغیرملاک
نوع آزمون
متغیرپیش‌بین
ضریب همبستگی
سطح معناداری
 
جریان دانش (درصد مورد استناد واقع شدن)
 
 
 
 
 
 
همبستگی پیرسون
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
سال کسب اعتبار پروانه‌های ثبت اختراع اصلی
24/0-

001/0

زمان وقفه زمانی

39/0-

001/0
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

در آزمون پرسش قبلی، وجود رابطه میان متغیر پیش‌بین و متغیر ملاک، مشاهده شد. در این بخش، برای بررسی همبستگی‌های چندگانه بین متغیرهای پیش‌بین و ملاک، از روش آماری تحلیل رگرسیون چندگانه، استفاده شده است. چون طبق ضریب همبستگی مشاهده شده، ارزش پیش‌بینی فاصلة زمانی بیشتر بود، در مدل رگرسیون سلسله مراتبی ابتدا فاصلة زمانی و سپس سال کسب اعتبار پروانه‌های ثبت اختراع، وارد معادلة رگرسیون شد. نتایج در جدول 6، ارائه شده است.

 

جدول 6. رابطة چندگانه بین زمان استناد و وقفة زمانی

مدل
همبستگی
مجذور همبستگی
خطای معیار برآورد
تغییرات مجذور همبستگی
تغییرات واریانس
df1
df2
سطح معناداری
فاصلة زمانی
39/0
15/0
29/3
15/0
25/85
1
467
05/0
سال کسب اعتبار
40/0
26/0
28/3
11/0
67/3
1
456
05/0

چنانکه در جدول 6 مشاهده می‌شود، فاصلة زمانی توان مدل را به 15/0 افزایش داد. این بدین معناست که این متغیر به تنهایی توان تبیین 15% واریانس متغیر وابسته (جریان دانش) را دارد (05/0>p).

در گام بعدی، متغیر مستقل دوم (سال کسب اعتبار) پس از افزوده شدن به این مدل، 10% به توانایی پیش بینی مدل افزود و همین مقدار از خطای معیار برآورد، کاست. اما همین مقدار اثربخشی نیز معنادار شد (05/0= p). نمودار 5، عملکرد مدل را در پیش‌بینی جریان دانش به صورت مصور ارائه می‌کند. بنابراین، معادلة خط رگرسیونی برای پیش‌بینی جریان دانش، به صورت زیر خواهد بود.:

 

این معادله در جریان دانش به شکل زیر تفسیر می‌شود:

جریان دانش = نمرة متغیر اول*x1 + نمرة متغیر دوم * x2+ ...

نمودار 5 نشان‌دهندة خط رگرسیون مربوط به پیش‌بینی مقادیر جریان دانش بر حسب مقادیر متغیرهای پیش‌بین مدل است. شیب خط رگرسیون در مقادیر پایین درصد جریان دانش بالاست. به عبارت دیگر، در مقادیر پایین جریان دانش (از حدود 8/0 تا 8/1) مدل در پیش‌بینی جریان دانش بسیار بهتر عمل می‌کند، در حالی که در مقادیر بالاتر جریان دانش( برای مثال از 7 تا14) شیب خط متمایل به صفر می‌شود. به عبارتی، در اینجا توان مدل در پیش‌بینی متغیر ملاک جریان دانش، به سمت صفر نزول پیدا می‌کند.

 
نتیجه‌گیری

نتایج پژوهش حاضر در خصوص وقفة زمانی گذشته نشان می‌دهد بیش از 99% پروانه‌های ثبت اختراع در مدت زمان حداکثر 5 سال به مرحلة کسب اعتبار رسیده‌اند که 78% از این مقدار در مدت زمان 2 سال، 30% در سال اول و 6/16% نیز در سال سوم موفق به کسب اعتبار شده‌اند. اما در خصوص وقفة زمانی آینده، نتایج تا حدودی متفاوت است. نتایج نشان می‌دهد 99% کل پروانه‌های مورد بررسی در 4 سال اول موفق به کسب اعتبار شده‌اند که5/46% آن مربوط به سال دوم است؛ 9/34% در سال اول و 5/13% نیز در سال سوم اعتبار کسب کرده‌اند.

بنابراین، به استناد نتایج فوق می‌توان عنوان کرد که در صورت ناقص نبودن اطلاعات نوآوریها، حداکثر 3 سال طول می‌کشد تا یک پروانة ثبت اختراع موفق به کسب اعتبار شود. هر چند داده‌ها نشان می‌دهد حدود 1% باقی‌ماندة پروانه‌های ثبت اختراع ممکن است تا 93 سال برای کسب اعتبار وقت صرف کنند.

نتایج پژوهش نشان می‌دهد از تاریخ ثبت پروانة ثبت اختراع، تا زمان کسب اعتبار پروانه ثبت اختراع مدت زمانی طی می‌شود؛ هر چند این مدت زمان در پروانه‌های مختلف متفاوت است. نتایج این پژوهش با نتایج پژوهش‌ «هال، جف و تراج تنبرگ» (2001) همسوست.

داده‌ها در خصوص روند مدت زمان کسب اعتبار پروانه‌های ثبت اختراع در پایگاه ادارة ثبت اختراع آمریکا نسبت به سالهای متفاوت نشان می‌دهد که این روند رو به رشد است. دلیل این امر می‌تواند به میزان پروانه‌های ثبت اختراع ثبت شده در پایگاه ادارة ثبت اختراع آمریکا مرتبط باشد که در سالهای اخیر تعداد آنها رو به رشد بوده است. از طرف دیگر، محتمل است که اهمیت مسائل حقوقی و مالکیت معنوی مخترع در این مسئله مهم باشد. پیشنهاد می‌شود مخترعان حوزة برق و الکترونیک با توجه به اینکه مدت زمانی که برای ثبت و اعطای اعتبار صرف می‌شود مستقیماً در میزان تأثیرگذاری آینده دخیل است، در نگارش و ثبت پروانة ثبت اختراع خود از مسائل حقوقی ثبت اختراع آگاهی داشته باشند و اطلاعات ثبت شده به نوعی کامل باشد که تأخیری در اعطای اعتبار به وجود نیاید، زیرا تأخیر در ثبت و کسب اعتبار، به طور معناداری در میزان استناد واقع شدن و به عبارتی جریان دانش، تأثیر گذاشته است.

از دیگر نتایج پژوهش این بود که در تمامی سالهای مورد بررسی، بیشترین درصد استناد مربوط به پروانه‌های ثبت اختراعی است که در محدودة 2-3 سال قبل از خود، در پایگاه مذکور به ثبت رسیده است. این بدین معناست که با توجه به ماهیت حوزة موضوعی برق و الکترونیک، میزان عمر استنادی پروانه‌های ثبت اختراع در همان سالهای اول به اوج باروری خود می‌رسد و پس از آن میزان استناد به صورت نزولی ادامه می‌یابد. این نتایج با نتایج پژوهش عصاره (1996) و گارفیلد[22] (2010) همسوست که مدت زمان باروری استنادی منابع است 2 تا 3 سال است. در ارتباط با علاقه‌مندی مخترعان به استناد به پروانه‌های ثبت اختراع با نزدیکی زمانی، یافته‌های پژوهش همسو با نتایج پژوهش «جف و تراج تنبرگ» (1996) و «هال، جف و تراج تنبرگ» (2001) همسوست. نتایج نشان می‌دهد پروانه‌های ثبت اختراع علاقمندند به منابعی استناد دهند که از نظر زمانی نزدیک به آنها باشد.

اگر چه، نتایج پژوهش حاضر نشان می‌دهد که این مقطع زمانی مطلق نیست و گاه ممکن است یک پروانة ثبت اختراع قبل از کسب اعتبار نیز مورد استناد واقع شود. در پژوهش حاضر مشاهده شد که استناد زود هنگام حتی تا 8 سال قبل از زمان کسب اعتبار نیز اتفاق افتاده است. این امر از یک طرف نشان دهنده نفوذ زیاد پروانة ثبت اختراع و از طرف دیگر نشان‌دهندة تأثیر وقفة زمانی میان تاریخ ثبت و کسب اعتبار یک پروانة ثبت اختراع است.

از دیگر نتایج بررسی تأثیر وقفة زمانی در جریان دانش این است که پروانه‌های ثبت اختراع اصلی، زمانی بیش از 50% از استنادهای تعلق گرفته به خود را دریافت کرده‌اند، که 5 سال یا کمتر از آن از زمان کسب اعتبار آنها گذشته است. 25% استنادها در وقفة زمانی بین 5-7 اتفاق افتاده است؛ 10% از مجموع استنادها، به پروانه‌های ثبت اختراع اصلی که تاریخ کسب آنها بین 7-9 سال طول کشیده، صورت گرفته است. باقی‌ماندة استنادها مربوط به پروانه‌های ثبت اختراع اصلی است که فاصلة زمانی 9- 19 سال از زمان ثبت تا تاریخ کسب اعتبار آنها طول کشیده است. این نتایج نشان‌دهندة آن است که روزآمدی اطلاعات در پروانه‌های ثبت اختراع حوزة برق و الکترونیک اهمیت بسیار بالایی دارد و بیشترین جریان دانش در میان پروانه‌هایی صورت گرفته است که حداکثر 5 سال از عمر کسب اعتبار آنها گذشته باشد.

از دیگر نتایج پژوهش حاضر این است که میانگین وقفة زمانی گذشته‌نگر، متفاوت است. نتایج نشان می‌دهد 50% مجموع استنادهای داده شده به پروانه‌های ثبت اختراعی بوده که، زمان کسب اعتبار آنها 6 سال و کمتر از آن طول کشیده؛ 25% از استنادهای داده شده به پروانه‌های ثبت اختراعی است که 10 سال و کمتر از آن صرف کسب اعتبار شده و پروانه‌های ثبت اختراع استناد شده که از زمان کسب اعتبار آنها 13 سال یا کمتر بوده، 13% از کل جامعه استناد واقع شده را تشکیل می‌دهند. آنهایی که 16 سال یا کمتر بین زمان ثبت تا زمان کسب اعتبار آنها طول کشیده، 5% از مجموع پروانه‌های ثبت اختراع مورد استناد را تشکیل می‌دادند.یکی از دلایل این تفاوت زمانی در عمر پروانه مورد استناد در دو وقفة زمانی آینده‌نگر و گذشته‌نگر، به احتمال به تأثیر فناوری در دسترسی‌پذیرتر نمودن منابع برای مخترعان باشد که به راحتی امکان دسترسی به اطلاعات روزآمد را دارند.

همة این نتایج نشان دهندة این است که در حوزة موضوعی برق و الکترونیک، سنّ استناد کوتاه است و مخترعان پروانه‌های ثبت اختراع به منابعی استناد می‌کنند که تازه‌ترین اطلاعات را در اختیار آنها قرار دهند. نتایج پژوهشهای «هال، جف و تراج تنبرگ» (2001) و «لوکاچو پلاسمانز» (2005) نشان می‌دهد مخترعان پروانه‌های ثبت اختراع اغلب تمایل دارند به پروانه‌های ثبت اختراع جدیدتر استناد کنند تا اینکه تاریخ آنها قدیمی‌تر باشد. یافته‌های پژوهش حاضر نیز با این پژوهش همسوست.

 
-یونسکو (1389). به سوی جوامع دانش محور: گزارش جهانی یونسکو، ترجمه محمدرضا سعیدآبادی. تهران: مجد.
-Agrawal, A., Cockburn, I., & McHale, J. (2006). Gone but not forgotten: knowledge flows, labor mobility, and enduring social relationships. Journal of Economic Geography,6(5), 571-591
-Agrawal, A., Cockburn, I., & McHale, J. (2006). Gone but not forgotten: knowledge flows, labor mobility, and enduring social relationships. Journal of Economic Geography,6(5), 571-591.
-Criscuolo, P., Narula, R., &Verspagen, B. (2005). Measuring knowledge flows among European and American multinationals: a patent citation analysis. Economics of Innovation and New Technologies,14(5), 417-433.
-Garfield, E. (2010). The evolution of the science citation index.International microbiology,10(1), 65-69.
-Hall, B., Jaffe, A., &Trajtenberg, M. (2001). The NBER patent citations data file: lessons, insights and methodological tools. 2001. NBER Working Paper, 8498.
-Hu, A. G., & Jaffe, A. B. (2003). Patent citations and international knowledge flow: the cases of Korea and Taiwan. International Journal of Industrial Organization,21(6), 849-880.
-Jaffe, A. B., &Trajtenberg, M. (2005). Patents, citations, and innovations: A window on the knowledge economy. Cambridge: MIT press.
-Jaffe, A.B. &Trajtenberg, M. (1996).Flows of knowledge from universities and federal laboratories.Proceedings of the National Academy of Sciences.93 (23).12671– 12677.
-Kim, J., Lee, S. J., &Marschke, G. (2009). Inventor productivity and firm size: evidence from panel data on inventors. Pacific Economic Review, 14(4), 516-531.
-Lukach, R., &Plasmans, J. (2005).Measuring knowledge spillovers in the new economy firms in Belgium using patent citations. Global Business and Economics Review,5(1), 75-99.
-Murray, F., & Stern, S. (2007). Do formal intellectual property rights hinder the free flow of scientific knowledge?: An empirical test of the anti-commons hypothesis. Journal of Economic Behavior & Organization,63(4), 648-687.
-Osareh, F. (1996).Bibliometrics, citation analysis and co-citation analysis: A review of literature I.Libri,46(3), 149-158.
-Park, H. W., & Kang, J. (2009). Patterns of scientific and technological knowledge flows based on scientific papers and patents.Scientometrics,81(3), 811-820.
-Peri, G. (2002). Knowledge flows and knowledge externalities. Cesifo Working Paper, category 5(fiscal policy, macroeconomics and growth). Available at: http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=343581. Retrieved on 14 November 2010.
-Zhuge, H. (2006a). Discovery of knowledge flow in science. Communications of the ACM,49(5), 101-107.
-Zhuge, H. (2006b). Knowledge flow network planning and simulation. Decision Support Systems,42(2), 571-592
-Zucker, L. G., Darby, M. R., &Peng, Y. (1998).Fundamentals or population dynamics and the geographic distribution of US biotechnology enterprises, 1976-1989.NBER Working Paper, 6414.