بازخوانی فرانمای زیر رده PR ... ادبیات انگلیسی ـ ادبیات دوره انگلوساکسون ‌ـ در رده‌بندی کتابخانه کنگره

مقدمه

رده‌بندی کتابخانه کنگره در یک مجلد جداگانه (PN, PR, PS, PZ) در رده زبان و ادبیات، ادبیات (کلی)، ادبیات انگلیسی و آمریکایی، داستان انگلیسی، و ادبیات کودکان و نوجوانان را معرفی کرده است. در زیر رده PS (ادبیات انگلیسی)، شماره‌های 1490-1799 به ادبیات (دوره) انگلوساکسون[1] اختصاص دارد. در این بخش از فرانمای مزبور، سرفصلهای کلی چون مجموعه ها،  گزیده ها، نویسندگان و آثار انفرادی، و ادبیات لاتین دوره انگلوساکسون دیده می شود. سرفصل «نویسندگان و آثار انفرادی»[2] علاوه بر دوره انگلوساکسون، در دوره های   انگلو- نورمن[3] و رنسانس انگلیسی[4] نیز دیده می‌شود؛ حال آنکه از قرن هفدهم به بعد این سرفصل به «نویسندگان انفرادی»[5] تقلیل یافته است. دلیل آن نامعلوم بودن اکثر نویسندگان آثار دوره های قبل از قرن هفدهم است. از قرن هفدهم به بعد، چون آثار ادبیات انگلیسی اغلب نویسندگانی شناخته شده دارند، آثار این نویسندگان مطابق روش جاری فرانماهای رده‌بندی در ادبیات در زیر نام نویسندگان آنها یافت می شود. مقایسة سرفصلهای زیر رده ادبیات انگلیسی در فاصله شماره‌های 1490 تا 1799 با متونی که به بررسی تاریخ ادبیات انگلیسی در دوره انگلوساکسون پرداخته‌اند، نشان می‌دهد با وجود امکانات بسیاری که برای شماره‌سازی وجود دارد، برخی از کاستیها و ناهماهنگی ها در اختصاص سرفصل و شماره های فرانما در رابطه با نویسندگان، آثار، و موضوعات به جای مانده از آن دوران وجود دارد.

هدف

ارائه الگویی برای تحلیل فرانماهای رده‌بندی کتابخانه کنگره در رده ادبیات هدف کلی این نوشته است. بررسی امکانات و کاستیها و ناهماهنگیهایی که در تخصیص شماره‌های رده‌بندی به نویسندگان، آثار و موضوعات به جای مانده از آن دوران وجود دارد، نیز هدف خاص این بررسی است. آشنایی با سیر تطور ادبیات انگلیسی در دوره انگلوساکسون، نویسندگان و آثار این دوره با هدف اختصاص شماره‌های مناسب رده‌بندی به آثار این دوره و آثار مرتبط با دوره مزبور، از دیگر هدفهای این مقاله است. 

روش

برای پی بردن به ظرفیتها و کاستیها و ناهماهنگیهای احتمالی موجود در فرانمای ادبیات انگلیسی در دوره انگلوساکسون، مطالعة دقیق سرفصلهای فرانمای دوره مزبور و تقسیمهای فرعی آن و تاریخ ادبیات انگلیسی در آن دوره و مقایسه تطبیقی آنها، در دستور کار قرار گرفت.  منابعی چون ادبیات انگلستان در رده‌بندی کتابخانه کنگره  (PR)(4) و تاریخ ادبیات انگلیس امرالله ابجدیان (1) و لطفعلی صورتگر (2)  نیز  در این بررسی مقایسه‌ای مورد استفاده قرار گرفته‌اند. معادل فارسی اسامی نویسندگان و آثار و فرمهای ادبی و سایر موضوعات، مطابق با ضبط اسامی و موضوعات کتاب «تاریخ ادبیات انگلیس» دکتر ابجدیان  و در صورت نیاز کتاب «تاریخ ادبیات انگلیس» دکتر صورتگر در این نوشته ثبت شده است. برخی از منابع استاندارد انگلیسی نیز در بررسی دیده شده اند. (3)

تحلیل

در فرانمای ادبیات انگلیسی- ادبیات دوره انگلوساکسون، سرفصلهای کلی زیر دیده می‌شود:

1. مجموعه‌ها (collections)، که مجموعه های دوره انگلوساکسون و انگلیسی اولیه (قدیم) را در برمی گیرد. مجموعه‌ها به دو سرفصل معاصر (Contemporary) و جدید (Modern) تقسیم شده است.

2. گزیده ها (Selections)، و منتخبات نظم و نثر یا گلچینها (Anthologies)

3. نویسندگان  و آثار انفرادی (Individual authors and works).

4. ادبیات لاتین دوره انگلوساکسون.(4)

Anglo-Saxon literature

       Collections

           Contemporary

                Exeter book

                Vercelli book

                Other contemporary collections

           Modern

       Selections. Anthologies

       Individual authors and works

       Latin literature of Anglo-Saxon period, See   PA

در بخش نویسندگان و آثار انفرادی اسامی تعدادی از نویسندگان مشهور و آثار عمده آن دوره ذکر شده است. برای سایر نویسندگان و آثار می توان بر اساس حروف الفبای نام و عناوین آنها جای مناسب را پیدا کرده و از فضاهای خالی در شماره های فرانما برای ساختن شماره استفاده نمود. به عنوان مثال: (4:203)

1509           A- Ad

Ad- Ael

                     .A45   Aegidius (Legend)

                    .A5     Aelfheah (St. Alphege)

نویسندگان عمده این دوره که نامشان در این بخش از فرانما آمده، عبارتند از:

به غیر از ردیف آخر ـ وولفستان ـ (4:210) برای نویسندگانی که نامشان در بالا ذکر شده، به جای استفاده از جدولهای نویسندگان انفرادی، در خود فرانما  شماره هایی اختصاص یافته است. ولی برای گسترش آثار انفرادی آنها طبق روش معمول می توان از جدولهای آثار انفرادی استفاده کرد. مثلاً در زیر نام «کین و ولف»[6] این عنوانها ذکر شده است: (4:207)

برای گسترش این آثار انفرادی که یک شماره‌ای هستند، می‌توان از جدول آثار انفرادی یک شماره ای ادبیات استفاده کرد.

در ردیف الفبایی نویسندگان و آثار انفرادی، به عنوانهای عمده این دوره نیز شماره‌هایی اختصاص یافته است. مثل: (4:210)

برای عنوانهایی که نامشان در فرانما نیامده نیز پیش بینی هایی برای تخصیص شماره به عمل آمده است. مثل:  (4:210)

نکته مهم در اینجا ذکر نکردن اسامی و عنوانهایی است که با وجود ثبت در کتابهای تاریخ ادبیات، توجهی به آنها نشده است. حال آنکه روش معمول در رده‌هایی چون ادبیات و فلسفه این است که عنوانها و اسامی شناخته شده در فرانما ثبت می‌شوند و پیش‌بینی اختصاص شماره برای آن گروه از اسامی و عنوانهایی است که تا به حال شناخته نشده (یا منتشر نشده‌اند) و احتمالاً ممکن است با آنها برخورد کنیم. البته، می‌دانیم که معمولاً درصد این احتمال برای دوره‌های گذشته، بسیار پایین و یا صفر است.

نویسندگان: به نویسندگان زیر، شماره‌ای در فرانما تخصیص نیافته است.

1. گیلداس خردمند (Gildas the wise): کتاب «گیلداس خردمند» درباره ویران‌سازی بریتانیا و مجرمیت شاهان و روحانیون است. (1:12)

این نویسنده بریتانیایی مهمترین نویسنده لاتین قبل از ورود سنت آگوستین به بریتانیا بود. متولد سال 500م. تاریخ تألیف کتاب او قبل از 547م. است. بدون تخصیص.

1718            Gen - Gno

برای آثار لاتین نویسندگان این دوره باید اسامی و عنوانهایی در محل الفبایی خود بیاید و به فرانمای لاتین (PA) ارجاع داه شود. حال آنکه نه در PA و نه در این بخش، این اسامی ذکر نشده‌اند. به جای ذکر نویسندگان و آثار انفرادی ادبیات لاتین برای اسامی و عنوانها، تنها یک سرفصل کلی برای رده‌بندی ادبیات لاتین دوره انگلوساکسون وجود دارد که به PA ارجاع شده است.

2. تئودور تارسوس (Theodore of Tarsus): اسقف یونانی که سر اسقف کلیسای کانتربوری شد. بدون تخصیص.

3. هادریان (Hadrian): در ادبیات یونانی و لاتین دست داشت و مشاور تارسوس بود. (1:13 ). بدون تخصیص.

4. آلدهلم (640؟- 709). :(St. Aldhelm) اولین انگلیسی بود که آثاری به لاتین نوشت. در کانتربوری زیر نظر تارسوس و هادریان درس خواند. مدرسه ای نظیر مدرسه کانتربوری در یورک تأسیس کرد. به انگلیسی و لاتین شعر می‌گفت (1:14). بدون تخصیص.

شماره تخصیصی کتابخانه کنگره . به Riddles of Aldhelm  : PR1539.A4A17 1970. . به آثار این نویسنده شماره کلی  1539 در فرانما تخصیص یافته است:

1539              Aelfr- Alf

در حالی که در فرانمای ادبیات انگلوساکسون هیچ ارجاعی برای این نویسنده و آثار او دیده نمی‌شود، به سایر آثار وی شماره هایی را در فرانماهای  PA ، A و PE  تخصیص داده اند.  

5. اسقف بندیکت 628-690م. (Bishop Benedict) : مؤسس فرقه بندیکتن و صومعه آن. بدون تخصیص.

6. سیالفرید (Ceolfrid): جانشین اسقف بندیکت. او و اسقف بندیکت معلم بید بزرگ بودند و در رواج فرهنگ انگلولاتین نقش مهمی داشتند. (1:15). بدون تخصیص.

7. بید محترم 673-735م. (Bede): بزرگترین شاگرد و نویسنده انگلولاتین عصر طلایی، در هفت سالگی وارد مدرسه صومعه جارو شد که یکی از بهترین مؤسسات آموزش و پرورش اروپا بود. او اولین تاریخ نویس انگلیس است و شهرتش بیشتر به خاطر کتاب «تاریخ کلیسای ملت انگلیس» است. در این کتاب به زندگی و آثار بسیاری از ادیبان عصر خود اشاره کرده است. درباره دستور زبان و نقد و اشعار و ... کتابهایی دارد. رد پای او تا قرنها در ادبیات باقی ماند. (1:15). بدون تخصیص اگرچه بید از نویسندگان ادبیات دوره انگلوساکسون نیست، ولی به علت اینکه تاریخ او منبع عمدة اطلاعات دربارة نویسندگان و آثار این دوره است، ذکر نامش ـ با ارجاع ـ در این بخش ضروری است. تنها در سرفصل زیر می توان جایی برای سرگذشتنامه بید محترم یافت (1:154) . (بهتر بود ارجاعی در ادبیات دوره انگلوساکسون به «تاریخ ادبی و نقد»  (Literary history and criticism) برای نام بید درج می شد).

                   History of literary history

29                    Biography of historians of English literature, A-z

8. اگبرت یورک Egbert of York)): از شاگردان برجسته بید و مؤسس مدرسه رهبانی در یورک بود (1:18). بدون تخصیص.

9. الکوین :(Alcuin) 735-804م. دست پروردة مکتب یورک بود که سهم مهمی در تجدید حیات ادبی معروف به رنسانس شارلمانی داشت. بیشتر آثار او با کتابخانه‌ها سوختند و از بین رفتند. آثار مذهبی و روایات آلکوین شهرت بیشتری از آثار ادبی او دارند (1:18). بدون تخصیص.

در کتابخانه کنگره به آثار مختلف آلکوین شماره هایی در PE ، PT  ، BX ، Z ، BS و LB اختصاص یافته است. * البته هیچ ارجاعی در فرانمای ادبیات انگلوساکسون به رده های مزبور دیده نمی شود.

10. آزوالد (Oswald): قبل از قرن دوازدهم فعالیت داشت.بدون تخصیص.

مجموعه‌ها

اشعار به جای مانده از این دوره در چهار مجموعه خطی با لهجه ساکسون غربی موجود است: (1:23). (شماره های مقابل اسامی شماره فرانماست که به نویسندگان یا آثار آن دوره تخصیص یافته است.)

1.مجموعه خطی کاتون (Cotton Vittelius): موزة بریتانیا که حاوی منظومه‌های زیر است:

بیئوولف(Beowulf)  (اشعار رزمی ـ حماسه) ، 1588-1580 و

جودیت (Judith)، 1734-1730 و

در این مجموعه سه اثر منثور نیز وجود دارد.

2. مجموعه خطی جونیوس (Junius Manuscript)کتابخانه بادلی که حاوی منظومه های مذهبی زیر است:

پیدایش (Genesis) ، 1718

خروج (Exodus) ، 1609

دانیال(Daniel) ، 1607 و

مسیح و ابلیس (Christ and Satan) ، 1634-1630.

3. کتاب خطی اگزتر (Exter Book)که در کلیسای اگزتر نگهداری می شود (1490) حاوی منظومه های زیر است:

مسیح (Christ) ، 1645

جولیانا (Juliana) ، 1652

سرگردان (The Wanderer) ، 1788

دریانورد (Seafarer) ، 1722

ویدسیز (Widsith) ، 1788

دیئور یا مویه دیئور (Deor’s Lament) ، 1676-1672.

یازده منظومة متفکرانه دیگر و تعداد زیادی اشعار کوتاه نیز در کتاب خطی اگزتر وجود دارند:

طبق دستور فرانما، برای آثار انفرادی از کتاب خطی اگزتر باید به شماره (های پس از؟) 1509 نگاه کرد:

              Anglo-Saxon literature

                 Collections

                    Contemporary

1409                 Exeter book

                            Cf.  PR1760+, Riddles

                            For individual works from the Exeter book,  

                                 See   PR1509

مواهب خداداد بشر (Gift of the Men). تخصیص.

                 Gift of the men (Bi manna Craeftum),  See  PR1746

1746          Man’s gift (Bi manna craeftum)

پندهای پدر (A Father’s Teachings). تخصیص. (با عنوان آموزش پدر)

1707          Father’s instruction

خلق و خوی بشر (Moods of Men) . بدون تخصیص.

تقدیر بشر (Fates of Men) . تخصیص.

1744          Man’s fate (Bi manna wyrdum)

عجایب آفرینش (Wonders of Creation) . تخصیص.

1792          Wonders of creation

شعر مقفی (Riming Poem) . تخصیص (1765.R55)

قطعه اندرز (Admonition) . بدون تخصیص.

البته برای Admonitions (اشعاری که متضمن وعظ و اندرز است) در «مجموعه ادبیات انگلیسی، بر حسب دوره» برای دوره انگلوساکسون (بدون هیچ ارجاعی برای نویسندگان و آثار انفرادی دوره مزبور)  شماره PR1121 اختصاص یافته است.

با توجه به اینکه برای برخی از آثار انفرادی کتاب اگزتر شماره ای در فرانما تخصیص نیافته، آیا می توان از شماره کلی تر (خود کتاب اگزتر) استفاده کرد؟ استفاده از جدول آثار انفرادی یک شماره‌ای، هم با دستور العمل فرانما در این بخش مغایر است و هم با شماره هایی که به بعضی از آثار انفرادی این کتاب تخصیص یافته است.

4. کتاب خطی ورچلی (Vercelli Book) : که در کتابخانه ورچلی در شمال ایتالیا نگهداری می شود  (1495) و حاوی منظومه‌های زیر است:

آندریاس (Andreas) ، 1644

سرانجام حواریون (The Fates of the Apostles) ، 1703

خطابه روح به بدن (Address of the Soul to the Body) ، 1774

رؤیای صلیب (the Dream of the Road)  ، 1680

ایلین (Elene) ، 1647.

از بین چهار مجموعه خطی فوق، تنها برای دو مجموعه  Exeter book(1490) و  vercelli book(1495) شماره هایی تخصیص یافته است. برای دو مجموعه دیگر یعنی «کاتون» و «جونیوس» شماره خاصی وجود ندارد و باید آنها را در سایر مجموعه های آن دوره رده‌بندی کرد. ذیل شماره کتاب اگزتر با یادداشت «مقایسه کنید با» شماره بدیل معماها برای مقایسه با آن آورده شده است، حال آنکه چنین مقایسه‌ای برای سایر مجموعه‌ها که تقریباً همان خصوصیات را دارند، صورت نگرفته است. علاوه بر آن، ارجاعی برای آثار انفرادی کتاب اگزتر و شماره‌های آن وجود دارد. آثار انفرادی مجموعه‌های دیگر هر یک شماره‌هایی را به خود اختصاص داده اند، ولی ارجاعی در قسمت مجموعه‌های فرانما برای آنها دیده نمی‌شود. با این ترتیب شماره دادن، خود مجموعه‌ها در جای دیگری از قفسه‌ها رف‌آرایی می‌شوند و آثار انفرادی آنها که عنوانهای متفاوتی دارند، در فاصله‌ای دورتر از آنها رف‌آرایی خواهند شد که خلاف رویة جاری در رده‌بندی کتابخانه کنگره است.

               Anglo-Saxon literature

                   Collections

                             Including collections of Anglo-Saxon and Early  

                                 English

                    Contemporary

1490                Exeter book (Codex Exoniensis)

                           Cf. PR1760+, Riddles

                           For individual works from the Exeter book,

                              See  PR1509

1495               Vercelli book (Codex Vercellensis)

1500               Other contemporary collections, A-Z

                            Caedmon manuscript, MSS Junius, See  PR1600+

                       .N67   Nowell codes

تقسیم‌بندی آثار منظوم

تقسیم‌بندی آثار منظوم انگلوساکسون به آثار مسیحی و ژرمنی و یا آثار دنیوی و غیر دنیوی، تصنعی و برای سهولت کار است.  بندرت اثری را می توان دینی یا دنیوی محض دانست و هر نوع تقسیم‌بندی، بدون اشکال نیست (1:23). منظومه‌های دنیوی را می‌توان به دو دسته رزمی و غیر رزمی تقسیم کرد. بقیه، منظومه های درباری نامیده می‌شوند. سایر اشعار دنیوی غیر درباری بوده و غیر از معمّاها و اندرزها کم و بیش غنایی هستند (1:24). البته، بسیاری از آثار منظوم انگلوساکسون ناپدید گشته و آنچه مانده ناقص و ناتمام است و اغلب تاریخ دقیق نگارش آنها معلوم نیست. (1:23) . روش نظم شفاهی انگلوساکسون، عامل مفقود شدن بسیاری از آثار منظوم آنهاست. در واقع، زبان رون که آنها با خود از اروپا آورده بودند، قدرت جاودان ساختن آثار ادبی آنها را نداشت (1:22). در کلیه کتابهای تاریخ ادبیات انگلیس دوره انگلوساکسون بر تقسیم‌بندی آثار منظوم و منثور این دوره تأکید فراوان شده است، ولی در فرانمای این بخش هیچ‌گونه تخصیصی برای تقسیم‌بندیهایی چون دنیوی و غیر دنیوی، رزمی و غیر رزمی، غنایی و مذهبی و ... درنظر گرفته نشده است.

منظومه‌های رزمی: این منظومه‌ها اغلب به افسانه و تاریخ ژرمنها مربوطند و اکثر قهرمانان آنها انگلیسی هستند. قوای مهاجم انگلوساکسون اشعار رزمی را با خود به بریتانیا آوردند (1:21). از آخر قرن هشتم به بعد هجوم و غارت دانمارکی‌ها کتابخانه های شمال بریتانیا را ویران و ادبیات شکوفا را نابود کرد. مشخص نیست چه اندازه از مجموعه‌های رزمی مفقود و محو گردید. بدون تخصیص.

اولین سرایندگان انگلوساکسون که  اسکاپ (Scop) نامیده می‌شدند،       خنیاگرانی (Minstrel) بودند که با چنگی در دست، در دربار شاهان نغمه های حماسی خود را می‌خواندند. در واقع، «اسکاپ» شعرای حماسه سرای حرفه ای بودند که اشعار حماسی ژرمنی را می سرودند و از حفظ می خواندند. مهاجمان انگلوساکسون شرح و خاطره پهلوانان حماسی در اشعار اسکاپ را با خود به بریتانیا آوردند ( 1:20).  بدون تخصیص.

بیئوولف (Beowulf). این منظومه بیشتر رزمی- حماسی است تا درباری.

نام سراینده حماسه بیئوولف معلوم نیست. تنها نسخه موجود به لهجه ساکسون غربی است که در قرن دهم نگاشته شده و غیر از زبان، هیچ چیز دیگرش انگلیسی نیست. حماسه شامل دو داستان مجزا از دلاوریهای دوران جوانی و پیری بیئوولف است.  (1:31) قسمتی از بیئوولف لحن مرثیه داشته و با اشعار غنایی قرابت دارد (1:39) . در میان اشعار رزمی تنها بیئوولف را می توان حماسه نامید. بقیه با آنکه از رزم و پهلوانی سخن می‌گویند، تنها همانند گزیده های کوتاهی از حماسه بوده و منظومه های درباری نامیده می شوند. بعضی از تاریخ ادبیات نویسان تنها به خاطر اجتناب از ابهام، آنها را منظومه‌های درباری نامید‌ه‌اند.

به این حماسه، 9 شماره در فرانما تخصیص یافته است. تقسیم‌بندیهای بیئوولف در خود فرانما آمده و برای تقسیمهای فرعی آن نیازی به استفاده از جدول نیست.

1580-1588             Beowulf

گروه منظومه های رزمی علاوه بر بیئوولف شامل منظومه های زیر نیز می‌باشد: (1:24)

فین (فینزبرگ) Finnsburg : شرح جنگی است در قلعه ای به همین نام. شعری است از شاعری خنیاگر که حدود سال 700 میلادی سروده شده است (1:43). تخصیص.

1710-1714          Finnsburh        

نبرد برونان برگ The Battle of Brunanburg: این شعر رزمی داستان فتح و شرح نبرد با مهاجمان است. از نظر فن شعر ماهرانه و از لحاظ مطلب و سبک، شبیه روایتهای شاعران خنیاگر است. این منظومه در قرن نوزدهم توسط «آلفرد لرد تنی سون»               (Alfred Lord Tennyson) به انگلیسی برگردانده شده است. (نام این شخص نیز در زمرة نویسندگان قرن نوزدهم انگلستان در فرانما نیامده است) (1:46). تخصیص.

                     Battle at Brunanbruh,   See  PR1592

1592         Brunanburh. Athelstan’s victory

جنگ مالدن Battle of Maldon  : این منظومه داستان تهاجم وایکینگ ها یا دزدان دریایی به سواحل اسکس نزدیک مالدن است. منظومه دارای سه بخش است. بعد از حماسه بیئوولف، بزرگترین شعر رزمی انگلوساکسون است (1:47). تخصیص.

                       Battle of Maldon,    See  PR1594

1594         Byrthnoth’s death. The battle of Maldon

والدهرا (Waldhere): به بزرگی حماسه بیئوولف نیست، ولی مثل آن حماسه با اشارات مذهبی همراه است. شاعر این منظومه در فن شعر و ادبیات مسیحی و ژرمنی تبحر داشته است (1:45). تخصیص.

1780-1784          Waldere (Waldhere?)

ویدسیز (Widsith) (بهترین نمونه از اشعار خنیاگران بود و احتمالاً شاعر آن ویدسیز نام داشت). تخصیص.

1788          Widsith

منظومه‌های غنایی (اشعار غیر زرمی)ـ مراثی و منظومه‌های غنایی  انگلیسی قدیم

منظومه های غیر رزمی انگلوساکسون اگر چه با عقاید مسیحیت در آمیخته است، ولی می‌توان آنها را منظومه‌های مادی و دنیوی دانست. این منظومه‌ها مضامینی از قبیل عشق و احساسات فردی و پند و اندرز دارند و به گونه‌ای فلسفی با عقاید مسیحیت درهم آمیخته‌اند. بعضی منتقدان این منظومه ها را مرثیه (به معنای در خود فرو رفتن و عزا گرفتن) نامیده اند.

مویه دیئور (Deor Lament): مویه دیئور گویای فراز و نشیب زندگی یک شاعر درباری است که محرومیت و عواطف خود را با مسیحیت و تسلی دینی در هم آمیخته است (1:52). تخصیص.

1672-1676          Deor’s Lament

سرگردان(Wanderer) : احتمالاً بهترین شرح بر زوال عصر اساطیری و پهلوانی است، عصری که با پیدایش مسیحیت   بی رونق شده است. این منظومه اشارات روشنی به خدا و ایمان دارد و سرایندة آن به احتمال زیاد مسیحی بوده است (1:53) . تخصیص.

1786          Wandere

دریانورد (Seafarer) . از بعضی جوانب نظیر منظومه «سرگردان» و منظومه‌ای است که وحدت مکان داشته و فقط با دریا سر و کار دارد. بعضی از شعرا از جمله ازرا پاوند (Ezra Pound) آن را به انگلیسی مدرن بازنویسی کرده اند (1:55). تخصیص.

1772          Seafarer

البته برای نام «ازرا پاوند» در فرانما شماره‌ای تخصیص نیافته است.

ویرانه  (Ruin) . برخلاف منظومه‌های «سرگردان» و «دریانورد»، منظومه «ویرانه» با غم و اندوه شخصی آغاز نمی گردد. او معتقد است تقدیر با عث ویرانی گشته نه خدا و افراد بشر (1:56). تخصیص.

1766          Ruin

از بین سه منظومه عشقی «مویه زن»، «پیام شوی» و «وولف و ایدواکر» که در کتاب اگزتر موجود است، احتمال دارد دو منظومة پیام شوی و مویه زن از یک شاعر باشند. (1:57)

پیام شوی (پیام عاشق)(The Husband’s Message) . تنها شعر غنایی انگلوساکسون است که از غم و اندوه و تأسف بر سپری شدن سعادت گذشته در آن اثری نیست. فرستاده شوی تکه چوبی است که پیام بر آن نقش شده است. بعضی منتقدان این منظومه را با مویه زن مرتبط می دانند (1:59). تخصیص.

1728          Husbands message

(مویه) شکایت زن The Wife’s Lament)) . این منظومه 53 مصرعی درد دل زنی است که از شوی خود جدا شده و مجبور است تنها در غاری مسکن گزیند. این منظومه طرز تفکر و احساسات یک زن انگلوساکسون  را با شور و هیجان نشان می‌دهد، ولی چنانچه به دنبال الگویی برای منظومه‌های عشقی انگلوساکسون هستیم، باید به منظومه‌های ویرژیل و آوید رجوع کرد. تخصیص.

1790          Wife’s complaint (Lament?)

وولف و ایدواکر (Wulf and Eadwak©er) .  یکی از مبهم‌ترین منظومه‌های انگلوساکسون است. گویندة آن زنی است که از مثلث عشق سخن می‌گوید. زن در سرزمین بیگانه‌ای اسیر است و آرزوی دیدن عاشق خود وولف را دارد. بعضی نقدنویسان منظومه را افسونی علیه دمل می‌دانند و معتقدند وولف یک بیماری روانی است و کلمة ایدواکر به معنای تضعیف کردن بیماری است (1:60). بدون تخصیص. می توان از شماره جامع تر کتاب اگزتر استفاده کرد.

                   Exter book,   See  PR1490

1490             Exter book

For individual works from the Exter book, See  PR1509

گرچه برای آثار انفرادی کتاب اگزتر به شماره 1509 ارجاع شده است، ولی برای اثر فوق شماره ای در فرانما وجود ندارد.

معماها Riddles)) . معماها سرگرمی ادبی محسوب می شدند، ولی امروزه چندان قابل توجه نیستند و بندرت جزء ادبیات محسوب می شوند. اغلب معماها در قرن هشتم نوشته شده و سرایندگان مختلفی داشته‌اند که همگی ناشناخته اند. در کتاب اگزتر 95 معمای منظوم وجود دارد که با مفقود گشتن بعضی از برگهای کتاب و ضایع شدن دستخط‌ها بسیاری از این معماها ناقص مانده‌اند. همگی به سبک شعر انگلیسی قدیم یا کلاسیک سروده شده اند (1:60). تخصیص.

1760-1764           Riddles

                                     Cf.  PR1490,  Exeter book

به نظر می‌رسد به جای یک اثر انفرادی، بهتر است معماها را یک مجموعه یا بخشی از مجموعه اگزتر بدانیم و شماره همان مجموعه را بدان اختصاص دهیم.

افسون‌ها (The Charms): مهاجمان انگلوساکسون عقایدی مربوط به افسون، سحر و طلسم با خود به بریتانیا آوردند تا آنها را در مقابل هوای بد، دزدان گله و ... محفوظ دارند و در مسافرت، درد، معالجه زمینهای بایر، پراکنده کردن زنبوران عسل و ... آنها یاری دهد. تاریخ تصنیف افسون‌ها معلوم نیست. افسون‌ها تنها تا حدودی طرز فکر، رویه زندگی و اعتقاد انگلوساکسون‌ها به خرافات و دعاها را می رسانند و ارزش ادبی چندانی ندارند (1:61). بدون تخصیص. شماره ای مناسب برای آن وجود ندارد. اگر مشخص شود در کدام مجموعه بوده، بهتر است شماره همان مجموعه را بدان اختصاص دهیم.

پندها و اندرزها و گفتارهای اخلاقی و خردمندانه (The Gnomic Verse) , .

پندها و اندرزها از گفتارهای متفاوتی تشکیل شده‌اند که همگی کوتاه و پرمعنا و دربارة امور عادی زندگی هستند. بسیاری از گفتارها در منظومه های مختلف پراکنده اند. گفتارها، مثل گفتارهای ادبیات سایر زبانها به ادب اولیه مربوطند و معمولاً فاقد زیبایی ادبی هستند (1:63) . تخصیص.

1720          Gnomic verses

مشخص نیست در حالی که برای پندها و ...  و معماها شماره‌هایی اختصاص یافته، چرا برای افسون ها و همچنین شعرهای رزمی و غنایی و مذهبی و ... شماره ای در نظر گرفته نشده است.

ادبیات مذهبی انگلیسی قدیم

از اوایل قرن هفتم تا اواسط قرن نهم، هفت شاهنشاهی انگلوساکسون تسلط سیاسی بریتانیا را یکی پس از دیگری به دست گرفتند. با این حال، فاتحان واقعی آن ادوار مردان جنگی نبودند بلکه مبلغان کیش جدید بودند که به جهت دعوت انگلوساکسونها به دین حضرت مسیح، سختیهای زیادی کشیدند. آثار مکتوب قرنهای هفتم تا نهم، تأثیر نفوذ کلیسا را بر فرهنگ ملت انگلیس نشان می‌دهد. آثار ادبی بیشتر توسط روحانیون نوشته می‌شد. در واقع، ادبیات انگلیسی قدیم نمایانگر ذوق و علاقه روحانیون است (1:22). در اواخر قرن هفتم و در قرن هشتم، اشعار مکتوب دینی در شمال بریتانیا نگاشته شد؛ ولی تمام  نسخه های اصلی اشعار از بین رفته است و آنچه باقی مانده در دستخط‌های قرن دهم ساکسون غربی موجودند. تاریخ شروع اشعار دینی را می‌توان قبل از 680م. دانست. به گفته «بید»، کادمون در صومعة هیلدا به طور معجزه آسا شاعر گشت. وقتی دین منشأ الهام نظم گردید، خصوصیات پهلوانی با عناصر غنایی و ذهنی آمیخته و تعدیل شد. البته، منظومه‌های دینی را نمی‌توان به طور قاطع از منظومه های پهلوانی و غنایی جدا دانست (1:65).

بر اساس اظهار نظر ارسطو در مورد شعر، این منظومه‌ها را با وجود لطف و زیباییهای آنها نمی‌توان شعر نامید، زیرا وی معتقد است آنچه موضوعش تاریخ یا دین باشد، شعر نیست. بنابراین، موضوع شعر نباید از تاریخ یا مذهب اقتباس شود (1:84) .

در میان شعرای دینی انگلوساکسون، تنها به دو نام «کادمون» و «کین وولف» (Cynewulf) برمی خوریم. مکتبهای دینی این دوره نیز به دو مکتب کادمون و کین وولف تقسیم می‌شود. البته چون از سرایندگان واقعی منظومه ها اطلاعی در دست نیست، بهتر است آنها را به مکتب کادمون یا کین وولف نسبت دهیم (1:68).

کادمون(Caedmon). اولین شاعر انگلیسی است که نامش را می‌دانیم. اشعار مذهبی انگلوساکسون با کادمون که یک کارگر مزرعه و بی‌سواد بود، شروع می شود. فعالیت ادبی او بین سالهای 657 و 680 م. شروع و شکوفا گشت. بر اساس گفتار «بید» نویسنده تاریخ کلیسای ملت انگلیس، بسیاری از اشعار مذهبی انگلوساکسون که باز نویسی داستانهای تورات و انجیل هستند، به کادمون نسبت داده شده است. البته، غیر از یک سرود مصراعی، دلیل قاطعی برای نسبت دادن اشعار مذهبی به کادمون وجود ندارد (1:71). تخصیص.

1600-1628           Caedmon

29 شماره در خود فرانما برای کادمون  و آثار تخصیص یافته است، ولی برای مکتب کادمون شماره ای تخصیص نیافته است.

کین وولف (Cyewulf). اشعار مذهبی انگلوساکسون توسط وی، از بازنویسی داستانهای کتاب مقدس به آموزش و پارسایی و حتی تصوف سوق داده شد. اشعار مکتب کین وولف توسعه ای را بر نوشته های مکتب کادمون نشان می دهد (1:69). تخصیص.

1639-1668           Cynewulf

30 شماره در خود فرانما به کین وولف اختصاص یافته، ولی برای مکتب کین وولف شماره ای تخصیص نیافته است. برای برخی از  آثاری که به او نسبت داده شده نیز در این مجموعه شماره ها، شماره‌هایی اختصاص یافته است: آندریاس (1644)، مسیح (1645)، ایلین (1647)، جولیانا (1652). ولی برای آثار دیگر او  که به احتمال زیاد اثر خود کین وولف نیست و توسط سرایندگان این مکتب سروده شده است، با استفاده از ارجاعاتی که وجود دارد، باید شماره های دیگری را خارج از این مجموعه (1639- 1688) تخصیص داد.

              Dream of the rood,  See   PR1680

              Fates of the apostles,   See  PR1703

              Gift of the man,   See  1746

              Guthlac,   See  PR1722

              Judith,   See  PR1730+

              Phoenix,   See  PR1750

              Riddles,   See  PR1760+

در نهایت، با توجه به اینکه برای هیچ یک از آثاری که به کین وولف یا مکتب او نسبت داده شده است نمی توان با قطعیت اظهار نظر کرد، دلیل این تفکیک در انشقاق شماره‌های آثار او چندان مشخص نیست.

دست نوشته جونیوس یا مجموعه خطی جونیوس (Junius Manuscript).

در کتابخانه بادلی دانشگاه آکسفورد موجود بوده و موضوع اشعارش بر اساس داستانهای کتاب مقدس است. جونیوس متعلق به مکتب کادمون است. این منظومه دارای دو باب است:

باب اول شامل سه منظومة پیدایش (Genesis) ، خروج (هجرت) (Exodus) ، دانیال (Daniel) ، و باب دوم که شامل منظومه مسیح و ابلیس (Christ and Satan) است. پیدایش جهان (Genesis) . اولین و طولانی ترین منظومه دست نوشته جونیوس است و در آن باب پیدایش تورات به نظم کشیده شده است. پیدایش جهان از ترکیب دو منظومه تشکیل یافته که آنها را پیدایش الف و پیدایش ب می نامند. پیدایش ب را بهشت گمشده نیز  می‌نامند. احتمالاً میلتون در «بهشت گمشده» خود از پیدایش ب متأثر گردیده است. این منظومه در اوایل قرن هشتم و احتمالاً توسط کادمون یا راهبی دیگر در شمال سروده شده است. به احتمال زیاد، ترجمه یکی از اشعار ساکسون قدیم است که در قاره اروپا نوشته شده است (1:73). تخصیص.

                 Genesis,  See  PR1611

1611                    Genesis

برای پیدایش الف و ب نیز تخصیص نداریم.

منظومه سفر خروج (The Exodus) .بر اساس شواهد زبانشناسی، این خروج قدیم‌ترین منظومه دینی است. این منظومه بر اساس داستانهای تورات سروده شده و شرح خروج بنی اسرائیل از مصر است. منظومه سفر خروج، بهترین نمونه شعر مذهبی به سبک و اصول داستانهای پهلوانی است (1:75). تخصیص.

                 Exodus, See  PR1609

1609                    Exodus

1610                       Including Exodus and Daniel

منظومه دانیال (Daniel) . این منظومه، فاقد هنرمندی و زیبایی و خصوصیات دراماتیک منظومه خروج است، و شامل دعای عزریا و بازنویسی قسمتهایی از 5 فصل اول سفر دانیال تورات است (1:77). تخصیص.

                        Daniel,   See  PR1607

1607                 Daniel

چنانکه ملاحظه می‌شود، به بخشهای مختلف باب اول جونیوس  شماره یا شماره‌هایی تخصیص یافته است، ولی برای باب اول شماره خاصی در فرانما دیده نمی‌شود.

مسیح  و ابلیس(Christ and Satan) . در باب دوم منظومه جولیوس، منظومه‌ای بدون عنوان در دوازده بند موجود است که امروزه «مسیح و ابلیس» نامیده می شود. داستان احتمالاً در اوایل قرن نهم توسط شاعری از مکتب کادمون سروده شده است. «مسیح و ابلیس» منظومه‌ای موعظه‌وار است. شاعر عناصر دراماتیک، حماسه و غنایی را با هم آورده است (1:78). تخصیص.

1630-1634          Christ and Satan

شماره فرانما خاص مسیح و ابلیس است، ولی برای باب دوم منظومه هم مانند باب اول شماره ای تخصیص نیافته است. افزون بر این، در حالی که هر یک از بخشهای جونیوس شماره خاص خود را دارند، برای خودِ مجموعه شماره ای در نظر گرفته نشده است. تنها می توان از شماره 1500 فرانما طبق دستور استفاده کرد:

                Collections

                   Contemporary

1490                Exeter book

1495                Vercelli book

1500               Other contemporary collections, A-Z

جودیت (Judith) ، 1730-1734. جودیت همراه با بیئوولف و سه اثر منثور دیگر، در مجموعه خطی کاتون موزه بریتانیا نگهداری می‌شوند. حماسه بیئوولف در فرهنگ ژرمنی ریشه دارد و جزو منظومه های رزمی و حماسی طبقه‌بندی می‌شود، اما دو شعر جودیت و آندریاس حماسه‌هایی دینی هستند که بر الگوی داستانهای ژرمنی استوارند. با وجودی که سراینده جودیت از مکتب کین وولف مطلع بوده، در خلال اشعار مکتب کادمون بررسی می شود. منظومه آندریاس هم که بیشتر به مکتب کین وولف شبیه است، به خاطر قرابتش با جودیت، پس از این منظومه بررسی می شود. منظومه جودیت زمانی به کادمون نسبت داده می‌شد ولی خصوصیات زبانی و وقایع تاریخی آن را به ربع اول قرن دهم و احتمالاً سال 918 مربوط می سازد. آلفریک موعظه ای روی جودیت نوشت تا به انگلیسی ها پایداری در مقابل ژرمنها را بیاموزد. احتمالاً شاعر تحت تأثیر آن موعظه بوده است. منظومه جودیت در صف مقدم ادبیات انگلیسی قدیم در کنار بیئوولف و اندریاس و ایلین قرار دارد (1:80). تخصیص.

1730-1734          Judith

آندریاس (Andreas) . همراه با سرانجام حواریون، خطابه روح به بدن، رؤیای صلیب، و ایلین در مجموعه کتاب خطی ورچلی قرار دارد. منظومه آندریاس که ظاهراً بر اساس ترجمه لاتین یک متن یونانی است، در 15 بند اعمال آندریاس قدیس و سنت متی را به نظم کشیده است. این منظومه مانند جودیت اثر شاعری از مکتب کین وولف بوده و از حماسه بیئوولف متأثر گشته است. با آنکه بعضی منتقدان منظومه آندریاس را حماسه نامیده‌اند، مضمون منظومه آن را به کتب دینی مسیحی بیشتر شبیه ساخته تا یک شعر قهرمانی انگلوساکسون (1:82). تخصیص.

                   Andreas,   See  PR1644

1644            Andreas

مکتب کین وولف

با آنکه سرایندگان اشعار قدیمی انگلیسی گمنامند، نام کادمون و کین وولف، نامهایی آشناست. کادمون به خاطر آنکه «بید» از او نام برده، و کین وولف بدان جهت که نام خویش را با الفبای رون ـ که الفبای قدیمی تیوتونیک است ـ در آخر ابیات چهار شعرش ثبت کرده است؛ البته، ذکر نام او به امید التماس دعا از دوستداران اشعارش بوده است. کین وولف آثار خود را در اواخر قرن هشتم سروده است. اشعار مکتب کین وولف مبیّن آگاهی از ادبیات و دانش ادبی بوده که در اشعار مکتب کادمون به چشم نمی‌خورد.  اشعار بسیاری را به کین وولف نسبت  داده‌اند، ولی تنها چهار منظومة سرانجام حواریون، معراج مسیح، جولیانا، و ایلین حاوی نام او هستند. منظومه‌های مسیح شماره یک و سه، آندریاس، رؤیای صلیب، عنقا، گوتلاک و چند شعر، دیگر از لحاظ سبک و موضوع با اشعار امضا شدة کین وولف شباهت دارند و اگر آثار او نباشند، توسط سرایندگان مکتب او به رشته تحریر در آمده اند (1:84). برای مکتب کین وولف تخصیصی صورت نگرفته است.

سرانجام حواریون(The Fates of Apostles) (اثر کین وولف). منظومه کوتاه «سرانجام حواریون» شاید خاتمه منظومه آندریاس باشد چون در دستنوشته ورچلی پس از دنبال منظومه آندریاس آمده است. در صورت صحت این امر، آندریاس را هم باید اثر کین وولف بدانیم. کین وولف در این منظومه به منظور آموزش انجیل، مخاطرات حواریون را پس از پراکنده شدن شرح و بررسی کرده است (1:85). تخصیص.

1703          Fates of Apostles

منظومه مسیح (Christ). از لحاظ ادبی جالب‌ترین شعر کین وولف است. زمانی «منظومه مسیح» را مجموعه سرودهایی درباره ولایت میسح (5 سرود)، معراج (5 سرود)، و روز معاد (7 سرود) می‌پنداشتند؛ اما بعدها معلوم شد عناوین این سه منظومه مختلف درباره سه ظهور مسیح است ، که تنها عنوان سه ظهور به آنها وحدت می بخشد. سه منظومه را به نامهای مسیح شماره یک یا ولادت مسیح، مسیح شماره دو یا عروج مسیح، و مسیح شماره سه یا روز معاد می نامند. در میان این سه منظومه، تنها معراج یا عروج مسیح حاوی نام کین وولف است و مسلماً اثر او بوده و نسبت دادن دو منظومه دیگر به کین وولف، خالی از اشکال نیست (1:86). تخصیص.

1645          Christ

ولادت مسیح(Advent: Christ I). ولادت مسیح شامل یازده قطعه سرود مذهبی خطاب به مریم، اورشلیم، مسیح و ... می‌شود. این منظومه آغاز پیدایش نمایشنامه دینی است. این منظومه را اشعار غنایی ولادت (Advent Lyrics) می نامند. (1:87)

عروج مسیح(Ascension: Christ II). (اثر کین وولف). منظومه عروج در 5 بند، با وجود موعظه‌وار بودنش، زیبایی و لطف خاصی دارد. کین وولف موعظه پاپ گرگوری بر معراج مسیح و بعضی کتابهای دینی دیگر را آزادانه منظوم نموده و هنرمندی خود را در استعاره ها و نمادها نشان داده است (1:89). بخشهای سه گانه مسیح بدون تخصیص هستند.

روز معاد(Doomsday: Christ III) . در ادبیات انگلوساکسون یا انگلیسی قدیم سه منظومه مختلف با عنوان روز معاد موجود است:

روز معاد الف. ترجمه‌ای است مربوط به قرن دهم از یک شعر لاتین که به بید نسبت داده شده است.

روز معاد ب. از هنر شعری برخوردار و بر اساس قواعد دینی مندرج در اشعار لاتین استوار است..

روز معاد ج. که «مسیح شماره سه هم نامیده شده، اثر مکتب کین وولف است. کین وولف از یک سرود لاتین درباره قیامت که «بید» آن را در کتاب فن شعر خود درج کرده»، استفاده نموده است. «روز معاد» و بخشهای سه گانه آن، بدون تخصیص هستند.

جولیانا (Juliana) . اثر کین وولف. منظومه جولیانا داستان رقت انگیز شکنجه و در نهایت شهادت یک مسیحی باکره است که حاضر نمی شود با یک کافر پیمان زناشویی ببندد. منظومه جولیانا در کتاب خطی اگزتر موجود است. تخصیص.

1652          Juliana

منبع کین وولف در بازآفرینی این منظومه، نثری است به زبان لاتین با عنوان: زندگی باکره شهید جولیانا (Juliana Virginis Martyris) که در کتاب زندگی و جشنهای شهدا (Acta Sanctorum) ثبت شده است (1:91) . بدون تخصیص.

ایلین (Elene) . (اثر کین وولف). منظومه ایلین بر اساس شرح زندگی سنت هلنا مادر قسطنطین کبیر و نیز نحوه پیدایش صلیب که در کتاب زندگی و جشنهای شهدا آمده، استوار می‌باشد. این اثر را بسیاری شاهکار کین وولف دانسته اند. تخصیص.

1647          Elene

سه منظومه زیر که از لحاظ موضوع و سبک با چهار شعر امضا شده کین وولف قرابت دارند، الزاماً به شعرای مکتب کین وولف نسبت داده می شوند. علاوه بر ولادت، روز معاد، و آندریاس (که در بالا آمده) می توان از منظومه های گوتلاک، فینیکس، و فیزیولوگوس نام برد. (1:95)

گوتلاک (Guthlac) . گوتلاک تنها منظومه‌ای است که شرح زندگی یک قدیس انگلیسی را بیان می کند.  شرح احوال او را راهبی به نام فلیکس به زبان لاتین نوشته است. این منظومه در کتاب «زندگی و جشنهای شهدا» به ثبت رسیده است. منظومه گوتلاک در ادبیات انگلوساکسون جای مخصوص خود را دارد، زیرا صحنه جدیدی را نشان می دهد که نه تنها به زندگی شاهان و جنگجویان ارتباط نداشته، بلکه جلال و ابهت دنیا را به هیچ می گیرد. این منظومه بیش از هر شعر دیگر انگلوساکسون به مطالعه خصوصیات و صفات اختصاصی فرد می‌پردازد.

دو منظومه نیز به نامهای گوتلاک الف و گوتلاک ب به ثبت رسیده که شعرای آنها ناشناس هستند. هر دو این منظومه ها بر پایه نثر لاتین اغوا و مرگ سنت گوتلاک اثر فینیکس، بنا شده اند (1:95). تخصیص.

1722          Guthlac

البته برای گوتلاک الف و گوتلاک ب، تخصیص صورت نگرفته است.

فینیکس(Phoenix). (منظومه فنیکس، ققنس یا عنقا) در 8 بند احتمالاً توسط یک دبیر کلیسا در عصر کین وولف سروده شده و افسانه کلاسیک و شرقی پرنده ای است که با تجدید حیات، خود را جاودان ساخته و سمبل جاودانی در دین مسیح گردیده است. شباهت آن با منظومه ایلین در قافیه و تجانس حروف، سبب شده بعضی منتقدان آن را اثر کین وولف بدانند (1:98) . تخصیص.

1750          Phoenix

فیزیولوگوس یا منظومه حیوانات (Physiologus) .  در کتاب خطی اگزتر پس از منظومه فینیکس سه شعر کوتاه وجود دارد که زمانی به کین وولف نسبت داده می‌شدند، اما احتمالاً توسط شاعر فینیکس سروده شده‌اند. اهمیت این اشعار به خاطر ارزش ادبی آنها نیست، بلکه مانند معماها نمایانگر ظهور و توسعه ادبیات در جهان   می باشد. این سه منظومه درباره پلنگ، نهنگ، و کبک       (Penther, Whale, Partridge) نوشته شده اند  (1:101).. تخصیص.

1752-1756          Physiologus

رؤیای صلیب(Dream of the Rood). این منظومه در دستنوشته ورچلی موجود است و شاید در آخر قرن نهم به رشتة تحریر درآمده باشد. رؤیای صلیب، یکی از بهترین اشعار غنایی انگلوساکسون است (1:102). تخصیص.

1680-1676          Dream of the rood

حمله مسیح به دوزخ و نجات ارواح پاکان(Harrowing of Hell or Christ’s Harrowing of Hell).منظومه حمله مسیح به دوزخ که بخشی از آن بجا مانده، با زیارت قبر مسیح توسط حضرت مریم در صبح روز عید پاک شروع می شود و ناگهان دوزخ را ترسیم می کند(1:105). تخصیص.

                          Harrowing of Hell,   See  PR1630+

1630-1634                     Christ and Satan

                          Christ’s Harrowing of Hell

روح و جسم (Soul and Body) . منظومه روح و جسم با سه منظومه روز معاد قرابت دارد. بعضی آن را جزئی از منظومه معاد کین وولف دانسته اند.  در این شعر، ارواح متقی کالبدهای خود را ستایش و ارواح شرور کالبدهای خود را سرزنش می کنند.  این منظومه بیشتر به اندرز و موعظه شبیه است.  چنین منظومه هایی امروزه بیشتر موعظه دینی محسوب می گردند تا ادبیات (1:106). تخصیص.

1774          Soul ’s address to the body

سلیمان و زحل (Salomon and Saturn) . دو منظومه سلیمان و زحل احتمالاً در قرن نهم به رشته تحریر در آمده اند. هر دو منظومه از منابع لاتین گرفته شده اند (1:107). تخصیص.

1770          Salomon and Saturn

در برخی از منابع سلیمان به صورت Soloman ثبت شده است. (1:107)

ادبیات منثور انگلیسی قدیم: هجوم وایکینگ ها و عصر آلفرد کبیر

حمله وایکینگ ها به بریتانیا از اواخر قرن هشتم آغاز شد و تا اوایل قرن یازدهم ادامه داشت. این هجوم وحشیانه‌تر از حملة انگلوساکسونها به سرزمین بریتانیا بود. بزرگترین ضربه وایکینگ‌ها بر پیکر دانش و کلیسا فرود آمد. در کنار ویرانیها و خسارتهای فوق‌العاده به سرزمین و ساکنان بریتانیا، پیدایش رهبری بزرگ چون آلفرد کبیر، از نتایج مثبت حمله وایکینگ ها بود. آلفرد در برابر مهاجمان پایداری کردو آنها را از سرزمین بریتانیا بیرون راند. آلفرد برنامه آموزشی بسیار وسیعی را اجرا نمود. به دستور او، تمام اشعار موجود تحریر و تکثیر شدند تا آنچه از ادبیات انگلیسی از گزند وایکینگ ها در امان مانده بود، پایدار بماند. تمام اشعار موجود انگلوساکسون، و از جمله وقایع نامه انگلوساکسون مرهون کوششهای آلفرد است. (1:111)

آلفرد کبیر(Alfred, the Great) . فرهنگ انگلوساکسون بدون نثر بود تا آنکه عیسویت شیوة نثر مدیترانه ای را با خود آورد. نثر انگلیسی در دوره آلفرد شروع می شود. سرایندگان اشعار انگلوساکسون مجهولند، ولی نویسندگان نثر را می شناسیم. در عصر انگلوساکسون، نثر انگلیسی ساده و محاوره‌ای بود و لاتین زبان اصلی تعلیم و تربیت کلیسا به شمار می‌رفت. ادبیات منثور انگلیسی اغلب به ترجمه و بازنویسی آثار لاتین محدود است، در تمام دوره انگلوساکسون نظم به عنوان تنها روش طبیعی ابراز هنر ادبی به حیات خود ادامه داد، در حالی که نثر ادبی تنها روشی دانشمندانه و کلیسایی به شمار می‌رفت. مهاجمان انگلوساکسون نظم را با خود به بریتانیا آوردند، ولی شاهدی در دست نیست که نثر را هم آورده باشند. از ربع قرن هفتم تا ربع اول قرن نهم را می‌توان دورة شکوفایی نظم نامید. اوج توسعه نظم در بیئوولف و منظومه‌های غنایی دیده می‌شود، اما در توسعه نثر چنین نقطه اوجی وجود ندارد. نثر انگلیسی در آخر قرن نهم که آلفرد به سلطنت رسید، متولد گشت. نثر انگلیسی ابتدا در قانون و سندهای رسمی جای نظم را گرفت، ولی برای بررسی نثر به عنوان یک پدیده ادبی باید به عصر آلفرد کبیر (899- 848) رجوع کرد. در قرن هفتم و هشتم که عصر زرین نظم انگلوساکسون است، نثرنویسان تنها به لاتین می‌نوشتند. آلفرد نه تنها نثر انگلیسی را پایه گذاشت، بلکه خود در ترجمه پیشگام شد. البته، ترجمه‌های آلفرد و یارانش را نباید آثار ادبی دانست. ترجمه‌ها با آنکه خصوصیات ادبی دارند، هدف اصلی ادبیات نبوده است.

تخصیص. (در فرانما 29 شماره با تقسیمهای فرعی مشخص به آلفرد کبیر اختصاص یافته است. آثاری که در ارتباط با نام او هستند نیز باید در همین شماره ها تخصیص یابند.) در شماره گزیده‌ها نیز دستورالعملی برای بخشهای جداگانه وجود دارد. تمامی این دستورالعملها به معنای تخصیص   شماره هایی در این بخش از فرانماست. برای ترجمه های آلفرد از شماره های 1545 تا 1557 تخصیص هایی به عمل آمده است، با این حال برای بعضی از ترجمه‌های او تخصیصی صورت نگرفته است.

1540-1568           Alfred, the Great

                                Including works connected with his name

1542                             Selections

                                  For separate parts,  See  PR1545+

ترجمه‌های آلفرد:آلفرد کتاب شبانان یا وظایف روحانیون، تاریخ کلیسای ملت انگلیس، و کتاب تسلی فلسفه را ترجمه نمود.

وظایف روحانیون (Cura astoralis). با وجود ترجمه کتاب دیالوگ (Dialouges) گرگوری توسط اسقف وارفرث، آلفرد کتاب وظایف روحانیون یا کتاب شبانان را با کمک و همراهی چهار دوست که نامشان در مقدمه کتاب آمده است، ترجمه نمود. تخصیص.

1551                    Translation of Cura pastoralis

1552                    Translation of Gregory’s Dialogues

دیباچه کتاب شبانان به قلم خود آلفرد، بیشتر مورد توجه بوده و مشتمل بر تمام ترجمه‌های آلفرد و بزرگترین سهم او به ادبیات است. از لحاظ ادبی: «دیباچه» اولین نثر عمده انگلیسی است و از لحاظ زیبایی شناسی بی نظیر است (1:114) . بدون تخصیص.

ترجمه تاریخ جهان (Historia Universalis) . آلفرد کتاب تاریخ جهان یا تاریخ ضد شرک اثر پالوس اروسیوس (Paulus Orosius) کشیش اسپانیولی را که به زبان لاتین بود، برای ترجمه انتخاب کرد. با حذف و تصرفات فراوان برای خوانندگان انگلیسی، این کتاب توسط آلفرد ترجمه شد. کتاب محدود به اصول جغرافیای عمومی است. تخصیص.

1555          Translation of Orosius

جغرافیای ژرمنها. آلفرد جغرافیای ژرمنها را که اکنون سندی تاریخی است، همراه با شرح مسافرتهای دریایی دو دریا نورد نروژی به نامهای اوت هرا (Othere) و    وولفستان (Wulfstan) با نثری روان نوشت که از بهترین نثرهای انگلوساکسون است. (1:116). بدون تخصیص.

ترجمه تاریخ کلیسای ملت انگلیس (Historia Ecclesiastica Anglorum: Church History of English People)  . کتاب تاریخ بید در زمان آلفرد تاریخ استاندارد کلیسای اولیه انگلیس و اثری کلاسیک محسوب می شد. آلفرد با وفاداری به متن لاتین کتاب را با حذف قسمتهایی از آن، به انگلیسی ترجمه نمود (1:118). تخصیص.

1547          Translation of Bede’s Ecclediastical history

ترجمه کتاب قانون انگلوساکسون (Old English Codes of Law) . قوانین حقوقی آلفرد با وجود اهمیتی که برای تاریخ سیاسی بریتانیا دارند، برای دانشجویان ادبیات تنها از نظر توسعه نثر انگلیسی مهم هستند (1:119). تخصیص.

1553          Laws of Anglo-Saxons

ترجمه کتاب تسلی فلسفه (De Consolation Philosophiae) . کتاب تسلی فلسفه اثر بوئی سی یوس (Boethius) فیلسوف و سیاستمدار قرن پنجم، از مشهورترین کتابهای قرون وسطی است. آلفرد و بعدها چاوسر این اثر فلسفی را ترجمه کردند. کتاب تسلی فلسفه به نظم و نثر و نمایانگر فلسفه افلاطونی آمیخته با تصوف شرقی و فلسفه رواقیون است. نفوذ این کتاب بر بسیاری از آثار ادبی قرون وسطی مشهود است (1:120). تخصیص

1549          Translation of Boethius’s Consolatio philosophiae

اندیشه نگاری یا شکوفه‌ها (Soliloquia) . اندیشه‌نگاری آخرین اثر یا ترجمه آلفرد است که اکثرش را از اندیشه نگاری آگستین قدیس ترجمه و اقتباس نموده است و آزادانه بر آن شرح و نظریه نوشته و کتاب را شکوفه‌ها (Blooms or Blostman) نامیده است. مقدمه اندیشه‌نگاری وداع آلفرد به ترجمه و فعالیت ادبی اوست (1:122). تخصیص.

1545          Translation of St. Augustine’s Soliloquies

سالنامه انگلیسی قدیم یا وقایعنامه انگلوساکسون (The Old English Annals or Anglo-Saxon Chronicle) . از لحاظ تاریخی، وقایعنامه انگلوساکسون اولین تاریخ ملی یک ملت غربی به زبان خودش و از لحاظ ادبی، یکی از اولین کتابهای منثور انگلیسی است. در مجموع، این کتاب منبعی موثق و پر ارزش در مورد تاریخ عصر انگلوساکسون است. در کتاب، به اشعاری نیز برخورد می‌کنیم. منظومه «جنگ برونان برگ» در این کتاب آمده است.

برخی از بخشهای وقایعنامه انگلوساکسون عبارتند از:

نبرد با دانمارکی‌ها که شرح وقایع سالهای 893 و 897 م. است

مرگ شاه ادوارد، سال 942 ، (Edward’s death)

منظومه جنگ برونان برگ (سال 937)، (Brunanburh)

ادموند (سال 942) یا آزاد سازی پنج بردار، (Edmund. Liberation of the five beroughs)

کامیابی ادگار(سال  959)

جلوس شاه ادگار (Edgar coronation)، (سال 973) شامل سه منظومه

قتل ادوارد (Edward the Martyr ’s death) ( سال 978)

محاصره کانتربوری، (سال 1011)

آلفرد فرزند شاه آتلرد   (Alfred aetheling’s death)   که توسط گادوین(Godwin) در سال 1034 کشته شد ؛

بیماری و مرگ ادوارد اتلینگ  (Edward Aetheling) و ... (1:123).

البته برخی در انتساب وقایعنامه به آلفرد، شک روا داشته‌اند. (1:114).

این منبع را در فرانما با عنوان The Chronicle می توان یافت که به رده تاریخ ارجاع داده شده است. شماره های دیگری در این بخش برای مقایسه پیش بینی شده استکه می توان از آنها نیز استفاده کرد. البته برای نبرد با دانمارکی ها، کامیابی ادگار، محاصره کانتربوری، بیماری و مرگ ادوارد اتلینگ، تخصیص نداریم. تخصیص.

 The Chronicle, See   DA150

     Cf. PR1519,  Aelfheah

          PR1569,  Alfred aetheling’s death

          PR1592,  Brunanburh (957)    (937?)

          PR1594,  Byrhtnoth (991)

          PR1686/  Edgar’s coronation (973)

          PR1687, Edgar’s death (975)

          PR1689, Edmund (942)

          PR1691, Edward the Martyr’s death (978)

          PR1693, Edward the Confessor’s death (1066)

البته شماره 1519در فرانما وجود نداد. احتمالاً باید شماره 1509 درست باشد (؟)

برای جغرافیای ژرمنها، دیباچه کتاب شبانان، در این بخش از فرانما تخصیص صورت نگرفته و شماره مناسب دیگری را نیز در این بخش نمی توان یافت.

علاوه بر آن، در فرانما شماره های زیر برای برخی از ترجمه های آلفرد تخصیص یافته که در منابع موجود ذکری از آن عناوین به میان نیامده است:

1556          Translation of Proverbs

1557          Translation of Psalms

کلیه آثار و ترجمه های آلفرد با توجه به محتوای موضوعی آنها، به غیر از رده ادبیات، در رده های دیگری چون تاریخ، فلسفه، قانون و ... نیز قابل رده‌بندی است. بهتر بود در فرانما با استفاده از یادداشت مقایسه کنید با (cf.) ارجاعی برای آنها ساخته می شد تا رده بند خود برای شماره و ردة مناسب تصمیم گیری کند.

نثر انگلیسی بعد از آلفرد.آلفرد تنها زمینه ساز کار سایر نثر نویسان بعدی بود. در دوره سلطنت ادگار. وضعیت بهتر شد. سه روحانی بزرگ با رفرم کلیسا جنبش رفرم رهبانی را رهبری و نثرنویسان برجسته ای را تشویق و تربیت کردند: «دانستان» (Dunstan) که سر اسقف کانتربری شد؛ اتل ولد (Aethelwold) اسقف وینچستر و آزوالد (Oswald) سر اسقف یورک.  (1:126)

روایات و مواعظ بلیکلینگ (Blickling Homilies) ، نتیجه تجدید حیات مدارس رهبانی جنبش بندیکتن قرن دهم است که مسلماً اثر آلفریک نیستند، چون آلفریک افسانه را مردود دانست ولی قرنها بعد افسانه پایه و اساس شاهکارهای نظم جهان گردید. سبک آنها مابین سبک آلفریک و آلفرد است (1:127). تخصیص.

1590          Blickling homilies

آلفریک (Aelfric, 955-1020) . آلفریک که گراماتیکوس (Grammaticus) لقب یافت، دانشمند بزرگ انقلاب بندیکتن و نثرنویس عمده عصر خود و استاد تمام فرمهای نثر بود. وی سالها در مدرسه وینچستر شاگرد اتل ولد (Aethelwold) اسقف بود. آثار آلفریک از روایات و مواعظ و زندگی قدیسان گرفته تا ترجمه انجیل و انواع آثار دانشمندانه بود. آثار او را می توان مکمل آثار آلفرد دانست. آلفریک برجسته ترین نثر نویس عصر انگلوساکسون و آثارش ترسیم کننده ایمان و عقاید کلیسای اولیه انگلیس است. آلفریک نه تنها بزرگترین نثرنویس عصر خود بود، بلکه برجسته ترین دانشمند الهیات قرنهای دهم و یازدهم است که به انگلیسی مطلب نوشت. پس از آلفریک، نثر انگلیسی زبان ادبی گردید و وسیلة ترجمه و تحریر گشت. آثار آلفریک با سه مجموعه مواعظ و روایات شروع می شوند که بین سالهای 990 تا 998 نوشته شد. هر مجموعه از چهل موعظه و روایات تشکیل شده بود و تمام سال کلیسایی و وقایع عمده‌اش را در برداشت. (1:128)

بهتر بود از لقب او Grammaticus ارجاعی به نام Aelfric ساخته می‌شد، یا حداقل مقابل نام او در فرانما لقب او ذکر می شد. تخصیص. (در فرانما 19 شماره با تقسیمات فرعی به آلفریک اختصاص یافته است)

1520-1538          Aelfric

روایات و مواعظ کاتولیک (Homiliae Catholicae) ، اولین و دومین مجموعه که روایات ساده و آموزنده ای هستند. بدون تخصیص. با تسامح به عنوان روایات و مواعظ در شماره زیر قابل تخصیص است:

1526          Homilies- special homilies, A-Z

زندگی (و مصایب) قدیسان (Passiones Sancorum) . آلفریک بعد از تهیه کتابهای درسی خود، سومین مجموعه روایات را به نام زندگی قدیسان نوشت. این مجموعه از 33 شرح حال و هفت موعظه تشکیل و به ترتیب تقویم کلیسا تنظیم گشته است. دارای دو مقدمه است که اولی به زبان لاتین و دومی به زبان انگلیسی است. این مجموعه گویای آداب و سنن مردم انگلیس در قرن دهم و شرح احوال خود راوی است. تخصیص.

1527          Passions of the saints

لازم بود نام دیگر این اثر یعنی Passiones Sancorum نیز در شماره 1527 ذکر می شد.

شرح احوال آزوالد قدیس (St. Oswald). بدون تخصیص.

کتابخانه کنگره آثاری را که در ارتباط با St. Oswald است در رده های DA ، DB ، BR ، NA ،   LFو BX (بدون ارجاع) جای داده است. *

شرح احوال ادموند قدیس (St. Edmund). بدون تخصیص.

آغاز آفرینش (De Initio Creaurae) ، اولین روایت مجموعه اول است که خلقت، طوفان نوح و قانون موسوی را شرح می دهد. بدون تخصیص.

ولادت مسیح (De Natale Domini) ، دومین روایت مجموعه اول شرح زندگی مسیح از ولادت تا معراج است. بدون تخصیص.

آلفریک اولین مترجمی است که برای ترجمه تورات و انجیل سبک مناسبی یافته است. بعد از روایات و مواعظ به سراغ اسفار تورات آمد و هفت کتاب اول (Heptateuch) را ترجمه نمود و رساله ای به نام مقدمه ای بر تورات و انجیل (De Veteri et de Novo Testamento) نوشت که آن را مقدمه‌ای بر ترجمه تورات می‌دانند. او در ترجمه تورات بسیاری از مطالب را حذف کرد.

دانیال . آلفریک کتاب دانیال را به طور کامل ترجمه نمود.

شش روز آفرینش (Hexameron) ، موعظه ای است از کتاب روایات. هر پنج عنوان فوق تخصیصی ندارند.

کتابخانه کنگره شماره PR1502.B6 (مجموعه اشعار دوره انگلوساکسون)  را برای این قبیل آثار درنظر گرفته است: *

 Exameron anglie, or The Old English Hexameron

آثار غیر مذهبی آلفریک:شامل عناوین زیر است که همگی اینها را می توان کتاب درسی نامید.

کتاب گرامر لاتین، برای افزایش دانش لاتین روحانیون و مردم نوشته شد.

فرهنگ لاتین انگلیسی، فرهنگ او اولین لغت‌نامه موجود است که به جای الفبا، بر اساس موضوع تنظیم گشته است.

مکالمه (Colloquy) . هدف از ترجمه مکالمه به زبان لاتین در اصل آموزش لاتین بوده است. در این کتاب با پیشه های مختلف آشنا می شویم ، به همین دلیل آشنایی با پیشه‌ها (Colloquy on the Occupations) نیز لقب گرفته است. آثار آموزشی او تخصیصی ندارند. این آثار اگر در رده ادبیات جای نمی‌گیرند، ولی حداقل می توانند با ارجاع در محل مناسب خود قرار گیرند.

خواستهای اسقف وولف سیچ(Interrogationes Sigewulfi Presbyteri)  ، کتابی است برای راهنمایی روحانیون که به درخواست اسقف وولف سیچ توسط آلفریک نوشته شد. تخصیص.

1528          Sigewulf’s Interrogations on Genesis

نصیحت به فرزند روحانی (Advice to Spiritual Son) ، آلفریک این کتاب بازیل قدیس را ترجمه نمود. بدون تخصیص.

نامه‌ای به راهبان اینشام (Letter to the Monks of Eynsham)  ، کتابی است از آلفریک به زبان لاتین که در مقدمه اش از استاد خود اتل ولد یاد کرده است. بدون تخصیص.

نامه‌ای به وولفستان (Wulfstan) ، آخرین اثر عمده آلفریک است که به وولفستان سر اسقف یورک نوشته است. تمام نامه های آلفریک در اصل به لاتین نوشته شده، ولی بعداٌ به درخواست وولفستان به انگلیسی برگردانده شدند (1:128). بدون تخصیص.

برای آثاری که تخصیصی ندارند، می‌توان از سرفصل زیر استفاده کرد. گرچه معلوم نیست به چه دلیل برای آثار مذکور که برخی از نظر ادبی مهم نیز هستند، تخصیصی صورت نگرفته است.

1530          Other special,   A-z

آثار آلفریک (یا منسوب به آلفریک) نیز مانند آلفرد کبیر و سایر نویسندگان آنگلوساکسون، به غیر از ادبیات در رده های چون دین نیز جای می گیرند. در اینجا نیز استفاده از یادداشت «مقایسه کنید با» توصیه می شود.

وولفستان (Wulfstan) . از نثر نویسان معاصر آلفریک بود که پس از اسقفی لندن تا آخر عمر اسقف یورک ماند. در حدود سال 1023 درگذشت. او در دین و سیاست و ادبیات نثر نویس برجسته‌ای بود و در تدوین کتاب قانون برای شاه اتل رد و شاه کانوث سهم بسزایی داشت (1:133). تخصیص.

1795-1799          Wulfstan

روایات و مواعظ بادلیان (Bodleian Homilies) ، بعضی از منتقدان 53 روایت و موعظه کتابخانه بادلی آکسفورد را به وولفستان نسبت داده اند ولی تنها در مورد نسبت 5 روایت به او می توان یقین کرد. بدون تخصیص.

خطابه‌ای به ملت انگلیس (Sermo Lupi ad Anglos) ، مشهورترین موعظه وولفستان. بدون تخصیص.

گرچه در فرانمای ادبیات  انگلوساکسون شماره‌ای یا ارجاعی برای این اثر درنظر گرفته نشده است، کتابخانه کنگره به  آثاری که در ارتباط با Wulfstan است، شماره‌هایی چون PR1799 و  PR1796 و  PR1502 را تخصیص داده است.

البته برای برخی از موضوعات که باید در زیر نام نویسنده شماره ای برای آن در نظر گرفت، نیز جایی اختصاص نیافته است. به عنوان نمونه، به آلفریک که شناخته شده‌ترین نویسنده این دوره است، 19 شماره در فرانما اختصاص یافته است: 1520-1538. درجدول نویسندگان 19 شماره ای برای نامه‌های نویسنده که از شخص بخصوصی دریافت کرده یا به شخص بخصوصی نوشته است شماره A41-49 را از جدول به شماره مربوط در فرانما می افزایند. حال آنکه اولاً برای آلفریک جدولی در نظر گرفته نشده (همه شماره‌های آن در فرانما آمده)، و ثانیاً در خود فرانما نیز برای نامه‌های آلفریک شماره‌ای اختصاص نیافته است. در صورتی که آخرین اثر عمده ثبت شده آلفریک نامه های او به وولفستان سر اسقف یورک است (1, 132) که در اصل به لاتین نوشته بود، ولی سپس به درخواست وولفستان به انگلیسی برگردانده شد. تنها راهی که می‌ماند، افزودن شماره .A45-49 از جدول نویسندگان 5 شماره ای به شماره چهارم وولفستان (1795-1799) یعنی 1798 است: PR1798.A45. با این نحوه شماره دادن یکی از آثار عمده آلفریک یعنی نامه های او به وولفستان، به جای آنکه در کنار سایر آثار او در قفسه های کتابخانه در کنار هم قرار بگیرد، در کنار آثار وولفستان و در جای دیگری رف آرایی خواهد شد که بر خلاف اصول شناخته شده رده‌بندی کنگره است.

مطالب گوناگون (Handboc or Enchiridion) ، اثر برثفرث (Byrhtferth) از نثر نویس است که نوشته هایی در ریاضی دارد. مطالب گوناگون رساله ای است در ریاضی و فلسفه که برثفرث نوشته است. بدون تخصیص.

چند اثر که نویسندگان آنها شناخته نشده و به آلفریک یا هم عصرانش نسبت داده شده اند: (1:135)

زندگی گوتلاک قدیس (Life of St. Guthlac) ، که از لاتین ترجمه شده است؛ تخصیص.

1722          Guthlac (Life of St. Guthlac?)

زندگی سوویتان قدیس (Life of St. Swithun) ؛ بدون تخصیص.

زندگی نعات قدیس (Life of St. Neot) ؛ بدون تخصیص.

زندگی مریم قدیس مصری (Life of St. Mary of Egypt) . بدون تخصیص.

کتابخانه کنگره شماره BX375.A6 O77 1974 را برای این اثر درنظر گرفته است. البته هیچ ارجاعی در ادبیات انگلوساکسون برای این مورد دیده نمی شود.

افسانه‌های دنیوی نثر نویسان قرن یازدهم: (1:136). بدون تخصیص.

نامه اسکندر به ارسطو(Letter from Alexander to Aristotle). بدون تخصیص.

عجایب مشرق زمین(Wonders of the east) ، دو افسانه اول در قرن 11 به انگلیسی برگردانده شدند. بدون تخصیص.

داستان اپولونیوس(Apollonius of Tyre). تخصیص.

1572                    Ang – Az

                       Apollonius of Tyre

در کتابهای تاریخ ادبیات و کتابشناسی های متعددی که به نویسندگان و آثار ادبی دوره انگلوساکسون پرداخته‌اند، نامهایی دیده  می شود که ما آنها را در فرانمای رده‌بندی این بخش نمی‌بینیم. در ذیل، به پاره‌ای از این نامها اشاره شده است.

اسامی لاتین نویسندگان آثار اصلی که در دوره انگلوساکسون به انگلیسی ترجمه شده‌اند، و یا عنوانهای دیگری که به کمک آنها می‌‌توان نویسندگان و آثار این دوره را شناسایی کرد نیز در این سیاهه ذکر شده است.

موضوعهای بدون تخصیص

علاوه بر نویسندگان و آثار انفرادی، موضوعهای زیر نیز در فرانما تخصیصی ندارند:

برای هر یک از موضوعات زیر در کتابنامه های ادبیات انگلیسی قدیم منابع متعددی ذکر شده که تا کنون چاپ شده اند. به عنوان مثال، به تعداد کتابهای چاپ شده برای برخی از موضوعها که در کتابنامه ادبیات انگلیسی قدیم تألیف دکتر ابجدیان ثبت شده، اشاره می‌شود.

آثار دنیوی

آثار غیر دنیوی

ادبیات مذهبی انگلیسی قدیم (Old English Religious Poetry)

ادبیات منثور انگلیسی قدیم (Old English prose) ، 7 عنوان.

اشعار رزمی یا منظومه های قهرمانی (Heroic Poems) ، 38 عنوان.

الفبای رون (Rune) (الفبای قدیمی تیوتونیک) ،(teutonic)

افسونها (Charms) ، 14 عنوان (برخی از عناوین به غیر از افسونها، به معماها و اندرزها نیز پرداخته‌اند.)

بید و آثار انگلو لاتین (Bede and Anglo-Latin Writing) ، 14 عنوان.

تاریخ ادبیات انگلیسی قدیم: زمینه‌های ادبی(History of Anglo-Saxon Literature: Literary surveys)  ، 62 عنوان.

خنیاگران (Minstrels)

زمینه‌های تاریخی و فرهنگی انگلیسی قدیم (Historical and Cultural Backgrounds) ، 22 عنوان.

شعر مقفی (Riming Poem)

کتابنامه ادبیات انگلیسی قدیم (Old English Bibliography) ، 20 عنوان.

مکتب کین وولف، اشعار (Cynewulfian Poems) ، 9 عنوان.

مکتب کادمون، اشعار (The Caedmonian Poems) ، 12 عنوان. (شامل کلیات، چاپ‌های جداگانه، و ترجمه ها.)

منظومه‌های درباری

منظومه‌ها و مراثی غنایی (Elegiac Poems and Lyrics) ، 13 عنوان.

منظومه‌های غیر رزمی

منظومه‌های مذهبی یا نظم مذهبی انگلیسی قدیم (Old English Religious Poetry)  ، 19 عنوان.

نثر مدیترانه‌ای

با غلبه نرمانها بر انگلیس توسعه نثر متوقف گردید و چهارصد سال طول کشید تا دوباره نثری به روانی و زیبایی نثر آلفریک به کار گرفته شد. ولی سقوط نظم انگلوساکسون را نمی‌توان به این سادگی به غلبه نرمانها بر انگلیس نسبت داد. (1:137)

نتیجه‌گیری

بررسی فرانمای ادبیات انگلوساکسون و تطبیق آن با منابع تاریخ ادبیات دوره مزبور نشان داد با وجود امکانات فراوانی که برای تخصیص شماره های مناسب رده‌بندی در این بخش از فرانما وجود دارد، برخی کاستیها و ناهماهنگی ها در این بخش هست که لازم است در ویرایشهای بعدی این رده به آنها پرداخته شود.

آشنایی با منابع تاریخ ادبیات انگلیسی و دسترسی به هجای درست اسامی، اعم از نویسندگان و آثار، ما را به شناخت بیشتر و بهره گیری مناسب از سرفصلهای فرانما رهنمون می‌سازد. شرط لازم و کافی برای تخصیص شماره رده‌بندی مدارک، تسلط کافی بر روش رده‌بندی و آشنایی با فنون مربوط و تشخیص محتوای اثر و آشنایی با موضوعی است که باید رده‌بندی شود. کارشناس رده‌بندی باید اطلاعات کافی از رشته یا رشته‌هایی که با آنها کار می‌کند داشته باشد و در صورت لزوم از کمک متخصصان موضوعی بهره مند شود. لازم است بخشهای سازماندهی برای رده‌بندی صحیح آثار موجود حتی المقدور از متخصصان موضوعی استفاده کنند. چنانچه به کارگیری متخصصان موضوعی در بخش رده‌بندی امکان‌پذیر نیست، می توان با طی دوره‌های کوتاه مدت یا کارگاه‌های آموزشی، اطلاعات به دست آمده در دوره تحصیل کارشناسان را تکمیل نمود و با ارتباط درست با متخصصان موضوعی سازمان مربوط، از کمکهای آنها در مواقع ضروری بهره گرفت.

تخصیص شماره به کتابهای ادبیات دوره انگلوساکسون یا انگلیسی قدیم در فرانمای ادبیات، مستلزم آشنایی نسبی با خصوصیات ادبیات انگلیسی به طور اعم و ادبیات دوره مزبور به طور اخص است.