نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 عضو هیئت علمی دانشگاه یزد
2 دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت دانشگاه یزد
چکیده
کلیدواژهها
مقدمه
از توسعه فرهنگی به عنوان زیربنای توسعه در سایر جنبههای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و ... یاد شده است، به طوری که صاحبنظران اغلب توسعه را تحولی فرهنگی قلمداد کرده و بیتوجهی به مؤلفههای آن را باعث شکست در مسیر توسعه میدانند (Mexico City,1982). یکی از مهمترین شاخصها و ابزار توسعه فرهنگی که در دهههای اخیر توجه ویژهای به آن شده، اطلاعرسانی است.
اطلاعرسانی رکن اساسی در تحکیم استقلال و وحدت ملی و پیشبرد هدفهای توسعه در سایر زمینهها به شمار میرود (شاه شجاعی، 1378). به عبارت دیگر، در دهههای اخیر از اطلاعرسانی به عنوان اهرمی توانمند که جامعه را در دستیابی به توسعهیافتگی یاری میرساند، یاد شده است؛ تا آنجا که رابطهای مستقیم بین آن و عقبماندگیهای یک کشور قایل شدهاند (Lee,1978). در فصل چهارم برنامة چهارم توسعه جمهوری اسلامی ایران نیز این مهم مورد توجه قرار گرفته است. در مادة 44 این برنامه، به منظور دسترسی گسترده، امن و ارزان شهروندان به اطلاعات، دولت موظف به حمایت و سرمایهگذاری در تولید و عرضة انواع اطلاعات، کسب سهم مناسبی از اطلاعات و ارتباطات بینالملل از طریق توسعة مراکز اطلاعاتی و همچنین توسعة زیرساختهای ارتباطی و درنهایت تهیه و تصویب سند راهبردی برقراری امنیت در فضای تولید و تبادل اطلاعات کشور گردیده است. به طور کلی، میتوان گفت، امروزه اگر چه تولید و ایجاد علم و دانش به عنوان یک ارزش و ضرورت برای پیشرفت و توسعة یک جامعه قلمداد میشود، اما توزیع عادلانة اطلاعات و امکان برخورداری تمام اقشار جامعه از آن، میزان اثربخشی و کارایی تولید علم را تضمین میکند. در این میان، کتاب وآنچه به آن مربوط میشود، از جمله کتابخانهها و بویژه کتابخانههای عمومی، نقش شکل دهنده و سازندهای در توسعه فرهنگی دارند. در این میان، آنچه بیش از همه باید تغییر کند ذهنیت جامعه است و ذهنیت یعنی اندیشه، و بستر اندیشه نیز از راه رسانههای ارتباطی و اطلاعاتی از جمله کتاب میسر میشود.
توسعه فرهنگی و اطلاع رسانی
از توسعه در مکاتب مختلف و همچنین دورههای زمانی متفاوت تعاریف گوناگونی ارائه شده است (ملانوری شمسی و همکاران، 1382). توسعه در ابتدا به معنای نرخ رشد اقتصادی قلمداد میشد، اما بعدها به مفهوم کاهش یا از میان بردن فقر، بیکاری، نابرابریهای اجتماعی و تغییرات اساسی در ساختار اجتماعی گرایش پیدا کرد (زیاری، 1379). «میردال»[1] از توسعه به عنوان حرکت یک سیستم یکپارچة اجتماعی به سمت جلو که مسیر آن را یک مجموعه شرایط تعیین میکند، یاد کرده است؛ به طوری که در برابر شکوفایی کامل تواناییهای ذاتی انسان مانعی ایجاد نشود و انسان به هدفهای سهگانة «حقیقت»، «خوبی» و زیبایی دست یابد (محمودی و فیضپور، 1376). «مایکل تودارو»[2] (1378) توسعه را جریانی چند بُعدی میداند که مستلزم تغییرات اساسی در ساختار اجتماعی، طرز تلقی عامة مردم و نهادهای ملی و نیز تسریع رشد اقتصادی، کاهش نابرابری و ریشهکن کردن فقر مطلق است (مصرینژاد و ترکی 1383). «راجرز و شومیکر»[3] از بزرگان علم ارتباطات، توسعه را برابر با تجددگرایی و نوعی تغییر اجتماعی که در آن عقاید نو در یک اجتماع معرفی میشوند تا باعث افزایش درآمد سرانه و سطح زندگی از طریق روشهای تولید بیشتر شود، معرفی میکنند (مُحنک، 1373). در تعاریف اخیر از توسعه، بیشتر بر جنبههای انسانی زندگی بشر تأکید شده و محتوای اصلی توسعه را بهبود بخشیدن به شرایط زندگی افراد در جامعه میدانند. به طور کلی، توسعه در مفهوم عام خود از قوه به فعل در آوردن توانمندیهای افراد جامعه و امری پویا و درونزا تعریف شده است (هنری پاول، 1374).
از مفهوم اطلاعرسانی نیز تعاریف متعددی ارائه شده است. این واژه در اصطلاحنامة کتابداری، به دانشی که دربارة کیفیت و کاربرد اطلاعات، نیروی حاکم بر جریان اطلاعات و همة ابزار اطلاعات برای دسترسپذیری و استفادة مطلوب، اطلاق شده است. اطلاعرسانی به گردآوری، سازماندهی، ذخیره، بازیابی، ترجمه، انتقال، تبدیل و کاربرد اطلاعات مربوط میشود (سلطانی و راستین، 1372). در تعریف مفصلی که به ویژگیها، عملکرد و هدفهای اطلاعرسانی اشاره شده، چنین آمده است: «علم اطلاعرسانی دربارة راهها و روشهایی که مردم مختلف اطلاعات را در کارهایشان به کار میگیرند، آنها را مطالعه میکنند و برای رسانیدن آنگونه اطلاعاتی که آنها برای وظایفشان احتیاج دارند روشهای کارآمدی را تدارک میبینند، صحبت میکند».
هر نظام اطلاعاتی که دانش را در میان مردم توزیع کند، باید سه نیاز اساسی را برآورده سازد؛ نخست آنکه بتواند به استفاده کننده بگوید اطلاعاتش را از کجا بیابد، دوم آنکه بتواند هر زمان استفاده کننده تصمیم گرفت و خواست، اطلاعات را به او برساند و سوم، باید بتواند در محدودهای از زمان که استفاده کننده تعیین میکند، پاسخ بگوید. بنابراین، علم اطلاعرسانی با راه و روشهایی سر و کار دارد که مردم مختلف اطلاعات را بهوجود میآورند، نمایه میکنند، روی آنها عنوان میگذارند، ذخیره میکنند، میجویند، تحلیل میکنند، میفرستند، میگیرند و آن را به کار میبندند (آذرنگ، 1370). به طور کلی اطلاع رسانی را میتوان فرایند تولید، نگهداری، بازیابی و رساندن اطلاعات تصور کرد (آزاد، 1375). به عبارتی دیگر، اطلاعرسانی حوزهای است که به مناسبسازی اشاعة اطلاعات میپردازد و مناسب سازی شامل تمام فرایندهایی است که سبب می شود اطلاعات به گونهای قابل استفاده در دسترس جویندة آن قرار گیرد (حری، 1369).
در تمام تعاریف ارائه شده دربارة اطلاعرسانی، دسترسپذیری[4] اطلاعات را حاصل عملکردِ مراکز اطلاعرسانی دانسته و به نحوی بر آن تأکید شده است. بنابراین، هدف اطلاعرسانی در همة تعاریف آن به تسریع و تسهیل دسترسپذیری اطلاعات برای نیازمندان آن ختم میشود.
چنانکه اشاره شد، توسعة سطح اطلاعرسانی در جامعه، به عنوان یکی از پیبشنیازهای اساسی برنامهریزی وتوسعه فرهنگی جامعه مطرح است.از آنجا که در برنامهریزی جهت بهبود وضعیت اطلاعرسانی در جامعه و تسهیل زمینههای توسعه فرهنگی، پایش وضعیت موجود مناطق از لحاظ مؤلفههای مختلف اطلاع رسانی از ضروریات است، لذا این تحقیق بر آن است تا وضعیت موجود شهرستانهای استان یزد را از لحاظ سطح و درجه برخورداری از مؤلفههای اطلاعرسانی و به عبارت دیگر میزان دسترسی به این مؤلفهها را مورد بررسی قرار دهد و بر اساس نتایج حاصل از تحلیل دادهها، پیشنهادات لازم را برای توسعه وضعیت شهرستانها از لحاظ اطلاعرسانی ارائه دهد.
روش تحقیق و جامعة آماری
روش تحقیق در این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی است و جامعة آماری آن را شهرستانهای دهگانة استان یزد تشکیل میدهد. در این پژوهش، ابتدا با مطالعة کتابخانهای به تعیین شاخصهای توسعهیافتگی پرداخته شده و پس از آن طی کار میدانی، دادههای مورد نیاز از سازمان فرهنگ و ارشاد اسلامی و سالنامة آماری این استان طی سالهای 84-1381 استخراج شده است. شایان ذکر است، در سالنامه آماری، جمعیت استانها تنها در سال 1381 در دسترس بود. اما از آنجا که رویکرد مورد استفاده، به آمار جمعیت در سالهای مورد بررسی نیاز داشت، به منظور دسترسی به جمعیت دقیق این سالها و در نتیجه افزایش دقت نتایج، با اضافه کردن آمار تولد سالهای متوالی شهرستانها به جمعیت فعلی و کسر آمار مرگ و میر هر سال از آن، آمار جمعیتی دقیق شهرستانها در سالهای مورد بررسی به دست آمد. اگرچه برای تعیین درجه توسعهیافتگی مناطق روشهای متعددی وجود دارد (فیضپور، 1373) اما در این پژوهش از روش تاکسونومی عددی (Numerical Taxonomy Method) که در رتبهبندی مناطق کاربرد دارد (Eghbali, 2007 & Azadeh, 2007)، استفاده گردیده است. این روش از معتبرترین و بهترین روشهای درجهبندی مناطق از لحاظ توسعهیافتگی و تعیین میزان کیفیت دسترسی مناطق به امکانات مختلف است که برای اولین بار توسط آدنسون[5] در سال 1763 مطرح گردید و در سال 1950 توسط گروهی از ریاضیدانان بسط داده شد. (زیاری، 1378 و آذر و رجبزاده، 1381). این تکنیک با استفاده از شاخصهای گوناگون و طی مراحل نُهگانه به درجهبندی مناطق از لحاظ توسعهیافتگی میپردازد که در ادامه به این مراحل اشاره میشود.
1ـ2. روش تاکسونومی عددی
این روش شامل نُه مرحله به قرار زیر است:
مرحله1. مشخص نمودن مناطق مورد نظر برای ارزیابی میزان توسعه یافتگی و تعیین شاخصهای توسعه
در این مرحله، ابتدا مناطق مورد بررسی مشخص شده و سپس شاخصهای سنجش میزان توسعه یافتگی مناطق تعیین میگردد.
مرحله2. تشکیل ماتریس دادهها
در این مرحله، با بررسی بولتنهای اطلاعاتی و همچنین سالنامههای آماری، دادههای مورد نیاز استخراج میشود و در ماتریسی که در سطرهای آن مناطق و در ستونها شاخصها آورده شده است، قرار می گیرند. هر درایه[6] در این جدول بیانگر وضعیت منطقهی i از نظر شاخص j میباشد.
مرحله3. بی مقیاس کردن[7] ماتریس
برای قابل مقایسه شدن شاخصهای مختلف نسبت به یکدیگر، باید ماتریس دادهها بیمقیاس شود. بدین منظور، از رابطة Z نرمال استاندارد به صورت زیر استفاده میشود.
Zij=Xij-Xi/
Xi: میانگین شاخصها یا هر یک از ستونهای ماتریس
: انحراف معیار هر ستون از ماتریس
در این مرحله، بزرگترین عدد موجود در هر ستون در انتهای ستون مشخص شده و به آن ایدهآل مثبت (DOj) گفته میشود.
مرحله4. تعیین فاصلة مرکب بین مناطق
در این مرحله، با داشتن ماتریس استاندارد Z میتوان فاصلة هر منطقه را از سایر مناطق به نسبت شاخصهای تعیین شده به دست آورد. این فاصله با استفاده از رابطة زیر محاسبه میشود:
در اینجا a و b دو منطقهی مورد ارزیابی هستند. این عملیات یک نوع محاسبه زوجی بین هر دو منطقه با هم است. از رابطة زیر میتوان نتیجه گرفت:
مرحله5. تعیین کوتاهترین فاصله
در این مرحله، کمترین میزان فاصله هر سطر از ماتریس تعیین میشود. سپس میانگین هر کدام از مناطق و انحراف معیار آنها به دست آمده و همین کار برای کوتاهترین فاصله نیز انجام میشود.
مرحله6. همگن سازی مناطق
ممکن است مناطقی داشته باشیم که دارای فاصلههای بسیار بیشتر یا کمتر از سایر مناطق باشند؛ به عبارت دیگر، در جامعه مورد بررسی ما منطقة بسیار توسعهیافته یا بسیار محروم وجود داشته باشد (تقوایی و رضایی، 1383) که با سایر مناطق ناهمگون باشد. الگوریتم در این زمان حذف این مناطق از گردونه درجهبندی را پیشنهاد میدهد. بنابراین، به منظور حذف این گزینهها حد بالا و پایین فاصلهها را به صورت زیر به دست آورده و چنانچه منطقهای در این فاصله نباشد، حذف خواهد شد.
Or(+)= dr +2 حد بالا
Or(-)= dr -2 حد پایین
مرحله7. تعیین الگو یا سرمشق مناطق
در این مرحله فاصلهی هر یک از مناطق از مقدار ایدهآل (که در مرحلة 4 تعیین شد) به صورت زیر تعیین میشود. فاصلهی کم از ایدهآل، نمایانگر توسعهیافتگی و فاصلة زیاد عدم توسعهیافتگی را نشان میدهد.
مرحله8. درجهبندی میزان توسعهیافتگی مناطق
در این مرحله، به درجهبندی میزان توسعهیافتگی مناطق پرداخته میشود. میزان توسعهیافتگی یک منطقه(Fi)، بر اساس فرمول زیر قابل محاسبه است:
Fi=Cio/Co
Fi: درجة توسعهیافتگی مناطق
Cio: سرمشق توسعهی هر منطقه
Co: حد بالای توسعهیافتگی.
به منظور محاسبة Co، میانگین و انحراف معیار Cioها مشخص شده و از رابطة زیر استفاده میکنیم:
Co= Cio+ 2
مرحله9. تحلیل نتایج و تعیین کیفیت توسعه یافتگی
در این مرحله Fi های محاسبه شده برای هر منطقه مورد تحلیل قرار می گیرد. در مدل تاکسونومی، Fi بین صفر و یک قرار میگیرد و مبنای قرار گرفتن یک منطقه در یکی از طبقات سه گانه:
برخوردار از امکانات (کیفیت بالای توسعهیافتگی)
دارای امکانات محدود (کیفیت متوسط توسعهیافتگی)
محروم از امکانات (کیفیت پایین توسعه یافتگی)
میزان Fi محاسبه شده است . براساس این مدل، چنانچه عدد محاسبه شده از این روش برای یک منطقه، بین صفر و 775/0 باشد، منطقه را از نظر کیفیت توسعهیافتگی برخوردار از امکانات (توسعهیافته)، 775/0 تا 884/0 دارای امکانات محدود (نیمه توسعهیافته) و 885/0 تا 1 را محروم از امکانات (توسعهنیافته) مینامند. لازم به ذکر است، روایی مدل تاکسونومی و تعیین دامنههای آن از طریق بهکارگیری متعدد این مدل در پروژههای تحقیقاتی متعدد توسط مبتکران آن مورد تأیید قرار گرفته است.
2ـ2. شاخصها
شاخصهایی که در این تحقیق برای اندازهگیری میزان توسعه، یا توسعه یافتگی اطلاعرسانی استانهای کشور به کار گرفته شده، عبارتند از:
2. تعداد کتابخانههای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به ازای هر یک میلیون نفر.
در ادامه با ورود مقدار عددی شاخصهای فوق در مدل تاکسونومی، به محاسبة درجة توسعهیافتگی شهرستانهای استان یزد از نظر مؤلفههای اطلاعرسانی و کیفیت توسعه یافتگی آن مناطق پرداخته می شود. نتایج بهدست آمده از این تجزیه و تحلیلها در جدولهای بعدی ارائه میگردد.
نتیجهگیری
پس از جمعآوری دادههای مورد نیاز و تحلیل آنها با استفاده از روش تاکسونومی عددی، نتایج زیر حاصل گردیده است. جدول 1 و همچنین نمودار 1، درجة توسعهیافتگی استان یزد از نظر شاخصهای اطلاعرسانی را به تفکیک شهرستان و سال نشان میدهد. در این جدول، روند توسعهیافتگی شهرستانهای این استان ارائه گردیده است. وضعیت شهرستانهای استان یزد به تفکیک کیفیت توسعهیافتگی اطلاعرسانی نیز در جدول 2 آمده است. در جدول 3، تعداد و درصد شهرستانهای استان یزد به تفکیک سالهای مورد بررسی نشان داده شده است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که قریب نیمی از شهرستانهای این استان از امکانات اطلاعرسانی کافی محرومند. شهرستانهای ابرکوه، بافق، مهریز و اردکان از نظر شاخصهای اطلاعرسانی طی سالهای 84-1380 همواره جزء شهرستانهای برخوردار استان بهشمار میروند. شهرستانهای خاتم، طبس و صدوق نیز از امکانات اطلاعرسانی استان محروم بودهاند. سایر شهرستانهای این استان نیز در زمرة شهرستانهای نیمهبرخوردار به شمار میروند. در این میان، اگرچه شهرستان یزد در سالهای 82-1380 جزء مناطق برخوردار از امکانات اطلاعرسانی بوده، اما در سالهای بعد به شهرستانهای نیمهبرخوردار پیوسته است. این امر ممکن است به دلیل افزایش جمعیت باشد که اغلب بر اثر مهاجرت به این شهرستانها صورت گرفته است.شایان ذکر است، فاصله میزان توسعهیافتگی بین مناطق برخوردار، نیمهبرخوردار و محروم نیز بسیار زیاد است. این امر حتی در بین شهرستانهای محروم نیز به چشم میخورد، به طوری که طبس که در دورترین فاصله از مرکز استان قرار داشته و به تازگی به این استان پیوسته است، از نظر میزان توسعهیافتگی اطلاعرسانی در مقایسه با سایر شهرستانهای استان در سالهای مورد بررسی اختلاف زیادی دارد. این شهرستان با میزان توسعهیافتگی 967/0 در سال 1384، در میان شهرستانهای استان و در سالهای تحت بررسی در نامناسبترین وضعیت قرار داشته است.
جدول 1. درجه توسعهیافتگی اطلاعرسانی استان یزد به تفکیک شهرستان و سال
سال شهرستان |
١٣٨0 |
1381 |
١٣٨٢ |
١٣٨٣ |
١٣٨٤ |
ابرکوه |
667/0 |
687/0 |
618/0 |
678/0 |
645/0 |
اردکان |
641/0 |
723/0 |
680/0 |
700/0 |
718/0 |
بافق |
667/0 |
725/0 |
688/0 |
708/0 |
616/0 |
تفت |
656/0 |
784/0 |
855/0 |
855/0 |
851/0 |
خاتم |
915/0 |
952/0 |
960/0 |
939/0 |
837/0 |
صدوق |
862/0 |
918/0 |
758/0 |
831/0 |
906/0 |
طبس |
923/0 |
956/0 |
950/0 |
948/0 |
967/0 |
مهریز |
447/0 |
708/0 |
666/0 |
693/0 |
629/0 |
میبد |
717/0 |
821/0 |
813/0 |
868/0 |
800/0 |
یزد |
744/0 |
734/0 |
761/0 |
828/0 |
728/0 |
نمودار 1. درجه توسعهیافتگی اطلاعرسانی استان یزد به تفکیک شهرستان و سال
محروم از امکانات (توسعهنیافته) |
دارای امکانات محدود (نیمه توسعهیافته) |
برخوردار از امکانات (توسعهیافته)
|
سال
کیفیت توسعهیافتگی |
جدول2. درجه و کیفیت توسعهیافتگی اطلاعرسانی استان یزد به تفکیک شهرستان و سال
|
|
9 10 |
8 |
1 2 3 4 5 6 7 |
رتبه |
1380 |
|
صدوق طبس |
تفت |
بافق مهریز ابرکوه اردکان یزد میبد خاتم |
شهرستان |
||
915/0 923/0 |
862/0 |
447/0 641/0 656/0 667/0 667/0 717/0 744/0 |
درجه |
||
8 9 10 |
6 7 |
1 2 3 4 5 |
رتبه |
1381 |
|
میبد خاتم طبس |
صدوق تفت |
ابرکوه مهریز اردکان بافق یزد |
شهرستان |
||
918/0 952/0 956/0 |
784/0 821/0
|
687/0 708/0 723/0 725/0 734/0 |
درجه |
||
9 10 |
7 8 |
1 2 3 4 5 6 |
رتبه |
1382 |
|
طبس خاتم |
میبد تفت |
ابرکوه مهریز اردکان بافق صدوق یزد |
شهرستان |
||
950/0 960/0
|
815/0 855/0
|
618/0 666/0 680/0 688/0 758/0 761/0
|
درجه |
||
9 10 |
5 6 7 8 |
1 2 3 4 |
رتبه |
1383 |
|
خاتم طبس |
یزد تفت میبد صدوق |
ابرکوه مهریز اردکان بافق |
شهرستان |
||
939/0 948/0 |
828/0 831/0 855/0 868/0 |
678/0 693/0 700/0 708/0
|
درجه |
||
9 10 |
6 7 8 |
1 2 3 4 5 |
رتبه |
1384 |
|
خاتم طبس |
میبد یزد صدوق |
مهریز اردکان تفت بافق ابرکوه |
شهرستان |
||
906/0 967/0 |
800/0 827/0 851/0
|
616/0 629/0 645/0 718/0 728/0 |
درجه |
جدول3. تعداد و درصد شهرستانهای استان یزد به تفکیک سال وکیفیت توسعهیافتگی اطلاعرسانی
سال کیفیت توسعه یافتگی |
1380 |
1381 |
1382 |
1383 |
1384 |
|
شهرستانهای برخوردار از امکانات (توسعهیافته) |
تعداد |
7 |
5 |
6 |
4 |
5 |
درصد |
70/0 |
50/0 |
60/0 |
40/0 |
50/0 |
|
شهرستانهای دارای امکانات محدود (نیمه توسعهیافته) |
تعداد |
1 |
2 |
2 |
4 |
3 |
درصد |
10/0 |
20/0 |
20/0 |
40/0 |
30/0 |
|
شهرستانهای محروم از امکانات (توسعه نیافته) |
تعداد |
2 |
3 |
2 |
2 |
2 |
درصد |
20/0 |
30/0 |
20/0 |
20/0 |
20/0 |
پیشنهادها
«اطلاعات» یک منبع حیاتی برای پیشرفت علمی و اقتصادی و متعاقب آن توسعهیافتگی هر کشوری به شمار میرود با توجه به آنکه امروزه تأکید محوری نه برجمع آوری اطلاعات، بلکه برگردش صحیح و سریع اطلاعات است و شعار جمع آوری بیشتر اطلاعات، تصمیمگیری برتر جای خود را به گردش مناسبتر اطلاعات، تصمیم سازی کاراتر داده است، این وظیفه مسئولان است که به توزیع صحیح و عادلانه امکانات اطلاعرسانی در این شهرستان اقدام نمایند.
در این میان، اگرچه افزایش اطلاعرسانی همراه با توسعه امکاناتِ پیشرفته آن مانند اینترنت، کتابها و مجلههای الکتریکی و... صورت گرفته، اما جامعه از خواندن کتاب باز نمیایستد و نشر چاپی همراه با نشر الکترونیکی به حیات خود ادامه میدهد. (Jackson, 1992). به همین دلیل، هنوز هم سرمایهگذاری برای ایجاد و تجهیز کتابخانههای عمومی به عنوان اصلیترین و مستقیمترین وسیله اطلاعرسانی بعد از صدا و سیما در جهت توسعة فرهنگی جامعه (اکبریان، 1383) ضروری به نظر میرسد. اهمیت این امر با توجه به افزایش حجم کتابهای منتشر شده در علوم گوناگون و افزایش قیمت کتاب در سالهای اخیر، دوچندان شده است.
با توجه به اختلافهای چشمگیری که بین میزان توسعهیافتگی اطلاعرسانی در بین شهرستانهای استان به چشم میخورد و با توجه به آنکه اطلاعرسانی به عنوان پیشنیازی برای برنامهریزی و تصمیمگیری در سایر جنبههای زندگی بهشمار میرود، به منظور توزیع مناسب و عادلانة امکانات براساس شرایط و ویژگیهای فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و ... شهرستانها و کاهش این فاصله، افزایش زیرساختهای اطلاعرسانی بخصوص کتابخانههای عمومی و مراکز فرهنگی در مناطق محروم یا کمتر توسعهیافته، ضروری به نظر میرسد. در این سالها با وجود افزایش جمعیت با سواد شهرستانها اقدام چشمگیری در جهت افزایش یا تجهیز مراکز اطلاعرسانی صورت نگرفته است. افزایش نمایشگاههای دائمی کتاب نیز راه دیگری در تسهیل دسترسی شهروندان به ابزار اطلاعرسانی است. در این استان به این مورد کمتر توجه شده است، به طوری که در آخرین سال مورد بررسی تنها یک نمایشگاه کتاب در اکثر این شهرستانها برگزار گردیده است.