امکان‌سنجی ارائه خدمات مؤثر بر توسعه اقتصادی در کتابخانه‌های عمومی شهر مشهد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

2 استادیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

3 گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

4 استادیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

هدف: هدف از این پژوهش، بررسی امکان ارائه خدمات مؤثر بر توسعه اقتصادی در کتابخانه‌های عمومی شهر مشهد بود.
روش:این پژوهش، از نظر هدف کاربردی بود که به روش پیمایشی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش، کلیه کتابداران کتابخانه‌های عمومی نهادی در شهر مشهد و مدیران و کارشناسان در اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان خراسان رضوی و اداره کتابخانه‌های عمومی شهرستان مشهد بودند (112 نفر). نمونه مورد نظر (86 نفر) بر اساس جدول حجم نمونه کرجسی و مورگان، با روش نمونه­‌گیری تصادفی ساده انتخاب شد. داده­‌های مورد نیاز پژوهش با استفاده از پرسشنامه محقق‌ساخته‌ گردآوری گردید و با استفاده از آمار توصیفی مانند میانگین و انحراف معیار و همچنین آمار استنباطی مانند آزمون تی یک نمونه‌ای به کمک نرم‌­افزار اس.‌پی.‌اس.‌اس. مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: در کل از نظر کتابداران و مدیران، امکان و ضرورت ارائه خدمات مؤثر بر توسعه اقتصادی (شامل خدمات سوادآموزی، آموزش و توسعه مهارت‌های سرمایه انسانی، اطلاع‌رسانی، مشاوره‌ای و مرجع و فعالیت‌های تحقیقاتی و مطالعاتی کتابخانه) در کتابخانه‌های عمومی شهر مشهد بیش از حد متوسط بود. همچنین، وضعیت زیرساخت‌های فضا و تجهیزات، امکانات مرتبط با کتابداری و اطلاع‌رسانی و فناوری به منظور ارائه خدمات مؤثر بر توسعه اقتصادی در کتابخانه‌های عمومی شهر مشهد بیشتر از حد متوسط و وضعیت زیرساخت‌های نیروی انسانی و بودجه کمتر از حد متوسط ارزیابی شد.
اصالت/ ارزش: پژوهش حاضر از معدود پژوهش‌های داخلی است که به خدمات مؤثر بر توسعه اقتصادی در کتابخانه‌های عمومی پرداخته و دیدگاه تصمیم‌گیران و عاملان این خدمات که با مشکلات و مسائل ارائه آن در کتابخانه‌ها مواجه‌اند، را بررسی کرده است. با بهره‌گیری از نتایج پژوهش حاضر، مسئولان نهاد کتابخانه‌های عمومی می‌توانند در جهت ایفای یکی از نقش‌های مهم کتابخانه‌های عمومی که همان کمک به توسعه اقتصادی جامعه است، برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام دهند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Feasibility Study of Providing Effective Services on Economic Development in Mashhad Public Libraries

نویسندگان [English]

  • Shima Ataei Zaher 1
  • Masoumeh Tajafari 2
  • Azam Sanatjoo 3
  • Atefeh Sharif 4
1 M. A. in Knowledge and Information Science, Faculty of Education Sciences & Psycology, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Knowledge and Information Science, Faculty of Education Sciences & Psycology, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran.
3 Associate Professor, Department of Knowledge and Information Science, Faculty of Education Sciences & Psycology, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran.
4 Assistant Professor, Department of Knowledge and Information Science, Management & Economics Faculty, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Objective: Economic growth and development is one of the most important goals that economic planners and executives of any society seek to achieve. According to experts, the library, as the main center of information and knowledge, in different types and directly and indirectly, has a significant role in the various types of development (especially industrial and economic development). Public libraries can contribute to the long-term economic success and play a major role in the economic development by providing resources for existing businesses and starting potential businesses, providing literacy services, providing job and employment resources, etc. Therefore, the objective of this study was to investigate the feasibility of providing the effective services on the economic development in public libraries of Mashhad.
Methodology: This study was an applied research that was conducted through a survey. The research population involved the librarians of Mashhad public libraries and the managers and experts of the General Directorate of the Public Libraries of Khorasan Razavi Province and Mashhad (112 people). The desired sample (86 people) was selected based on Krejcie and Morgan’s sample size table through simple random sampling method. The required data were collected by a researcher-made questionnaire and analyzed through the SPSS using descriptive and inferential statistics.
Findings: According to the librarians and managers’ viewpoint, in total the possibility of providing effective services on economic development (including literacy services, training and development of human resources skills, informing services, consulting and reference services, and library research activities) was more than the medium level in the public libraries of Mashhad. The librarians and managers evaluated the necessity of providing effective services on the economic development more than the medium level. The status of space and equipment infrastructures, library and information related facilities, and technology to provide effective services on economic development in public libraries of Mashhad was more than the medium level. However, the status of the infrastructures of human resources and budget was less than the medium level. Therefore, the revision in the policies and guidelines of public libraries’ services; providing the necessary infrastructure and facilities to deliver effective services for economic development, especially the allocation of adequate budget and human resources to the public libraries; creating appropriate conditions for providing effective services on economic development, especially in the field of library research activities, consulting services, reference services and training and development of human resources skills are recommended.
Conclusion: The present study is one of the few domestic studies focusing public library services that have an impact on economic development. It has also examined the views of decision-makers and agents of these services who have encountered different problems in libraries. Utilizing the results of this study, the managers and authorities of Public Libraries Foundation can perform the necessary planning in order to play one of the important roles of the public libraries, which is to contribute to the economic development of the community.

مراجع

آجرلو، اسماعیل؛ غفاری‌قدیر، جلال  (1391). نظام حقوقی اداری و مالی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی (پیام کتابخانه)، 18(69)، 266-241.
پارسازاده، احمد؛ شقاقی، مهدی (1388). کتابخانه‌های عمومی و ساخت واقعیت اجتماعی، تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، 15(59)، 60-29.
پاول، رونالد آر. (1379). روش‌های اساسی پژوهش برای کتابداران، ترجمه نجلا حریری، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.
پورفرج، علیرضا؛ کشاورز، هادی؛ انصاری‌سامانی، حبیب (1391). فرهنگ؛ قلب اقتصاد دانش بنیان در رشد و توسعه اقتصادی، مهندسی فرهنگی، 6 (64-63)، 28-13.
جوادی‌پور، فاطمه (1389). تأثیر آموزش نیروی انسانی و سرمایه‌گذاری آموزشی در رشد اقتصادی جوامع، اولین کنفرانس ملی مدیران آموزش و پژوهش، مشهد. بازیابی شده از: http://www.civilica.com/Paper-MTRC01-MTRC01_037.html
خسروی، عبدالرسول؛ احمدزاده، خدیجه؛ احمدزاده، زیبا (1393). توسعه سواد سلامت، بوشهر: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی بوشهر.
دادرس، عباس (۱۳۹۴). نقش فرهنگ بر توسعه اقتصادی، دومین همایش ملی چالش ها و راهکارهای توسعه، کهنوج، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کهنوج.  بازیابی شده از:
https://www.civilica.com/Paper-KRESEARCH02-KRESEARCH02_094.html

سبزعلیپور، محمدرضا (20/8/1396). اوضاع اقتصاد ایران در دولت دوازدهم چگونه است؟، مشرق نیوز، 20 آبان. بازیابی شده از:

https://www.mashreghnews.ir/news/797014/ اوضاع-اقتصاد-ایران-در-دولت-دوازدهم-چگونه-است
سیدی، زینب (1390). امکان سنجی نقش کتابخانه‌های عمومی در توسعه و ترویج کارآفرینی از دیدگاه کتابخانه‌های عمومی استان اصفهان، پایان­‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان.
فتاحی، رحمت‌الله (1388). ارزش­ها و جذابیت­‌های کتابداری و اطلاع‌­رسانی، تهران: نشر کتابدار.
فلاح کردآبادی، مرضیه (1396). نقش خدمات کتابخانه‌ای در توسعه و ترویج کارآفرینی از دیدگاه مدیران و کتابداران، مطالعات روان‌شناسی و علوم تربیتی، 19، 97-106.
مرادی، محمود؛ فدائی، غلامرضا؛ نادری، ابوالقاسم؛ فتاحی، شهرام (1393). ارزش‌گذاری اقتصادی خدمات کتابخانه‌های عمومی با استفاده از روش ارزش‌گذاری مشروط (CVM): کتابخانه‌های عمومی شهر تهران، تحقیقات کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاهی، 48(4)، 515-537.
میرزا‌محمدی، محمدحسن؛ فتحی،  محمد؛  ندیرخانلو، سمیرا (1391، زمستان). بررسی نقش مهارت‌آموزی در توانمندسازی نیروی انسانی، مهارت آموزی، 1(2)، 122-103.
نوروزی، یعقوب؛ کمالی، کاظم (1386). نقش کتابخانه­‌ها در جامعه دانش‌­مدار، پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 23(2-1)، 125-107.
هوشمند، محمود؛ شعبانی، محمدعلی؛ ذبیحی، اعظم (1387). نقش سرمایه انسانی در رشد اقتصادی ایران با استفاده از الگوی خود بازگشت با وقفه‌های توزیعی، فصلنامه اقتصاد مقداری، 5(2)، 84-63.
 
References
Ajorloo, E., & Ghafari Ghadir, J. (2012). The financial and administrative law system of the Iran public libraries foundation, Research on Information Science & Public Libraries, 18(69), 241-266. (in Persian)
Barron, D. D., Williams, R. V., Bajjaly. S., Arns, J., & Wilson, S. (2005). The Economic impact of public libraries on South Carolina. School of Library and Information Science, University of South Carolina. Retrieved July 29, 2017. http://www.libsci.sc.edu/sceis/final%20report%2026%20january.pdf
Corus, C., & Ozanne, J. L. (2011). Critical literacy programs: Can business literacy be a catalyst for economic and social change?, Journal of Macromarketing, 31(2), 184-198. Retrieved March 1, 2018. http://www.marketing.pamplin.vt.edu/facultyFolder/julieOzanne/01socialwebsite/articles/2011_J%20of%20Macromarketing%20Corus%20and%20Ozanne_Critical%20Literacy.pdf
Dadras, A. (2015). The role of culture on economic development. Second National Conference on Development Challenges and Strategies, Kahnooj, Islamic Azad University, Kahnooj Branch. Retrieved January 6, 2018. https://www.civilica.com/Paper-KRESEARCH02-KRESEARCH02_094.html
Dent, V. F., Goodman, G., & Kevane, M. (2014). Rural community libraries in Africa: challenges and impacts. Hershey: Information Science Reference.
Diamond, D., Gillen, K. C., Littman, M., & Thornburgh, D. (2010). The economic value of the free library in Philadelphia. Retrieved August 6, 2018. http://stephenslighthouse.com/wp-content/uploads/2013/08/Fels_Report.pdf
Falah Kordabadi, M. (2017). The role of library services in the development and promotion of entrepreneurship from the perspective of managers and librarians, Studies of Psychology and Educational Sciences, 19, 97-106. (in Persian)
Fattahi, R. (2013). Library and information science: Values and attractions. Tehran: Chapar. (in Persian)
Feldmann, L. M. (2015). Small business development centers and libraries: A survey. Reference Services Review, 43(3), 369-378.
Franks, J. E., & Johns, C. (2015). Entrepreneur assistance & economic development in Florida libraries, Reference Services Review, 43(3), 400-418.
Gichohi, P. M., Onyancha, O. B., & Dulle, F. W. (2018). A model for public Libraries’ support in the development of small-scale business enterprises in Meru County, Kenya, Public Library Quarterly, 37(1), 81-102.
Glass, R. H., Clifford, N., Harris, B., & Rose C. (2000). The role of public libraries in local economic development, Policy Research Institute, University of Kansas. Retrieved September 20, 2017. www.ipsr.ku.edu/resrep/pdf/m260.pdf
Houshmand, M., Shabani, M. A., & Zabihi, A. (2010). The role of human capital on Iran's economy growth by using auto regressive distributed lag (ARDL) model, Quarterly Journal of Quantitative Economics, 5(2), 63-84. (in Persian)
Javadipour, F. (2010). The impact of manpower training and educational investment on the economic growth of communities, The First National Conference of Education and Research Managers, Mashhad. Retrieved January 6, 2018. http://www.civilica.com/Paper-MTRC01-MTRC01_037.html (in Persian)
Khosravi, A. R., Ahmadzadeh, K. & Ahmadzadeh, Z. (2014). Development of health literacy. Bushehr: Bushehr University of Medical Sciences and Health Services. (in Persian)
Ko, Y. M., Shim, W., Pyo, S. H., Chang, J. S., & Chung, H. K. (2012). An economic valuation studies of public libraries in Korea, Library and Information Science Research, 34(2), 117-124.
McClure, C. R., Fraser, B. T., Nelson, T. W., & Robbins, J. B. (2001). Economic benefits and impacts from public libraries in the State of Florida. Final Report. Retrieved August 11, 2017. http://www.eric.ed.gov/ERICWebPortal/detail?accno=ED449805
Mirzamohammadi, M. H., Fathi, M., & Nadirkhanlo, S. (2013). Evaluating the role of skill training on human resources empowerment, Journal of Skill Training, 1(2), 103-122. (in Persian)
Moradi, M., Fadaei, Q., Naderi, A., & Fattahi, S. (2015). An economic valuation of public library services using of contingent valuation method (CVM): Case study of public libraries in Tehran, Journal of Academic Librarianship and Information Research, 48(4), 515-537.
Nourouzi, Y., & Kamali, K. (2007). The role of libraries in knowledge society, Information Sciences & Technology, 23(1-2), 107-125.
Onu, B. (2005). Using newspapers to satisfy the information needs of readers at the federal polytechnic library, Nekede, Nigeria Library Link, 3(1-2), 84-96.
Parsazade, A., & Shaghaghi, M. (2010). Public libraries and social construction of reality, Research on Information Science & Public Libraries, 15(59), 29-60. (in Persian)
Pourfaraj, A., Keshavarz, H., & Ansarisamani, H. (2012). Culture: The heart of knowledge-based economy in the economic development, Cultural Engineering, 6(63-64), 13-28. (in Persian)
Powell, R. (2000). Basic research methods for librarians, Translated by Najla Hariri. Tehran: Islamic Azad University.
Sabzalipour, M. R. (11/11/2017). What is the economic situation of Iran in the twelfth government? Mashreq News, November 11th. Retrieved April 16, 2018. https://www.mashreghnews.ir/news (in Persian)
Seidi, Z. (2011). Feasibility study of the role of public libraries in the development and promotion of entrepreneurship from the perspective of public libraries of Isfahan province, Master’s Dissertation, University of Isfahan. (in Persian)
Skelly, L., Stilwell, C., & Underwood, P. G. (2015). Correlations between the economy and public library use, The Bottom Line, 28(1/2), 26-33.
Skrzeszewski, S., Cubberley, M. (1997). Community‐based economic development and the library ‐ a concept paper, Library Management, 18(7), 323-327.
Stolarick, K. & Silk, K. (2013).So much more: The economic impact of the Toronto public library on the city of Toronto,Retrieved March 6, 2018. http://martinprosperity.org/media/TPL%20Economic%20Impact_Dec2013_LR_FINAL.pdf
Strode, I., Vanags, A., Strazdina, R., Dirveiks, J., Dombrovska, H., Pakalna, D., & Paberza, K. (2012). Economic value and impact of public libraries in Latvia: Study report. Retrieved March 6, 2018. http://www.kis.gov.lv/download/Economic%20value%20and%20impact %20of%20public%20libraries%20in%20Latvia.pdf.
 
 
 
 
 

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار