بررسی وضعیت موجود و آرمانی تأثیر مؤلفه‌های فنی بر کاربست شبکه‌های اجتماعی در کتابخانه‌های دانشگاهی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان. ایران

2 استادیار، عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)، تهران، ایران

3 دانشیار علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

هدف: امروزه شبکه­‌های اجتماعی به دلیل برخورداری از قابلیت­‌های گوناگون، نقش بسزایی را در ارائه خدمات درکتابخانه­‌ها ایفا می‌­کنند از این رو، پژوهش حاضر به بررسی میزان تأثیر مؤلفه­‌های فنی بر استفاده از شبکه‌های اجتماعی درکتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های دولتی ایران در دو وضعیت موجود و آرمانی پرداخته است.
روش پژوهش: پژوهش حاضر بر حسب هدف کاربردی و از نظر روش پیمایشی- تحلیلی می‌‌‌‌‌‌باشد. 146 کتابدار شاغل در کتابخانه‌­های مرکزی 40 دانشگاه دولتی در مراکز استان‌های کشور که زیر پوشش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری فعالیت می‌­کنند جامعه و نمونه تحقیق بودند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه محقق ساخته می‌‌‌‌‌‌باشد که در برگیرنده 10 مؤلفه فنی از جمله  قابلیت دسترسی، سهولت استفاده، قابلیت چند رسانه‌ای بودن، ساختار و ارائه محتوای متناسب با نیاز مخاطبان، تازگی و روزآمد بودن، صحت و دقت، قابلیت درک و فهم مطالب ، ساختار گرافیکی و دیداری مناسب، پوشش موضوعی (جامعیت)، برقراری ارتباط و کنش متقابل (تعامل­ پذیری) بود که بر اساس طیف پنج گزینه‌­ای لیکرت طراحی شد. برای تحلیل داده‌ها نیز از آمار توصیفی (فراوانی، درصد فراوانی، میانگین و انحراف استاندارد) و برای بررسی معناداری تفاوت‌ها از آمار استنباطی (آزمون تی جفتی) استفاده شد.
یافته‌ها: بر اساس یافته‌های پژوهش در رابطه با وضع موجود تأثیر مؤلفه‌های فنی  بر استفاده از شبک‌ه‌­های اجتماعی در کتابخانه‌­های دانشگاهی، دو متغیر سهولت استفاده با میانگین 47/3 و قابلیت دسترسی با میانگین 38/3 بیشترین تأثیر را بر استفاده از شبکه­‌های اجتماعی داشتند. همچنین در مورد وضع آرمانی تأثیر مؤلفه­‌های فنی، دو متغیر سهولت استفاده و تازگی و روزآمد بودن با میانگین 56/4 بیشترین تأثیر را بر استفاده از شبکه­ های اجتماعی داشتند. به طور کلی یافته‌­ها نشان داد که که میانگین کل تأثیر مؤلفه­‌های فنی بر استفاده از شبکه‌های اجتماعی در وضع موجود 28/3 در حد متوسط و در وضع آرمانی 44/4 در حد بالا قرار دارد.
نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش حاکی از آن بود که تفاوت معناداری بین تأثیر عوامل فنی بر استفاده از شبکه‌های اجتماعی در کتابخانه‌های دانشگاهی در وضع موجود و آرمانی وجود دارد. این وضعیت نشان می­دهد که ظرفیت بسیار مناسبی برای استفاده از شبکه­‌های اجتماعی در کتابخانه‌­ها وجود دارد و در وضعیت کنونی از این ظرفیت بهره برداری نمی‌­شود. ارتقای وضعیت موجود در نهایت می­‌تواند به ارتقای اثربخشی کتابخانه‌­های دانشگاهی بیانجامد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the Effect of Technical Components on the Application of Social Networking in the Iran's Academic Libraries in the Current and Ideal Status

نویسندگان [English]

  • Samira Saberi 1
  • Fariborz Doroudi 2
  • Mohammad Hasanzadeh 3
1 Corresponding author, Ph.D student of Knowledge and Information Science, Islamic Azad University, Hamedan Branch, Iran.
2 Assistant Professor, Faculty member of Information Science Research Department (Irandoc)
3 Associate Professor of knowledge and information science, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Objective: Today, social networks play a significant role in providing services in the libraries because of their capabilities, due to the benefits of using social networks in libraries, examining the factors that increase the use of social networks among librarians can help to provide better services in the library. In various studies, many variables have been identified as factors affecting the adoption and application of social networks, one of these factors is the technical variable. Therefore the present study attempts to investigate the effect of technical components on the application of social networks in the Iran’s academic libraries in both current and ideal condition
Methodology: This research was an applied one in term of target, and methodologically was an analytical survey research. The research sampleconsisted of146librarians who are working at central libraries of 40 state universities in the capital of province subordinated to ministry of science, research and technology. Data collection instrument was a researcher- made .10 items were included in questionnaire such as accessibility, ease of use, fresh and up to date, multimedia capability, structure and presentation of content tailored to the needs of the audience, accuracy, ability to understand the content, appropriate graphical and visual structure, subject coverage (comprehensiveness), communication and interaction (interactivity) which were designed by likerts' five-choice scale. Out of 180 questionnaires, 146 questionnaires were completed and returned, and returned questionnaires were analyzed by using SPSS 22 software package in two levels of descriptive and inferential statistics. To analyze the data, descriptive (frequency, percentile of frequency, mean and standard deviation) and inferential statistics (paired t-tests) were used. To assess the validity of the research questionnaire, the content validity method was used and after designing the questionnaire, some corrective actions were taken with the help of specialists. Also Cronbach's alpha coefficient was used to measure the reliability of the questionnaire.In this method, questionnaires were distributed among 15 librarians to determine the coherence of the questions and to ensure the possibility of repeatability of the test under the same conditions. The reliability coefficient of the test was calculated separately from each component of the questionnaire. Cronbach's alpha coefficient for the whole questionnaire was 0,94, which indicates that the questionnaire is suitable for internal consistency.





 






Findings: Based on the findings of the research, about the current status of the impact of technical components influencing the use of social networking in the academic libraries, the two items of the ease of use with average 3,47 and accessibility with average 3،38 had the greatest effect. In fact, the ease of use of technological tools will make this tool much better.On the other hand, the two items of communication and interaction (interactivity) with average 3,18 and structure and presentation of content tailored to the needs of the audience with average 3,19 had the least impact on the use of social networks.Also about the ideal status of the impact of technical components, the two items of ease of use and fresh and up to date with average 4،56 had the highest effect on using the social networking in the academic libraries. And two items of the ability to understand the contents with average 4,34 and accuracy with average 4,37 had the least effect on the use of social networks. Therefore, as much as the use of technological tools is facilitated and the up-to-date information is exploited, the positive impact on the use of social networks in libraries is strengthened. Findings showed that the average total impact of technical components on using social networks in the current condition is 3,28 at moderate level and in the ideal condition it is 4,44 which indicates high level of effectiveness.
Conclusion: The results showed that there is a significant difference between the effect of technical factors on the application of social networks in academic libraries in the current and ideal status. This situation shows that there is a very good capacity to use social networks in libraries, and in the current situation this capacity is not exploited. Upgrading the status quo can ultimately improve the effectiveness of academic libraries. and managers and librarians can play essential role to reduce the gap between exciting and desired situatin by doing several activities such as: Providing required hardware and software, as well as high-speed Internet and amplifiers in the library, upgrading the technical infrastructure of the library, including the Internet, hardware, software, and library generators to provide better services and determining the budget for building the appropriate technical infrastructure for the library. applying the most important, user-friendly, and best social media to improve services in library, determining the budgeting for building the appropriate technical infrastructure for the library, organizing appropriate training courses for better understanding of librarians with social networking tools, receive feedback from users in order to increase the effectiveness of these networks in the library, participate librarians in conferences related to social networking and Analyzing various social networks with their facilities for library activities

کلیدواژه‌ها [English]

  • Central libraries
  • Iranian Governmental Universities
  • Technical components
  • Social networks

مقدمه و بیان مسئله

آنچه امروزه در اکثر محافل علمی یا غیرعلمی باعث تحولاتی در ارتباطات بین افراد یا حتی سازمان‌ها یا نهادهای مختلف شده رسانه‌های اجتماعی[1] یا شبکه‌های اجتماعی[2] است. رسانه‌های اجتماعی ابزارهای مبتنی بر اینترنت و وب2،0  هستند که برای به اشتراک‌گذاری، بحث و تبادل اطلاعات، و تعامل میان افراد استفاده می‌شوند (روجرز[3]،2009). ظهور شبکه‌های اجتماعی در دنیای اینترنت از پدیده‌هایی است که با پیدایش فناوری وب 2،0 همراه می‌باشد. این وب‌سایت‌ها امکان استفاده از فرصت­های مختلف در فضای اینترنت را اعم از جستجو، خواندن و به اشتراک‌گذاری اخبار، آپلود عکس و فیلم، نوشتن یادداشت­ها و عضویت در گروه‌های مختلف ایجاد کرده است که باعث اقبال کاربران اینترنتی به شبکه‌های­اجتماعی شده است (رحمانزاده،1392).

به کارگیری این ابزار فناوری اطلاعات در سازمان‌ها به بهبود بهره‌وری و افزایش دستاوردهای عملکردی سازمان می‌انجامد. سازمان‌ها با به‌کارگیری و پیاده‌سازی فناوری اطلاعات توانایی انجام بهتر و ساده‌تر وظایف خود را افزایش می‌دهند و از این طریق قادرند روش کار خود را بهبود بخشند. مزایایی که فناوری اطلاعات در سازمان‌ها ایجاد می‌کند از جمله در صرفه‌جویی هزینه‌ها، جلوگیری از خطاهای انسانی، افزایش بهبود کارایی و اثربخشی سازمانی بسیار قابل تأمل است (بهرامی،1394). به کارگیری شبکه‌های اجتماعی در کتابخانه­ها نیز دارای مزایای بسیاری است از جمله ایجاد ارتباط دوسویه بین کتابخانه و مشتریان، تشکیل گروه­هایی از کاربران آنلاین در این شبکه­ها، آگاهی­رسانی به کاربران کتابخانه درباره فعالیت­ها و خدمات کتابخانه، دریافت بازخورد و اظهارنظرهای مشتریان و کاربران درباره محصولات و خدمات کتابخانه‌ای، امکان همکاری و مشارکت کتابداران در تبادل اطلاعات (جلیل پور،1394).

 کتابخانه‌ها در راستای ارائه خدمات مطلوب به کاربران، نیازمند بهره­گیری از امکانات فناورانه نوین از جمله رسانه‌های اجتماعی هستند تا بتوانند با ارائه خدمات جذاب‌تر و کاربرپسندتر و تعامل بیشتر با کاربران به اهداف خود نائل آیند. ابزارهای وب 2،0 با توجه به ویژگی تعاملی و رایگان بودن، به طور گسترده در کتابخانه‌ها قابل استفاده ‌اند و کارایی برجسته خود را در محیط کتابخانه‌های دانشگاهی ثابت کرده‌ اند (کری[4]،2010). با استفاده از این ابزار کتابداران و کاربران یک کتابخانه می‌توانند با پیگیری پروفایل‌ها و صفحات شخصی سایر کتابخانه‌ها از برنامه‌ها، فعالیت و مطالب ارائه شده توسط کتابخانه‌های مورد نظر خود مطلع گردند و در کنار آن به ارائه دیدگاه‌ها و نظرات خود در خصوص مطالب ارائه شده بپردازند. آگاهی از تازه‌های نشر و دانش جدید موجود در منابع اطلاعاتی نیز از دیگر الزامات حرفه کتابداری و اطلاع‌رسانی است که شبکه‌های اجتماعی قادر به انجام آن خواهند بود (اناری، عاصمی و ریاحی نیا،1391).

هم اکنون سایت­های شبکه­های اجتماعی، بعد از پرتال­های بزرگی مثل یاهو و یا موتورهای جستجو مثل گوگل، تبدیل به پراستفاده‌ترین خدمت اینترنتی شده اند و شبکه­های اجتماعی از قبیل فیس­بوک[5] و مای‌اسپیس[6] در بین نسل جوان در دنیا محبوبیت بسیاری کسب کرده اند .مفهوم شبکه­های اجتماعی به طور گسترده با حضور اورکات[7] در میان کاربران ایرانی رواج پیدا کرد و در مدت کوتاهی آن قدر سریع رشد کرد که پس از برزیل و آمریکا، ایران سومین کشور حاضردر اورکات شد (مجردی، اسلامی و جمال،1393).

شبکه­های اجتماعی را در ساده­ترین تقسیم‌بندی می­توان در دو گروه عمومی و خاص قرار داد. در شبکه‌های اجتماعی عمومی کاربران اینترنتی با انگیزه­ها و اهداف مختلف حضور دارند و شبکه‌سازی مجازی‌شان را از طریق این وب سایت­ها دنبال می­کنند، ولی شبکه­های اجتماعی خاص حول موضوعی ویژه شکل گرفته ­اند و تعداد کاربرا­ن­شان نیز کمتر است . فیس بوک، اورکات و ما­ی­ اسپیس مهم­ترین شبکه­های اجتماعی عمومی در دنیای اینترنت هستند. از شبکه­های اجتماعی خاصی نیز که بر محوریت موضوعی مشخص فعالیت می­کنند می­توان به گودریدز[8] که شبکه اجتماعی مخصوص علاقه­مندان به کتاب است و یا فلیکر [9]که وب ‌ایتی برای علاقه‌مندان به عکاسی است اشاره کرد (اسلامی، 1392). اصنافی (1395) نیز با مطالعه و بررسی متون به این نتیجه رسید که شبکه­های اجتماعی عمومی مانند  فیس­بوک، توییتر[10]، یوتیوب[11]، اینستاگرام[12] و شبکه­های اجتماعی آکادمیک مانند لینکدین[13]، آکادمیا[14]، ریسرچ­گیت[15] و مندلی[16] از مهم‌ترین و پرکاربردترین شبکه­های اجتماعی درکتابخانه­ها هستند.

به دلیل فواید استفاده از شبکه‌های اجتماعی در کتابخانه‌ها بررسی عواملی که باعث افزایش استفاده از شبکه‌های اجتماعی در بین کتابداران کتابخانه‌ها می‌شود کمک زیادی به ارائه خدمات بهتر در کتابخانه می‌کند (ابوالعلایی، 1394).

پژوهشگران در مطالعات مختلف متغیرهای زیادی را به عنوان عوامل مؤثر در پذیرش و به کارگیری شبکه‌های اجتماعی و به طور کلی فناوری اطلاعات مطرح کرده­ اند برای مثال ناخدا و حری (1386) چهار دسته­بندی شامل عوامل فرهنگی، عوامل سازمانی، عوامل فنی (تکنولوژیکی) و عوامل فردی را معرفی کرده ­اند که بر کاربرد فن‌آوری اطلاعات در کتابخانه­های دانشگاهی تأثیر دارند. دسته­بندی علیزاده (1393) نیز شامل عوامل مدیریتی، اجتماعی- روانی، فرهنگی، سازمانی، فردی و اقتصادی به عنوان متغیرهای مؤثر بر نگرش کتابداران کتابخانه­های دانشگاهی در پذیرش تغییرات فناوری اطلاعات می­باشد. طاهیرجان[17] و همکارانش (2015) عوامل متعددی از جمله عومل اجتماعی، فنی، اطلاعاتی و همچنین تحصیلی را به عنوان عوامل مؤثر در به کارگیری شبکه­های اجتماعی در بین کاربران مسلمان مالزی برشمردند.

کاندا و اوگالا[18] نیز (2013) عوامل مؤثر بر پذیرش فناوری اطلاعات را به عوامل فنی، سازمانی، فردی، محیط خارجی دسته­بندی کرده ­اند.

طبق تحقیقات ذکر شده، عوامل فنی یکی از متغیرهای مؤثر در به کارگیری فناوری اطلاعات به ویژه شبکه‌های اجتماعی در کتابخانه­ها می­باشد و پس از مطالعه و مرور متون تخصصی مرتبط ده مؤلفه به عنوان مؤلفه­های فنی، بازیابی شدند که عبارتند از: قابلیت دسترسی، سهولت استفاده، قابلیت چند رسانه‌ای بودن، ساختار و ارائه محتوای متناسب با نیاز مخاطبان، تازگی و روزآمد بودن، صحت و دقت، قابلیت درک و فهم مطالب، ساختار گرافیکی و دیداری مناسب، پوشش موضوعی (جامعیت)، برقراری ارتباط و کنش متقابل (تعامل­پذیری).

« قابلیت دسترسی»

ویکی پدیا (2017) قابلیت دسترسی را بیشینه میزانی که یک سامانه یا یک ابزار، برای بیشترین شمار استفاده‌کنندگان، دسترس ‌پذیر باشد تعریف می­کند.

«سهولت استفاده»

 فلوه و تریبلمایر[19] (2007) سهولت استفاده را به عنوان اولین دریچه تعامل با مصرف کننده یا کاربر معرفی کرده اند. از نظر لی و توربان[20] (2004) سهولت استفاده به عنوان بعدی از رضایت کاربر تلقی می­شود مولا و لیکر[21](2001) نیز معتقدند از آنجا که قالب شبکه اجتماعی، بازتاب نمایش اطلاعات و ساختاربندی       وب‌سایت شبکه اجتماعی است لذا ارائه اطلاعات در قالب مناسب برای سهولت در پیگیری و جستجوی آن‌ها اهمیت دارد.

«قابلیت چندرسانه‌ای بودن»

یکی دیگر از مؤلفه­های فنی می‌باشد که به معنی استفاده از رایانه برای ارائه و ترکیب متن، گرافیک، صدا و ویدئو با پیوندها و ابزارهایی است که به کاربر اجازه می­دهد حرکت، تعامل، و ارتباط ایجاد کند در واقع بهره‌گیری از رسانه‌های متعدد نظیر متن، صدا، تصویر، گرافیک و غیره با هم و در راستای آموزش و تبادل اطلاعات سبب ایجاد چندرسانه‌ای می‌شود (معنای چندرسانه‌ای[22]، 2017).

«ساختار و ارائه محتوای متناسب با نیاز مخاطبان»

در رابطه با این مؤلفه مهدی زاده (1396) تأکید دارد تولید محتوا باید با توجه به نیاز مخاطبان انجام گیرد و بازاریابی محتوا بدون توجه به داده‌ها هدفی نخواهد داشت به همین دلیل ابتدا باید معیارهای مربوط به مخاطب، نحوه مشارکت او در موضوع و همچنین نحوه تبدیل او به کاربر تعریف شود.

«تازگی و روزآمد بودن»

در واژه­نامه کمبریج[23]( 2008) تازگی و روزآمد بودن به معنای جدید، تازه، نو، مدرن و منطبق با آخرین اطلاعات و وضعیت تعریف شده است.

«صحت و دقت»

فکوری حسن­آبادی (1394) صحت و دقت را به معنای نزدیکی مقادیر اندازه‌گیری شده به مقدار واقعی تعریف کرده اند.

«قابلیت درک و فهم مطالب»

 از نظرسلیمانی­پور (1392) میزان وضوح و روشنی اطلاعات یعنی خواننده بتواند متن را به سادگی درک کند که این موضوع، مستلزم ساختار مناسب و خوانایی محتواست.

«ساختار گرافیکی و دیداری مناسب»

درودی (1395) معتقدست ساختار گرافیکی و دیداری مناسب رویه­ای برای ارائه مطالب در قالب تصویری است، که در روش ارائه داده‌ها با بهره‌گیری از نویسه‌های عددی و حرفی قرار می­گیرد. وی به این نکته اشاره دارد که فعالیت­های حرفه­ای مربوط به بخش نرم­افزارها و بهره­گیری از داده‌های ارائه شده در محیط رقمی، با استفاده از شیوه‌های ارائه تصویری و گرافیکی از اطلاعات، دارای کاربرد بیشتر هستند.

«پوشش موضوعی»

 سلیمانی­پور (1392) در مقاله خود پوشش موضوعی را دربرگرفتن موضوع بر اساس کلیدواژه یا اصطلاح اختصاص یافته و پرداختن به  تمامی ابعاد و جوانب مفهومی که مورد نظر بوده است تعریف کرده است.

«برقراری ارتباط و کنش متقابل (تعامل پذیری)»

از نظر اسکیل[24](2008) تعامل‌پذیری همان به کارگیری شبکه‌های اجتماعی به عنوان یک موتور            جست وجوی اجتماعی می‌باشد و کاربران از طریق آن می­توانند اطلاعات محصولات جدید را کسب و تجربیات خود را به یکدیگر منتقل ­کنند.

 بررسی نقش مؤلفه‌های فنی نام‌برده شده در حوزه کاری شبکه‌های اجتماعی در کتابخانه‌های مرکزی دانشگاهی می‌تواند در برنامه‌ریزی بهتر و مؤثر بهره‌گیری از این شبکه‌ها نقش داشته باشد زیرا عوامل فنی یکی از اجزای اصلی کاربردی شبکه‌های اجتماعی است و در ساختار فعالیت حرفه‌ای و تخصصی کتابخانه‌ها تعیین‌کننده است. ‌لذا سنجش این امر می‌تواند برای کاربردهای بهتر شبکه‌های اجتماعی در خدمات اطلاع‌رسانی سودمند باشد. از آنجا که تاکنون در مورد بررسی عوامل فنی در استفاده از شبکه‌های اجتماعی در کتابخانه‌ها در دو وضعیت کنونی و آرمانی پژوهشی یافت نشده است نتایج این پژوهش می‌تواند نقش            به سزایی در به کارگیری بهتر و کارآمدتر شبکه‌های اجتماعی توسط کتابداران درکتابخانه­ها داشته باشد. پژوهش حاضر به منظور آگاهی از میزان تأثیر مؤلفه­های فنی شبکه‌های اجتماعی در کتابخانه‌های دانشگاهی در وضعیت کنونی و مطلوب انجام شده است و هدف این پژوهش پاسخگویی به سه سؤال مهم است:

1. تأثیر مؤلفه­های فنی بر استفاده از شبکه‌های اجتماعی کتابخانه‌های دانشگاهی در وضع موجود چه میزان است؟

2. تأثیر مؤلفه­های فنی بر استفاده از شبکه‌های اجتماعی کتابخانه‌های دانشگاهی در وضع آرمانی چه میزان است؟

3. آیا تفاوت معناداری بین تأثیر مؤلفه­های فنی بر استفاده از شبکه‌های اجتماعی در کتابخانه­های دانشگاهی در وضع موجود و آرمانی وجود دارد؟

بر همین اساس وضعیت موجود در کنار وضع آرمانی مورد سنجش قرار گرفت تا با مطابقت این دو اطلاعات مناسبی برای تحلیل وضعیت شبکه‌های اجتماعی به دست آید.

در همین راستا، با بررسی به عمل آمده در متون مختلف و جست و جو در پایگاه­های اطلاعاتی مانند ایرانداک، نورمگز، سیویلیکا و اسکوپوس[25] و امرالد[26] در زمینه شبکه­های اجتماعی، پژوهش­های اندکی یافت شد. به همین دلیل پژوهش حاضر با دیدگاه کلی­تر بیشتر وب­سایت کتابخانه­های دانشگاهی را که تقریباً مرتبط با موضوع تحقیق می­باشد مورد بررسی قرار داده است، به بعضی از آثار منتشر شده در این زمینه در داخل و خارج از کشور اشاره می­شود.

 

پیشینه پژوهش

فرج پهلو و صابری (1387) در پژوهش خود به بررسی ویژگی‌های ساختاری و محتوایی مطرح در طراحی وب‌سایت‌های کتابخانه‌های دانشگاهی ایران از دیدگاه کاربران و متخصصان ایرانی می‌پردازند. نتایج نشان می‌دهد که در میان ویژگی‌های ساختاری، ویژگی طراح وب‌سایت از دیدگاه متخصصان نسبت به سایر ویژگی‌ها از سرعت بارگذاری و سرعت دسترسی، اهمیت بیشتری برخوردارند. از آنجا که این ویژگی بیشتر بر روی امکان دسترسی کاربران به محتویات و اطلاعات وب‌سایت تأکید می‌کند، یک ویژگی کاربرمدار است. بنابراین از دیدگاه متخصصان طراح وب‌سایت، در هنگام طراحی یک  وب‌سایت کتابخانه‌ای توجه به آن‌ها از اهمیت فراوانی برخوردار است.

نوکاریزی و پاکزاد سرداری (1390) در پژوهش خود به ارزیابی ابعاد و مؤلفه‌های ساختاری در وب‌سایت کتابخانه ملی ایران از دیدگاه کاربران پرداختند. ابزار گردآوری داده‌ها در پژوهش آنان پرسشنامه محقق‌ساخته است که در 8 بعد کلی (زیبایی شناختی، اصالت، اهمیت، تعامل، تغییرپذیری،کارکرد، تأثیر، شخصی‌سازی) بود. نتایج نشان داد وب‌سایت کتابخانه ملی ایران به لحاظ به کارگیری ابعاد و مؤلفه‌های ویژگی فنی با کسب میانگین نمره66/3 (معادل 52 درصد) در وضعیت متوسط قرار داشت.

ناییج، نوروزی و حمیدی (1391) تحقیق خود ابزاری را  برای سنجش کیفیت کتابخانه‌های دیجیتالی از دیدگاه کاربران در دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجرد بررسی کردند. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که کتابخانه در حوزه‌های میزان اطمینان، سودمندی، قابلیت انجام، اعتبار، دقت و صحت در درجه بالاتر از حد متوسط قرار می‌گیرد و عملکرد بهتری داشته است. این در حالی بود که حوزه رضایت فردی و پوشش موضوعی عملکردی در حد متوسط داشت و میزان دسترس‌پذیری و جست و جو پذیری با وضعیتی کمتر از حد متوسط ضعیف‌تر از بقیه موارد بود.

سید محمودی و همکاران (1392) در تحقیق خود به بررسی کارکردهای سیستم گلستان دانشگاه تهران از دیدگاه کارشناسان آموزش پردیس‌ها و دانشکده‌های دانشگاه تهران پرداختند. نوع تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش گردآوری داده ها، توصیفی- پیمایشی است. در این تحقیق پس از شناسایی معیارها و شاخص‌های ارزیابی سیستم های جامع آموزشی، سیستم گلستان دانشگاه تهران را بر اساس این معیارها و شاخص­ها ارزیابی و تجزیه و تحلیل شد. ابعاد شناسایی شده عبارتند از محتوا، انعطاف­پذیری، ساختار تشکیلاتی، سهولت کاربری، خدمات کاربری و شکل ظاهری. نتایج نشان داد که ابعاد ساختار تشکیلاتی و سهولت کاربری وضعیت متوسط دارند، وضعیت انعطاف‌پذیری، خدمات کاربری و شکل ظاهری نامطلوب است، و محتوا وضعیت مطلوب دارد.

جعفربگلو و همکاران (1393) به ارزیابی کیفیت خدمات کتابخانه‌های دیجیتال بر اساس الگوی دیجی کوال (مورد مطالعه: کتابخانه دیجیتال دانشگاه تهران) پرداختند. شکاف کیفیت خدمات بین وضعیت موجود و مطلوب در مؤلفه­های قابلیت کاوش (75/0)، پوشش موضوعی و قابلیت استفاده (07/1)، دسترس‌پذیری (12/1)، قابلیت اطمینان (17/1)، دقت و صحت (22/1)، سازمان یافتگی (35/1)، قابلیت اعتبار(47/1)، قابلیت مرور (8/1)، رضایتمندی (19/2) به ترتیب افزایش را نشان می‌دهد. نتایج نشان داد در مؤلفه‌های قابلیت کاوش، پوشش موضوعی و قابلیت استفاده کمترین شکاف و در رضایتمندی، قابلیت مرور و قابلیت اعتبار بیشترین شکاف بین دو وضعیت موجود و مطلوب وجود دارد.

در پژوهش انجام شده توسط اسماعیلی و همکاران (1394) ویژگی­های ساختاری و ظاهری یک وب‌سایت خدمات کشاورزی به ترتیب اهمیت در شش عامل کاربرمحوری و تعامل، در دسترس بودن و شفافیت محتوا، قابلیت تغییر ساختار با توجه به نیاز مخاطب، روزآمدی و صحت محتوا، منحصر به فرد بودن محتوا و جامعیت محتوا قرار دارند. با توجه به قرار گرفتن عامل کاربر محوری و تعامل در اولویت نخست، توصیه می‌شود در طراحی یک وب‌سایت خدماتی- ترویجی کشاورزی در کشور توجه به ویژگی‌های ساختاری و ظاهری آن چون ارائه خدمات مختلف تعامل با کاربران، امکان تغییر زبان با توجه به زبان کاربران، قابلیت مشاهده وب‌سایت با انواع مرورگرها، طراحی گرافیکی و دیداری مطلوب، قابلیت درک و فهم مطالب، چندرسانه‌ای بودن، پیوند به منابع دیگر و ارائه منابع معتبر مورد توجه جدی قرار گیرد تا امکان ارتباط هرچه بهتر و بیشتر کاربران با وب‌سایت و اخذ اطلاعات به گونه‌ای اثربخش توسط آنان فراهم شود.

   جعفری و همکاران (1395) به بررسی عوامل تأثیرگذار بر تمایل به ادامه استفاده از وب‌سایت شبکه‌های اجتماعی پرداختند. اطلاعات تعداد 253 کاربران ایرانی عضو لینکداین با روش تصادفی در دسترس و با استفاده از پرسشنامه گردآوری شد. پس از تحلیل عاملی متغیرها، روابط بین آن‌ها و تأثیر هریک بر یکدیگر از طریق تحلیل مسیر مورد بررسی قرار گرفت. اثرات اجتماعی، محتوا، قابلیت‌ها، ارزش، سهولت استفاده، امنیت درک شده، قالب، زمان، میزان همبستگی و رضایت کاربران از شبکه‌های اجتماعی از عوامل تأثیرگذار بر تمایل به ادامه استفاده از وب‌سایت‌های شبکه‌های اجتماعی شناسایی شد که از این میان رضایت با ضریب مسیر بالاتر، نسبت به سایر عوامل تأثیر مثبت قوی‌تری دارد.

فرج پهلو (2001) به تجزیه و تحلیل محتوایی 34 وب‌ سایت دانشگاهی ایران و مقایسه آن‌ها براساس 4 ویژگی سرعت، قابلیت دسترسی، راهبری در صفحات و نمایه ارزیاب وب با کیفیت محتوا با توجه به نظرات کاربران ایرانی پرداخت. یافته‌های تحقیق نشان داد که اکثر 61 درصد زمان پژوهش، مطابق با نمایه ارزیاب وب و انتظارات وب‌سایت‌های دانشگاهی مراجعان و کاربران طراحی و تدوین شد‌ه ‌اند.

کیم[27] (2011) در بررسی وب سایت کتابخانه‌های دانشگاه به منظور دیجیتال‌سازی مقدار زیادی از منابع به تحلیل برخی  از معیارهای این امر می‌پردازد. در این پژوهش چشم انداز طراحی وب سایت مورد توجه قرار  گرفته و عواملی چون نقش رابط کاربر و الگوهای طراحی ذخیره‌سازی منابع دیجیتالی به بحث گذاشته شده و عوامل مؤثر از نظر 315 نفر از متخصصان مورد تحلیل قرار گرفته است. در نتیجه چشم انداز کیفیت خدمات کتابخانه در محیط وب‌سایت براساس کارکرد علم اطلاعات بررسی شده است. تحلیل مؤلفه‌های فنی در ارتباط با طراحی و کارایی ارائه خدمات از نظر ساختار رابط کاربر وب‌سایت کتابخانه نشان می‌دهد که این عوامل نقش مهمی در بهبود کیفیت خدمات کتابخانه دارد.  

کریلد[28] و همکاران (2011) در پژوهش خود به تجزیه و تحلیل داده‌های دیجی کوال در بازسازی محیط کتابخانه دیجیتال پرداختند و در فرآیند تحقیق تعدادی سایت را انتخاب و مؤلفه‌های دیجی کوال را در آن پیاده کردند و سپس طی نظرسنجی 24 گزاره به عنوان مهم‌ترین موارد انتخاب شدند. در زمینه محتوایی که بر نیاز اطلاعاتی کاربران منطبق است، جامعیت داشتن محتوای سایت، سهولت در دسترسی و ساختار گرافیکی مناسب در درجه بالاتری از اهمیت قرار داشتند.

کوتایشات[29] (2012) نیز پژوهشی با هدف شناسایی ادراک کاربران در مورد کیفیت وب سایت و شناسایی تأثیر این ادراک بر تمایل آن‌ها در ادامه استفاده از خدمات دولت الکترونیک در کشور اردن انجام داد. در این پژوهش از مدل دلون و مک لین استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق کلیه شهروندان اردنی معرفی شدند که بالقوه یا بالفعل با خدمات دولت الکترونیک در اردن آشنایی و تجربه کار داشتند. نتایج حاکی از آن است که کیفیت سیستم، کیفیت خدمات و کیفیت اطلاعات تأثیر مثبتی بر تمایل شهروندان در استفاده از خدمات دولت الکترونیک داشته است. کیفیت سیستم منظور موارد مرتبط با طراحی و تعامل با وب‌سایت، کیفیت اطلاعات موارد مرتبط با امنیت و مفید بودن اطلاعات و کیفیت خدمات موارد مرتبط با اعتماد، پاسخگویی و یکدلی معرفی شده است.

ساگو[30](2013) نیز در تحقیق خود به شناسایی عوامل تأثیرگذار بر، اتخاذ و تناوب استفاده از رسانه‌های اجتماعی با تمرکز بر شبکه‌های اجتماعی فیس بوک، توییتر، پینترست [31]و گوگل پلاس[32] پرداخت. نتایج عوامل سهولت استفاده، تفریح )لذت( و سودمندی درک شده اعلام شد.

رانیر و همکاران[33] (2013) به مطالعه بر روی رسانه‌های اجتماعی پرداختند و در مقاله خود با عنوان «رضایتمندی کاربر شبکه اجتماعی: گسترش تئوری و یافته‌های تحقیق» مدلی برای رضایت کاربران از رسانه‌های اجتماعی پیشنهاد کردند که شامل 8 متغیر تأثیرگذار )محتوا، قابلیت، امنیت، زمان، سهولت استفاده، قالب، اثرات اجتماعی و ارزش بر رضایت کاربر از رسانه اجتماعی است نتیجه پژوهش آن‌ها نشان داد درخصوص رضایت مشتری از خدمات آنلاین و به عبارتی رضایت الکترونیکی، سرعت وب‌سایت و قالب نمایش مناسب و ساختاربندی وب‌سایت و محتوای اطلاعات نقش مهمی ایفا می‌کند.

لئونگ و ابراهیم [34](2015) در پژوهش خود با عنوان نقش سیستم اطلاعاتی  فناوری شبکه‌های اجتماعی و وب 2.0 برای بهبود نتایج تحصیلی: مورد دانشگاه‌های مالزی  به بحث در باره نقش شبکه‌های اجتماعی در ارتباط با تحصیل دانشجویان پرداختند. نتایج پژوهش نشان داد که فناوری در آموزش و پرورش در دهه گذشته نقش حیاتی داشته است. همچنین استفاده از فناوری اطلاعات به سطح مناسبی از روش‌های سنتی تا بهبود روش‌های یکپارچه ترکیبی در مؤسسات مختلف آموزش عالی تکامل یافته است. یافته‌ها در این مطالعه با هدف بررسی عوامل سیستم‌های اطلاعاتی فناوری‌های شبکه‌های اجتماعی و  وب 2.0 حاکی از آن است که  یادگیری دانشجویان با استفاده از فناوری‌های شبکه‌های اجتماعی افزایش یافته و بر آگاهی، علاقه، دانش، تجربه، و اعتماد آن‌ها تأثیر می‌گذارد.

نتایج پژوهش کائورها [35](2016) در دانشگاه‌های پنجاب نشان داد که قابلیت استفاده به عنوان یکی از جنبه‌های کلیدی هر وب‌سایت دارای اهمیت است. تضمین کیفیت یک وب‌سایت بستگی به ابزارهای آزمون خودکارسازی آن دارد که هزینه را کاهش و کارایی را افزایش می‌دهد. عملکرد یک وب‌سایت می‌تواند عامل مهمی در موفقیت آن باشد. این بستگی به سرعت اصلی عامل دارد. اگر سرعت وب‌سایت سریع باشد، عملکرد به طور خودکار افزایش می‌یابد. عملکرد را می‌توان با استفاده از ابزارهایی که اطلاعات مربوط به منابع و اجزای آن را در آن وب‌سایت نشان می‌دهد ارزیابی کرد. در این پژوهش بررسی و مقایسه ابزارهای آزمون خودکار برای تعیین عملکرد در مسائل فنی از جمله: سرعت، تعداد درخواست‌ها، زمان بارگذاری، اندازه صفحه، جستجوگرها (بهینه سازی موتور جستجو)، استفاده از تلفن همراه و امنیت دیجیتال مورد بررسی قرار گرفته است. عملکرد وب‌سایت دانشگاه‌های مختلف پنجاب با استفاده از ابزارهای آزمون خودکار کاربردی نشان داد که قابلیت فنی با تقویت این برنامه ها از کیفیت بهتری برخودار شده است.  

تأمل در متون و پیشینه‌های ارائه شده، نشان می‌دهد که پژوهش­ها اغلب بر مبنای دیدگاه‌های کاربران بیشتر به ارزیابی و مقایسه ویژگی‌های ساختاری و محتوایی وب‌سایت‌های کتابخانه‌ای‌ از جمله: محتوا، انعطاف­پذیری، سهولت کاربری، و شکل ظاهری، جامعیت و کاربرمداری پرداخته‌اند؛ یا در مواردی کیفیت خدمات و اطلاعات وب سایت­های کتابخانه‌ای با توجه به معیارهایی از قبیل صحت، امنیت و روزآمدی مورد سنجش قرار گرفته است. در مواردی نیز عوامل تأثیرگذار در استفاده کاربران از فناوری اطلاعات بررسی شده است و به ندرت در تحقیقات صورت گرفته به بررسی مؤلفه‌ها و ابعاد فنی ابزار شبکه‌های اجتماعی در کتابخانه­ها اشاره شده است. از سوی دیگر در مطالعات پیشین کمتر مقایسه­ای بین وضعیت موجود و آرمانی تأثیر مؤلفه­ها به ویژه مؤلفه­های فنی در استفاده از شبکه­های اجتماعی در کتابخانه­ها انجام گرفته است. به همین دلیل پژوهش حاضر به منظور رفع این خلاء و به منظور فهم تأثیر مؤلفه­های فنی بر کاربست شبکه­های اجتماعی درکتابخانه­های دانشگاهی ایران در وضع موجود و آرمانی صورت گرفته است.  

 

روش­شناسی پژوهش

پژوهش حاضر از نوع کاربردی و با روش پیمایشی- تحلیلی انجام شده  است. جامعه تحقیق عبارت است از 146کتابدار شاغل در کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های دولتی در مراکز استان‌های کشور که زیر پوشش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری فعالیت می­کنند. پس از بررسی جامعه آماری مشخص شد که تعداد 10 دانشگاه در تهران و 30 دانشگاه در مراکز استان‌های کشور در مجموع 40 دانشگاه به عنوان دانشگاه‌های زیرمجموعه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری که امکان انجام پژوهش درباره آنان وجود دارد را می­توان در جامعه آماری پژوهش قرار داد. به علت برابری تعداد نمونه با کل جامعه آماری، کل جامعه برای تحقیق انتخاب شد.

  ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق‌ساخته است که متشکل از 10 گویه است که همان مؤلفه‌های فنی هستند و بر اساس طیف پنج گزینه ایلیکرت (بسیار کم تا بسیار زیاد) طراحی شده است. این 10 مؤلفه که از مرور متون استخراج شده عبارتند از: قابلیت دسترسی، سهولت استفاده، قابلیت چند رسانه‌ای بودن، ساختار و ارائه محتوای متناسب با نیاز مخاطبان، تازگی و روزآمد بودن، صحت و دقت، قابلیت درک و فهم مطالب، ساختار گرافیکی و دیداری مناسب، پوشش موضوعی (جامعیت)، برقراری ارتباط و کنش متقابل (تعامل­پذیری) که به عنوان مؤلفه‌های تأثیرگذار فنی بر کاربست شبکه‌های اجتماعی در کتابخانه‌های دانشگاهی ایران: از وضع موجود تا آرمانی مورد بررسی قرار گرفت. پرسشنامه از طریق پست الکترونیک به کتابخانه­ها ارسال شد. علاوه بر آن در موارد متعدد از طریق تماس تلفنی و ارسال نامه­های الکترونیکی به رفع نواقص پرداخته شد و توضیح‌های ضروری و اطلاعات مکمل با این شیوه به دست آمد .از 180 پرسشنامه ارسال شده 146 نفر پرسشنامه را تکمیل و عودت دادند و پرسشنامه­‌های عودت داده شده با استفاده از بستۀ نرم‌افزار آماری اس پی اس اس 22 در دو سطح توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شد. برای تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی (فراوانی، درصد فراوانی، میانگین و انحراف استاندارد) و برای معناداری تفاوت‌ها از آمار استنباطی (آزمون تی جفتی) استفاده شده است.

برای سنجش روایی پرسشنامه پژوهش از روش اعتبار محتوا [36]بهره گرفته شد. این روش عبارت است از اعتباری که برای سنجش و بررسی عناصر سازنده ابزار اندازه­گیری مورد استفاده قرار می­‌گیرد. اعتبار محتوای یک پرسشنامه به پرسش‌­ها و گویه‌­هایی که در آن طراحی و مطرح شده است مربوط می‌شود. چنانچه پرسش‌های پرسشنامه حاوی خصوصیات و مهارت‌­های خاصی بوده که پژوهشگر می‌خواهد آن را اندازه­گیری کند، باید بیان کرد که سنجش دارای اعتبار محتوا می‌‌باشد .به همین منظور، برای سنجش اعتبار، پس از طراحی پرسشنامه از نظر تخصصی تعدادی از صاحبنظران و استادان دانشگاه در حوزه علم اطلاعات و            دانش‌ شناسی کمک گرفته شد. سپس با ارشاد متخصصان مربوط برخی امور اصلاحی در خصوص آن انجام پذیرفت. در این میان پاره‌­ای از پرسش‌­ها از پرسشنامه حذف شد. تعدادی سؤال به مجموعه پرسش‌­ها اضافه شد. در نهایت با انجام یک ویرایش کلی تلاش شد تا پرسش‌­ها قابل فهم و درک مناسب برای پاسخگویان باشد.

برای سنجش پایایی پرسشنامه از محاسبه ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که نتایج آن در جدول 1 نشان داده شده است. در این روش برای مشخص ساختن انسجام پرسش‌ ها و اطمینان از امکان تکرار پذیری آزمون با شرایط یکسان در ارتباط با پاسخ ­های ارائه شده از سوی کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌­های کشور، پرسشنامه میان 15 نفر از کتابدارن توزیع شد و ضریب پایایی آزمون به تفکیک مؤلفه‌های پرسشنامه برای هر بخش به طور جداگانه محاسبه شد. نتیجه محاسبه پاسخ‌­های ارائه شده کل پرسشنامه، ضریب آلفا را معادل 94/0 نشان داد که با توجه به اینکه ضریب آلفا بین صفر و یک متغیر است و هرچه به یک نزدیک‌تر باشد از درجه اطمینان وصحت بیشتری برخوردار می‌­باشد، لذا با عنایت به نتیجه حاصل از محاسبه، پرسشنامه از نظر قابلیت اعتماد نیز تأیید شد.

 

جدول1. ضریب‌های پایایی پرسش‌نامه‌ به تفکیک مؤلفه‌ها

متغیر

مؤلفه

پایایی

                       عوامل فنی

قابلیت دسترسی

940/0

 

 

 

 

 

947/0

سهولت استفاده

940/0

قابلیت چند رسانه‌ای بودن

940/0

ساختار و ارائه محتوای متناسب با نیاز مخاطبان

935/0

تازگی و روزآمد بودن

943/0

صحت و دقت

945/0

قابلیت درک و فهم مطالب

939/0

ساختار گرافیکی و دیداری مناسب

936/0

پوشش موضوعی (جامعیت)

945/0

برقراری ارتباط و کنش متقابل (تعامل­پذیری)

947/0

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جهت محاسبه میانگین هر یک از سؤالات، از طیف استاندارد ارزیابی بازرگان و همکاران(1386) استفاده شد. در این طیف، اگر پرسشنامه براساس طیف لیکرت پنج گزینه­ای باشد، چنانچه میانگین مؤلفه مورد نظر بین 1 تا 33/2 باشد وضعیت نامطلوب (پایین)، چنانچه بین 33/ 2تا 66/3 به دست آید وضعیت آن نسبتاً مطلوب (متوسط) و چنانچه بین 66/3 تا 5 به دست آید وضعیت آن مطلوب (بالا) می‌باشد.

 

یافته‌های پژوهش

پاسخگویی به سؤال‌های پژوهش

سؤال اول: تأثیر مؤلفه­های فنی بر استفاده از شبکه‌های اجتماعی کتابخانه‌های دانشگاهی در وضع موجود چه میزان است؟

جدول 2 داده­های توصیفی وضع موجود برای تأثیر ویژگی­های فناوری بر استفاده از شبکه­های اجتماعی را نشان می­دهد. برای مؤلفه ویژگی­های فناوری، دو گویه سهولت استفاده با میانگین 47/3 و قابلیت دسترسی با میانگین 38/3 بیشترین تأثیر را بر استفاده از شبکه­های اجتماعی دارد و دو گویه برقراری ارتباط و کنش متقابل (تعامل­پذیری) با میانگین 18/3 و ساختار و ارائه محتوای متناسب با نیاز مخاطبان با میانگین 19/3 کمترین تأثیر را بر استفاده از شبکه­های اجتماعی دارد. میانگین کل تأثیر ویژگی‌های فناوری بر استفاده از شبکه‌های اجتماعی در وضع موجود 28/3 است.

 

جدول 2. داده­های توصیفی تأثیر مؤلفه­های فنی بر استفاده از شبکه­های اجتماعی (وضع موجود)

انحراف معیار

میانگین

بسیارزیاد

زیاد

متوسط

کم

بسیارکم

توزیع

گویه

904/

38/3

19

38

72

14

3

فراوانی

قابلیتدسترسی

13

26

3/49

6/9

1/2

درصد

962/

47/3

25

41

62

15

3

فراوانی

سهولتاستفاده

1/17

1/28

5/42

3/10

1/2

درصد

985/

30/3

17

42

61

20

3

فراوانی

قابلیتچندرسانه­ایبودن

6/11

8/28

8/41

7/13

1/4

درصد

007/1

19/3

17

34

62

27

3

فراوانی

ساختاروارائهمحتوایمتناسببانیازمخاطبان

6/11

3/23

5/42

5/18

1/4

درصد

963/

26/3

15

42

61

23

5

فراوانی

تازگیوروزآمد بودن

3/10

8/28

8/41

8/15

4/3

درصد

109/1

23/3

23

32

58

23

10

فراوانی

صحتودقت

8/15

9/21

7/39

8/15

8/6

درصد

922/

3/31

17

38

68

20

3

فراوانی

قابلیتدرکوفهممطالب

6/11

26

6/46

7/13

1/2

درصد

032/1

23/3

19

36

58

27

6

فراوانی

ساختارگرافیکیودیداریمناسب

13

7/24

7/39

5/18

1/4

درصد

948/

 

21/3

 

15

37

60

32

2

فراوانی

پوششموضوعی (جامعیت)

3/10

3/25

1/41

9/21

4/1

درصد

030/1

18/3

18

32

62

27

7

فراوانی

برقراریارتباطوکنشمتقابل (تعامل­پذیری)

3/12

9/21

5/42

5/18

8/4

درصد

975/

28/3

 

میانگین کل

 

بر اساس جدول شماره 2 می­توان چنین نتیجه گرفت که در کل در سطح موجود، تأثیر مؤلفه­ها و ابعاد فنی در به کارگیری شبکه­های اجتماعی در کتابخانه­های دانشگاهی در حد متوسط (نسبتاً مطلوب) است. این درحالی است که به اعتقاد اغلب کارشناسان یکی از عوامل مهمی که می­تواند باعث بقای سازمان‌ها شود فناوری اطلاعات مورد استفاده آن سازمان است. سازمان‌ها و به ویژه کتابخانه­ها با تعریف خدمات و شرایط زیرساختی فنی مناسب بر بستر شبکه­های اجتماعی می­توانند به ارتقای سطح استفاده از این ابزار توسط کارکنان کمک کنند.

سؤال دوم: تأثیر مؤلفه­های فنی بر استفاده از شبکه‌های اجتماعی کتابخانه‌های دانشگاهی در وضع آرمانی چه میزان است؟

در بررسی وضع آرمانی جدول 3 داده­های توصیفی را به منظور تأثیر مؤلفه ویژگی­های فناوری بر استفاده از شبکه­های اجتماعی نشان می­دهد که برای ویژگی­های فناوری دو گویه سهولت استفاده و تازگی و روزآمد بودن با میانگین 56/4 بیشترین تأثیر را بر استفاده از شبکه­های اجتماعی به عنوان ابزار بازاریابی دارند و دو گویه قابلیت درک و فهم مطالب با میانگین 34/4 و صحت و دقت با میانگین 37/4 کمترین تأثیر را بر استفاده از شبکه­های اجتماعی دارد. و میانگین کل برابر 44/4 است.

 

 

 

جدول3. داده­های توصیفی تأثیر مؤلفه­های فنی بر استفاده از شبکه­های اجتماعی (وضع آرمانی)

انحراف معیار

میانگین

بسیارزیاد

زیاد

متوسط

کم

بسیارکم

توزیع

گویه­ها

632/

44/4

76

59

11

0

0

فراوانی

قابلیتدسترسی

1/52

4/40

5/7

0

0

درصد

631/

56/4

93

44

8

1

0

فراوانی

سهولتاستفاده

7/63

1/30

5/5

7/

0

درصد

685/

45/4

78

59

7

1

1

فراوانی

قابلیتچندرسانه­ایبودن

4/53

4/40

8/4

7/

7/

درصد

662/

42/4

76

56

14

0

0

فراوانی

ساختاروارائهمحتوایمتناسببانیازمخاطبان

1/52

4/38

6/9

0

0

درصد

586/

56/4

88

53

4

1

0

فراوانی

تازگیوروزآمدبودن

3/60

3/36

7/2

7/

0

درصد

733/

37/4

74

54

16

2

0

فراوانی

صحتودقت

7/50

0/37

0/11

4/1

0

درصد

718/

34/4

67

65

12

1

1

فراوانی

قابلیتدرکوفهممطالب

9/45

5/44

2/8

7/

7/

درصد

670/

40/4

74

57

15

0

0

فراوانی

ساختارگرافیکیودیداریمناسب

7/50

0/39

3/10

0

0

درصد

671/

41/4

75

56

15

0

0

فراوانی

پوششموضوعی (جامعیت)

4/51

4/38

3/10

0

0

درصد

711/

41/4

77

54

13

2

0

فراوانی

برقراریارتباطوکنشمتقابل (تعاملپذیری)

7/52

0/37

9/8

4/1

0

درصد

182/1

44/4

 

میانگین کل

 

آمار و ارقام جدول 3 نشان می‌دهد در کل در سطح آرمانی، تأثیر مؤلفه‌ها و ابعاد فنی در به کارگیری شبکه‌های اجتماعی در کتابخانه‌های دانشگاهی در حد بالا (مطلوب) است و می­توان بیان کرد که از دیدگاه کتابداران مؤلفه­های فنی نقش به‌سزایی در اثربخشی عملکرد کتابخانه و به طور اخص اثربخشی استفاده از شبکه­های اجتماعی در کتابخانه­های دانشگاهی ایفا می­کند و به همین منظور کتابخانه­ها باید با انجام راهکارهایی در محیط کتابخانه باعث ارتقای استفاده از این ابزار توسط کتابداران شوند.

سؤال سوم: آیا تفاوت معناداری بین تأثیر مؤلفه­های فنی بر استفاده از شبکه‌های اجتماعی در کتابخانه‌های دانشگاهی در وضع موجود و آرمانی وجود دارد؟

برای پاسخ به این سؤال پژوهش  از آزمون تی جفتی استفاده شد و نتایج این آزمون در جدول  شماره 4 ارائه شده است.

 

جدول4. نتایج آزمون تی جفتی برای تأثیر مؤلفه­های فنی بر استفاده از شبکه‌های اجتماعی در کتابخانه­های دانشگاهی در وضع موجود و آرمانی

 

 

اختلافات جفتی

آماره

درجه آزادی

سطح معناداری

میانگین زوج

انحراف معیار زوج

خطای استاندارد میانگین

 اختلاف دو وزن95% فاصله اطمینان

کران پایین

کران بالا

Pair 1

وضعیت ایده آل –

 وضعیت فعلی

15/38356

9/80869

/81177

13/77912

16/98800

18/951

145

/000

                         

 

نتایج به دست آمده حاکی از این است که سطح معناداری آزمون 000/ 0 می‌باشد که کمتر از 5 صدم است در نتیجه تفاوت معناداری بین تأثیر عوامل سازمانی بر استفاده از شبکه‌های اجتماعی در کتابخانه‌های دانشگاهی در وضع موجود و آرمانی وجود دارد.

 

نتیجه‌گیری

در پژوهش حاضر میزان تأثیر مؤلفه­های فنی بر استفاده از شبکه‌های اجتماعی درکتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های دولتی ایران در دو وضعیت موجود و آرمانی مورد بررسی قرار گرفت. داده­های توصیفی وضع موجود برای تأثیر مؤلفه­های فنی بر استفاده از شبکه­های اجتماعی نشان می­دهد دو گویه سهولت استفاده با میانگین 47/3 و قابلیت دسترسی با میانگین 38/3 بیشترین تأثیر را بر استفاده از شبکه­های اجتماعی دارد. در واقع سادگی استفاده از ابزارهای فناورانه سبب بهره‌گیری بهتر از آن‌ها خواهد شد. یافته‌های تحقیق با  نتایج تحقیق ساگو (2013) در رابطه با تأثیر سهولت استفاده در به کارگیری همخوانی دارد. وی معتقد است به هر میزان که فناوری راحت‌تر مورد بهره‌برداری قرار گیرد، رغبت به استفاده از آن بیشتر می‌شود. نتایج پژوهش فرج پهلو و صابری (1387) نیز در خصوص بهره‌گیری از وبگاه به عنوان یکی از ابزارهای فناورانه در کتابخانه نشان می‌دهد که کاربرمداری و استفاده راحت از جمله عوامل مؤثر در استفاده از آن است. همچنین دسترس‌پذیری و قابلیت مناسب آن از دیگر مؤلفه‌های قابل اعتنا در این عرصه است. نتایج مطالعه ناییج، نوروزی و حمیدی (1391) در ارتباط با نقش مثبت دسترس‌پذیری در بهره‌‌گیری از فناوری و نتایج پژوهش فرج پهلو (2001) در کنار نتایج پژوهش کریلد و همکاران (2011) در ارتباط با وضعیت دسترسی مؤید این یافته است. همچنین یافته‌های این بخش از پژوهش با نتایج تحقیق جعفری و همکاران (1395)، رانیر و همکاران (2013) وکائورها (2016) که عوامل دیگری از جمله رضایت، سرعت، ساختاربندی وب‌سایت و محتوای اطلاعات را عوامل تأثیرگذار بر استفاده از وب‌سایت می‌دانند مطابقت ندارد.

از سوی دیگر، دو گویه برقراری ارتباط و کنش متقابل (تعامل­پذیری) با میانگین 18/3 و ساختار و ارائه محتوای متناسب با نیاز مخاطبان با میانگین 19/3 کمترین تأثیر را بر استفاده از شبکه­های اجتماعی دارد. همچنین میانگین کل تأثیر ویژگی‌های فناوری بر استفاده از شبکه‌های اجتماعی در وضع موجود 28/3 است که در حد (متوسط) نسبتاً مطلوب قرار دارد. که با نتایج تحقیق نوکاریزی و پاکزاد سرداری (1390) مطابقت دارد. نتایج پژوهش سید محمودی و همکاران (1392) نیز در ارتباط با خدمات کاربری که از درجه تأثیرگذاری کمتر برخوردار بوده تا حدودی با نتایج این پژوهش هم‌سویی دارد و با نتایج پژوهش اسماعیلی و همکاران (1394) نیز مطابقت دارد.

داده­های توصیفی وضع آرمانی برای تأثیر مؤلفه­های فنی بر استفاده از شبکه­های اجتماعی نشان می­دهد که برای ویژگی­های فناوری دو گویه سهولت استفاده، و تازگی و روزآمد بودن با میانگین 56/4 بیشترین تأثیر را بر استفاده از شبکه­های اجتماعی به عنوان ابزار بازاریابی دارند و دو گویه قابلیت درک و فهم مطالب با میانگین 34/4 و صحت و دقت با میانگین 37/4 کمترین تأثیر را بر استفاده از شبکه­های اجتماعی دارد و میانگین کل برابر 44/4 است. بنابراین به هر میزان که استفاده از ابزارهای فناورانه تسهیل شود و اطلاعات روزآمد مورد بهره‌برداری قرار گیرد، به همان میزان تأثیر مثبت در کاربرد فناوری در کتابخانه و در بخش استفاده از شبکه‌های اجتماعی تقویت می‌شود.

به همین دلیل در وهله اول شناسایی شبکه‌های اجتماعی مناسب برای بهره‌گیری در کتابخانه دارای اهمیت به‌سزایی است زیرا انواع شبکه‌های اجتماعی وجود دارد که هر یک دارای امکانات خاصی هستند. هر یک از این امکانات با توجه به نیاز کتابخانه و کاربردهای تخصصی از درجه قوت خاص خود برخوردار است. از سوی دیگر بررسی و مشخص ساختن ابزارهای مختلف در شبکه‌های اجتماعی نیز دارای اهمیت بالایی است زیرا همان گونه در وضعیت آرمانی مشاهده می‌شود، سهولت استفاده از تأثیر بالایی برخوردار است و لذا توجه به ابزارهای کارآمد در شبکه‌های اجتماعی می‌تواند در کتابخانه سودمند باشد. همچنین بر این اساس باید اظهار کرد که به هر میزان که نوع خدمت اطلاع‌رسانی با ابزار مورد نظر همگون باشد، اثربخشی آن نیز افزایش خواهد یافت. از سوی دیگر شناسایی نسخه‌های روزآمد این شبکه‌ها و به کارگیری آن‌ها نیز از اولویت‌های مهم کتابخانه محسوب می‌شود. ضرورت دارد تا با شناسایی این نسخه‌ها و بهره‌گیری از آن‌ها به بهبود ارائه خدمات کتابخانه‌ای مبادرت ورزید.

براین اساس باید اظهار کرد که از عوامل مؤثر در کاربرد فناوری باید به ‌روزآمدی اطلاعات مدیر نسبت به فناوری‌های جدید یاد کرد. در کنار آن حسن روابط مدیر و کتابداران، نقش مؤثری در این عرصه دارد. این امر به صورت مستقیم با حوزه فناورانه مرتبط است و فراهم بودن زمینه استفاده از فناوری‌های جدید در کتابخانه، در پذیرش فناوری مؤثر است.

سرمایه‌گذاری کتابخانه‌ها در عرصه فناوری اطلاعات از سال‌های پیشین به طور قابل توجهی افزایش یافته است. برنامه‌ریزی برای نظارت بهینه بر فناوری در کتابخانه‌ها از زمره مسائلی است که می‌تواند به جهت دهی مناسب سرمایه‌گذاری‌ها در این زمینه کمک کند.

قابلیت درک و فهم مطالب از زمره مواردی است که در بهره‌گیری از شبکه‌های اجتماعی باید مورد توجه بیشتر قرار گیرد. این امر از طرف دیگر با ساختار گرافیکی و دیداری مناسب پیوند دارد. در شبکه‌های اجتماعی بهره‌گیری از ساختارهای گرافیکی برای درک بهتر و نیز اثربخشی بالاتر مؤثر است. در این زمینه ابعاد متعددی چون رنگ، شکل، بُعد، حجم، تقارن، توازن، بافت و ... دارای اهمیت قابل ملاحظه‌ای است. لذا در استفاده از شبکه‌های اجتماعی طراحی و رابط کاربر بر میزان درک و شناخت استفاده‌کننده تأثیرگذار است.

در مجموع نتایج داده‌های پژوهش نشان داد میانگین کل میزان تأثیر عوامل فنی بر استفاده از شبکه‌های اجتماعی در وضع موجود 28/3 در سطح نسبتاً مطلوب و در وضع آرمانی44/4 در سطح مطلوب قرار دارد و این تفاوت در وضع موجود و آرمانی موجب می‌شود کتابخانه به ارائه راهکارهایی برای افزایش میزان نقش ویژگی‌های فناوری تا رسیدن به سطح مطلوب بپردازد.

باید توجه کرد که بهره‌گیری از فناوری اطلاعات به ویژه شبکه‌های اجتماعی در کتابخانه فرآیند پیچیده‌ای است که بسیاری از عوامل فنی و غیر فنی به هم پیوسته که برخی به وضعیت کارکنان کتابخانه و برخی دیگر به خود فناوری اطلاعات به کار رفته درکتابخانه مربوط می‌شود، را در بر می­گیرد. برای استفاده بهینه از فناوری اطلاعات در کتابخانه به سیاستی یکدست و منسجم و به گزینش‌ها و اولویت‌هایی که به روشنی تعریف شده، نیاز است.

از محدودیت‌های پژوهش حاضر می توان به عدم همکاری برخی از کتابداران و مسئولان کتابخانه‌های دانشگاهی در تکمیل و ارسال به موقع پرسشنامه‌‌های ارسالی و همچنین عدم دقت در پاسخگویی کامل به سؤالات پرسشنامه و ارسال ناقص آن از طرف برخی از کتابدارن اشاره کرد.

از آنجایی که یافته­های تأثیر مؤلفه­های فنی بر کاربست شبکه­های اجتماعی به طور کلی در حد متوسط ارزیابی شد لزوم توجه به اصلاح و بهبود مؤلفه­های فنی موجود و نزدیک­تر کردن آن‌ها به وضع مطلوب و           کم کردن شکاف و فاصله بین آن‌ها امری ضروری محسوب می‌شود به همین دلیل مدیران و دست اندرکاران کتابخانه‌ها باید از شرایط موجود در کتابخانه‌ها شناخت کافی داشته باشند و با ارتقای زیرساخت‌های تکنولوژی کتابخانه، باعث افزایش تمایل و انگیزه کتابدارن در به کارگیری شبکه‌های اجتماعی شوند.

با توجه به کاربردی بودن یافته‌های این پژوهش، اقدامات زیر در کتابخانه­های دانشگاهی پیشنهاد می‌شود:

1. فراهم ساختن سخت­افزارها و نرم­افزارهای لازم و نیز اینترنت پرسرعت و دستگاه­های تقویت­کننده در کتابخانه.

2. ارتقای زیرساخت­های فنی کتابخانه از جمله اینترنت، سخت افزار، نرم­افزار، دستگاه­های تولید برق کتابخانه برای ارائه بهتر خدمات.

3. تعیین بودجه­بندی مربوط به ایجاد زیرساخت فنی مناسب برای کتابخانه.

4. با توجه به اینکه رسانه­های اجتماعی در حال پیشرفت و توسعه­اند، کتابخانه­های دانشگاهی برای توسعه خدمات، ارائه بهتر خدمات، و ارتباط بیشتر با کاربران خود باید سعی کنند مهم‌ترین، کاربرپسندترین، و بهترین رسانه‌های اجتماعی را به کار بگیرند.

5. اقدامات مناسبی جهت افزایش میزان جذابیت شبکه­های اجتماعی انجام شود از جمله طراحی برنامه‌های کاربردی جالب و مفید و ساده جهت به کارگیری بیشتر آن‌ها توسط کتابداران.

6. برگزاری دوره‌های آموزشی مناسب برای شناخت بهتر کتابداران با ابزارهای شبکه‌های اجتماعی.

7. دریافت بازخورد از کاربران در راستای افزایش اثربخشی این شبکه‌ها در کتابخانه.

8. شرکت کردن کتابداران در همایش‌های مرتبط با حوزه شبکه‎‌های اجتماعی.

9. بررسی و تحلیل شبکه‌های اجتماعی مختلف  به همراه امکانات آن‌ها برای فعالیت کاری کتابخانه.

 

پیشنهادهایی برای پژوهش‌های آتی

در این تحقیق دیدگاه کتابداران در رابطه با تأثیر مؤلفه‌های فنی بر کاربست شبکه‌های اجتماعی در کتابخانه‌های دانشگاهی مورد بررسی قرار گرفته است، در حالی‌ که می­توان نقش و دیدگاه سایر افراد صاحبنظر از جمله مدیران، اساتید و دانشجوان را در این رابطه و یا تأثیر سایر ابعاد و مؤلفه­های مؤثر در اسفاده از شبکه‌های اجتماعی کتابخانه­ها را مورد بررسی قرار داد. بنابراین پیشنهادات زیر برای پژوهش­های آتی ارائه می‌شود:

1.تأثیر مؤلفه‌های فنی بر کاربست شبکه­های اجتماعی در کتابخانه‎های غیر دانشگاهی

2.بررسی نقش مدیران کتابخانه‎ها در ارتقای عوامل فنی در به کارگیری شبکه­های اجتماعی کتابخانه‌های دانشگاهی

3. تأثیر مؤلفه­های فنی بر استفاده از شبکه­های اجتماعی از دیدگاه اساتید و دانشجویان دانشگاه­های دولتی ایران.

4. تأثیر مؤلفه‌های فردی بر کاربست شبکه‌های اجتماعی توسط کتابداران در کتابخانه­های دانشگاهی.

5. تأثیر مؤلفه‌های سازمانی بر کاربست شبکه‌های اجتماعی در کتابخانه­های دانشگاهی.



1. Social media

2. Social network

3. Rogers

4. Currie

[5]. Facebook

[6]. Myspace

[7]. Orkut

[8]. Goodread

[9]. Flickr

[10]. Twitter

[11]. Youtube

[12]. Instagram

[13]. Linkedin

10. Academia

11. Researchgate

12. Mendeley

[17]. Tahir jan

[18]. Kanda & Ogollah

[19]. Floh & Treiblmaier

[20]. Lee & Turban

[21]. Molla & Licker

[22]. Defining Multimedia

[23]. Cambridge dictionary

[24]. Scale

[25]. Scopus

[26]. Emerald

[27]. Kim

[28]. Kyrillidou

[29]. Qutaishat

[30]. Sago

2. Pinterest

3. Google plus

4. Rauniar et al.

5. Leong & Ibrahim

6. Kaur

1. Content Validity

ابوالعلایی، بهزاد (1394). مدیریتعملکرد: راهنمایمدیرانبرایارزیابیو بهبود عملکردکارکنان. تهران: سازمان مدیریت صنعتی.
اسلامی، مروارید (1392). بررسی شبکه‌­های اجتماعی و تأثیرات آن‌ها بر ابعاد مختلف زندگی. بازیابی شده در 30 اردیبهشت 1396.  قابل دسترسی در:http://nopadid.mcls.gov.ir/Maghalat
اسماعیلی، محمد؛ محبوبی، محمدرضا؛ شهبازی، اسماعیل؛ کرمی ­دهکردی، اسماعیل (1394). تحلیل ویژگی‌های ساختاری و ظاهری و فعالیت‌های مورد انتظار از یک وب سایت خدماتی- ترویجی کشاورزی در ایران. تعامل انسان و اطلاعات. 2(2) ، 30-19.
اصنافی، امیررضا؛ رحمانی، مریم (1395). تأملی بر نقش شبکه‌های اجتماعی تحقیقاتی در توسعه فعالیت‌های علمی پژوهشگران. فصلنامه نقد کتاب اطلاع‌رسانی و ارتباطات،۳ (۱۱) :۲72-۲53.
اناری، فاطمه؛ عاصمی، عاصفه؛ ریاحی نیا، نصرت (1392).  بررسی میزان استفاده از ابزارهای شبکه‌های اجتماعی در به اشتراک­گذاری دانش بین کتابداران دانشگاه اصفهان. فصلنامهدانششناسی، علومکتابداری و اطلاعرسانی و فناوریاطلاعات،6 (20).
بهرامی، واحد (1391). میزان آشنایی و استفاده کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی از فناوری‌های وب 2.0 و شناسایی عوامل بازدارنده بر استفاده از این فناوری‌ها در خدمت کتابخانه‌ها دانشگاهی .پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی.
جعفربگلو، مریم؛ حمیدی، محسن؛ انوری، شاپور؛ فامیل روحانی، سید علی اکبر (1393). ارزیابی کیفیت خدمات  کتابخانه‌های‏ دیجیتال بر اساس الگوی دیجی‌کوال (مورد مطالعه: کتابخانۀ‏ دیجیتال دانشگاه تهران). نشریه تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی، 8(2)، 324-309.
جعفری، سید محمدباقر؛ کریمی، آصف؛ ابرقوی زاده، زاهد (1395). عوامل تأثیرگذار بر تمایل به ادامه استفاده از وب‌سایت شبکه‌های اجتماعی. فصلنامه مطالعات مدیریت فناوری اطلاعات. 5(71)، 781-741.
جلیل پور، پیمان؛ عزیزخانی، رباب (1394). بازاریابی در کتابخانه‌­ها از طریق رسانه­‌های اجتماعی: مزایا و چالش‌­ها. فصلنامه کتاب مهر، شماره17-18، 43-26.
 درودی، فریبرز (1395). مصورسازی اطلاعات: مبانی و کاربردها. تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ج.ا. ایران
رحمان زاده، سید علی؛ حقیقی، محمدرضا (1392). عوامل مؤثر در افزایش اثربخشی شبکه‌های اجتماعی مجازی در سازمان‌های رسانه‌ای؛ (مورد مطالعه: انجمن مدیران روابط عمومی ایران). مجلهمطالعات رسانه‌ای، شماره 21، 144-133.
 سید محمودی، محمد؛ جندقی، غلامرضا؛ حق­گویان، زلفا؛ کریمی اصل، زهرا (1392). بررسی کارکردهای سیستم گلستان دانشگاه تهران از دیدگاه کارشناسان آموزش پردیس‌ها و دانشکده‌های دانشگاه تهران. مجله: مدیریت فرهنگ سازمانی، 11(3)، 94- 77.
 صفدری، رضا؛ درگاهی، حسین؛ اشراقیان، محمدرضا؛ برزه‌کار، حسین (1390). بررسی عوامل انسانی مؤثر در به کارگیری فناوری اطلاعات توسط مدیران میانی دانشگاه علوم پزشکی تهران. مجلهدانشکدهپیراپزشکیدانشگاهعلومپزشکیتهران، 5(1)، 31-24.
 سلیمانی­پور، روح الله (1392). وب سایت­‌ها؛ مبانی و روش­ها. مجله ره‌­آورد نور، شماره 45، 79-72
 علیزاده، طاهره (1393). شناسایی عوامل مؤثر بر نگرش کتابداران کتابخانه­‌های دانشگاهی در پذیرش تغییرات فناوری اطلاعات، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، تهران.
 فرج پهلو، عبدالحسین (1381). تحلیل محتوایی وب‌سایت‌های علمی و تحقیقاتی ایرانی، اولین کنفراس فناوری اطلاعات و ارتباطات آسیایی- اروپایی. شیراز
 فرج‌پهلو، عبدالحسین؛ صابری، مریم (1384). ویژگی‌های ساختاری و محتوایی صفحات خانگی کتابخانه‌های دانشگاهی ایران در مقایسه با صفحات خانگی کتابخانه‌های دانشگاهی کشورهای امریکا، کانادا و استرالیا، علوم و فناوری اطلاعات. (۲)، 33 -1.
فکوری حسن آبادی، مسعود (1394). دقت و صحت. بازیابی شده در 12 اسفند 1395. قابل دسترس در:
http://www.sharifplus.ir/advanced-welding-lab-9401
مجردی، وحید؛ اسلامی، علی؛ جمال، سعید (1393). بررسی وضعیت استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی بین دانشجویان استان خراسان شمالی، فصلنامه دانش انتظامی خراسان شمالی. 1 (4).
مردمی، سمیه (1395). توسعه کارآفرینی دیجیتالی و ایجاد جذابیت در بازاریابی خدمات الکترونیک و محصولات کتابخانه‌ای. مجلهکتابدار2.بازاریابی کتابخانه‌ای، 2(5).
مهدی­زاده، حامد (1396). چگونه تولید محتوا کنیم؟ آموزش تولید محتوای مناسب. بازیابی شده در 25 فروردین 1396. قابل دسترس در: https://seorooz.net/how-we-generated-content
ناخدا، مریم؛ حری، عباس (1386). عوامل مؤثر بر کاربرد فن­آوری اطلاعات با تأکید بر کتابخانه‌­های دانشگاهی: پژوهشی در متون، نشریه تحقیقات کتابداری و اطلاع­رسانی. 39(43).
نائیج، الهام؛ نوروزی، یعقوب؛ حمیدی، محسن (1391). دیجی کوال ابزاری برای سنجش کیفیت کتابخانه‌های دیجیتالی: مطالعه موردی درکتابخانه دیجیتالی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجرد از دیدگاه کاربران. دانش شناسی. 5 (17). 85-104.
نوکاریزی، محسن؛ پاکزاد سرداری، حسن (1390). ارزیابی ابعاد و مؤلفه‌های خلاقیت در وب‌سایت کتابخانه ملی ایران از دیدگاه کاربران، پژوهشنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، (2)، 178 – 157.
ویکی پدیا (2017). دسترس پذیری. بازیابی شده در 11آبان 1395. قابل دسترس در:    
https://fa.wikipedia.org/wiki-Cambridge advanced learner's dictionary (2008). Cambridge: Cambridge University press
References
Abolalayi, Behzad (2015). Performance Management: A Guide for Managers to Assess and Improve Performance of Employees, Tehran: Industrial Management Organization. (in Persian)
Alizadeh, Tahereh (2014). Identification of effective factors on the attitude of librarians of academic libraries in accepting changes of information technology. Master thesis, Tarbiat Moalem University, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Tehran. (in Persian)
Anari, Fatemeh,  Asemi, Asefeh, & Riahinia, Nosrat (2013). Using Of Social Networking Tools  In Sharing Knowledge By Librarians Of  University Of  Isfahan. Journal Of  Epistemology (Library And Information Science And Information Technology), 6 (20). (in Persian)
Asnafi, Amir Reza, & Rahmani, Maryam (2016). Reflection on the role of social networks in development scientific activities of researchers. Information & Communication Quarterly Book Review, 3 (11), 253-272. (in Persian)
Bahrami,Vahed (2015). Barriers to the use of web 2.0 technologies in Iran university libraries. library and information science research, 8 (1).(in Persian)
Currie, J. (2010). Web 2.0 for reference Services Staff Training and Communication. Reference Services Review, 38 (1), 152-157.
Defining Multimedia (2017). University of Delaware. Available: https://www1.udel.edu/edtech/multimedia/index.html
Doroudi, Fariborz (2014). Informaton Visualization foundations and application, National Library and Archives of Iran. (in Persian)
Fakouri Hasanabadi, Masud (2015). Accuracy and Validity. Retrieved March 12, 1395. Available at: http://www.sharifplus.ir/advanced-welding-lab-9401. (in Persian)
Faraj Pahloo, Abdolhossein (2002). Content Analysis of Iranian Scientific and Research Web Sites, the First Asian-European Information Technology Communication Conference. Shiraz. (in Persian)
Faraj Pahloo, Abdolhossein, & Saberi, Maryam (2005). Content and Structural Features of Iranian Academic Libraries,Web Pages in Comparison with Academic Libraries, Web Pages in the United States, Canada and Australia, Journal of Information processing and Management, 21 (2), 1-23. (in Persian)
Floh, A., & Treiblmaier, H. (2007). What Keeps the E-Banking Customer Loyal? A Multigroup Analysis of the Moderating Role of Consumer Characteristics on E-Loyalty in the Financial Service Industry. Journal of Electronic Commerce Research, 7(2), 97-110.
Jafarbegloo, Maryam, Hamidy, Mohsen, Anvari, Shapoor, & Famil Rohany, Seyyed Ali Akbar (2014). Quality Assessment of Digital Library Services at University of Tehran; Using the Digiqual Model,  journal of academic librarianship and information research, 48(2),  309-324. (in Persian)
Jafari, Seyyed Mohammad Bagher, Karimi, Asef & Abarghoui Zadeh, Zahed (2016). Investigating Factors Affecting on Continuance Intention to Use the Social Network Websites: The Case of LinkedIn, Smart Business Management Studies, 5(17),147-182. (in Persian)
Jalilpour, Peyman, & Azizkhani, Robab (2013). Marketing in Libraries via Social Media: Benefits and Challenges, the Quarterly Journal of the Book of Mehr, No.17&18. (in Persian)
Jianhua, Wu (2010). Evaluation of Digital Library at Home and Abroad, Practice Review and Outlook 2005-2009, 3-4 :45-61.
Kanda, M. J., & Ogollah, K. (2013). Factors Influencing Adoption and Use of Information and Communication Technology at the Ethics and Anticorruption of Kenya, International Journal of Education and Research. 1(8).
Kaur, Sukhpuneet., Kaur, Kulwant, & Kaur, Parminder (2016). An Empirical Performance Evaluation of Universities Website. International Journal of Computer Applications. 146(15), 10-16.
Kim, Yong-Mi (2011). Users' Perceptions of University Library Websites: A Unifying View. Library & Information Science Research, 33(1): 63-72.
Kyrillidou, M., Thompson, B., Cook, C. (2011). Regrounding LibQUAL+® for the Digital Library Environment: An Analysis of the DigiQUAL® Data: et 9th Northumbriai nternafional confrance. york, uk.
Islami, Morvarid (2013). The Study of Social Networks and Their Effects on Different Dimensions of Life. Retrieved May 30, 2013. Available at: http://nopadid.mcls.gov.ir/Maghalat. (in Persian)
Ismaeili Aval, Mohammad, & Mahboobi, Mohammad Reza, & Shahbazi, Ismaeil, & Karami Dehkordi, Ismaeil )2015). Analyzing the Structural and Outward Features and Expected Activities of a Service-Extension Agricultural Website in Iran. Human Info Interact. 2 (2). (in Persian)
Lee, M. K., & Turban, E. (2004). A Trust Model for Consumer Internet Shopping. International Journal of electronic commerce, 6, 75-92.
Leong, Lam Wai, & Ibrahim, Othman (2015). Role of Information System (IS), Social Networking Technology (SNT) and WEB 2.0 for Improving Learning Outcomes: A Case of Malaysian Universities, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 211, 111-118.
MahdiZadeh, Hamed (2017). How to Generate Content? Learning to Produce the Right Content. Retrieved April 25, 2013. Available at: https://seorooz.net/how-we-generated-content
Mardomi, Somayyeh (2016).The development of digital entrepreneurship and the attractiveness of the marketing of electronic services and library products. Librarian Magazine 2.0, Library Marketing, 2(5). (in Persian)
Mojarradi, Vahid, Islami, Ali, & Jamal, Saeed (2014). A Survey on the Use of Virtual Social Networks among Students in North Khorasan Province, Quarterly Journal of Law Enforcement, Northern Khorasan. 1(4). (in Persian)
Molla, A., & Licker, P. S. (2001). E-Commerce Systems Success: An Attempt to Extend and Respecify the Delone and MaClean Model of IS Success. J. Electron. Commerce Res, 2(4), 131-141.
Naiich, E., & Nouruzi,Y., & Hamidi, M. (2012). Digiqual a Tool For Assessment Of The Quality Of  Digital Libraries: A Case Study In Digital Library Of Broujerd Islamic Azad University From Users 'Viewpoint, Journal Of Epistemology (Library And Information Science And Information Technology). 5(7), 85-104. (in Persian)
Nakhoda, Maryam, & Horri, Abbas (2007). Effective Factors on the Use of Information Technology with an Emphasis on Academic Libraries: Research in Texts. Journal of Library and Information Science. 39 (43). (in Persian)
Nokarizi, Mohsen, & Pakzad Sardari, Hassan (2011). Evaluation of the Dimensions and Components of Creativity on the Website of the National Library of Iran from Users' Perspectives, Journal of Library and Information Science (2), 178-157. (in Persian)
Qutaishat, F. T. (2012). Users’ Perceptions towards Website Quality and Its Effect on Intention to Use E-government Services in Jordan. International Business Research, 6(1), 97.
Rahmanzadeh, Seyyed Ali & Haghighy, Mohammad Reza (2013). Efficinet Factors In Increasing Effectiveness Of Social Virtual Networks In Media OrganizationsMedia Studies, 8 (21).
Rauniar, R., Rawski, G., Johnson, B., Yang, J. (2013). Social Media User Satisfaction-Theory Development and Research Findings. Journal of Internet Commerce, 12(2), 195-224.
Rogers, Curtis R. (2009). Social Media, Libraries, and Web 2.0: How American Libraries are Using New Tools for Public Relations and to Attract New Users, German Library Association Annual Confrence.
Safdari, Reza, Dargahi, Hossein, Eshraghian, Mohammad Reza, & Barzekar, Hossein (2010). Human Factors Affecting the Application of Information Technology by TUMS Middle Managers in 2010. payavard. 2011. 5 (1), 24-31. (in Persian)
Sago, B. (2013). Factors Influencing Social Media Adoption and Frequency of Use: An Examination of Facebook, Twitter, Pinterest and Google+. International Journal of Business & Commerce, 3(1).
Seyyed Mahmoudi, Mohammad,  Jandaghi, Gholamreza, Haghgooyan, Zolfa, & Karimi Asl, Zahra (2013). Analysis and Evaluating of Quality of Tehran University Cohesive Training Systems, Organizational Culture Management, 11(3), 77-93. (in Persian)
Scale, M. S. (2008). Facebook as a Social Search Engine and the Implications for Libraries in the Twenty-First Century. Library Hi Tech, 26(4), 540-556.
SoleimaniPour, Ruhollah (2013).Web sites, foundations and methods. Rahavardnoor Magazine, No.45, 72-79. (in Persian)
Tahir Jan, M., Abdullah, K., & Momen, A. (2015). Factors Influencing the Adoption of Social   Networking Sites: Malaysian Muslim Users Perspective, Journal of Economics, Business and Management, 3(2).
Wikipedia (2017). Availability Retrieved November 11, 1395. Available at:  https://fa.wikipedia.org/wiki-Cambridge advanced learner's dictionary (2008). Cambridge:
Cambridge University press