نیازسنجی نشریه‌های فارسی کتابخانه‌های عمومی استان اصفهان از دیدگاه مراجعان و کتابداران در سال 1388

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان اصفهان

2 کارشناس ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی مرکز تحقیقات معلمان شهرستان خمینی شهر اصفهان

3 کارشناس کتابداری دانشگاه آزاد خمینی شهر

چکیده

هدف این پژوهش، بررسی نیازهای مراجعان به کتابخانه‌های عمومی در مورد نشریه‌های ادواری است. ابزار گردآوری داده‌ها دو پرسشنامه محقق ساخته مبتنی بر پرسشنامه‌های به کار رفته در پژوهشهای مشابه است. پرسشنامه اول را 800 نفر از مراجعان بودند که در مردادماه 1388 به کتابخانه‌های عمومی مراجعه و پرسشنامه را تکمیل کرده‌اند. پرسشنامه دوم را کتابداران کتابخانه‌های عمومی تکمیل کردند. یافته‌های پژوهش نشان  داد بین نشریه‌های انتخابی ارسالی بر حسب درجه کتابخانه و علاقه و نیازهای مراجعان تفاوتهای فراوانی وجود دارد. چنانچه تصمیم‌گیران دربارة نشریه‌های ادواری خاص کتابخانه‌های عمومی، شیوة کنونی مجموعه‌سازی نشریه‌ها را ادامه دهند، مقادیر زیادی از بودجه خود را صرف خرید موادی می‌کنند که مورد توجّه مخاطبان نیست. به نظر کتابداران و مراجعان، ده عنوان نشریه (حدود 60%) در بالای سیاهه پیشنهادی هر دو گروه قرار دارد. این عنوانها عبارتند از: اطلاعات هفتگی، خانواده، خانواده سبز، راه زندگی، روزهای زندگی، سرآشپز، کامپیوتر، کودکان و مادران، موفقیت، هنر آشپزی. اشتراک این نشریه‌ها گامی همسو با خواست مراجعان است.

کلیدواژه‌ها


مقدمه

نشریه‌های ادواری، نشریه‌هایی هستند که در فاصله‌های زمانی مشخص، حاوی تعدادی مقاله منتشر می­شوند و یکی از منابع اطلاعاتی مهم برای مراجعان به کتابخانه­ها به شمار می‌روند. با وجود اینکه امروزه افراد اغلب اخبار روزانه را از طریق اینترنت، رادیو و تلویزیون به دست می­آورند، مجله‌ها و روزنامه­های چاپی در بسیاری از موارد و موضوعات هنوز هم جایگاه خود را دارند. در کتابخانه­های عمومی که بنا به ماهیتشان به عموم مردم خدمت می­کنند، اطلاعات جاری از طریق نشریه‌های چاپی بیشتر از سایر انواع کتابخانه­ مورد توجه است.

نشریه‌های ادواری بر اساس درجه کتابخانه  از طرف نهاد کتابخانه­های عمومی، به کتابخانه عمومی ارسال می‌گردد. اغلب برای همه کتابخانه­های هم درجه در تمام نقاط کشور، تقریباً نشریه‌های یکسانی فرستاده می‌شود. این موردی است که احتمالاً با نیازهای مخاطبان همسو نیست. بنا بر رهنمودهای ایفلا و یونسکو، کتابخانه باید داده‌هایی را درباره نیازهای افراد و گروه­های مختلف در جامعه جمع‌آوری و تحلیل کند . سپس براساس این نیازها، به تهیه منابع بپردازد. (The Public library service: IFLA/UNESCO guidelines for development, 2001)

چنانچه کتابخانه­ها و مراکز اطلاع­رسانی از معیارهای مناسبی برای انتخاب منابع اطلاعاتی (شامل نشریه‌ها) استفاده‌ نکنند، با خطر از دست دادن مشتریان یا  افزایش نارضایتی استفاده­کنندگان مواجه خواهند شد. رهنمودهای ایفلا/ یونسکو برای کتابخانه­های عمومی (2001) تأکید می­کند که خدمات کتابخانه باید با نیازهای مختلف افراد جامعه در جوامع شهری و روستایی منطبق باشد. همچنین، در این رهنمودها اعلام شده است که خدمات کتابخانه عمومی باید بر اساس تحلیل نیازهای اطلاعاتی جامعه محلی (جامعه کتابخانه) ارائه گردد. مادة 2 آیین­نامه اجرایی قانون تأسیس و نحوة اداره کتابخانه­های عمومی کشور (1388) اعلام می­دارد که کتابخانة عمومی، نهادی فرهنگی است که با مجموعه­ای منظم از منابع مکتوب و ضبط شده در شکلهای مختلف، به منظور برآورده ساختن نیازهای اطلاعاتی، علمی، پژوهشی، آموزشی، تفریحی و غنی­سازی اوقات فراغت عموم افراد جامعه، قطع نظر از سن، نژاد، جنسیت، مذهب، ملیت، زبان یا موقعیت اجتماعی آنها، به ارائة خدمات کتابداری و اطلاع­رسانی می­پردازد. مطابق با این قانون، کتابخانه عمومی باید بر نیازهای عموم افراد جامعه تأکید داشته باشد.

 

روش‌شناسی

داده‌های مورد نیاز این پژوهش با استفاده از دو پرسشنامة محقق مبتنی بر پرسشنامه‌های به کار رفته در پژوهشهای مشابه، گردآوری شده است. در پرسشنامه‌ اول که مراجعان آن را تکمیل کرده اند، مشخصات مراجعه‌کننده و موضوعات و نشریه‌های مورد علاقه آنها مورد پرسش قرار گرفته است. پرسشنامه‌ دوم که کتابداران آن را تکمیل کرده‌اند، میزان استفاده از نشریه‌ها در یک بازه زمانی یک ماهه را بررسی کرده است. همچنین، کتابداران در مورد نشریه‌های سفارش شده توسط مراجعان و نشریه‌های مناسب از نظر خودشان مورد پرسش قرار گرفتند. پرسشنامه­ها ابتدا برای بررسی اولیه به ده نفر مراجعه کننده و ده نفر کتابدار خارج از جامعه پژوهش ارائه شد تا نظرات اصلاحی خود را اعلام کند. از نظرات اصلاحی برای تهیه متن نهایی پرسشنامه استفاده شد.

جامعه این پژوهش شامل مراجعان و کتابداران تمامی کتابخانه­های عمومی تحت پوشش اداره کل کتابخانه­های عمومی استان اصفهان است. نمونة پژوهش در مورد کتابداران، شامل تمامی کتابداران مسئول بخش نشریه‌ها و در کتابخانه­های کوچک، فردی است که مسئولیت نشریه‌ها را بر عهده دارد. در مورد مراجعان نیز شامل تمامی مراجعانی است که در طول مرداد ماه سال 1388 از کتابخانه­های عمومی تحت پوشش اداره کل کتابخانه­های عمومی استان اصفهان استفاده نموده و تمایل به پرکردن پرسشنامه داشته­اند. در مجموع، 825 پرسشنامه توسط مراجعان و 75 کتابدار تکمیل گردید و پاسخهای مندرج در آنها مبنای تحلیل قرار گرفت. داده‌های گردآوری شده بر اساس پرسشنامه در نرم‌افزار آماری اکسل کدگذاری و تجزیه و تحلیل شد.

 

نیازسنجی چیست؟

نیازسنجی، یعنی به کار بردن شیوه‎هایی که بتوان الگوی نیازها و خواسته‎های فرد، گروه و جامعه را تعیین کرد. اولین هدف نیازسنجی، تولید اطلاعات دربارة نیازهای مردم، سازمانها و جامعه است تا به اتکای آنها، مشارکت مسئولانة کاربران (مصرف‎کنندگان) در طراحی، ایجاد، استقرار، و تداوم نظامها تأمین شود. نیازسنجی را از ملزومات اولیة جامعه‎ای که به مشارکت مردم در ادارة نظام به عنوان یک اصل جدی نظر دارد، به شمار آورده‎اند (بابایی، 1376 به نقل ازSummers,1987   ).

 

بیان مسئله

سالانه حجم انبوهی از مدارک و اطلاعات با صرف هزینه‎های سنگین گردآوری، آماده‎سازی، سازماندهی و ذخیره می‎شود. برای تهیه این مدارک و اطلاعات هزینه‎های ریالی و ارزی زیادی صرف شده و هزینه‎های مضاعفی نیز برای نگهداری و حفاظت از آنها منظور می‎شود؛ اما تاکنون کمتر به مطالعة علمی و دقیقی دربارة نیازهای اطلاعاتی «واقعی» استفاده‎کنندگان پرداخته شده است. همچنان اطلاعات ما دربارة یک روش مدیریتی صحیح، کارآمد و مؤثر برای ارزیابی و اطمینان از اینکه اطلاعات فراهم شده برای کاربران مفید است یا خیر، اندک است.

از آنجا که شناسایی علایق و نیازهای مراجعان به نشریه‌های ادواری، ابزار اولیة برنامه­ریزی و سازماندهی خدمات عمومی به آنهاست و با توجّه به اینکه تاکنون پژوهشی در این زمینه صورت نگرفته است، این پژوهش بر آن است که نیاز مراجعان کتابخانه‌های عمومی استان اصفهان به نشریه‌ها را شناسایی کند تا مسئولان کتابخانه­ها برای پاسخگویی به آنها راهکارهای مناسبی را اتخاذ نمایند.

پژوهش حاضر می­کوشد به دو سؤال پاسخ دهد: نشریه‌های خریداری شده تا چه میزان برای کتابخانه­های عمومی، مورد علاقه و نیاز مراجعان است؟ چه نشریه‌هایی مورد علاقه مراجعان است و به چه نشریه‌هایی علاقه ندارند؟ این پژوهش ضمن بررسی نیازهای مراجعان در مورد نشریه‌های ادواری، به میزان مناسب بودن آنها با هدفهای کتابخانه‌های عمومی نیز می پردازد.

 

یافته‌ها

وضعیت شخصی پاسخ دهندگان

بیش از 70% پاسخ­دهندگان (حدود سه چهارم) زن و نزدیک به یک چهارم مرد هستند. همچنین، بیش از سه چهارم پاسخ­دهندگان در ردة سنی جوان و بین 16تا 35 سال هستند. بر اساس آمار، کمترین تعداد در رده­های سنی مربوط به میانسالان با حدود 3% و بیشترین آنها مربوط به سنین 16 تا 25 سال است (جدول 1).

 

 

جدول 1. وضعیت پاسخ­دهندگان از لحاظ جنس و سن

 

زن

مرد

 

سن

تعداد

درصد

تعداد

درصد

جمع

درصد

15-5

85

11

24

09/3

109

95/12

25-16

362

6/46

124

16

486

25/60

35-26

70

02/9

47

06/6

117

7/16

45-36

26

35/3

21

71/2

47

95/6

45>

6

77/0

11

42/1

17

9/2

جمع کل

549

7/70

227

3/29

776

100

 

داده‌های مندرج در جدول 1 نشان می­دهد حدود دو سوم پاسخ­دهندگان، دارندگان مدرک تحصیلی زیر دیپلم، دیپلم و کارشناسی هستند. کمترین تعداد به دارندگان مدرک کاردانی و دکتری تعلق دارد. در بین مشاغل مختلف، بخش بزرگی از پاسخ­دهندگان (حدود 70%) را دانش­آموزان و دانشجویان تشکیل می­دهند که از این گروه سهم دانش­آموزان حدود 40% است. مشاغل آزاد و کارمندان با     16 و 10% در ردة بعدی پاسخ­‌دهندگان هستند. کارگران و روزنامه‌نگاران از نظر شغلی، جزء کمترین  پاسخ­دهندگان هستند.

 

فاصلة زمانی استفاده از کتابخانه

برای آشنایی بیشتر، از مراجعان خواسته شد میزان مراجعه خود را به کتابخانه بیان کنند. در اینجا نیز سه چهارم پاسخ­دهندگان، مراجعان همیشگی کتابخانه هستند که به صورت روزانه و یا هفتگی از کتابخانه استفاده می‌کنند. در اینجا حدود 12% به صورت ماهانه و به همین میزان به صورت فصلی یا گاه به گاه از کتابخانه استفاده می­کنند.

جدول 2. فاصله زمانی استفاده از کتابخانه

فاصله زمانی استفاده از کتابخانه

درصد

روزانه

161

3/20

هفتگی

432

6/54

ماهانه

101

7/12

فصلی

27

4/3

گاه به گاه

70

8/8

جمع

791

100

 

نشریه‌های مورد علاقة پاسخ­دهندگان

از پاسخ­دهندگان خواسته شد اولویت نشریه‌های موجود در کتابخانه را که  مورد علاقه آنهاست، مشخص کنند. در جدول 1، سیاهة این 51 نشریه مورد علاقه بر حسب اولویت در سه ستون مشخص شده­ است. به نشریه‌های ستون اول بین 89/7 تا 12% اعضا، به نشریه‌های ستون دوم  بین نیم تا 2% اعضا و به نشریه‌های ستون سوم کمتر از نیم درصد اعضا علاقه‌مند بوده­اند.

جدول3. رتبه بندی نشریه‌ها برحسب علاقه کاربران

ردیف

نشریه

اولویت

درصد

ردیف

نشریه

اولویت

درصد

ردیف

نشریه

اولویت

درصد

1

تغذیه وسلامتی

185

89/7

18

سروش کودکان

49

0/2

35

پرسمان

11

47/0

2

سرآشپز

169

21/7

19

باران

45

92/1

36

پلاک8

10

43/0

3

هفته نامه سروش

161

87/6

20

وب

41

75/1

37

راه

8

34/0

4

دوهفته نامه گل آقا

155

61/6

21

آیینه هنر

39

66/1

38

سروش هفتگی

8

34/0

5

زن روز

151

44/6

22

شاهد نوجوان

36

54/1

39

خط اول

5

21/0

6

دنیای تغذیه

129

5/5

23

شبکه

36

54/1

40

روشنان

5

21/0

7

دنیای کامپیوترو ارتباطات

111

74/4

24

معارف اسلامی

36

54/1

41

زمانه

5

21/0

8

دانشمند

99

22/4

25

کودکان و مادران

33

41/1

42

15خرداد

4

17/0

9

موعود

76

24/3

26

کیهان فرهنگی

33

41/1

43

شاهدجوان

4

17/0

10

کیهان کاریکاتور

74

16/3

27

آیینه پژوهش

31

32/1

44

صنایع هوایی

4

17/0

11

سپیده دانایی

72

07/3

28

پاسدار اسلام

28

19/1

45

پوپک

2

09/0

12

سینما ویدئو

71

03/3

29

یالثارات

23

98/0

46

کیهان هفتگی

2

09/0

13

اطلاع‌یابی و اطلاع‌رسانی

68

9/2

30

شاهد کودک

22

94/0

47

نهاد

2

09/0

14

ماشین

66

82/2

31

روزنامه قدس

20

85/0

48

طراوت

1

04/0

15

پیام زن

59

52/2

32

تحقیقات اسلامی

19

81/0

49

فرهنگ ایثار

1

04/0

16

شاهد جوان

52

22/2

33

شاهد یاران

17

73/0

50

کاریکاتور

1

04/0

17

دانش خودرو

51

18/2

34

حضور

12

51/0

51

کودکان

1

04/0

 

 

نشریه‌های مورد استفاده مراجعان

در یک بازه زمانی یک ماهه، از کتابداران جامعه آماری خواسته شد تا گزارشی از هر بار مراجعه افراد به قفسه نشریه‌ها، برداشتن مجله  و استفاده از آن را روی میز مطالعه یا در سالنهای مطالعه، ارائه دهند. گزارشها نشان داد از بین نشریه‌های ارسالی به کتابخانه­های استان، 11 عنوان بیش از 800 بار، 4 مورد بین 600 تا 799 بار، 3 عنوان بین 400 تا 599 بار، 10 عنوان بین 200 تا 399 بار و 81 عنوان کمتر 200 بار استفاده شده­اند. 12 عنوان از 20 عنوان که بین 400 تا 800 بار مورد استفاده بوده‌اند، در فهرست اولویت ستون اول (جدول 3) و 6 مورد در فهرست اولویت ستون دوم ( جدول 3) قرار دارند؛ یعنی در مورد 19 عنوان بین علاقه ابراز شده و استفادة واقعی، همخوانی وجود دارد.

 

جدول4. مشاهدة استفاده کاربران از مجله‌های موجود در کتابخانه­های عمومی

ردیف

عنوان نشریه‌ها

میزان استفاده

1

هفته نامه سروش ـ زن روز ـ تغذیه و سلامتی ـ دنیای تغذیه ـ سروش کودکان ـ سرآشپز ـ ماشین ـ موعودـ دانشمند ـ سپیده دانایی ـ یا لثارات

بیش از 800 بار استفاده

2

باران ـ وب ـ کودکان و مادران ـ کیهان کاریکاتور ـ شهرزاد

بین 600 تا 799 بار استفاده

3

پیام زن ـ سینما ویدئو ـ روزنامه قدس

بین 400 تا 599 بار استفاده

4

دو هفته نامه گل آقا ـ شاهد جوان ـ پاسدار اسلام ـ دانش خودرو ـ شاهد کودک ـ راه ـ اطلاع‌یابی و اطلاع‌رسانی ـ پلاک 8 ـ شبکه ـ دنیای کامپیوتر و ارتباطات

بین 200 تا 399 بار استفاده

5

پانزده خرداد ـ غذا ـ صنایع هوایی ـ کیهان فرهنگی ـ پرتو ـ معارف اسلامی ـ فیلم ـ پنجره ـ کودک ـ پرسمان ـ شاهد نوجوان ـ زمانه ـ آیینه هنر ـ حضور ـ خانواده سبز  ـ کمیک استریپ ـ آیینه پژوهش ـ تحقیقات اسلامی ـ سلام بچه‌ها ـ شاهد یاران ـ یاران ـ موفقیت ـ سیاحت غرب ـ خط اول ـ روزهای زندگی ـ پیام کتابخانه ـ سروش جوان ـ روشنان ـ سروش نوجوان ـ استعدادهای درخشان ـ اقتصاد و آینده ـ  اندیشه گستر ـ  سینما رسانه ـ قبسات ـ مسجد ـ پگاه ـ راه زندگی ـ سی نما رسانه ـ صحنه نمایش ـ  پرتو سخن ـ زن روز ـ کوثر ـ نجوم ـ بازیهای رایانه‌ای ـ پرسمان ـ پیک سنجش ـ تاریخ اسلام ـ در راه ـ دریچه ـ رسانه سینما ـ سروش ـ شعر ـ فرهنگ اصفهان ـ فرهنگ ایثارـ فرهنگ پویا ـ فولاد ـ گلستان قرآن ـ مهندسی خودرو ـ میثاق (محلی) ـ نگاه ـ نوآور ـ نوجوان ـ هفت ـ هفته‌نامه پگاه ـ هنرهای زیبا ـ یاس راهبرد ـ باران ـ پوپک ـ پیام آبادگران اصفهان ـ توس ـ جوان ـ چاپ و نشر ـ حرم ـ خانواده ـ دانشگر ـ رامشه (محلی) ـ قدس ـ کتاب هفته ـ کشت و دام ـ نما

زیر 200 عنوان

مورد استفاده

نشریه‌های پیشنهاد شده توسط مراجعان

از کتابداران خواسته شد تا در مصاحبه­های کوتاه با مراجعان، از آنها بخواهند چنانچه نشریة مورد علاقه آنان در کتابخانه موجود نیست، نام آن را ذکر کنند. با این سؤال، نشریه‌هایی که بیشتر مورد علاقه مراجعان بود، مشخص شد. نتایج ارائه شده در جدول 5، نشریه‌هایی هستند که بیشترین میزان تقاضا (18 عنوان) برای آنها ذکر شده است.

جدول 5. نشریه‌های دارای بیشترین درخواست توسط مراجعان

ردیف

نام نشریه

تعداد درخواست

درصد درخواست

1

خانواده سبز

39

26/10

2

روزهای زندگی

29

632/7

3

موفقیت

26

842/6

4

خانواده

17

474/4

5

راه زندگی

11

895/2

6

هنر آشپزی

11

895/2

7

اطلاعات هفتگی

6

579/1

8

جدول

6

579/1

9

صنایع آرایشی و بهداشتی

5

316/1

10

پوست و مو

4

053/1

11

دنیای تصویر

4

053/1

12

سرآشپز

4

053/1

13

شادکامی

4

053/1

14

عکس

4

053/1

15

کامپیوتر

4

053/1

16

کامپیوتر جوان

4

053/1

17

کودکان و مادران

4

053/1

نشریه‌های پیشنهاد شده توسط کتابداران

از کتابداران نیز خواسته شد چنانچه نشریه­ای را برای کتابخانة زیر نظر خود مفید می­دانند آن را مشخص کنند. پاسخهای داده شده به این درخواست، در جدول 6 فهرست شده است.

جدول 6. نشریه‌های دارای بیشترین درخواست توسط کتابدار برای خرید

ردیف

نام نشریه

تعداد درخواست

درصد درخواست

1

خانواده سبز

28

06/9

2

موفقیت

24

77/7

3

روزهای زندگی

17

5/5

4

اطلاعات علمی

8

59/2

5

هنر آشپزی

7

27/2

6

سرآشپز

7

27/2

7

راه زندگی

7

27/2

8

خانواده

7

27/2

9

کامپیوتر

6

94/1

10

دنیای کامپیوتر و ارتباطات

6

94/1

11

وب

5

62/1

12

کودکان و مادران

5

62/1

13

ماشین

4

29/1

14

روزنامه جام جم

4

29/1

15

اطلاعات هفتگی

4

29/1

16

اطلاعات

4

29/1

 

نتایج

یافته­های مربوط به  وضعیت شخصی پاسخ­دهندگان نشان می­دهد جامعه کتابخانه عمومی دارای مشخصه­‌های زیر است:

ـ جامعه­ای است جوان که دو سوم آنها در سنین جوانی هستند.

ـ جامعه­ای است که در آن زنان به طور روزافزون از کتابخانه استفاده می‌کنند.

ـ جامعه­ای ا­ست تحصیلکرده که فقط درصد کمی از آنها تحصیلات عمومی را نگذرانده­اند.

در برخورد با این جامعه، باید نشریه‌هایی انتخاب شوند که هم به لحاظ ویژگیهای جنسی و هم به لحاظ سطوح تحصیلی، مورد نیاز و علاقه آنها باشد.

یافته‌های پژوهش نشان می­دهد بین نشریه‌های انتخابی ارسالی بر حسب درجه کتابخانه و علاقه و نیازهای مراجعان، تفاوتهای فراوانی وجود دارد. در مجموعة کتابخانه‌های عمومی، نشریه‌های ادواری وجود دارند که مراجعان هیچ‌گونه مراجعه‌ای به آنها ندارند یا بسیار اندک به آنها مراجعه می‌کنند. در عین حال، نشریه‌هایی هستند که احتمالاً پر مراجعه‌اند، اما در مجموعه کتابخانه وجود ندارند.

در این پژوهش، نشریه‌های مورد علاقه مراجعان بالفعل به سه طریق شناسایی شد: سؤال از مراجعان، سؤال از کتابداران، و شناسایی میزان استفاده از نشریه‌ها. یافته­ها نشان داد تهیه‌کنندگان نشریه‌های ادواری کتابخانه­های عمومی که شیوة کنونی مجموعه‌سازی نشریه‌ها را به کار می‌برند، مقادیر زیادی از بودجة خود را صرف خرید مواردی می‌کنند که مورد توجّه مخاطبان نیست.

یافته­ها نشان می­دهد ده عنوان نشریه  (حدود 60%) هم توسط کتابداران و هم توسط مراجعان به صورت مشترک، در بالای سیاهة پیشنهادی هر دو گروه قرار دارد (اطلاعات هفتگی، خانواده، خانواده سبز، راه زندگی، روزهای زندگی، سرآشپز، کامپیوتر، کودکان و مادران، موفقیت، هنر آشپزی). بدون شک، توجّه به این نشریه‌ها و دسترس‌­پذیر ساختن هر چه بیشتر آنها، گامی در جهت توجّه بیشتر به خواست مراجعان است.

 

پیشنهادها

اولین پیشنهاد، کنار گذاشتن روش کنونی ارسال نشریه‌ها بر حسب درجه کتابخانه و ایجاد سازوکاری برای سفارش مجله‌های مورد علاقه هر کتابخانه به صورت جداگانه است. اعلام این راهکار جدید به عموم جامعه و نیازسنجی از جامعه کتابخانه برای سفارش نشریه مورد علاقه آنها، باعث می­شود کتابخانه به نیازهای واقعی مراجعان بیشتر پاسخ دهد. اعلام اسامی تمامی نشریه‌های موجود در کشور از طریق وب‌سایت نهاد کتابخانه­های عمومی و ارسال یک نسخه از هر نشریه انتخاب شده  برای کتابخانه­ها، دسترسی به مجله‌های مورد درخواست را در مناطق شهری کوچک و متوسط امکان‌پذیر می‌سازد. فراهم آوردن دسترسی به متن کامل مجله‌های الکترونیکی همه پسند و نیز تخصصی، پاسخگوی نیازهای تحقیقاتی گاه به گاه مراجعان نیز خواهد بود.

همچنین، سفارش نیز می­تواند به یکی از شیوه­های زیر باشد:

الف) نشریه‌ها در هر کتابخانه به صورت غیر متمرکز سفارش داده و دریافت شوند (نبود تمرکز مجموعه­سازی نشریه‌ها در نهاد کتابخانه­های عمومی کشور).

ب) نشریه‌های هسته به صورت متمرکز و نشریه‌های مورد علاقه مراجعان به صورت غیر متمرکز تهیه شود.

- آیین‌نامه اجرایی قانون تأسیس و نحوه اداره کتابخانه­های عمومی کشور(1388). تاریخ بازیابی: 5 تیرماه 1388، قابل دسترسی در:
- اسدی، مریم و شهرزاد شریفی (1385). نیازسنجی پایگاه‌های اطلاعاتی و مجلات الکترونیکی موجود در کتابخانه دانشگاه صنعتی شریف. نما: مجله الکترونیکی پژوهشگاه اطلاعات و مدارک ایران.دوره ششم شماره سوم..
- بابایی، محمود (1376). مبانی نیازسنجی اطلاعات. اطلاع‌رسانی دوره 12 شماره 4.
- بیرانوند، بهمن و علی بیرانوند (1387). بررسی وضعیت کتابخانه‌های آموزشگاهی مقطع متوسطه استان لرستان در سال1387. نما: مجله الکترونیکی پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران. دوره هشتم، قابل دسترسی در:
 
- The Public library service: IFLA/UNESCO guidelines for development /Ed. for the Section of Public Libraries by Philip Gill et. al. -München : Saur, 2001, XVI, 116 p.
- Summers, Gene F. et al. Needs Assessment. Lowa State University Press. 1987.p.9