زمینه های رهیابی کتابداران تحصیلکرده به پستهای سیاستی و حیثیتی کتابخانه های عمومی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد علم اطلاعات و دانش شناسی داشنگاه فردوسی مشهد


استخدام فارع التحصیلان دوره‌های کارشناسی و کارشناسی‌ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی در کتابخانه‌های عمومی طی چند سال گذشته، اقدام مثبتی است که به مرور تاثیر آنرا در کیفیت خدماتی که این نوع کتابخانه‌های ارائه می‌کنند شاهد هستیم.

بخشی از این تغییر کیفیت با جنبه فنی و بخشی با جنبه مدیریتی در ارتباط است. یک سوی جنبه مدیریتی با دورن و یک سوی آن با بیرون از کتابخانه در ارتباط است. آنچه که آهسته آهسته در گفتار و نوشتار شاهد آن هستیم مطالب مربوط به سوی بیرون جنبه مدیریتی است. شاهد هستیم که کتابداران با ارتقاء موقعیت سازمانی، به ویژه در شهرهای کوچک‌تر وارد ارتباط‌هایی شده‌اند که اعضای آن مدیران سایرسازمانها هستند (مثلا، فرماندار، مدیرکل این یا آن اداره). این نوع ارتباط به‌ویژه اگر با عنوان رئیس کتابخانه‌های عمومی شهر انجام گیرد و به ویژه اگر این رئیس از شخصیت پخته و صادقی در بهبود کیفیت خدمات برخوردار باشد، خودبه‌خود در ارتقاء جایگاه یا منزلت کتابخانه عمومی تأثیرگذار است و حمایتهای دیگر مسئولان را برای کتابخانه عمومی جلب می‌کند. آشکار است که در چنین شرایطی کتابداران باید در ضمن حفظ جنبه فنی‌گرایی، تعاملات اجتماعی و سیاسی خود را نیز تقویت کنند. موفقیت در این راه، زمینه را برای حضور کتابداران در رده‌های بالاتر سازمانی در شهرهای بزرگ (مراکز استانها) مساعد تر می‌سازد.

      آشکار است که هرچه زیر مجموعه یک پست سازمانی بزرگتر شود (مثلا مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان و یا سطوح بالاتر)، تمایل غیر حرفه‌ای‌های کتابداری به

 

اشتغال آن پست افزایش می‌یابد و همین مورد است که نوعی تنش (اگر چه نیمه پنهان) بین حرفه‌مندان کتابداری و مدیران غیرحرفه‌ای برخی سازمانهای فرادست کتابخانه‌ها، به‌ویژه کتابخانه‌های عمومی بزرگ، بروزمی‌نماید. افزایش درک کتابداران از آنچه که سیاستهای ارتباطی و اداری نامیده می‌شود وافزایش درک آنها از این واقعیت که رقابتی منطقی بین بسیاری از سازمانهائی که دریافت کننده بخشی از بودجه‌های فرهنگی هستند، برقرار است و توجه به این نکته که برخی پستهای سازمانی بیشتر از آنچه یک پست حرفه‌ای باشد، یک پست سیاسی یا پست حیثیتی می‌باشند (مانند ریاست کتابخانه ملی جمهوری اسلامی یا ریاست کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی)، کاهنده تنشی است که به آن اشاره شد. به یقین با بلوغ اجتماعی و با تسلط به مهارتهای لازم در تعاملات اجتماعی/ سیاسی، کتابداران تحصیل کرده کتابخانه‌های عمومی به سطحی از کیفیت خواهند رسید که هم شایسته انتساب به پستهای سیاستی و هم شایسته انتساب به پستهای حیثیتی باشند.