نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه علم اطلاعات و دانششناسی- مدیریت اطلاعات، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
2 استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی- مدیریت اطلاعات، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
چکیده
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
Purpose: People utilize a variety of information resources by using multiple strategies to get notified, remain current and track the changes of their expert fields. This requires human interaction with information for seeking information, that helps the individual to search, find, retrieve and use it effectively. Information-seeking behavior can be defined as the response on individual to information needs. The results of previous studies show that information-seeking behavior is influenced by various factors such as information processing styles, anxiety and information utility. So, This study aimed to investigates the effect of information processing style on information seeking, and its moderation by information anxiety and utility.
Methodology: The applied research was carried out using a survey-descriptive method. The statistical population of the study consisted of 9,500 students of Islamic Azad University of Ahwaz, which was selected using the Cochran formula (370 people) in a relative sampling method. A researcher-made questionnaire was used in five levels of Likert spectrum to collect data. The validity of the tool was determined by its formal and content method and its reliability was determined using the Cronbach's alpha coefficient at the desired level (a = 0.91). Data analysis was analysed using SPSS and Amos software for structural model test.
Findings: The findings of the research showed that between the the Analytical information processing style (R = 519 & Sig. = 0.51) and intutitive information processing style (Sig = 0/39 = 0/001 = r = 0/001) with information seeking behaviour were significance and positive relation. Meanwhile, the two variables of perceived utility of information (1%) and anxiety (2%) affect the relationship between information processing styles and information seeking behavior; and the effect of anxiety is greater than the perceived usefulness of information.
Conclusion: Information processing styles, especially the analytical information processing style by perceived utility and anxiety predictes the informational behavior. Meanwhile, the effect of information anxiety and utility as a mediator variable are positive and significant. Accordingly, it can be argued that individuals with an appropriate level of anxiety and perceived utility of information have a powerful stimulus in the processing of information and information-seeking. Although it was anticipated that information anxiety as a mediator variable had a negative effect, but it’s effect was positive that may be on the controllable level of student anxiety. Therefore, it is suggested that the skills related to the information processing styles be taught to students so that they can demonstrate appropriate information-seeking behavior during their educational and research activities.
کلیدواژهها [English]
مقدمه
رفتار اطلاعجویی، از سوی محققان رشتههای مختلف به عنوان یکی از فعالیتهای انسانی (رایس، مک کرادی و چانگ[1]، 2001) مورد پذیرش قرار گرفته است. از آنجا که هرگونه قضاوت انسانی مستلزم پردازش اطلاعات است (گاگلیلمو[2]، ۲۰۱۵)؛ اطلاعات میتواند مکانیزمی جهت تأخیر در تصمیمات عمل کند (جیپسون و چایکن[3]، 1999) و مؤلفه حیاتی تصمیمگیریهای مهم و تأثیرگذار باشد (گریفین، دانوودی و نیورایت[4]، 1999). این رفتار انسانی معمولاً به مثابه یک فرایند انطباقی شناخته میشود که به یادگیری، حل مسئله، تصمیمگیری و مواردی از این قبیل؛ با این پیشفرض کمک میکند که پس از تشخیص نیاز اطلاعاتی، دسترسی به آن، به روشن شدن مسئله (نیاز) و رفع آن منجر خواهد شد (داورپناه، ارسطوپور، شریف، مختاری و مرادی مقدم، 1388). البته توصیف مقوله نیاز و رفتار اطلاعاتی به همین سادگی نیست و پر واضح است که رخداد آنها از یک الگوی خطی تبعیت نمیکند.
رفتار اطلاعاتی به مجموعه رفتار انسان در ارتباط با منابع و محملهای اطلاعاتی اطلاق میشود که شامل اطلاعجویی کنشگر[5]، کنشپذیر[6] و استفاده از اطلاعات[7] میشود. رفتار اطلاعاتی طیفی از رفتار از ارتباط چهره به چهره با دیگران تا دریافت منفعلانه اطلاعات - مانند تماشای تبلیغات تلویزیونی بدون این که فرد تمایلی به واکنش در برابر اطلاعات دریافتی داشته باشد- را در بر میگیرد. به همین ترتیب، رفتار اطلاعجویی[8] نیز، پویش هدفمند اطلاعات به عنوان پیامد یک نیاز برای برآوردن اهداف گوناگون است. هر چند در حین پویش، ممکن است فرد با نظامهای اطلاعاتی دستی (مانند یک روزنامه و یا کتابخانه) و یا یک نظام رایانه محور (مانند وب جهانگستر) تعامل داشته باشد (ویلسون[9]، 2000). رفتار اطلاعجویی به دلیل تفاوت در نیازها و بافت جستجوی اطلاعات، از فردی تا فرد دیگر متفاوت است (هولیدر و انورالاسلام[10]، ۲۰۱۹)؛ به نحوی که، با گذشت زمان و تغییر در کاربران، نیاز به تشریح کامل تأثیر عواطف در اطلاعجویی هم افزایش یافته است (ساوالاینین[11]، ۲۰۱۵ و کیسیلوسکاد و میزرسکا[12]، ۲۰۱۹).
مکتب ساختارگرای اجتماعی در حوزه اطلاعات، مفهومی را ترویج میدهد که در آن فعالیت اطلاعاتی به عنوان بازنمود رفتار کاملاً فردی، نه تنها نتیجه فعالیت فرد نیست، بلکه به واقع محصول محیط اجتماعی در پیوند با تعدادی از سایر مؤلفههای درونی و بیرونی است (گستون، دورنر و جانستون[13]، 2013). همچنین، بر اساس اصل پردازش فعال، برای یادگیری معنیدار و مؤثر، لازم است اطلاعات جدید گزینش شده و سازمانیافته در حافظه موقت تحت پردازش قرار گرفته و با دانش قبلی موجود در حافظه بلند مدت یکپارچه شود (خلیل و الخیدر[14]، ۲۰۱۶). برای همین، مطالعه ارتباط رفتار اطلاعجویی با مجموعهای از سایر عوامل درونی و بیرونی یا فردی و اجتماعی برای بازشناسی و بهبود سازوکارهای اطلاعاتی ضروری است.
سبکهای پردازش اطلاعات را میتوان در زمره این عوامل بررسی کرد؛ که نوعاً تمایل به استفاده از رویکرد تحلیلی و یا ادراکی (رهیافتی) برای انتخاب دارند (دن و پرات[15]، 2007) و بر روی فرآیندهای تصمیمگیری و پیامدهای آنها تأثیر میگذارند؛ و از طریق ارتباطی که با فلسفه ذهن پیدا میکند (به عنوان هسته اصلی آن) تأثیر عمیقی بر واقعگرایی علمی دارد (رن، ۲۰۱۹). فرایندهای تحلیلی برای مسائل بدیع و پیچیده به کار میروند، در حالی که فرآیندهای ادراکی یا رهیافتی برای انتخابهای متعدد روزانه کاربرد دارند (بارگ، چن و بوروس[16]، 1996؛ اپشتاین، لیپسون، هلشتاین و هوو[17]، 1992). نظریههای تفکر تحلیلی و رهیافتی بر مفهوم پردازش دوگانه که دو سیستم فکری تعاملی و موازی را اظهار میدارد، متکی است (اپشتاین، پاسینی، دنیس- راج و هییر[18]، 1996). سیستم تحلیلی رویکردی شناختی است و به طور کامل وابسته به منبع و نیازمند زمان است، در حالی که سیستم ادراکی و رهیافتی مملو از تأثیر و تسریع است؛ با این حال، هر دو سیستم نتایج مثبتی را به دست میدهند (سوان، شوبرت، لون و پولارد[19]، 2015). سبک تحلیلی به علت استدلال منطقی، کاهش جانبداریها و سوءگیریها (استانوویچ و وست[20]، 2000) و توانایی تمرکز بر جنبههای مهم اطلاعات مرتبط با تصمیمات (مکالوری و سیتا[21]، 2003) با تصمیمگیری مؤثر در ارتباط است. در حالی که سبک ادراکی و رهیافتی در ارتباط با خبرگی (دریفوس و دریفوس[22]، 2005) و کارآیی در حل مسائل روزانه است (تاد و گیگرنزر[23]، 2007).
سبکهای پردازش اطلاعات، مسئلهای چند وجهی است که میتواند شرایط خاصی را به عنوان پیش زمینه رفتار اطلاعجویی ایجاد کند و تحت تأثیر تفاوتهای فردی باشد (سوان و همکاران، 2015). در این خصوص، گریفین و همکاران (1999) با به کارگیری این روش مدل اطلاعجویی و پردازش ریسک[24] را توسعه و مدعی شدند که اطلاعجویی از تفاوتهای فردی و از کفایت اطلاعات[25] تأثیر پذیرفته و تا نقطه استفاده از اطلاعات ادامه مییابد. از جمله عواملی که میتواند بر رفتار اطلاعجویی افراد تأثیرگذار باشد، سبکهای پردازش اطلاعات است. روشهایی که افراد دنیای پیرامون خود را دریافت میکنند، درباره آن قضاوت میکنند و مسائل و مشکلات مربوط به آن را حل میکنند، متفاوت است. برخی از افراد بیشتر بر غرایز و احساسات درونی متکی هستند؛ در حالی که دیگران بر جنبههای مهم، عناصر اصلی مسائل و پیامدها تکیه میکنند (اسلومن[26]، 1996). اضطراب و سودمندی اطلاعات نیز از جمله این موارد هستند که تأثیرگذاری آنها نیازمند مطالعه است. در این خصوص، دوبری، جوانچیچ و نارندران[27] (2013) معتقدند که به منظور ایجاد تأخیر در تصمیمگیری، اضطراب میتواند سرعت اطلاعجویی را افزایش دهد (سرعت ببخشد) زیرا مرحله انتخاب سبب اضطراب میشود. از این رو ایجاد تعویق در یک تصمیم، تجربههای جاری اضطراب را کاهش میدهد. در این ارتباط فردریکسون[28](2001) نیز بر این عقیده است که اضطراب مراحل تصمیم را از طریق محدود کردن دسترسی به حافظه و استراتژیهای آگاهکننده محدود میسازد. اضطراب اطلاعاتی به دلیل دشواریهای احتمالی در حالت وجود بیشماری اطلاعات در درک فرد از مسئله و تصمیمگیری (یانگ، چن و هونگ[29]، 2003) یا همان شرایط اضافه بار اطلاعات (اسپییر، والاکیچ و وسی[30]، 1999؛ وورمان[31]، 1989 و باودن و روبینسون[32]، 2009) است و زمانی رخ میدهد که مقدار ورودی اطلاعات به سیستم بیش از ظرفیت پردازش آن باشد. پردازش و ذخیرهسازی اطلاعات برای بسیاری از فرایندهای زیستی مهم و برای بقای موجود زنده حیاتی است (دوران-نبردا و باسل[33]، ۲۰۱۹). اضطراب اطلاعات برای نشان دادن موقعیتی است که در آن اثربخشی و کارآیی فرد در استفاده از اطلاعات در کار با مقدار اطلاعات مربوطه و به طور بالقوه سودمند موجود و در دسترس انطباق ندارد (باودن و روبینسون[34]، 2009) و به اعتقاد بلاندل و لامبرت[35] (2014) ترکیبی از اضطراب کتابخانهای و اضطراب فناوری اطلاعات است.
سودمندی ادراک شده کاربر از اطلاعات نیز میتواند زمینهساز رفتار اطلاعجویی باشد. سودمندی ادراکشده توانایی پیشبینی پیامدهای طولانی مدت فعالیتهای جاری است. به عبارتی سودمندی ادراک شده شناخت فرد از سودمندی رفتار کنونی فرد برای تحقق اهداف ارزشمند آینده است (فالت، اندریسن ولنز، 2004) و میزان ارزش و اهمیتی است که افراد برای انجام وظایف و در راستای رسیدن به اهداف شخصی قائل هستند (میلر و بریکمن[36]، 2004) و حتی زمانی که اهداف مهارتی و توانایی ادراک شده کنترل میشوند، یک پیشبینیکننده مهم خود نظمبخشی و استفاده از راهبردهای شناختی عمیق است (مالکا و کاوینگتون[37]، 2005). به اعتقاد گریفین و همکاران (1999) اطلاعجویی زمانی اتفاق میافتد که از دیدگاه فرد، اطلاعات موجود ناکافی باشد، از این رو، ادراک فرد از سودمندی اطلاعات میتواند بر فرآیند اطلاعجویی تأثیر بگذارد. به اعتقاد وانگ و فاروق[38] (۲۰۱۹) تصمیمگیرنده تنها بخشهایی از اطلاعات را که احساس میکند سودمند است، انتخاب و مابقی را نادیده میگیرد. از آنجا که اطلاعجویی متضمن تعامل فرد با یک نظام اطلاعاتی (دستی یا رایانه محور) و در راستای یک رفتار پویشی هدفمند است، سودمندی ادراک شده اطلاعات، را میتوان معادل انتظار شخص از منفعتبار بودن یک پدیده یا رفتار دانست.
با توجه به موارد ذکر شده، این پژوهش بر آن است که تأثیر سبکهای پردازش اطلاعات بر رفتار اطلاعجویی را با توجه به نقش میانجی اضطراب و سودمندی اطلاعات بررسی نماید. بنابراین، پژوهش حاضر به دنبال پاسخگویی به این سؤال است که: آیا اضطراب و سودمندی ادراک شده دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز بر رابطه علی بین سبکهای پردازش اطلاعات و رفتار اطلاعجویی آنان تأثیر دارد؟
پیشینه پژوهش
مطالعات مختلفی در حوزه رفتار اطلاعجویی صورت گرفته است که در آنها به ابعاد مختلفی از قبیل زمینهها، رفتارها، تسهیلگرها، پیامدها و پیشرانهای رفتار اطلاعجویی توجه و تأکید شده است. نتایج مطالعه مختاری، داورپناه، دیانی و آهنچیان (1393) نشان داد که باورهای معرفتشناختی و نیاز به شناخت با رفتار اطلاعاتی آزمودنیها همبستگی معنادار و مثبتی دارد. ضمن این که، دانشجویان دارای باورهای معرفتشناختی سطح بالا در مقایسه با دانشجویان دارای باورهای معرفتشناختی سطح پایین در محیط اطلاعاتی خود کارآمدتر بودند. رفتار اطلاعاتی دانشجویان دارای نیاز به شناخت سطح بالا متفاوت از رفتار اطلاعاتی دانشجویان دارای نیاز به شناخت سطح پایین بود. یافتههای رضایی (1393) نیز نشان داد که بین میزان اضطراب اینترنتی و شناخت اینترنتی اعضای هیئت علمی رابطه منفی و معناداری وجود داشت. نتایج مطالعه منصوریان و سنگری (1394) نیز نشان داد که تأیید دانش پیشین، قضاوت ربط، خلق اندیشه نوین، زمان و تلاش برای جستجوی اطلاعات از مهمترین عوامل اطلاعجویی دانشجویان بوده است. در این زمینه حسینی و عرفانمنش (1393) نیز عوامل ایجادکننده احساسات منفی را در چهار گروه مربوط به منابع اطلاعاتی، عوامل مربوط به رایانه، اینترنت و پایگاههای اطلاعاتی، عوامل کتابخانهای و عوامل مربوط به فرایند جستجوی اطلاعات گزارش کردند که بر نتایج فرایند اطلاعجویی تأثیر گذارند. یافتههای مطالعه طاهری، رنجبرسودجانی، نوربخش شورابی و نوری بلداجی (1394) نیز نشان داد که موانع فنی و موانع مربوط به منابع اطلاعاتی، کتابخانه و جستجوی اطلاعات جزء مهمترین عوامل اضطرابزا در اطلاعجویی میباشند. کاشی، نوکاریزی و صنعتجو (1396) در مطالعهای دریافتند که بین میزان سواد اطلاعاتی و میزان اضطراب اطلاعجویی آنان رابطه معناداری وجود دارد؛ کتابداران در کاهش اضطراب اطلاعجویی دانشجویان تا حدودی نقش دارند؛ مهارتهای ارتباطی کتابداران با میزان اضطراب اطلاعجویی دانشجویان رابطه معنادار و مثبتی دارد؛ و نهایتاً این که، بین میزان استفاده از خدمات اطلاعرسانی و میان اضطراب اطلاعجویی دانشجویان تحصیلات تکمیلی رابطه معنادار مثبتی برقرار است. نتایج سلیمانینژاد و شهرکی (1396) نیز نشان داد که، آموزش آشنایی با شیوههای جستجوی علمی و بانکهای اطلاعاتی به عنوان یک مداخله آموزشی بر کاهش اضطراب اطلاعجویی دانشجویان به لحاظ موانع مربوط به منابع اطلاعاتی، رایانه و اینترنت، جستجوی اطلاعات و انتخاب موضوع تأثیر معناداری دارد.
در مطالعات دیگری وجود برخی از نشانههای ترس، تنش و اضطراب در جستجوی اطلاعات توسط دانشجویان گزارش شده است که بر رفتار اطلاعجویی آنان تأثیر دارد (دالریمپل و زوزینگ[39]، 1992 و هیلگارد[40]، 2006). همچنین یافتههای چودری و گیپ[41] (2009) نشان داد که بنا به دلایلی مانند انتخاب نادرست منابع اطلاعاتی و عبارت جستجو، تردید در قضاوت درباره کیفیت و روزآمدی منابع اطلاعاتی، تردید در تصمیمگیری درباره ربط و تناسب منابع، مشکلاتی مانند عدم بازیابی منابع اطلاعاتی مورد نیاز، آگاهی نداشتن در زمینه پژوهش، وجود حجم گستردهای از منابع اطلاعاتی در نتایج بازیابی، وجود منابع اطلاعاتی پراکنده و دسترسی نداشتن به متن کامل منابع مورد نیاز در طی فرایند اطلاعجویی ممکن است اضطراب اطلاعاتی به وجود آید و یا تشدید شود. به اعتقاد کاتاپول[42] (2010) اضطراب اطلاعاتی دانشجویان مانع کسب و استفاده از اطلاعات برای فعالیت دانشگاهی آنان میشود. بایرامی[43] و همکاران (2012) نیز دریافتند که خوشبینی، احساسات مثبت، سبک پردازش اطلاعات عقلائی و سبک پردازش اطلاعات اکتشافی پیشبین مناسبی برای سازگاری روانشناختی هستند. یافتههای چانتانگ، مانمارت و وونگپراسرت[44] (2014) نشان داد که سبکهای یادگیری اندکی بر رفتار اطلاعاتی تأثیرگذار هستند. نتایج سوان و همکاران[45] (2015) نیز نشان داد که پردازش اطلاعات به صورت اکتشافی به طور منفی و مستقیم با رفتار اطلاعجویی انطباق داشت. ضمن این که ارتباط مثبت بین اولویت برای تصمیمگیری تأخیری و اطلاعجویی به وسیله اضطراب و سودمندی اطلاعات تعدیل شد و یافتهها نشان داد که سطوح پایین تشویش و اضطراب باعث تسریع در اطلاعجویی میشود.
نتایج مطالعه آیال، روسو، زکای و هاچمن[46] (2018) نیز نشان داد که تفاوتهای فردی در سبک پردازش اطلاعات دارای انعطافپذیری است و توسط عوامل موقعیتی تعدیل میشود. به ویژه مداخله موقعیتی در سبک پردازش اطلاعات تحلیلی باعث بهبود کیفیت تصمیم میشود. همچنین نتایج نشان داد که بهبود کیفیت تصمیم به سازگاری بین سبک تفکر غالب و ماهیت وظیفه بستگی دارد.
نتایج مکمولان، برلی، آرنیز و استاریسویچ[47] (۲۰۱۸) نشان داد که اضطراب سلامتی با اطلاعجویی پیوسته و الگوی رفتاری غیرمتعارف در جستجوی مکرر اطلاعات سلامت در ارتباط است. نتایج وانگ، پو و شهزاد[48] (۲۰۱۹) نشان داد که اضطراب و هزینه ادراک شده اطلاعات در مقایسه با هنجارهای ذهنی، سودمندی ادراک شده، و نگرش تأثیر اندکی بر رفتار اطلاعجویی بهداشتی پیوسته دارد. در مطالعه دیگری باجکار و بابیاک[49] (2019) دریافتند که عزت نفس به طور مستقیم و نیز غیرمستقیم از طریق اضطراب و وسواس بر الگوی رفتاری غیرمتعارف جستجوی مکرر اطلاعات بهداشتی تأثیر دارد.
مرور پیشینهها نشان میدهد که رفتار اطلاعجویی مسئلهای پیچیده است که مطالعه و شناسایی آن نیازمند شناسایی عوامل مؤثر و مختلفی است. این پدیده از یک سو با ابعاد معرفتشناختی و شناخت افراد ارتباط دارد که رفتار اطلاعجویی را تقویت میکنند، از سوی دیگر درگیر برخی از مؤلفههای روانی از قبیل اضطراب است که ممکن است بسته به شرایط مختلف به عنوان یک عامل تحریککننده و یا مانع اطلاعجویی عمل کنند. به عنوان نمونه نتایج برخی از پژوهشها تأکید دارند که وقتی عدم اطمینان و اضطراب افزایش مییابد (از طریق ناامیدی یا عدم توانایی در این زمینه)، افراد یا به جستجوی اطلاعات بیشتر برای تکمیل اطلاعات میپردازند و یا از جستجوی اطلاعات خودداری میکنند (حسینی و عرفانمنش، 1393؛ مکلنتیر، بکر، کلمنت و دونووان[50]، 2003؛ گروس و همکاران، 2007 و 2011؛ کالبچ[51]، 2006؛ اوبرین، بارتولت و لیتزل[52]، 2006؛ پرابها، سیلیپگنی کوناوی، اولزوفسکی و جنکینز [53]، 2007). در واقع، اضطراب به طور کلی چیزی است که توسط محققان اصلی در زمینه فرایند جستجوی اطلاعات به عنوان یک دغدغه مهم در تکمیل موفقیتآمیز وظایف اطلاعات شناخته شده است (بلکین[54]، 1980؛ دروین[55]، 1999؛ کولثاو، 1991). ضمن این که، پردازش اطلاعات و یادگیری نیز در مطالعات گذشته مورد توجه بوده است که با توجه به سبک پردازش اطلاعات گاهی تأثیر آن در مطالعات مختلف متناقض گزارش شده است و حتی توسط برخی از متغیرهای موقعیتی مانند اضطراب و یا سودمندی این تأثیر تعدیل شده اند.
نتیجه کلی این که، رفتار اطلاعجویی مسئلهای چند وجهی است و شناسایی آن نیازمند توجه به مؤلفههای مختلف میباشد. نکته حائز اهمیت این که در مطالعات خارجی متغیرهای مختلفی در ارتباط با رفتار اطلاعجویی بررسی شده است؛ در حالی که در مطالعات داخلی به سبکهای پردازش اطلاعات و نقش میانجی متغیرهای روانشناختی و موقعیتی اشاره نشده است.
روششناسی پژوهش
پژوهش حاضر با توجه به هدف کاربردی و از نظر چگونگی به دست آوردن دادههای مورد نیاز در زمره پژوهشهای توصیفی (غیرآزمایشی) و از دسته پژوهشهای پیمایشی و از حیث ماهیت پژوهش، علی- همبستگی است؛ چرا که اولاً سعی دارد به بررسی رابطه علی بین سبکهای پردازش اطلاعات و رفتار اطلاعجویی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز با توجه به نقش میانجی اضطراب و سودمندی ادراک شده اطلاعات بپردازد. ثانیاً، پژوهشگران به دنبال آن هستند تا دریابند شرایط مد نظر وی تا چه حد با دیگر عوامل مد نظر در ارتباط و همبستگی بوده و این شرایط تا چه حد میتواند شرایط متغیر وابسته را تغییر، تعدیل و دگرگون نماید (دواس[56]، 1392: 211). جامعه آماری پژوهش کلیه دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز بالغ بر 9500 نفر در سال تحصیلی 1397-1398 بودند که بر اساس فرمول کوکران تعداد حجم نمونه پژوهش برابر با 370 نفر مشخص گردید. از آنجایی که جامعه آماری متجانس و مشمول کلیه دانشجویان اما در رشتهها و دانشکدههای مختلف بود و نیز قلمرو مکانی پژوهش از گستردگی بالایی برخوردار نیست، به همین منظور از شیوه نمونهگیری نسبتی- در دسترس استفاده گردید. بدین منظور تعداد دانشجویان هر یک از دانشکدهها مشخص گردیده، سپس درصد حضور آنها در جامعه آماری مشخص شده و در مرحله بعد سهم هر یک از دانشکدهها در حجم نمونه مشخص و در نهایت در هر یک از دانشکدهها دانشجویان به صورت نمونهگیری در دسترس انتخاب گردیدند.
در این پژوهش از ابزار پرسشنامه محقق ساخته بر اساس مطالعات سوان، شوبرت، لون و پولارد (2015)، همچنین هیجن پنینگا، کوکس، هافمن و کوهن- شوتانوس[57] (2010)، هولزل و همکاران[58](2015)، صفاحیه و سینگ[59](2006) و یانگ، ریچارد، هاریسون و سئو[60](2008) برای سنجش نظرات دانشجویان استفاده شد که دارای 4 سؤال جمعیت شناختی و 65 سؤال ویژه برای سنجش و شناسایی متغیرهای پژوهش بود (جدول 1).
پرسشنامه در سطح سنجش ترتیبی و بر اساس طیف پنج درجهای لیکرت طراحی گردید. در این پژوهش، قبل از اجرای نهایی پرسشنامهها، طی یک مطالعه مقدماتی نظرات 37 نفر (10 درصد نمونه) از پاسخگویان در دانشکدههای مختلف جمعآوری شد و با استفاده از برنامه نرمافزاری اسپیاساس توسط آزمون آلفای کرونباخ پایایی ابزار محاسبه شد (جدول 1). بر اساس نتایج پایایی ابزار در سطح بالاتر از 0/7 تأیید شد. سپس با توجه به نتیجه بررسی بهنجاری توزیع دادهها از آزمونهای آماری پارامتریک رگرسیون سلسله مراتبی، تحلیل واریانس و همچنین شاخصهای برازش مدل استفاده شد.
جدول 1. گویههای مختلف ابزار پژوهش و ضریب آلفای کرونباخ در سطح ابعاد متغیرهای پژوهش
یافتههای پژوهش
قبل از اقدام به آزمون فرضیههای پژوهش، جهت اطمینان از کاربرد صحیح آزمونهای متناسب با فرضیهها، از آزمون کولموگروف-اسمیرنوف[61] برای بررسی توزیع به هنجاری (نرمال یا غیر نرمال بودن) دادههای اصلی پژوهش استفاده شد (جدول 2).
جدول 2. نتایج سنجش وضعیت توزیع بهنجاری دادههای پژوهش
بر اساس دادههای موجود در جدول (2) از آنجایی که میزان آماره کولموگروف-اسمیرنوف با میزان خطایی بیشتر از حد استاندارد 0/05 محاسبه شده اند، نشاندهنده عدم وجود تفاوت معنادار در سطوح همه متغیرها بوده و بیانگر بهنجار بودن دادههای مربوطه است. بنابراین میتوان از آزمونهای پارامتریک استفاده نمود.
فرضیه اول: سبکهای پردازش اطلاعات بر رفتار اطلاعجویی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز با نقش میانجی سودمندی ادراک شده اطلاعات تأثیردارد.
با هدف تعیین تأثیر سبکهای پردازش اطلاعات بر رفتار اطلاعجویی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز با نقش میانجی سودمندی ادراک شده فرضیه اول پژوهش مطرح شد و دادههای حاصل از گویههای پرسشنامه برای هر کدام از متغیرها در طیف پنج درجهای لیکرت مشخص و محاسبه شد و میانگین نمره متغیر قرار داده شد.
جدول 3. ضریب تعیین رگرسیون تأثیر سبکهای پردازش اطلاعات بر رفتار اطلاعجویی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز با نقش میانجی سودمندی ادراک شده اطلاعات
نتایج جدول (3) نتایج نشان میدهد میزان R2(ضریب تعیین تعدیل شده) در مدل اول برابر با 0/292 است که این میزان نشان میدهد 29/2 درصد از تغییرات متغیر وابسته رفتار اطلاعجویی توسط متغیر مستقل سبکهای پردازش اطلاعات تبیین میشود؛ لیکن با در نظر گرفتن متغیر میانجی ضریب تعیین تعدیل شده برابر با 0/302 بوده و به میزان 1 درصد افزایش مییابد. نتیجه به دست آمده حاکی از آن است که سبکهای پردازش اطلاعات با وجود میانجیگری سودمندی ادراک شده بر روی رفتار اطلاعجویی افراد اثرگذاری بهتری دارند. مقدار آماره دوربین واتسون، که آزمون استقلال خطاها (تفاوت بین مقادیر واقعی و مقادیر پیشبینی شده توسط معادله رگرسیون) را نشان میدهد (1/68) و در فاصله 1/5 تا 2/5 قرار دارد، لذا فرض عدم وجود همبستگی بین خطاها رد نمیشود، بنابراین فرض استفاده از رگرسیون تأیید میشود.
جدول 4. تحلیل واریانس ضریب تعیین رگرسیون بررسی تأثیر سبکهای پردازش اطلاعات بر رفتار اطلاعجویی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز با نقش میانجی سودمندی ادراک شده اطلاعات
جدول (4) تحلیل واریانس نتایج ضریب تعیین رگرسیون را نشان میدهد که در هر دو مدل (بدون متغیر میانجی و با متغیر میانجی)، مقادیر F مشاهده شده (51/747 و 40/832) هر دو در سطح اطمینان 0/99 درصد معنادار است، لذا فرض صفر رد میشود، در نتیجه ضریب تعیین رگرسیون قابل تأیید است.
جدول 5. معادله خط رگرسیون تأثیر سبکهای پردازش اطلاعات بر رفتار اطلاعجویی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز با نقش میانجی سودمندی ادراک شده اطلاعات
جدول (5) نتایج نهایی رگرسیون را نشان میدهد که بر اساس آن میتوان معادله خط رگرسیون را این چنین ترسیم کرد:
مدل 1: رفتار اطلاعجویی=985/54+ 751/0 + 307/0 + 130/0 (تحلیلی + درک بافت گسترده + درک ساختار).
مدل 2: رفتار اطلاعجویی=757/53 + 650/0 + 244/0 + 094/0 + 285/0 (تحلیلی + درک بافت گسترده + درک ساختار + سودمندی ادراک شده). ضمن این که، مقادیر تلرانس متغیرهای مستقل که بالاتر از 4/0 و مقادیر VIF این متغیرها که از حد مجاز (3) تجاوز نکرده است؛ نشان میدهد فرض عدم همخطی چندگانه بین متغیرها محقق شده است.
بررسی اثرگذاری متغیرهای پیشبین بر روی متغیر ملاک در هر دو مدل نشان میدهد که از بین سه متغیر پیشبین وارد شده در مدل اثرگذاری؛ در هر دو مدل یعنی چه با مداخله متغیر سودمندی ادراک شده و چه بدون مداخله این متغیر؛ دو متغیر سبک تحلیلی- انتقادی و درک بافت گسترده بر رفتار اطلاعجویی تأیید و اثرگذاری و متغیر درک ساختار بر آن رد میگردد. در این بین اثرگذارترین متغیر پیشبین سبک تحلیلی با بتای 0/468 در مدل اول و 0/405 در مدل دوم، در درجه دوم درک بافت گسترده با بتای 0/162 در مدل اول و 0/129 در مدل دوم قرار دارد. سودمندی ادراک شده نیز دارای اثر معنادار در این خصوص شناخته شده است و اثرگذاری آن به میزان 0/135 مورد تأیید قرار گرفته است. مجموعاً این سه متغیر پیشبین به میزان حدود 30 درصد از پراکندگی مشاهده شده در رفتار اطلاعجویی را تبیین مینمایند و 70 درصد از تغییرات موجود در متغیر پیشبین را متغیرهایی دیگر توجیه مینمایند.
فرضیه دوم: سبکهای پردازش اطلاعات بر رفتار اطلاعجویی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز با نقش میانجی اضطراب تأثیر دارد.
با هدف تعیین تأثیر سبکهای پردازش اطلاعات بر رفتار اطلاعجویی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز با نقش میانجی اضطراب نیز فرضیه دوم پژوهش مطرح شد و مانند روش محاسبه برای فرضیه اول دادههای حاصل از گویههای پرسشنامه برای هر کدام از متغیرها در طیف پنج درجهای لیکرت مشخص و محاسبه شدند و نمره میانگین به دست آمده به عنوان نمره متغیر قرار داده شد.
جدول 6. ضریب تعیین رگرسیون تأثیر سبکهایپردازشاطلاعاتبررفتاراطلاعجوییدانشجویانتحصیلاتتکمیلیدانشگاهآزاداسلامیواحداهوازبا نقش میانجی اضطراب
با توجه به نتایج جدول (6) آنچه مشخص است این که مقدار ضریب تعیین تعدیل شده (R2) در الگوی اول برابر با 0/292 است. به این معنی که، حدود 29/2 درصد از تغییرات متغیر وابسته (رفتار اطلاعجویی) توسط متغیر مستقل (سبکهای پردازش اطلاعات) پیشبینی میباشد. با این حال، ورود متغیر میانجی سبب شده است که این مقدار به 0/311 افزایش یابد که نشان میدهد 31/1 درصد از تغییرات متغیر وابسته توسط سبکهای پردازش اطلاعات و با میانجیگری اضطراب تبیین میشود. ضمن این که، چون مقدار آماره آزمون دوربین واتسون برابر با 1/699 و در فاصله 1/5 تا 2/5 قرار دارد، فرض عدم وجود همبستگی بین خطاها رد نمیشود و پیش فرض استفاده از رگرسیون محقق میشود.
جدول 7. تحلیل واریانس ضریب تعیین رگرسیون بررسی تأثیر سبکهای پردازش اطلاعات بر رفتار اطلاعجویی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز با نقش میانجی اضطراب
جدول (7) تحلیل واریانس نتایج ضریب تعیین رگرسیون را نشان میدهد. در هر دو مدل بدون متغیر میانجی و با متغیر میانجی، مقادیر F مشاهده شده (51/747 و 42/649) هر دو در سطح اطمینان 0/99 درصد معنادار بوده و فرض صفر رد میشود، در نتیجه ضریب تعیین رگرسیون قابل تأیید است.
جدول 8. معادله خط رگرسیون برای تأثیر سبکهای پردازش اطلاعات بر رفتار اطلاعجویی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز با نقش میانجی اضطراب
جدول (8) نتایج نهایی رگرسیون را نشان میدهد. با توجه به این جدول میتوان معادله خط رگرسیون را به صورت زیر ترسیم کرد:
مدل1: رفتار اطلاعجویی=985/54+ 751/0 + 307/0 + 130/0 (سبک تحلیلی و انتقادی + درک بافت گسترده + درک ساختار).
مدل 2: رفتار اطلاعجویی=684/50 + 660/0 + 273/0 + 160/0 + 330/0 (سبک تحلیلی و انتقادی + درک بافت گسترده + درک ساختار + اضطراب)
همانگونه که در جدول شماره (8) مشاهده میشود تلرانس متغیرهای مستقل از مقدار 0/4 بیشتر است و این در حالی است که مقدار VIF این متغیرها نیز از حد مجاز (3) تجاوز نکرده است؛ در نتیجه فرض عدم وجود همخطی چندگانه بین متغیرها محقق شده است. پس بر اساس الگوی اثرگذاری متغیرهای پیشبین بر روی متغیر ملاک در دو مدل جدول بیانگر این نکته است که از بین سه متغیر پیشبین وارد شده در مدل؛ در هر دو حالت با / بدون متغیر میانجی، تأثیر دو متغیر سبک تحلیلی- انتقادی و درک بافت گسترده بر رفتار اطلاعجویی تأیید و اثرگذاری متغیر درک ساختار بر آن رد میگردد.
در این بین اثرگذارترین متغیر پیشبین سبک تحلیلی- انتقادی با بتای 0/468 در مدل اول و 0/411 در مدل دوم، در درجه دوم درک بافت گسترده با بتای 0/162 در مدل اول و 0/144 در مدل دوم قرار دارد. اضطراب نیز دارای اثر معنادار در این خصوص شناخته شده است و اثرگذاری آن به میزان 0/153 مورد تأیید قرار گرفته است. به طور کلی این سه متغیر پیشبین در مجموع به میزان حدود 31 درصد از پراکندگی مشاهده شده در رفتار اطلاعجویی را تبیین مینمایند و 69 درصد از تغییرات موجود در متغیر پیشبین مربوط به متغیرهای دیگر است.
جهت ارائه مدل برای اطلاعجویی دانشجویان و ارتباط آن با پردازش اطلاعات و متغیرهای میانجی سودمندی درک شده و اضطراب، همه متغیرهای پژوهش در مدل رگرسیونی وارد گردیده و تأثیر آنها بر متغیر ملاک سنجش گردیده است. در مدل شماتیک زیر نتایج به دست آمده از آزمون ارائه مدل نشان داده شده است:
شکل 1. آزمون مدل پژوهش
جهت بررسی معناداری مدل از مقادیر (P-value) استفاده میشود که اگر کوچکتر از 0/05 باشند، در سطح اطمینان 95 درصد معنیدار خواهند بود. نمونه نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل دادهها و متغیرها در جدول (9) آمده است.
جدول 9. شاخصهای برازش مدل پژوهش
مقدار RMSEA در مدل فرضی برابر با 0/091 به دست آمده است لذا این مقدار چون کمتر از 0/1 است نشان دهنده این است که میانگین مجذور خطاهای مدل مناسب است و مدل قابل قبول میباشد. همچنین مقدار کای دو تقسیم بر درجه آزادی (2/739 = 38 : 104/087) بین 1 و 3 میباشد و میزان شاخص GFI، CFI و NFI نیز از 0/9 بیشتر میباشد که نشان میدهند، مدل اندازهگیری متغیرهای پژوهش، مدل مناسبی است.
نتیجهگیری
اطلاعات را میتوان یکی از سازههای اساسی و غیرقابل اغماض زندگی بشر در عصر حاضر دانست که بدون آن ریسک فعالیتهای فردی، اجتماعی و سازمانی افزایش چشمگیری مییابد. با این حال، علاوه بر کسری اطلاعات که چالشآفرین است، زیادی اطلاعات به لحاظ محتوا، حجم و قالب نیز دغدغههای بسیاری را سبب شده است. این مسائل، سبب شده است در حوزه اطلاعات و رفتارهای اطلاعاتی تلاشهای بسیاری صورت گیرد تا ناکارآمدی رفتارهای اطلاعاتی ریشهیابی شود. سبک پردازش اطلاعات، سودمندی و اضطراب از جمله عواملی هستند که در این مطالعه به آنها پرداخته شد.
نتایج آزمون فرضیه نخست مطالعه نشان داد که اولاً بین سبکهای پردازش اطلاعات و رفتار اطلاعجویی دانشجویان تحصیلات تکمیلی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. ضمن این که، سودمندی ادراک شده به عنوان یک متغیر میانجی اثرگذار، تأثیر سبکهای پردازش اطلاعات بر رفتار اطلاعجویی دانشجویان را بهبود بخشیده و تسهیل میکند. بخش دیگری از نتایج نیز نشان میدهد که از بین ابعاد سه گانه پردازش اطلاعات یعنی تحلیلی و انتقادی، درک بافت گسترده و درک ساختار، دو بعد اول یعنی سبک تحلیلی – انتقادی و درک بافت گسترده چه با و چه بدون وجود متغیر میانجی سودمندی ادراک شده اطلاعات توان پیشبینی رفتار اطلاعجویی دانشجویان را دارا هستند. به علاوه این که سودمندی ادراک شده اطلاعات نیز به تنهایی به میزان 14 درصد از رفتار اطلاعجویی دانشجویان را پیشبینی مینماید. آنچه در علتیابی این نتیجه میتوان بیان داشت این که سودمندی درک شده از اطلاعات محرک قدرتمندی در اطلاعجویی افراد است و از آنجایی که سودمندی درک شده اطلاعات امری مثبت میباشد، میتواند از پردازش بهتر اطلاعات حاصل شده و در نتیجه رفتار اطلاعجویی را تحتالشعاع قرار دهد. ضمن این که سبکهای پردازش اطلاعات با ایجاد شرایط مناسب برای درک بهتر مسئله و پیوند دادن آن با مسائل پیرامون و دانش و تجربیات پیشین فرد، بر ادراک وی از سودمندی اطلاعات تأثیر دارد و از این مسیر رفتار اطلاعجویی فرد را نیز تحت تأثیر قرار میدهد. به بیان سادهتر وقتی فرد درگیر رفتار اطلاعجویی میشود که پیش از آن نیازی را در وضعیت دانشی خود درک کرده است و این نیاز ممکن است به خاطر رویارویی فرد با یک مسئله نو و بدیع و یا مرتبط با تصمیمهای روزانه باشد. از این رو، سبکهای مختلف پردازش اطلاعات توسط فرد فرصتی برای وی فراهم میکند تا به لحاظ شناختی از یک سو ابعاد مسئله را بهتر بشناسد و از سوی دیگر موقعیت مسئله را در بین اندوختههای دانشی و تجربیات پیشین خود مشخص کند. نتیجه این که فرد احساس میکند این روش سودمند است و البته پیگیری اطلاعجویی وی را نیز هدفمند میسازد. این مهم در پژوهشهای دیگر نیز نتایج تقریباً با نتایج پژوهش حاضر همسو میباشد. آیال و همکاران (2018) دریافتند که عوامل موقعیتی بر انعطافپذیری سبک پردازش اطلاعات به ویژه سبک پردازش اطلاعات تحلیلی تأثیر دارد. سوان و همکاران (2015) در پژوهش خود به این نتیجه رسیدند که ارتباط مثبت بین اولویت برای تصمیمگیری تأخیری و اطلاعجویی به وسیله اضطراب و سودمندی اطلاعات تعدیل شد. همچنین، یافتههای پژوهش منصوریان و سنگری (1394) نیز نشان داد که شناسایی موانع موجود در راه آشنایی و استفاده از پایگاههای اطلاعاتی و مهارتآموزی برای جستجوی هدفمند ضرورت دارد؛ این نتیجه نشانگر پایین بودن سطح سودمندی ادراک شده اطلاعات بوده که بر روی اطلاعجویی آنان تأثیر منفی گذارده است.
نتایج آزمون فرضیه دوم پژوهش نیز نشان داد که اولاً بین سبکهای پردازش اطلاعات و رفتار اطلاعجویی دانشجویان تحصیلات تکمیلی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد و اضطراب به عنوان یک متغیر میانجی اثرگذار، تأثیر سبکهای پردازش اطلاعات بر رفتار اطلاعجویی دانشجویان را بهبود بخشیده و یا تسهیل مینماید. سایر نتایج به دست آمده در این مطالعه نیز نشانگر آن است که از بین ابعاد سه گانه پردازش اطلاعات یعنی مطالعه انتقادی، درک بافت گسترده و درک ساختار، دو بعد اول یعنی مطالعه انتقادی و درک بافت گسترده چه با و چه بدون وجود متغیر میانجی اضطراب، توان پیشبینی رفتار اطلاعجویی دانشجویان را دارا هستند. به علاوه این که اضطراب نیز به تنهایی به میزان 15 درصد از رفتار اطلاعجویی دانشجویان را پیشبینی مینماید. هرچند پیشبینی میشد که اضطراب به عنوان یک متغیر میانجی، دارای اثری منفی باشد اما در نتایج این اثرگذاری مثبت به دست آمد که دلیل آن شاید در سطح قابل کنترل اضطراب دانشجویان باشد. همچنین، در بیان چرایی نتیجه به دست آمده میتوان گفت که اندکی تشویش و اضطراب برای حرکتبخشی به انسانها ضروری است (ویلسون، سنتربر، کرمر و گیلبرت[62]، 2005). بر همین اساس میتوان بیان داشت که افراد دارای سطوح مناسبی از اضطراب دارای محرک قدرتمندی در پردازش اطلاعات و در نتیجه اطلاعجویی میباشند.
به بیان سادهتر، اضطراب در سطوح مختلف میتواند تأثیرات مختلفی داشته باشد. هرچند اضطراب بالا ممکن است به عنوان مانع عمل کرده و در رفتار اطلاعجویی فرد اخلال ایجاد کند، لیکن به نظر میرسد سطح پایینتر آن ایجاد کننده همان شرایط عدم قطعیتی باشد که در مواجهه با یک شرایط جدید درک میکند. همچنین، سبکهای پردازش اطلاعات وقتی برای شناسایی ابعاد مسئله به کار میرود، چه بسا فرد را نسبت به کمبود اطلاعات و دانش خود در ارتباط با مسئله جدید آگاهتر سازد و همین مسئله در وی اضطراب ایجاد کند و او را برای جستجوی اطلاعات بیشتر بر انگیزاند. در سایر پژوهشها نیز نتایج گاها همسو و یا مغایر به دست آمده است. به عنوان مثال، سوان و همکاران (2015) در پژوهش خود به این نتیجه رسیدند که سطوح پایین تشویش باعث تسریع در اطلاعجویی میشود. همچنین، رابطه مثبت بین اولویت برای تصمیمگیری تأخیری و اطلاعجویی به وسیله اضطراب و سودمندی اطلاعات تعدیل شد. نتایج پژوهش دالریمپل و زوزینگ[63] (1992) نیز نشانههایی از ترس، تنش و اضطراب در خصوص جستجوی اطلاعات در دانشجویان را نشان داد که بر رفتار اطلاعجویی آنان تأثیر داشته است. هیلگارد (2006) نیز در پژوهش خود به این نتیجه رسید که دانشجویان در مراحل گوناگون فرایند جستجوی اطلاعات، نشانههایی از اضطراب و نگرانی را از خود بروز دادند. همچنین نتایج پژوهشهای دیگری نیز بر این مطلب صحه گذاشته اند که اضطراب ممکن است به دلایل بسیاری در طی فرایند اطلاعجویی به وجود آید و یا تشدید شود (چودری و گیپ، 2009) و به عنوان یک عامل رایج در روندهای اطلاعاتی رفتار اطلاعجویی را تحریک کند (حسینی و عرفانمنش، 1393؛ مکلنتیر، بکر، کلمنت و دونووان[64]، 2003؛ گروس و همکاران، 2007 و 2011؛ کالبچ[65]، 2006؛ اوبرین، بارتولت و لیتزل[66]، 2006؛ پرابها، سیلیپگنی کوناوی، اولزوفسکی و جنکینز[67]، 2007).
به طور کلی با توجه به نتایج به دست آمده، چند مسئله حائز توجه است. نخست) از آنجا که، شناسایی رفتار اطلاعجویی کاربران یکی از دغدغههای مراکز اطلاعاتی است؛ مطالعه و آشنایی با سبکهای پردازش اطلاعات کاربران یک امر حیاتی و ضرورتی انکارناپذیر است که میتواند بر تصمیمگیریها، سیاستها و راهبردهای اطلاعاتی سازمانها و مراکز اطلاعاتی تأثیر بگذارد. دوم) این که، سودمندی ادراک شده اطلاعات مانند سایر زمینههای فعالیت افراد، بر رفتار اطلاعجویی کاربران نیز تأثیر دارد.
به بیان سادهتر، کاربران در رفتار اطلاعجویی خود یک نگاه پیامدی و مبتنی بر نتیجه دارند. برای آنان ارزشهای حاصله و کسب شده ناشی از فعالیت اطلاعجویی مهم است. لذا بایستی پیش از ارائه خدمات اطلاعاتی و تدارک منابع اطلاعاتی نیازسنجی اطلاعات صورت پذیرد. سوم) این که اضطراب اطلاعاتی که ممکن است به نگرانی و تشویش فرد در شرایط فقدان / اضافه بار اطلاعات تعبیر شود، عاملی است که بر رفتار اطلاعجویی کاربران تأثیر دارد. این مسئله در سطح پایینتر و کنترل شده میتواند به عنوان یک تسهیلگر عمل کند و فرد را به جستجوی اطلاعات بیشتر برای تکمیل دانش خود وادار سازد؛ ضمن این که در شرایط حادتر ممکن است تأثیر منفی و مختل کننده بر رفتار اطلاعجویی افراد داشته باشد. نتیجه این که ابزار پرسشنامه مورد استفاده در این پژوهش در کنار جامعه پژوهش بایستی در استفاده از نتایج و یافتههای پژوهش لحاظ گردد.
[1]. Rice, McCreadi & Chang
[2]. Guglielmo
[3]. Jepson & Chaiken
[4]. Griffin, Dunwoody & Neuwrith
[5]. Active information seeking
[6]. Passive information seeking
[7]. Information use
[8]. Information seeking behavior
[9]. Wilson
[10]. Howlader & Anwarul Islam
[11]. Savolainen
[12]. Kisilowskad & Mierzecka
[13]. Gaston, Dorner & Johnstone
[14]. Khalil & Elkhider
[15]. Dane & Pratt
[16]. Bargh, Chen & Burrows
[17]. Epstein, Lipson, Holstein & Huh
[18]. Pacini, Denes-Raj& Heier
[19]. Soane, Schubert, Lunn & Pollard
[20]. Stanovich & West
[21]. McElory & Seta
[22]. Dreyfus & Dreyfus
[23]. Todd& Gigerenzer
[24]. Risk Information Seeking and Processing (RISP) model
[25]. Information sufficiency
[26]. Sloman
[27]. Dewberry, Juanchich& Narendran
[28]. Fredrickson
[29]. Yang, Chen & Hong
[30]. Speier, Valacich & Vessey
[31]. Wurman
[32]. Bawden & Robinson
[33]. Duran-Nebreda & Bassel
[34]. Bawden & Robinson
[35]. Blundell& Lambert
[36]. Miller & Brickman
[37]. Malka & Covington
[38]. Wong & Farooq
[39]. Dalrymple & Zweizing
[40]. Hyldegard
[41]. Chowdhury & Gibb
[42]. Katapol
[43]. Bayrami et al.
[44]. Changthong, Manmart, Vongprasert
[45]. Soane, Schubert, Lunn & Pollard
[46]. Ayal, Rusou, Zakay & Hochman
[47]. McMullan, Berle, Arnaez & Starcevic
[48]. Wang, Xiu & Shahzad
[49]. Bajcar & Babiak
[50]. Maclntyre, Baker, Clement & Donovan
[51]. Kalbach
[52]. O’Brien, Bartoletti & Leitzel
[53]. Prabha, Silipigni Connaway, Olszewski & Jenkins
[54]. Belkin
[55]. Dervin
[56]. Dawos
[57]. Heijne‐Penninga, Kuks, Hofman, & Cohen‐Schotanus
[58]. Holzel
[59]. Safahieh & Singh
[60].Yang, Rickard, Harrison & Seo
[61]. Kolmogorov-Smirnov
[62]. Wilson, Centerber, Kermer & Gilbert
[63]. Dalrymple & Zweizing
[64]. Maclntyre, Baker, Clement & Donovan
[65]. Kalbach
[66]. O’Brien, Bartoletti & Leitzel
[67]. Prabha, Silipigni Connaway, Olszewski & Jenkins