تحلیلی بر وضعیت مدیریت محتوا و کاربری در نرم‌افزارهای کتابخانه دیجیتالی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه قم، ایران

2 کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی قم، قم، ایران

3 کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی، گرایش مدیریت کتابخانه دیجیتال، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم‌انسانی، دانشگاه قم، ایران.

چکیده

هدف: شناسایی وضعیت نرم‌افزارهای کتابخانه دیجیتالی ایرانی در زمینه میزان استفاده از انواع پورتلت‌های مدیریت محتوا و کاربری است.
روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است که به روش پیمایشی از نوع ارزیابی مکاشفه‌ای انجام شده است. جامعه آماری پنج نرم‌افزار کتابخانه دیجیتالی آذرسا، سیمرغ، تبیان، پروان، فراکاوش است. ابزار گردآوری داده‌ها سیاهه ارزیابی (محقق ساخته) است. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از انواع فنون آماری توصیفی به همراه آزمون کلموگروف-اسمیرنوف، شاپیرو-ویلک و کروسکال -والیس استفاده شد.
یافته‌ها: در حوزه مدیریت محتوا «سیمرغ» بهترین عملکرد را داشت. جامعه آماری در بخش «مدیریت رده‌بندی» حوزه مدیریت محتوا بهترین عملکرد و در بخش «مدیریت پیوندها» ضعیف‌ترین عملکرد را داشت. در حوزه مدیریت کاربری، «آذرسا»، بهترین عملکرد را داشت. جامعه آماری ضعیف‌ترین عملکرد این حوزه را در بخش «مدیریت تالار گفتگو» داشت. همچنین بین نرم‌افزارهای مورد بررسی در میزان به کارگیری انواع پورتلت‌های مدیریت محتوا و مدیریت کاربری تفاوت معناداری وجود نداشت.
نتیجه‌گیری: عملکرد جامعه آماری در مورد 114 پرتلت مدیریتی بررسی شد. جامعه آماری در حوزه مدیریت محتوا مبتنی بر سیاهه ارزیابی میانگین عملکردی 80 درصد داشت و میانگین عملکردی جامعه آماری در حوزه مدیریت کاربری زیر 63 درصد بود که در این میان «فراکاوش» و «پروان» عملکردی زیر50 درصد داشتند. بنابراین در مقایسه کلی این نتیجه حاصل شد که جامعه آماری در حوزه مدیریت محتوا بهتر از مدیریت کاربری عمل کرده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Analysis of Content Management and User Status in Iranian Digital Library Software

نویسندگان [English]

  • Yaghoub Norouzi 1
  • Nayereh Jafarifar 2
  • Azam Kanani 3
1 Associate Professor in Knowledge and Information Science, Department of Knowledge and Information Science, University of Qom, Qom, Iran
2 MSc in Knowledge and Information Science, Department of Knowledge and Information Science, Qom University of Medical Sciences, Qom, Iran.
3 MSc in Knowledge and Information Science, Department of Knowledge and Information Science, University of Qom, Iran
چکیده [English]

Objective: Identifying the status of Iranian digital library software in terms of the use of various content management and user portlets.
Methodology: This is an applied research done as a heuristic survey. The research was conducted to evaluate the capabilities of various portlets in the field of digital library management in two general areas of content management (collection process management, content production management, classification management, documentation management, loading management, content indexing management, link management and news management) and user management (user management, staff management and user security management) are used in digital library software. Statistical population of the study consists of five Digital Library Softwares Pars Azarsa, Simorgh, Tebyan, and Parwan Farakavash produced by five major library software companies in Iran (Pars Azarakhsh, Nosa, Tebyan, kavash, and Parvanpajooh). Their software products and know-how have matured over time in tandem with technological advancements in their field, with critical inputs from field experts, associated companies, organizations and institutions. They, in the recent ten years, have undertaken many landmark projects that include database and archive automation for their clients. Their knowledge base and software products are unsurpassed in the field of digital data management for libraries and document centers, and this includes the full spectrum of related requirements. All their software products are web based, integrated and user friendly Some of their major clients include the governmental institutions, private companies, national libraries and universities. The needed data was collected using a researcher-made check-list. Different types of descriptive statistical techniques in collaboration with Kolmogorov–Smirnov test, Shapiro-Wilk test and Kruskal-Wallis H test were used for analyzing the data.
Findings: In terms of content management, Simorgh had the best performance. The statistical population had the best performance in the "category management" section of the content management field and the weakest performance in the "link management" section. In the field of user management, "Azarsa" had the best performance. The statistical community had the weakest performance in this area in the "forum management" section. Test of research hypotheses showed that there is no significant difference between the digital library software in the use of content management portals and user management.
Conclusion: The performance of the statistical population was evaluated for 114 management portlets. The statistical population in the field of content management according to the check-list had an average performance of 80 percent and the average performance of the statistical population in the field of user management was below 63 percent, among which even "Farakavash" and "Parvan" had a performance below 50 percent. Therefore, in general comparison, it was concluded that the statistical community in the field of content management has performed better than user management.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Content management
  • Digital library
  • Evaluation studies
  • Software portlet
  • User management

مراجع

آب‍اق‍ری‌ مهابادی، م‍ح‍م‍د؛ ‫حدیقه‌سرشت، یاشار (1389). پورتال کتابخانه دیجیتال ‏SIS Portal: specialized information system، تهران: سبزان.
اعظمی، محمد؛ پریرخ، مهری (1389). ارزیابی قابلیت‌های نرم‌افزار کتابخانه دیجیتال گرین استون و ارائه الگوی پیشنهادی برای طراحی کتابخانه دیجیتال پزشکی در ایران، ارائه شده در اولین همایش ملی نظام‌های سلامت و اقتصاد دانش، اصفهان.
جلالی دیزجی، علی؛ گلینی مقدم، گلنسا؛ عزیزی، سکینه (1399). ارزیابی کتابخانه‌های دیجیتالی دانشگاه علامه طباطبائی و موسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان بر اساس معیارهای ارزیابی زی و چو. فصلنامه بازیابی دانش و نظام‌های معنایی، 6(24)، 139-166.
جهانگیری، سعیده؛ نوروزی، یعقوب (1395). ارگونومی نرم‌افزارهای کتابخانه دیجیتالی ایران: پیمایشی با رویکرد دسترس‌پذیری، پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، ۳۱(۳)، ۸۲۳-۸۴۴.
حسن‎زاده محمد؛ نویدی، فاطمه (1389) مقایسۀ کاربرد انواع روش‎های ارزیابی دسترس‎پذیری وب‎سایت‌ها مطالعه موردی: وب‎‌سایت وزارتخانه‌های دولت جمهوری اسلامی ایران. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، ۱۶(۲)، ۵-۲۷
حدیقه سرشت، یاشار (1387) پورتال کتابخانه­ای آذرسا. در مجموعه مقالات نخستین همایش تخصصی کتابخانه دیجیتال به مناسبت بیست سال فعالیت شرکت آذرسا در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی، 267-319. تهران: سبزان.
حریری، نجلا؛ رادفر، حمیدرضا (1393). فراهم‌آوری منابع الکترونیکی در کتابخانه‌های دیجیتالی ایران. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 25(3)، 45-58.
حسینی، مهدی؛ محمدخانی، کورش (1392). ارزیابی کتابخانه دیجیتالی سیمرغ با تأکید بر دیدگاه مدیریتی. در مجموعه مقالات نخستین کنفرانس ملی کتابخانه دیجیتال، 384-403، تهران: پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران.
دلیلی‌صالح، ملیحه(1389). مطالعه تطبیقی عناصر فرادادهای نرم‌افزارهای کتابخانه دیجیتالی آذرسا و سیمرغ با عناصر فرادادهای استاندارد دابلین‌کور و مارک 21، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه قم، قم.
رجب‌زاده‌عصارها، امیرحسین؛ جهانگیری، سعیده؛ بهنیافر، مهدی؛ احمدی، مرتضی (1395). ارزیابی عمومی نرم‌افزارهای کاربردی، تهران: نشر کتابدار؛ قم: مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور).
شادپوری، داوود (1392). بررسی کاربردپذیری پایگاه‌های اطلاعاتی ناپیوسته اسلامی مبتنی بر اصطلاح نامه بر اساس استانداردهای ایزو 9241 و ایزو 16982، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی همدان، همدان.
شهبازی، فرزاد؛ نوروزی، یعقوب؛ علیپور حافظی، مهدی (1394). بررسی میزان استفاده نرم‌‌افزارهای کتابخانه دیجیتالی ایران از ویژگی‌های نظام‌های خبره در بازیابی اطلاعات. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، ۳۰(۳)، ۸۲۳-۸۵۱.
صادقی، طاهره؛ صادقی، زهرا؛ آمره­ئی، وحید (۱۳۹۴)، مدیریت کتابخانه­‌های دیجیتالی، اولین همایش علمی پژوهشی علوم مدیریت و برنامه ریزی، آموزش و استاندارد سازی ایران، تهران، انجمن توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین، https://www.civilica.com/Paper-MTCONF01-MTCONF01_006.html (بازیابی شده در 04/01/99).
طاهری، مریم؛ نقی مهر طبائی، اشرف (1390). ارائه الگوی مهندسی مجدد مبتنی بر فناوری اطلاعات در ایجاد و بررسی نرم‌افزار کتابخانه دیجیتال پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران، فصلنامه توسعه تکنولوژی صنعتی، 9(17)، 69-80.
عباس پور، جواد (1388). ارزیابی مکاشفه ای: روشی کیفی برای ارزیابی رابط کاربر وبگاه‌ها و پایگاه‌های اطلاعاتی. کتابداری و اطلاع‌رسانی، 12(3 (پیاپی 47))، 265-279.
علیپور حافظی، مهدی (1390). کتابخانه­های دیجیتال: مبادله اطلاعات. تهران: سمت.
علیپور حافظی، مهدی (1397). طراحی کتابخانه دیجیتالی. تهران: سمت.
قاسمی الوری، مینا؛ چشمه سهرابی، مظفر (1399). تحلیل کمّی و انتقادی پژوهش‌های حوزه کتابخانه‌های دیجیتالی در ایران. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، ۳۵(۴)، ۹۲۱-۹۵۲.
نوروزی، یعقوب؛ جعفری­فر، نیره ( 1396). محورهای ایجاد و توسعه کتابخانه دیجیتالی. قم: دانشگاه قم.
نوروزی، یعقوب؛ جعفری­فر، نیره (1397). به کارگیری استانداردها (مورد مطالعه: کتابخانه های دیجیتالی ایران)، پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات،۳۴(۲)، ۶۷۱-۶۹۶.
هاشمی، فریبا؛ قربانی، محبوبه؛ تاج‌بخش، افشان (1398). مستندسازی در کتابخانه ملی ایران: تحلیل کیفی فرایند با رویکرد نظریه‌پردازی بنیادی، مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 30(1)، 97-110.‎
References
Abaqari Mahabadi, M., & Hadigheh Sarsht, Y. (2010). SIS Digital Library Portal: specialized information system, Tehran: Sabzan. (in Persian)
Abbas pour, J. (2009). Disclosure evaluation: A qualitative way to evaluate the user interface of websites and databases. Library and Information Sciences, 12(3), 265-279. (in Persian)
Alipour Hafezi, M. (2011). Digital Libraries: Interoperability. Tehran: SAMT. (in Persian)
Alipour-Hafezi, M. (2016). Designing of Digital Library. Tehran: SAMT. (in Persian)
Andrzejak, P. (2018). Wykorzystanie zmodyfikowanego algorytmu Fruchtermana–Reingolda   wcelu identyfikacjipotencjalnych brokerów w sieci organizacyjnej.
Azami, M., & Parikh, M. (2010). Evaluating the capabilities of Greenstone Digital Library software and presenting a proposed model for designing a digital medical library in Iran, In first National Conference on Health Systems and Knowledge Economy, Isfahan. (in Persian)
Cherry, J. M., & Duff, W. M. (2002). Studying digital library users over time: a follow-up survey of Early Canadiana Online. Information Research, 7(2), 7-2.
Chim, H., & Deng, X. (2008). a semantics-based information distribution framework for large Web-based Course forum system. International Journal of Distance Education Technologies (IJDET), 6(1), 10-31.
Dalili Saleh, M. (2010). Comparative study of metadata elements of Pars Azarakhsh and Simorgh digital library software with Dublincore and Mark 21 standard metadata elements, M.Sc. Thesis, Qom University, Qom. (in Persian)
Di Giacomo, M. (2005). MySQL: lessons learned on a digital library. IEEE software, 22(3), 10-13.
Di Nunzio, G. M., & Ferro, N. (2006, September). Scientific Evaluation of a DLMS: a service for evaluating information access components. In International Conference on Theory and Practice of Digital Libraries (pp. 536-539). Springer, Berlin, Heidelberg.
Ghasemi alvari, M., & CheshmehSohrabi, M. (2020). Quantitative and Critical Analysis of Digital Library Research in Iran. Journal of Information Processing and Management (JIPM). 35(4), 921- 952. (in Persian)
Goh, D. H. L., Chua, A., Khoo, D. A., Khoo, E. B. H., Mak, E. B. T., & Ng, M. W. M. (2006). A checklist for evaluating open source digital library software. Online Information Review. 30(4), 360-379.
Hadigheh Seresht, Y. (2008) Pars Azarakhsh Library Portal. In the collection of articles of the first specialized conference of the digital library on the occasion of twenty years of activity of Pars Azarakhsh Company in the field of library and information, 267-319. Tehran: Sabzan. (in Persian)
Han, Y. (2004). Digital content management: the search for a content management system. Library Hi Tech.
Han, Z., S. Huang, H. Li, & Ren, N. (2016). Risk assessment of digital library information security: a case study. The Electronic Library 34(3), 471-487.
Hanson, A., & Levin, B. L. (Eds.). (2003). Building a virtual library. IGI Global.
Hariri, N., & Radfar, H. (2014). Acquisition of Electronic Resources in Iranian Digital Libraries. National Studies on Librarianship and Information Organization, 25(3), 45-58. (in Persian)
Hasanzadeh, M., & Navidi, F. (2010). A Comparative Study on the Application of Different Methods for Evaluating the Accessibility of Websites (Case Study: Websites of Ministries of Iranian Government), Research on Information Science & Public Libraries, 16(2), 5-27. (in Persian)
Hashemi, F., Ghorbani, M., & Tagbakhsh, A. (2019). Qualitative Analysis of the Documentation Process in the National Library and Archives of Iran: a Research Based on the Grounded Theory. Journal of National Studies on Librarianship and Information Organization (NASTINFO). 30(1), 97-110. (in Persian)
Hosseini, M., & Mohammadkhani, K. (2013). Evaluation of Simorgh Digital Library with emphasis on management perspective. In Proceedings of the First National Conference on Digital Library, 384-403, Tehran: Iran Institute of Information Science and Technology. (in Persian)
Jahanghiri, S., & Norouzi, Y. (2016). Software Ergonomics of Iranian Digital Library Software’s: An Accessibility-Centered Survey, Journal of Information Processing and Management (JIPM). 31(3), 823-844. (in Persian)
Jalali Dizaji, A., Galyani-Moghaddam, & Azizi, S. (2020). Evaluation of Digital Libraries at Allameh Tabataba’i University and Tebyan Cultural Institute Based on the Xie and Joo Digital Library Evaluation Criteria. Knowledge retrieval and semantic Systems, 6(24), 139-166. (in Persian)
Kalenov, N., Sobolevskaya, I., & Sotnikov, A. (2019, October). Hierarchical representation of information objects in a digital library environment. In Russian Conference on Artificial Intelligence, 93-104. Springer, Cham.
Kalfatovic, M. R., Costantino, G., & Rinaldo, C. A. (2019, September). The Biodiversity Heritage Library: Unveiling a World of Knowledge about Life on Earth. In International Conference on Theory and Practice of Digital Libraries, 352-355. Springer, Cham.
Kanai, H., & Umemoto, K. (2009). Integration of knowledge management process into digital library system. Library Review.
Khan, S. A. (2019). Digital Skills of University Librarians for Developing & Managing Digital Libraries in Universities of Pakistan (Doctoral dissertation, Islamia University, Bahawalpur.).
Li, Y., & Liu, C. (2019). Information resource, interface, and tasks as user interaction components for digital library evaluation. Information Processing & Management, 56(3), 704-720.
Mane, M. B., & Pange, B. (2016). Research on web portals in library environment: A literature review. International Research, Journal of Library and Information Science 6(2), 312-329.
Mehta, R. (2021). Digital library service model for predictive analysis of user satisfaction based on multivariate fuzzy logic, Digital Library Perspectives, Vol. ahead-of-print No. ahead-of-print. https://doi.org/10.1108/DLP-07-2020-0071
Norouzi, Y., & Jafari Far, N.  (2019). Using Standards (Case Study: Iranians Digital Libraries). Journal of Information Processing and Management (JIPM). 34(2), 671-696. (in Persian)
Norouzi, Y., & Jafari Far, N. (2018). Aspects of Design and Development of Digital Library. Qom: University of Qom. (in Persian)
Rajabzadeh Asarha, A. M., Jahanghiri, S., Behniyafar, M., & Ahmadi, M. (2016). General Evaluation of Application Software, Tehran: Librarian Publishing; Qom: Computer Research Center of Islamic Sciences (Noor). (in Persian)
Rahman, A. R. A., & Mohezar, S. (2020). Ensuring continued use of a digital library: a qualitative approach. The Electronic Library, 38(3), 513-530
Sadeghio, T., Sadeghi, Z., & Amrehai, V. (2015), Management of Digital Libraries, The First Scientific Conference on Management and Planning Sciences, Education and Standardization of Iran, Tehran, Association for the Development and Promotion of Basic Sciences and Technologies, https://www.civilica.com/Paper-MTCONF01-MTCONF01_006.html (Retrieved on 04/01/2020). (in Persian)
Saracevic, T. (2004, September). Evaluation of digital libraries: An overview. In Notes of the DELOS WP7 workshop on the evaluation of Digital Libraries, Padua, Italy.
Shadpour, D. (2013). Application of the application of Islamic discontinuous databases based on thesaurus based on ISO 9241 and ISO 16982 standards, Master Thesis, Islamic Azad University of Hamadan. Hamadan. (in Persian)
Shahbazi, F., Norouzi Y., & Alipour-Hafezi, M. (2015). Evaluation of using expert system features in information retrieval in Iranian digital library software, Journal of Information Processing and Management (JIPM). 30(3), 823-851. (in Persian)
Singeh, F.W., Abrizah, A. & Kiran, K. (2020). Bringing the digital library success factors into the realm of the technology-organization-environment framework, The Electronic Library, 38(3), 659-675
Sobczak, A. (2019). Developing a robotic process automation management model.
Taheri, M., & naghimehrtabai, A. (2011). Model-based engineering and information technology in the development of Digital Library Software Institute of Information and Communications Technology. Quarterly journal of Industrial Technology Development, 9(17), 69-80. (in Persian)
Wang, J. (2003). A knowledge network constructed by integrating classification, thesaurus, and metadata in digital library. The International Information & Library Review, 35(2-4), 383-397.
Wang, J. (2020). Massive information management system of digital library based on deep learning algorithm in the background of big data. Behaviour & Information Technology: 1-9.
Ward, C. (2019). Understanding user perceptions of online help to improve academic library website use.
Weir, R. P. (2012). Managing electronic resources: a LITA guide. New York: Neal-Schuman Publishers
Wu, H. C., Chou, C., Ke, H. R., & Wang, M. H. (2010). College students' misunderstandings about copyright laws for digital library resources. The Electronic Library, 28(2), 197-209.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار