سازماندهی منابع غیرکتابی با استفاده از الگوی مرجع مفهومی سی‌داک (CIDOC-CRM)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

2 استاد گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

3 دانشیار علم اطلاعات و دانش‌شناسی، سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.

چکیده

هدف: هدف مقاله بررسی چگونگی کاربرد الگوی مرجع مفهومی سی‌داک برای سازماندهی منابع غیرکتابی است.
روش پژوهش: در این پژوهش از روش تحلیل محتوا با رویکرد تطبیقی استفاده شد. در این چارچوب بر روی استاندارد یونی‌مارک، ویرایش دوم قواعد فهرست‌نویسی انگلوامریکن و الگوی مرجع مفهومی سی‌داک مطالعاتی انجام شد. جامعه مورد بررسی را فراداده‌های 116 اثر در قالب 17 نوع منبع غیرکتابی از مجموعه منابع سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تشکیل دادند. ابزار گردآوری داده‌ها یک سیاهه وارسی بود که به همین منظور تهیه شد و برای ترسیم نمودار از نرم‌افزار مایکروسافت ویزیو استفاده شد.
یافته‌ها: در پژوهش به عمل آمده تعداد 37 عنصر داده‌ای شناسایی شد. همچنین، در این راستا 20 موجودیت از الگوی سی‌داک انتخاب شد که به فراخور نیاز از طریق 23 ویژگی به هم مرتبط شدند. در نهایت، برای 37 عنصر داده‌ای، 24 توصیف بر اساس الگوی سی‌داک تعریف شد.
نتیجه‌گیری: بررسی به عمل آمده نشان داد که اغلب عناصری که در ساختارهای کتاب‌شناختی به کار رفته‌اند، قابل تطبیق با ساختار هستی‌نگاری و الگوی سی‌داک بودند. در نتیجه می­‌توان اظهار داشت که برخی از موجودیت‌های الگوی سی‌داک و ویژگی‌هایی که ارتباط آن‌ها را تعریف کرده‌اند، بیانگر جنبه‌ای از سازماندهی منابع غیرکتابی بوده و توانسته‌اند توصیفی ساختاریافته و مرتبط با سازماندهی منابع غیرکتابی از دو جنبه فیزیکی و محتوایی ارائه دهند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Non-book Resources Organizing Using CIDOC Conceptual Reference Model (CIDOC-CRM)

نویسندگان [English]

  • Soheila Faal 1
  • A. Hossein Farajpahlou 2
  • Farideh Osareh 2
  • Fariborz Khosravi 3
1 Ph.D. candidate in Knowledge and Information Science, Department of Knowledge and Information Science, Faculty of Education and Psychology, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran.
2 Professor in Knowledge and Information Science, Department of Knowledge and Information Science, Faculty of Education and Psychology, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran.
3 Associate Professor in Knowledge and Information Science, National Library and Archives of IR of Iran (NLAI)
چکیده [English]

Objective: This article aimed to demonstrate the results of a study on the application of the CIDOC Conceptual Reference Model for organization of non-book resources.
Methodology: The content analysis method with a comparative approach was used. In this line, the UNIMARC Standard, the second edition of the Anglo-American Cataloging Rules, and the CIDOC Conceptual Reference Model were reviewed. 116 works in 17 types of non-book materials found in the National Library and Archives of IR of Iran (NLAI) collection formed the statistical population. A checklist was developed and used as the data collection tool, and Microsoft Visio Software was used to draw the required chart.
Findings: As a result of this study, 37 data elements were identified. These elements were entered in the fields of zero to eight blocks of the UNIMARC Standard. The rules of description were also based on the second edition of the Anglo-American Cataloging Rules in eight areas of description and analysis and access point parts. A description was provided based on the CIDOC Model for each data element. Also, 20 entities were selected from the CIDOC model, which were interlinked through 23 properties as was required. The "E22 man-made object" entity in the role of "domain" was intended for non-book resources physics. This entity was connected to the “range" entity in various ways. All in all, 24 descriptions were given for 37 data elements based on the CIDOC model.
Conclusion: Based on the result of this study, most of the data elements in the UNIMARC Standard and the Anglo-American Cataloging Rules were described based on the CIDOC Model. This result can indicate the adaptation of bibliographic standards structures to the CIDOC Model and ontological usability. Most of the elements used in bibliographic structures were compatible with ontological structure and CIDOC model. Some of the entities of the CIDOC model and the properties that defined their relationships represented an aspect of non-book resources organization which has been able to provide a structured and relevant description of non-book resources organization from both physical and content aspects. In general, it can be argued that considering the use of conceptual and ontological models to organize non-book resources can be considered as an introduction to the use of ontology to organize other library resources, including books and periodicals as well. In terms of applications of the CIDOC model and its focus on museum materials and cultural heritage, the examples of this research can be a step towards the convergence of methods and patterns used in libraries, museums, and archives.

کلیدواژه‌ها [English]

  • CIDOC Conceptual Reference Model
  • Conceptual models
  • Information organization
  • Non-book resources
  • Ontology

مراجع

احمدی، حمید؛ عصاره، فریده؛ حسینی‌بهشتی، ملوک‌السادت؛ حیدری، غلامرضا (1396). طراحی سامانه نیمه‌خودکار ساخت هستی‌شناسی به کمک تحلیل هم‌رخدادی واژگان و روش C-value (مطالعه موردی: حوزه علم‌سنجی ایران). پژوهشنامه مدیریت و پردازش اطلاعات، 33(1)، 185-216.
امامی، ساناز (1400). طراحی و پیاده‌سازی هستی‌شناسی نمونه‌های خرچنگ‌های خلیج فارس موزه زیستی پردیس علوم دانشگاه تهران بر پایه الگوی مرجع مفهومی سیداک. پروپوزال دکتری. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، دانشکده ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی، تهران.
انجمن کتابداران آمریکا؛ انجمن کتابداران انگستان؛ کتابخانه کنگره؛ کتابخانه بریتانیا؛ کمیته کانادایی فهرست‌نویسی (1371). قواعد فهرست‌نویسی انگلوامریکن ویرایش دوم. رحمت‌الله فتاحی، مترجم، اسدالله آزاد، ویراستار. مشهد: معاونت فرهنگی آستان قدس رضوی.
حجازی، رقیه؛ کوکبی، مرتضی (1393). بررسی میزان توانایی یونی مارک در نشان دادن روابط کتاب‌شناختی از طریق فیلدهای بلوک 4--. فصلنامه مدیریت اطلاعات و دانش‌شناسی، 1(2)، 31-40.
حسینی‌بهشتی، ملوک‌السادات؛ حری، عباس؛ خراط، محمود؛ خسروی، فریبرز (1391). هستی‌نگاری و کاربرد آن در نظام‌های بازیابی اطلاعات. کتاب ماه کلیات، 2(182)، 4-11.
دُرخوش، ملیحه (1399). طراحی، پیاده‌سازی و ارزیابی الگوی هستی‌شناختی تخصصی حوزه نقاشی برپایه الگوی سیداک-سی.آر.ام. (CIDOC–CRM). پایان‌نامه دکتری. دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، مشهد.
دُرخوش، ملیحه؛ فتاحی، رحمت‌الله؛ ارسطوپور، شعله (1399). گسترش الگوی مرجع مفهومی سیداک: پاسخ به نیازهای سازماندهی دانش در حوزه‌های موضوعی. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 31(4)، 94-112.
سلطانی، پوری؛ راستین، فروردین (۱۳۷۹). دانشنامه کتابداری و اطلاع­رسانی. تهران: فرهنگ معاصر.
صدیق‌بهزادی، ماندانا (1378). دستنامه قواعد فهرست‌نویسی. تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.
فَری‌زاده، زینب (1400). طراحی الگویی برای پیاده‌سازی هستی‌شناسی در سازماندهی اطلاعات اشیاء موزه‌ای ایران بر مبنای سی‌داک سی.‌آر‌.ام.: نمونه موردی اشیاء موزه‌ای موسسه کتابخانه و موزه ملک. پایان‌نامه دکتری. دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی.
کمیته ملی مارک ایران (1381). مارک ایران. تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.
کمیته ملی مارک ایران (در دست چاپ). مارک ایران. تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.
مصوبه جلسه 441 مورخ 21/2/1378 شورای عالی انقلاب فرهنگی (1400، 25 دی). سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران. بازیابی 20 فروردین، 1401، از  http://www.nlai.ir/recording.
نیک‌نیا، معصومه (1398). پیاده‌سازی الگوی مرجع مفهومی سی‌داک (CIDOC CRM) برای حوزه باستان‌شناسی ایران. پایان‌نامه دکتری. دانشگاه خوارزمی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، تهران.
نیک‌نیا، معصومه؛ جمالی‌مهموئی، حمیدرضا؛ علی‌محمدی، داریوش (1397). سازماندهی اطلاعات حوزه میراث فرهنگی: پیشرفت‌های گذشته و مسائل پیش‌رو. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 29(3)، 61-91.
References
American Library Association, British Library Association, Library of Congress, British Library, Canadian Committee on Cataloging (1992). Anglo American Cataloging Rules second edition. Rahmatollah Fattahi, translator, Asadollah Azad, editor. Mashhad: Cultural Department of Astan Qods Razavi‪‪‪. (in Persian)
Beheshti, M., Horri, A., Kharrat, M., & Khosravi, F. (2012). Orthography and its application in information retrieval systems. Monthly Book of the Month of Generalities, 2(182), 4-11. (in Persian)
Ben Ellefi, M. (2018). Cultural Heritage Resources Profiling: Ontology-based Approach. Companion Proceedings of the The Web Conference 2018 (April 23-27, 2018, France). Retrieved Jan 5, 2022, from https://doi.org/10.1145/3184558.3191598
Carrasco, L., Borsetti, S. A., & Vidotti, G. (2015). Dublin Core and CIDOC CRM Harmonization. In International Conference on Dublin Core and Metadata Applications. RetrievedJan5,2022, from https://dcpapers.dublincore.org/pubs/article/view/3779/0.html
Castelli, L., Felicetti, A., & Proietti, F. (2019). Heritage Science and Cultural Heritage: standards and tools for establishing cross-domain data interoperability. International Journal on Digital Libraries. Retrieved Ague 5, 2020, from https://link.springer.com/article/10.1007/s00799-019-00275-2
Catalano, C. E., Vassallo, V., Hermon, S., & Spagnuolo, M. (2020). Representing quantitative documentation of 3D cultural heritage artefacts with CIDOC CRM dig. International Journal on Digital Libraries. Retrieved Ague 5, 2020, from https://link.springer.com/article/10.1007/s00799-020-00287-3
Dorkhosh, M. (2020). CIDOC-CRM based ontological model for painting: design, implementation, and evaluation. Ph.D. thesis. Ferdowsi University of Mashhad, Faculty of Education and Psychology, Department of Knowledge and Information Science, Mashhad. (in Persian)
Dorkhosh, M., Fattahi, R., & Arastoopoor, S. (2020). Extensions or CIDOC-CRM: responses to the need for knowledge organization in subject domains. Librarianship and Information Organization Studies, 31(4), 94-112. (in Persian)
Emami, S. (2021). Design and implementation of ontology of Persian Gulf crab specimen’s Biological Museum of Tehran University Science Campus based on CIDOC CRM. Ph.D. proposal. Islamic Azad University, Science and Research Branch, Faculty of Literature, Humanities and Social Sciences, Tehran. (in Persian)
Enactment of the 441st session dated 2/21/1378 of the Supreme Council of the Cultural Revolution (Jan 14, 2022). National Library and Archives of IR of Iran. Retrieved Apr 14, 2022, from http://www.nlai.ir/recording (in Persian)
Farizadeh, Z. (2021). Designing a model for implementing ontology in organizing information on Iranian museum objects based on CIDOC CRM: a case study of museum objects of Malek National Library and Museum Institution. Ph.D. thesis. Shahid Chamran University, Faculty of Education and Psychology, Ahvaz. (in Persian)
Hejazi, R., & Kokabi, M. (2014). A Study on the ability of UNIMARC format to display bibliographic relationships through block 4--. Knowledge and Information Management, 1(2), 31-40. (in Persian)
Henninger, M. (2018). From mud to the museum: Metadata challenges in archaeology. Journal of Information Science, 44(5), 658-670.
ICOM/CIDOC Documentation Standards Group, CIDOC CRM Special Interest Group (2021). CIDOC Conceptual Reference Model. ICOM/CIDOC CRM Special Interest Group.
IFLA (2012). UNIMARC Bibliographic, 3rd edition updated. Netherlands: IFLA.
International Organization for Standardization (2014). ISO 21127 (2014) Information and documentation-A reference ontology for the interchange of cultural heritage information. Switzerland:  International Organization for Standardization.
Iranmarc National Committee (2002). Iranmarc. Tehran: National Library of the Islamic Republic of Iran. (in Persian)
Iranmarc National Committee (in print). Iranmarc. Tehran: National Library and Archives of IR of Iran. (in Persian)
Joint Steering Committee for Revision of AACR (2003). Anglo American Cataloging Rules second edition 2002 revision.  Chicago: American Library Association.

Khanipour, R., & Faal, S. (2012). Acquisition and organization of non-book resources in National Library & Archives of I.R. of Iran. 78th IFLA General Conference and Assembly 11-17 August 2012, Helsinki, Finland. Retrieved Oct 18, 2020, from https://www.ifla.org/past-wlic/2012/148-khanipour-en.pdf.

Le Bœuf, P. (2006). The elements that should be accounted for in a conceptual model for performing arts and the information relating to their archives. In workshop “Dela conception à la survie: comment documenter et conserver les productions du spectacle multimédia (13 January 2006, Paris).
Mazurek, C., Sielski, K., Walkowska, J., & Werla, M. (2012a). Applicability of Cidoc Crm in digital libraries. CIDOC Newsletter, 14–20.
Mazurek, C., Sielski, K., Walkowska, J., & Werla, M. (2012b). From MARC21 and Dublin Core, through CIDOC CRM: First tenuous steps towards representing library data in FRBRoo. Noskowskiego 12/14, 61-704.

Melo, D., Rodrigues, I. P., & Varagnolo, D. (2021). A strategy for archives metadata representation on CIDOC-CRM and knowledge discovery. Semantic Web – Interoperability, Usability, Applicability, IOS Press, 2657-3871

Niccolucci, F.,  & Felicetti, A. (2018). A CIDOC CRM-based Model for the Documentation of Heritage Sciences. In 24th International Conference on Virtual Systems & Multimedia (VSMM 2018). Retrieved Ague 5, 2020, from https://ieeexplore.ieee.org/document/8810109

Niccolucci, F., & Hermon, S. (2016). Representing gazetteers and period thesauri in four-dimensional space–time. International Journal on Digital Libraries, 17(1), 63–69.
Niknia, M. (2019). Implementation of CIDOC CRM for the domain of Iranian Archaeology. Ph.D. thesis. Kharazmi University, Faculty of Education and Psychology, Tehran. (in Persian)
Niknia, M., Edie, Ø., & Ore, C. E. (2018). Connecting Iranian excavation reports and museum information to cultural heritage information systems. CIDOC Annual Conference, Heraklion, Greece – 29 September – 5 October, 2018. Retrieved Oct 18, 2020, from https://cidoc.mini.icom.museum/archive/past-conferences/2018-heraklion
Niknia, M., Jamali Mahmuei, H. R., & Alimohammadi, D. (2018). Organizing cultural heritage information: previous developments and future perspective. Librarianship and Information Organization Studies, 29(3), 61-91. (in Persian)
Sedigh Behzadi, M. (2000). Manual of cataloging rules. Tehran: National Library of the Republic of Iran. (in Persian)
Soltani, P., & Rastin, F. (2001). A Cyclopedia dictionary of library and information sciences. Tehran: Farhang Moaser. (in Persian)
Stein, R., & Balandi, O. (2019). Using LIDO for evolving object documentation into CIDOC CRM. Heritage, 2, 1023–1031.
Ting, Q. (2022). Online management information platform for intangible cultural heritage. 14th International Conference on Measuring Technology and Mechatronics Automation (ICMTMA) 15-16 Jan. Retrieved Apr 5, 2022, from https://ieeexplore.ieee.org/abstract/document/9724071
Zalamea, O., & Garcia, G. (2020). Validation of the BCH-Ontology. The International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, XLIV, 497-504.
 
 
 
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار