مقایسه بین وضع موجود و مطلوب کاربرد فناوری معنایی در بازیابی اطلاعات در نرم‌افزارهای کتابخانه‌های دیجیتالی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای علم اطلاعات و دانش‌شناسی، استاد مدعو دانشگاه رازی، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان کرمانشاه

2 دانشیارگروه علم اطلاعات ودانش شناسی دانشگاه قم

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسه بین وضع موجود و مطلوب به کارگیری فناوری معنایی در بازیابی اطلاعات در نرم‌­افزارهای کتابخانه دیجیتالی ایران انجام شد.
روش: این پژوهش از نوع کاربردی است که به روش پیمایشی و به صورت توصیفی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل 8 نرم­‌افزار کتابخانه دیجیتالی سیمرغ، پیام مشرق، پارس آذرخش، پیام حنان، رسا، تبیان، سامان و پاسارگاد بود. ابزارگردآوری داده‌ها سیاهه وارسی است که در زمینه کاربرد فناوری معنایی در بازیابی اطلاعات در نرم‌افزارهای کتابخانه­‌های دیجیتالی بر اساس نظر متخصصان و با روش دلفی در سه بخش معماری فناوری معنایی، ابزارهای فناوری معنایی، فناوری معنایی در بازیابی اطلاعات مورد استفاده قرارگرفت. جهت تجزیه و تحلیل داده­‌ها از روش معادلات ساختاری واریانس محور، مدل­سازی حداقل مربعات جزئی (PLS-SEM)، آزمون‌­های کلموگروف اسمیرنوف و کروسکال والیس استفاده شد.
یافته­‌ها: بین وضع موجود شرکت­های نرم­‌افزاری کتابخانه‌­های دیجیتالی ایران از نظر ساختار معماری فناوری معنایی، ابزارهای معنایی و فناوری معنایی در بازیابی اطلاعات با وضع مطلوب به دست آمده در پژوهش اختلاف معنی­‌داری وجود دارد. میانگین رتبه­‌ها برابر با 5/14، 63/11و 5/29 است که بسیار بزرگ‌تر و بهتر از وضع موجود می‌­باشد.
نتیجه­‌گیری: با توجه به اهمیت فناوری­‌های معنایی، کتابخانه­‌های دیجیتالی ایران، از نظر کاربرد این فناوری­‌ها در بازیابی اطلاعات، وضعیت مطلوبی ندارند و نیازمند لایه­‌هایی فراتر از طراحی اولیه خود هستند و همچنین مستلزم بازنگری جدی و تلاش برای رسیدن به وضع مطلوب از سوی طراحان نرم­‌افزارهای کتابخانه دیجیتالی هستند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparison of Current and Desired Status of Semantic Technology Application in Information Retrieval in Iranian Digital Libraries Software

نویسندگان [English]

  • Tooran Bagheri 1
  • Yaghoub Norouzi 2
1 Ph.D. in Knowledge and Information Science, Razi University Visiting Professor, Management and Planning Organization of Kermanshah, Iran
2 Associate professor, Department of Knowledge and Information Science,University of Qom,
چکیده [English]

Abstract
Purpose: The purpose of this study was to compare the existing and desirable use of semantic technology in data retrieval in digital library software of Iran.
Method: This is an applied research. Due to the specific nature of the research, the combination of Delphi methods, analytical scrutiny were used. After examining the literature and available resources, criteria related to semantic technology components were determined in data retrieval in digital library software. Because of the limitations regarding the lack of appropriate criteria and the need for validation in many cases, it was necessary to use a suitable method for this. Finally, the Delphi method was selected. Using the Delphi panel, the coefficients of the general criteria and semantic technology components were determined in the data retrieval of digital libraries. The statistical population of the study was consisting of eight software of the Simorgh digital library, Mashreq, Pars Azarakhsh, payam Hanan, Rasa, Tebiyan, Saman and Pasargad. The data processing tool is a checking log . According to experts, Delphi's methodology was used in 3 parts of semantic technology architecture, semantic technology tools, semantic technology in data retrieval and their implementation levels this is under the observation of experts, in addition, the method of Delphi is used in this investigation in 3 fields which are meaningful technological architecture, Data were analyzed using structural equation analysis of variance-axis, partial least squares modeling (PLS -SEM), Kolmogorov-Smirnov and Kruskal-Wallis tests and Spss25 softwares was used..
Findings: There is a significant difference between the current status of the software companies of digital libraries in terms of architectural structure, semantic tools and semantic technology in retrieving information with the desired status of the research. The findings of the investigation showed that digital libraries in terms of meaningful technological practical and meaningful technological architecture in information marketing do not have a suitable condition and they need the layers more than the first designing. Also, semantic tools and implemented languages have a very weak semantic technology, and there are not many semantic tools for development and implementation, And they surpassed each other in a few cases. the majority at the initial stage were knowing. Furthermore implementing tools, it does not have a suitable situation and by paying attention to this area in. Therefore, given the importance of semantic technologies in information retrieval, there is a need for serious rethinking and efforts to achieve the desired status of digital library software designers in Iran.
Keywords: semantic technology, semantic tools, digital libraries, data retrieval, digital library softwares.

کلیدواژه‌ها [English]

  • semantic technology
  • semantic tools
  • digital libraries
  • data retrieval
  • digital library softwares

مراجع

امانی، جواد؛ هیمن خضری، آذر؛ محمودی، حجت (1391). معرفی مدل­یابی معادلات ساختاری به روش حداقل مجذورات SEM-PLS، مجله برخط دانش روانشناختی، 1(1)، 41-55.
خاکی، غلامرضا (1382). روش تحقیق با رویکردی به پایان‌نامه‌نویسی، چاپ اول. انتشارات بازتاب. تهران.
داوری، علی؛ رضازاده، آرش (1392). مدل سازی معادلات ساختاری با نرم­افزار SEM-PLS، تهران: دانشگاه تهران، چاپ اول.
شریفی، شهرزاد؛ شعبان­زاد، مریم؛ فیاض، سیما (1390)، نقش وب معنایی در بازیابی اطلاعات، فصلنامه دانش‌شناسی (علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی و فناوری اطلاعات) 4(12)، 41-52.
شهبازی، فرزاد؛ نوروزی، یعقوب؛ علیپور حافظی، مهدی (1392). بررسی میزان استفاده نرم‌­افزارهای کتابخانه دیجیتالی ایران از ویژگی­‌های نظام‌­های خبره در بازیابی اطلاعات، پژوهش­نامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 30(3)، 823 -851.
کریمی، المیرا؛ بابایی، محمود؛ حسینی بهشتی، ملوک‌السادات (1396). بررسی ویژگی­های معنایی و هستی­شناسانه نظام­های بازیابی اطلاعات مبتنی بر اصطلاحنامه و هستی­شناسی، پژوهش­نامه پردازش و مدیریت اطلاعات.
کفاشان، مجتبی؛ فتاحی، رحمت الله (1390). نظام­های نوین سازماندهی دانش: وب معنایی، هستی­شناسی و ابزارهای سازماندهی دانش عینی، اطلاع­رسانی و کتابداری، 54، 45-70.
کلانتری، خلیل (1387). مدل سازی معادلات ساختاری در تحقیقات اجتماعی - اقتصادی، تهران: انتشارات فرهنگ صبا. چاپ اول.
محمدی ارسی، فرزانه؛ نشاط، نرگس؛ علیپور حافظی، مهدی (1392)، مطالعه تطبیقی نرم‌افزارهای دیجیتالی پاپیروس و آذرخش از نظر بازیابی اطلاعات. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 29(4)، 1091-1106.
منصوری، علی (1390). نظریه معناشناختی اطلاعات، فصلنامه کتابداری و اطلاع­‌رسانی، 15(4)، 101-129.
نوروزی، یعقوب؛ خویدکی، سمانه (1392). کتابخانه دیجیتال معنایی اجتماعی: دورنمایی برای کتابخانه­‌های دیجیتالی در ایران، رهیافت، 57، 63-74.
References
Amani, J., Heyman Khazri, A., & Mahmoudi, H. (2012). Introduction to SEM-PLS Structural Equation Modeling, Online Journal of Psychological Knowledge, 1(1), 41-55. (in Persian)
Andago, M., Phoebe, T. P. L., & Thanoun, A. M. B. )2010(. Evaluation of a semantic
Berners-Lee, T Fischetti, M.1990. Weaving the web: The Past, Present and Future of the World Wide Web by its Inventor, Orion Business. London.
Davari, A., & Rezazadeh, A. (2013). SEM-PLS Software, Structural Equation Modeling, Tehran: University of Tehran, First Edition. (in Persian)
Fan Lu, Junping Qiu, Wen Lou. )2014(. Library Resource Semantization Based on Resource Ontology, Electronic Library. 32(3).
Hajiahmadi, S., Norouzi, Y. (2016). Investigating the Application of Semantic Technology to Organize Information in Digital Library Software Systems, Processina and Management. 32(3), 875-896. (in Persian)
Kafashan, M., & Fatahi, R. (2011). New Systems of Knowledge Organization: Semantic Web, Ontology and Organizational Knowledge Tools, Informatics and Librarianship, 54, 45-70. (in Persian)
Kalantari, K. (2008). Modeling Structural Equations in Socio-Economic Research, Tehran: Saba Culture Publications. First Edition.
Karimi, E., Babaei, M. & Hosseini B., Mullah, S. (2017). The study of semantic and ontological features of thesaurus and ontology-based information retrieval, research and information management.
Khaki, G. (2003). A Thesis-Based Research Method, First Edition. Reflection Publications. Tehran. (in Persian)
Kruk, S. R., Haslhofer, B., Piotrowski, P., Westerski, A., Woroniecki, T. (2006). Role of Ontologies in Semantic Digital Libraries. In NKOS Workshop. September 21. Alicante, Spain. Retrieved April 21. 2012.
Kruk, S. R., B Haslhofer, Piotrowski, P., Westerski, A., & Woroniecki, T. (2006). Role of Ontologies in Semantic Digital Libraries. In NKOS Workshop. September 21. Alicante, Spain. Retrieved April 21. 2012.
Mansoori, A. (2011). Semantic Theory of Information. Journal of Library and Information Science, 15(4), 101-129. (in Persian)
Mohammadi Arasi, F., Neshat, N., & Alipour Hafezi, M. (2013). Comparative Study of Papyrus and Lightning Digital Software in Data Recovery. Journal of Information Processing and Management, 29(4), 1091-1106. (in Persian)
Munir, K., & Sheraz Anjum, M. (2018). The use of ontologies for effective knowledge modelling and information retrieval, Applied Computing and Informatics, 31(14), 116-126. http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Negi, Y. S. & Kumar, S. (2014). A comparative analysis of keyword- and semantic-based search engines. Intelligent computing, Networking, and informatics (243), 727-736.
Norouzi, Y., & Khudki, S. (2013). Digital Social Semantic Library: Perspective for Digital Libraries in Iran, Approach, 57, 63-74. (in Persian)
Shahbazi, F., Nowroozi, Y., & Alipour Hafezi, M. (2013). The study of the use of software tools in the digital library of Iran in the features of expert systems in data retrieval, Research and information processing and management, 30(3), 823 -851. (in Persian)
Sharifi, S., Shabanzad, M., & Fayyaz, S. (2011). The role of semantic web in information retrieval, Journalism of Science (Library Science and Information Technology and Information Technology), 4(12), 41-52. (in Persian)
Shiri, A., & Calaresu, M. (2014). Understanding Semantic Web: a conceptual model, School of Library and Information Studies, University of Alberta, Edmonton, Canada, Library Review. 64(1/2), 82-100.
Wang, J. Z., Farha, A., & Pradip, K. S. (2010). An Efficient Method to Measure the Semantic Similarity of Ontologies. International Journal of Pervasive Computing and Communications. 6(1), 88-103.
 
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار