ترسیم نقشه دانش کتابداران دانشگاه اصفهان

مقدمه و بیان مسئله

کتابخانه‌ها مخزن اطلاعات هستند و هر مخزنی کلیدی دارد. کتابدار و فنون حرفه‌اش، کلید مخازن دانش هستند. وجود یک کتابدار خوب در کتابخانه، مهم‌تر از میزان منابع و امکانات است، زیرا بدون وجود کتابدار متخصص، استفادۀ بهینه از منابع امکان‌پذیر نخواهد بود (موکهرجی[3]، 1382). مواردی مانند سطح تحصیلات، رشته تحصیلی، میزان دانش و مهارتهای تخصصی مدیران و کارکنان کتابخانه‌ها، مهم‌ترین عواملی هستند که کیفیت خدمات ارائه شده را تحت تأثیر قرار می‌دهند (حیاتی و رادمهر، 1386).

اگرچه کتابداران دانش، مهارت و تجارب خود را در زمینه‌های کتابداری و امور کتابخانه در دوران تحصیل، آموزشهای ضمن خدمت یا در اثر تجربه آموخته‌اند، گاه عواملی مانند ناشناخته ماندن بسیاری از تواناییها و مهارتها، استفاده بردن از آنها، قرارگرفتن در پُست‌ها و کارهای نامرتبط، فرصت استفاده از دانش و مهارتها را از کتابداران سلب می‌کند. در شرایط کنونی که مدیریت دانش به موضوعی قابل توجه در سازمانها تبدیل شده است، یکی از بهترین روشها برای اداره و مدیریت بر دانشهای سازمانی، تهیه نقشه‌ای از دانش موجود در هر سازمان است.

«نقشه دانش» ابزار مدیریت دانش است و از طریق آن به کاربران سازمان، اطلاعاتی دربارۀ محل قرار گرفتن دانش و منابع دانشی داده می‌شود. به طور کلی، می‌توان گفت نقشۀ دانش تخصص‌ها و دانش مورد نیاز افراد را با محل قرارگیری آنها در سازمان مشخص می‌کند (دیلمقانی، 1388). نقشه‌های دانش متناسب با هدفی که ترسیم می‌شوند، اطلاعات مفیدی را برای مدیران و سایر افراد سازمان فراهم می‌کنند. شناسایی منابع، دارایی‌ها و شکافهای دانشی، تسهیل خلق، کسب، ذخیره‌سازی، انتشار و به‌کارگیری دانش و بهبود تصمیم‌گیری، بارزترین مزایای ترسیم نقشۀ دانش شمرده می‌شوند (تاندوکار[4]، 2005؛ رضازاده مهریزی و دیگران، 1389).

نقشه‌های دانش بر اساس هدف و شکلی که دارند، به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. محققان و مدیران دانش بر اساس دیدگاه‌های مختلف، دسته‌بندیهای متفاوتی را برای نقشه‌های دانش ارائه کرده‌اند. «اندرسون»[5] (1998) بر اساس زمان، نقشه دانش را به دو نوع ایستا و پویا دسته‌بندی کرد. «لیبوویتز» (1384) انواع نقشه دانش را بر اساس کاربرد در محیط‌های صنعتی شامل چهار نوع کلی نقشه سازمانی، نقشه تخصصی، نقشه موضوعات کلیدی و نقشه مفهومی می‌داند. «پروست[6] و همکاران» (2000) نقشه‌های دانش را به سه دسته مفهومی[7]، فرایندی و شایستگی[8] تقسیم کردند. «اپلر»[9] (2001) پنج دسته نقشه منابع دانشی[10]، نقشه دارایی‌های دانشی[11]، نقشه ساختاری دانش[12]، نقشۀ کاربردی دانش[13]، نقشۀ توسعۀ دانش[14] را پیشنهاد می‌کند و «لیکاک»[15] (2006) به چهار دستۀ رویکرد اجتماعی[16]، رویکرد مبتنی بر شایستگی[17]، رویکرد فرایندی[18] و رویکرد مفهومی[19] اشاره ‌دارد. می‌توان با ترکیب این  نقشه‌ها، نقشه‌های دیگری را متناسب با نیاز سازمان تهیه کرد.

مطالعات متعددی در زمینة نقشه دانش در خارج انجام شده که بیشتر آنها به بیان چگونگی ترسیم نقشه دانش، مزایای آن و ارائه مدلهای مختلف پرداخته‌اند. در ایران صرفاً به بیان نظریه‌ها بسنده شده و پژوهشهای گسترده‌ای در این زمینه صورت نگرفته است. پژوهشهای موردی که در این مورد انجام شده، بیشتر به ترسیم نقشه دانش در شرکتهای تولیدی، مشاوره‌‌ای و... اختصاص داشته است و سازمانهای مرتبط با دانشگاه کمتر به این موضوع پرداخته‌اند. پژوهش حاضر برآن است تا از این شیوه برای ترسیم نقشه دانش کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه اصفهان استفاده کند تا زمینه‌های مناسب بهره‌گیری بهتر از کارکنان به هنگام به کارگیری مدیریت دانش بازشناسی شود.

هدف اصلی مقاله، تعیین سطح دانش و مهارتهای کتابداران کتابخانه­های دانشگاه اصفهان، شناسایی صاحبان دانش، نوع دانش و سطح آن با کمک رتبه‌های شغلی است. بر این اساس، 4 سؤال زیر مطرح می‌شود:

1.کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه اصفهان تا چه حد از دانش و مهارتهای تخصصی کتابداری برخوردارند؟

2.کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه اصفهان دارای چه تخصصهایی هستند؟

3.تیمهای خبره برای انجام پروژه‌ها یا حلّ مسئله‌ای خاص در بین کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه اصفهان کدامند؟

4.کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه اصفهان دارای چه نیازهای آموزشی و تخصصی هستند؟

روش این پژوهش توصیفی است. جامعۀ آماری تحقیق عبارت است از کلیۀ کتابداران شاغل در کتابخانه‌های دانشگاه اصفهان، که تعداد آنها 67 نفر است. در این پژوهش با توجه به ماهیت کار، نمونه‌گیری به عمل نیامد واز روش سرشماری استفاده شد. در مجموع، 61 نفر با این پژوهش همکاری نمودند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه و چک لیست محقق ساخته است که به اختصار توضیح داده می‌شود.

الف) پرسشنامۀ محقق ساخته

پرسشنامه بر اساس نکات حاصل از مطالعه و بررسی محتوای کتابهای درسی و سرفصل درسهای دوره‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی، شرح وظایف کتابداران در کتابخانه‌ها و مبانی نظری و پیشینۀ پژوهش، در سه بخش تنظیم گردید: بخش اول: ویژگیهای جمعیت شناختی، سوابق تحصیلی، پژوهشی، کاری، و دوره‌های آموزشی گذرانده؛ بخش دوم: دانش و مهارتهای عمومی مانند کار با کامپیوتر، حسابداری، زبان و تواناییهای اداری؛ بخش سوم: دانش، مهارت و تخصص‌های کتابداری و اطلاع‌رسانی.

ب) چک‌لیست محقق ساخته

برای تکمیل فرایند گردآوری اطلاعات، یک چک‌لیست محقق ساخته تهیه و برای مجموع دانش و مهارت، 200 امتیاز به شرح زیر، در نظر گرفته شد:

الف) دانش (100 امتیاز): شامل تحصیلات، دوره‌های آموزشی گذرانده شده، سوابق تدریس (آموزش کارورزان و تدریس در کارگاه‌های آموزشی) و سوابق پژوهشی (تألیف کتاب، مقاله، طرح پژوهشی، ارائه کنفرانس، و ...)؛

ب) مهارت (100 امتیاز): شامل مهارتهای عمومی، مهارتهای تخصصی، سنوات خدمت، مسئولیتهای اجرایی، مدیریتی و مسئولیت در همایشها.

در این پژوهش با الهام از آیین‌نامۀ قانون مدیریت خدمات کشوری، در چهارده حوزۀ دانشی کتابداری، پنج سطح رتبۀ شغلی تعیین و دو محور افقی (میزان دانش) و عمودی (میزان مهارت) در نظر گرفته شد. امتیاز دانش و مهارت هر فرد، طبق مراحل قبلی با کمک نرم‌افزار SPSSو Excelمحاسبه و براساس این امتیازها، مختصاتش بر روی دو محور مشخص ‌گردید. هر شخص براساس محلّ تلاقی نمرۀ دانش و مهارتش، در یکی از پنج سطح رتبه شغلی قرار گرفت (شکل 1).

شکل1. گروه‌بندی رتبه‌های شغلی براساس دانش و مهارت

سطح عالی:دارای دانش و مهارت بسیار بالایی در یک حوزه (امتیاز بین 160 تا 200)؛

سطح خبره:دارای دانش و مهارت بالایی در یک حوزه (امتیاز بین 120 تا 160)؛

سطح ارشد:دارای دانش و مهارت متوسط در یک حوزه (امتیاز بین 80 تا120)؛

سطح مقدماتی:دارای دانش و مهارت کم در یک حوزه (امتیاز بین 40 تا 80)؛

سطح پایه: دارای دانش و مهارت بسیار کم در یک حوزه (امتیاز بین صفر تا 40).

یافته‌های پژوهش: ترسیم نقشه‌های دانش کتابداران

در این قسمت، ابتدا یافته‌های توصیفی بیان، سپس نقشه‌های دانش کتابداران ترسیم، و در نهایت با کمک نقشه‌های دانش، به سؤالهای پژوهش پاسخ داده می‌شود.

الف) یافته‌های توصیفی تحقیق

یافته‌های توصیفی، به اختصار به شرح زیر می‌باشند:

1. جنسیت و سن: 5/11% کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه مرد و 5/88% زن بوده‌اند. از نظر سن 8/14% کتابداران در ردۀ سنی 20-29 سال، 1/36% در ردۀ سنی 30-39 سال، 3/44% در ردۀ سنی 40-49 سال و 9/4% در ردۀ سنی 50-59 سال قرار داشته‌اند.

2. نوع استخدام: 9/45% کتابداران رسمی، 8/9% پیمانی و 3/44% قراردادی بوده‌اند.

3. مقطع و رشته تحصیلی: 6/6% کتابداران دارای مدرک تحصیلی دیپلم، 1/13% کاردانی (11% کتابداری، 6/1% غیرکتابداری)؛ 9/63% کارشناسی (5/47% کتابداری، 4/16% غیرکتابداری)؛ 8/14% کارشناسی ارشد (2/8% کتابداری، 3/3% غیرکتابداری، 3/3% کارشناسی غیرکتابداری و کارشناسی ارشد کتابداری) و 6/1% دارای مدرک دکتری (غیرکتابداری) بوده‌اند.

4. سابقه پژوهشی (مرتبط با کتابداری): 6/19% کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه دارای 32 اثر پژوهشی در قالب کتاب، مقاله چاپ شده یا ارائه شده در کنفرانس بوده‌اند.

5. سابقۀ تدریس: 5/24% کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه در مؤسسات، دانشکده‌ها و کلاسهای آموزشی تدریس نموده‌اند و 5/75% دیگر تاکنون تجربه تدریس نداشته‌اند.

6. مسئولیت اجرایی در سمینارها و همایشها: 8/9% کتابداران مسئولیت اجرایی و علمی داشته‌اند.

7. دوره‌های آموزشی گذرانده شده:کتابداران در دوره‌های کامپیوتر، زبان، توانایی‌های اداری و تخصصی کتابداری شرکت نموده‌اند. بیشترین استقبال کتابداران مربوط به دوره‌های آموزشی آشنایی با ویندوز، اینترنت و اخلاق کتابداری است.

8. دریافت جوایز و افتخارات: 3 نفر از کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه در دوره تحصیل یا کار خود مورد تشویق قرار گرفته‌اند. کدهای 55 و 57 به عنوان دانشجوی نمونه و کد 4 به عنوان کارمند نمونه دانشگاه شناخته شدند.

9. سابقه کار: تعداد 12 نفر دارای سابقه خدمت 7-1 سال، 20 نفر 14-8 سال، 21 نفر 21-15 سال، 8 نفر 28-22 سال بوده‌اند. 5/29% کتابداران در کتابخانه مرکزی دانشگاه، 1/36% در کتابخانه دانشکده‌ای، 4/34% در هر دو کتابخانه مرکزی و دانشکده‌ای خدمت نموده‌اند. 4/16 کتابداران در سازمانهای دیگر (به استثنای دانشگاه اصفهان) نیز خدمت نموده‌اند؛ 2/26% کتابداران در بخشهای دیگر دانشگاه (به استثنای کتابخانه‌ها) نیز خدمت نموده‌اند؛ این بخشها شامل قطب علمی، رفاه، روابط بین‌الملل، کمیتۀ ارتقا، آموزش، مهدکودک، حسابداری، کارگزینی، سایت، دفتر مجله، گروه کتابداری، و امور اداری می‌باشند.

ب) ترسیم نقشه‌های دانش کتابداران

بر اساس تجزیه و تحلیل داده‌ها، دانش و مهارت کتابداران مطابق شکلهای 2 تا 5 ترسیم می‌شود:

1.         دانش و مهارتهای مرتبط با مجموعه‌سازی و مدیریت

شکل 2. گروه بندی دانش و مهارتهای مجموعه سازی و مدیریت کتابداران

‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌

2.         دانش و مهارتها‌ی مرتبط با سازماندهی مواد

شکل 3. گروه‌بندی دانش و مهارتهای سازماندهی مواد کتابداران

3.         دانش و مهارتهای مرتبط با اشاعۀ اطلاعات

شکل 4. گروه‌بندی دانش و مهارت کتابداران در زمینۀ اشاعه اطلاعات

4.         دانش و مهارتهای جانبی و مکمل

شکل 5. گروه‌بندی دانش و مهارت کتابداران در زمینۀ مهارتهای جانبی و مکمل

ج) تجزیه و تحلیل سؤالهای پژوهش

سؤال اول پژوهش: تا چه حد کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه اصفهان از دانش و مهارت‌های تخصصی کتابداری و اطلاع‌رسانی برخوردار هستند؟

داده‌های پژوهش نشان می‌دهد دانش و مهارتهای تخصصی کتابداران در زمینه‌های مجموعه‌سازی، فهرست‌نویسی و رده‌بندی، ثبت و آماده‌سازی منابع، امانت، مرجع، مهارتهای ارتباطی، مدیریت، فناوری اطلاعات، ساختمان و تجهیزات کتابخانه، اخلاق کتابداری در سطح مطلوبی قرار دارد و در زمینه‌های نمایه‌سازی، چکیده‌نویسی، آموزش و اطلاع‌رسانی، و علم‌سنجی در سطح مطلوبی نیست[20]. در ادامه، به اختصار به هر یک اشاره می‌شود:

1.        دانش و مهارتهای مرتبط با مجموعه‌سازی

میزان آشنایی کتابداران با دانش و مهارتهای ارزیابی، انتخاب و سفارش کتاب، انتخاب و سفارش نشریات، نیازسنجی، ارزشیابی مجموعه و وجین، شناخت روشهای تهیۀ منابع در سطح مطلوبی قرار دارد و در زمینه‌های آشنایی با ارزیابی، انتخاب و سفارش پایگاه‌های اطلاعاتی، ارزیابی، انتخاب و سفارش مواد دیداری و شنیداری، ناشران داخلی و خارجی و شیوه‌های ارتباط با آنها، نرم‌افزارهای تهیه و سفارش منابع اطلاعاتی، حق طبع و نشر در ایران و سایر کشورها، کار با ابزارهای انتخاب منابع اطلاعاتی، مراحل سفارش یک منبع اطلاعاتی در سطح مطلوبی قرار ندارد.

2.        دانش و مهارتهای مرتبط با سازماندهی مواد

الف) دانش و مهارتهای مرتبط بافهرست‌نویسی و رده‌بندی:کتابداران با دانش و مهارتهای فهرست‌نویسی کتابها، رده‌بندی کتابها بر اساس رده‌بندی دیویی، کار با منابع مورد نیاز برای فهرست‌نویسی مانند کتابشناسی ملی، در سطح مطلوبی آشنا هستند و در زمینه‌های آشنایی با فهرست‌نویسی نشریات و روزنامه‌ها، فهرست‌نویسی منابع دیداری و شنیداری، فهرست‌نویسی منابع الکترونیکی، فهرست‌نویسی نسخ خطی، رده‌بندی کتابها بر اساس رده‌بندی کنگره، رده‌بندی کتابها بر اساس رده‌بندی علوم پزشکی در سطح مطلوبی نیستند.

ب) دانش و مهارتهای مرتبط بانمایه‌سازی:میزان آشنایی کتابداران با دانش و مهارتهای نمایه‌سازی پایان‌نامه‌ها، اسناد و نامه‌ها، مواد دیداری و شنیداری و نمایه‌سازی اطلاعات در اینترنت، در سطح مطلوبی قرار ندارد.

ج) دانش و مهارتهای مرتبط باچکیده‌نویسی:دانش و مهارتهای کتابداران در زمینۀ آشنایی با انواع چکیده‌ها و ویژگیهای یک چکیده خوب در سطح مطلوبی نیست.

 د) دانش و مهارتهای مرتبط باثبت و آماده‌سازی:میزان دانش و مهارت کتابداران در زمینۀ آشنایی با روش تهیه بارکد و برچسب عطف کتاب و ثبت کتابهای جدید در دفتر ثبت کتابخانه، در سطح مطلوبی قرار ‌دارد.

3.        دانش و مهارتهای مرتبط با اشاعه اطلاعات

الف) دانش و مهارتهای مرتبط باامانت:کتابداران در زمینه‌های آشنایی با امانت، بازگشت و تمدید منابع کتابخانه، تسویه حساب، امانت بین کتابخانه‌ای و شیوه‌های آن، یافتن کتابها بر اساس شمارۀ راهنما در قفسه، رف‌خوانی، شناخت کلی نسبت به منابع کتابخانه در سطح مطلوبی هستند.

ب) دانش و مهارتهای مرتبط بامرجع:کتابداران با زمینه‌های آشنایی با منابع مرجع فارسی و لاتین، خدمات مرجع دیجیتال، پاسخگویی به سؤالهای مرجع، آموزش کاربران دربارۀ نحوۀ استفاده از منابع مرجع در سطح مطلوبی هستند.

ج) دانش و مهارتهای مرتبط باآموزش و اطلاع‌رسانی:میزان دانش و مهارت کتابداران در زمینه‌های راهنمایی و آموزش مراجعان جهت استفاده از کتابخانه، شیوه‌های اشاعۀ اطلاعات و خدمات تحویل مدرک در سطح مطلوبی قرار دارد و در زمینه‌های آشنایی با تهیه و طراحی بروشور، پوسترهای کارگاه‌ها و سمینارها، جزوه‌های آموزشی کارگاه‌ها، برگزاری کارگاه، سمینار و جلسات سخنرانی، برگزاری نمایشگاه‌های کتاب در سطح مطلوبی قرار ندارد.

د) دانش و مهارتهای مرتبط بامهارتهای ارتباطی:میزان آشنایی کتابداران با مهارتهای ارتباطی در سطح مطلوبی است.

4.        دانش و مهارتهای مرتبط با مدیریت

کتابداران نسبت به برنامه‌ریزی، سازماندهی، هدایت و کنترل امور کتابخانه، تنظیم خط‌مشی و آیین‌نامه‌های مرتبط با کتابخانه، تنظیم شرح وظایف کارمندان کتابخانه، مدیریت منابع کتابخانه در سطح مطلوبی آشنا هستند.

5.        دانش و مهارتهای جانبی و مکمل

الف) دانش و مهارتهای مرتبط بافناوری اطلاعات:کتابداران نسبت به نرم‌افزارهای کتابداری، سایتهای مرتبط با کتابداری، امکانات جستجو در پایگاه‌های اطلاعاتی فارسی و لاتین، امکانات کاربردی موجود در وب، ابزارهای جستجوی اطلاعات در اینترنت، امکانات جستجو در اینترنت در سطح مطلوبی آشنا هستند و در زمینه‌های طراحی پایگاه‌های اطلاعاتی، شناخت محیط شبکه‌ای و الکترونیکی، شناخت مفاهیم موجود در اینترنت، شناخت مفاهیم و استفاده از برنامه‌های کاربردی در وب 2 و 3، آموزشهای الکترونیکی و مجازی در سطح مطلوبی آشنا نیستند.

ب) دانش و مهارتهای مرتبط باساختمان و تجهیزات کتابخانه:میزان دانش و مهارت کتابداران در زمینه‌های آشنایی با استانداردهای ساختمان کتابخانه، وسایل و تجهیزات کتابخانه، اصول ایمنی، حفاظت و نگهداری مواد در کتابخانه در سطح مطلوبی قرار دارد و در زمینۀ طراحی ساختمان کتابخانه و عوامل مؤثر در طراحی آن، شیوۀ نگهداری اسناد و نسخ خطی در سطح مطلوبی نیست.

ج) دانش و مهارتهای مرتبط باعلم‌سنجی:کتابداران در زمینه علم‌سنجی شناخت مطلوبی ندارند.

د) دانش و مهارتهای مرتبط بااخلاق حرفه‌ای کتابداری:کتابداران با اخلاق حرفه­ای کتابداری در سطح مطلوبی آشنا هستند.

سؤال دوم پژوهش: کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه اصفهان دارای چه تخصصهایی هستند؟

به منظور پاسخگویی به این سؤال پژوهش، جایگاه هر فرد در شکلهای 2 تا 5 با یکدیگر مقایسه شد. بالاترین موقعیتهای هر فرد در این چهارده حوزه شناسایی و به عنوان تخصصهای اصلی وی در نظر گرفته شد (جدول 1). به عنوان مثال، کد 1 در زمینه­های امانت، آموزش و اطلاع‌رسانی، مرجع و مدیریت تخصص دارد و مهم‌ترین دانش و مهارت وی در زمینه امانت است و آموزش و اطلاع‌رسانی در اولویت دوم، مرجع و مدیریت در اولویت سوم و چهارم قرار دارند. به همین ترتیب، زمینه‌های تخصصی سایر کتابداران نیز در جدول 1 بیان گردیده است.

جدول 1. تخصص‌های اصلی کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه اصفهان (به ترتیب اولویت در تخصص‌ها)

سؤال سوم پژوهش: تیمهای خبره برای انجام پروژه‌ها یا حل مسئله‌ای خاص در بین کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه اصفهان کدامند؟

براساس شکلهای 2 تا 5، افرادی که در دو سطح عالی و خبره قرار گرفته‌اند، به عنوان تیم خبره در آن حوزه معرفی می‌شوند و در حوزه‌هایی که فاقد تیم خبره‌اند، افرادی که در سطح ارشد قرار گرفته‌اند و دارای بالاترین امتیاز هستند، به عنوان گروه برتر در آن حوزه شناخته شده‌اند (جدول 2).

به عنوان مثال، در حوزۀ مجموعه‌سازی، 2 نفر (کدهای 32 و 40) در سطح خبره قرار گرفته‌اند که به عنوان تیم خبره مجموعه‌سازی معرفی می‌شوند. علاوه بر آن، 7 نفر (کدهای 9، 14، 16، 25، 29، 44 و 57) در سطح ارشد قرار گرفته‌اند و دارای دانش بالایی هستند. هنگام برنامه‌ریزی برای جابه‌جایی نیروها به عنوان اولویتهای مناسب، می‌توان از این افراد استفاده کرد.

جدول 2. تیم خبره و گروه­های برتر در حوزه‌های کتابداری

سؤال پنجم پژوهش: نیازهای آموزشی و تخصصی کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه اصفهان کدامند؟

نتایج پژوهش و شکلهای 2 تا 15 نشان می‌دهد دانشگاه اصفهان در حوزه‌های نمایه‌سازی، چکیده‌نویسی، مدیریت، ساختمان و تجهیزات، و علم‌سنجی فاقد تیم خبره است و میزان دانش و مهارتهای تخصصی کتابداراندر زمینه‌های نمایه‌سازی، چکیده‌نویسی، آموزش و اطلاع‌رسانی و علم‌سنجی کمتر از حد مطلوب است. همچنین، در سایر حوزه‌ها، مؤلفه‌هایی وجود دارد که کتابداران در آن مؤلفه‌ها ضعیف هستند- که در سوال یک شرح داده شده‌اند. در جمع‌بندی نهایی، نیازهای آموزشی تخصصی کتابداران به شرح زیر خواهد بود:

·        اولویتهای اصلی: فناوری اطلاعات با تأکید بر آموزش پایگاه‌های اطلاعاتی و اینترنت، نمایه‌سازی، چکیده‌نویسی، علم‌سنجی، مباحث روز کتابداری، مدیریت، آموزش و اطلاع‌رسانی، ساختمان و تجهیزات.

·           اولویتهای فرعی: فهرست‌نویسی، مجموعه‌سازی، مرجع، امانت، اخلاق حرفه‌ای.

نتایج پژوهش نشان می‌دهد میزان دانش و مهارتهای تخصصی کتابداران در زمینه‌های مجموعه‌‌سازی، فهرست‌نویسی و رده‌بندی، ثبت و آماده‌سازی منابع، امانت، مرجع، مهارتهای ارتباطی، مدیریت، فناوری اطلاعات، ساختمان و تجهیزات کتابخانه و اخلاق کتابداری در سطح مطلوبی قرار دارند و در زمینه‌های نمایه‌سازی، چکیده‌نویسی، آموزش و اطلاع‌رسانی و علم‌سنجی، پایین‌تر از سطح مطلوب هستند. کتابداران دانشگاه اصفهان در حوزه‌های مجموعه‌سازی، فهرست‌نویسی، ثبت و آماده‌سازی، امانت، مرجع، آموزش و اطلاع‌رسانی، مهارتهای ارتباطی، فناوری اطلاعات، و اخلاق حرفه‌ای دارای تیمهای خبره و در حوزه‌های نمایه‌سازی، چکیده‌نویسی، مدیریت، ساختمان و تجهیزات، و علم‌سنجی فاقد تیم خبره می‌باشند. نیازهای آموزشی عمومی کتابداران شامل کامپیوتر، حسابداری، زبان، و تواناییهای اداری و نیازهای تخصصی آنها شامل فناوری اطلاعات، نمایه‌سازی، چکیده‌نویسی، علم‌سنجی، مباحث روز کتابداری، مدیریت، آموزش و اطلاع‌رسانی، و ساختمان و تجهیزات است. براین اساس، موارد زیر پیشنهاد می‌شود:

1.     بر اساس یافته‌های مربوط به سؤالهای 1 ،2 و 4 پیشنهاد می‌شود دوره‌های آموزش مهارتهای تخصصی شامل فناوری اطلاعات با تأکید بر آموزش پایگاه‌های اطلاعاتی و اینترنت، نمایه‌سازی، چکیده‌نویسی، علم‌سنجی، مباحث روز کتابداری، مدیریت، آموزش و اطلاع­رسانی، ساختمان و تجهیزات برگزار گردد، زیرا نتایج پژوهش نشان می‌دهد میزان آشنایی کتابداران با مهارتهای تخصصی، کافی نیست.

2.     بر اساس یافته‌های مربوط به سؤالهای 2، 3 و 4 تیمها و گروه‌های خبره در هر حوزه دانشی، تخصص‌های اصلی کتابداران و نیازهای آموزشی آنها شناسایی گردید. پیشنهاد می‌شود از نتایج پژوهش به منظور مدیریت نیروی انسانی در کتابخانه‌های دانشگاه اصفهان، بهره‌جویی شود.

3.     تشویق کتابداران به کسب و انتقال دانش از راه برگزاری کارگاه‌های آموزش مهارتهای تخصصی کتابداری با تدریس کتابداران خبره در هر حوزه برای کتابداران تازه‌کار و دانشجویان کتابداری

4.         برگزاری گردهمایی‌ها و جلسات بحث و گفتگو به منظور انتقال دانش بین کتابداران

5.         تشویق و قدردانی از کتابداران برتر در همۀ حوزه­های آموزشی.